Σικάγο: Το εργατικό κίνημα θρηνεί τους πρώτους νεκρούς

Η διαδήλωση άρχισε, οι χιλιάδες ξεκινούσαν την πορεία και ο καθένας ένιωθε μέσα του τη δύναμη, την τεράστια δύναμη της αλληλεγγύης. Τα παιδιά συχνά έφευγαν από τους γονείς και έτρεχαν μπροστά. Ολοι γελούσαν με μιαν αλλόκοτη αγαλλίαση. Συνέχεια κοιτούσαν πίσω το συμπαγή όγκο που βάδιζε και ήταν σαν να έβλεπαν το σύμβολο της δύναμης των ενωμένων εργατών. Σε ένα ατέλειωτο πλήθος οι Ιππότες της Εργασίας και η Αμερικανική Ομοσπονδία Εργασίας, οι Βοημοί, οι Γερμανοί, οι Πολωνοί, οι Ρώσοι, οι Ιρλανδοί, οι Ιταλοί, οι μαύροι, οι παλιοί καουμπόηδες, που τώρα δούλευαν στις μάντρες με τα ζώα. Υπήρχαν καθολικοί, προτεστάντες και εβραίοι, αναρχικοί και ρεπουμπλικάνοι, κομμουνιστές και δημοκρατικοί, σοσιαλιστές, οπαδοί του μοναδικού φόρου και απλοί άνθρωποι, όλοι αποφασισμένοι στη διεκδίκηση του οχτάωρου.

Τη Δευτέρα, 3 Μάη, η απεργία απλώθηκε και πολλές χιλιάδες εργατών του Σικάγου κατάκτησαν το 8ωρο, ενώ η Επιτροπή Πολιτών εξακολουθούσε να υποστηρίζει ότι κάτι πρέπει να γίνει. Η αστυνομία χτύπησε αλύπητα απεργούς εργάτες που διαδήλωναν ενάντια στους 300 απεργοσπάστες στο εργοστάσιο θεριστικών μηχανών του «Μακ Κόρμικ». Εξι εργάτες σκοτώθηκαν και 30 τραυματίστηκαν.

«Τα συνδικάτα κάλεσαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας για την επόμενη μέρα, 4 Μάη, στην πλατεία Χαϊμάρκετ του Σικάγου. 130 αστυνομικοί με επικεφαλής ένα γνωστό αξιωματικό διώκτη των εργατών επιτέθηκαν κατά της συγκέντρωσης. Κάποιος, που έμεινε άγνωστος, πέταξε μια βόμβα. Σκοτώθηκαν 7 αστυνομικοί, 4 εργάτες και πολλοί άλλοι εργάτες τραυματίστηκαν. Η αστυνομία συνέλαβε πολλά εργατικά στελέχη. Οκτώ παραπέμφθηκαν σε δίκη. Ο Λούις Λινγκ βρέθηκε κρεμασμένος στο κελί του. Οι Αύγουστος Σπάις, Αντολφ Φίσερ, Τζορτζ Ενγκελ, Αλμπερτ Πάρσον καταδικάστηκαν σε απαγχονισμό και τους κρέμασαν στις 11 Νοεμβρίου 1887», («Η εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα», Δημήτρης Λιβιεράτος, σελ. 15).

Η πάλη για τη μείωση του χρόνου εργασίας έχει τις βάσεις της πολύ πριν από την Πρωτομαγιά του 1886. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, από τη δεκαετία του 1790 άρχισαν οι πρώτοι εργατικοί αγώνες για την καθιέρωση της δεκάωρης εργασίας με πρόσθετη πληρωμή για υπερωρίες.

Το αίτημα για οχτάωρη εργασία διατυπώθηκε για πρώτη φορά στην Αγγλία το 1829 από την «Εθνική Ενωση για την Προστασία της Εργασίας» και εφαρμόστηκε στην αποικία της Βικτωρίας την 21η Απρίλη του 1856 (Βλέπε: «Κοινωνιολογικόν και Πολιτικόν Λεξικόν» της εφημερίδας «Ανεξάρτητος», λήμμα «Οκτάωρον»). Οραματισμοί για το Οχτάωρο άρχισαν να εκφράζονται και στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 1829, ενώ τα πρώτα σημαντικά μέτρα για την εξασφάλισή του το εργατικό κίνημα των ΗΠΑ άρχισε να τα παίρνει από το 1863. Μετά, όμως, από τον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο (1861 - 1865), ο αγώνας για την οχτάωρη εργάσιμη μέρα πήρε εκρηκτικές διαστάσεις. Σε πολλές Πολιτείες, έγινε δυνατή ακόμη και η νομοθετική του κατοχύρωση, αλλά οι νόμοι που θεσπίστηκαν περιείχαν πολλά παραθυράκια, τα οποία και αξιοποιούσαν οι εργοδότες, για να αυξάνουν το χρόνο εργασίας κατά πώς ήθελαν.

Η πρωτομαγιάτικη απεργία του 1886 είχε ως αποτέλεσμα 185.000 εργάτες να κερδίσουν το 8ωρο και τουλάχιστον 200.000 εργάτες να μειώσουν το χρόνο εργασία τους από τις 12 στις 10 και 9 ώρες. Σε πολλές, επίσης, περιοχές, κερδήθηκε η ημιαργία του Σαββάτου, ενώ αρκετές βιομηχανίες σταμάτησαν την κυριακάτικη εργασία. Ηταν λογικό, επομένως, να υιοθετηθεί η Πρωτομαγιά ως η παγκόσμια μέρα της εργατικής τάξης.

Στις 20 Ιουλίου 1889, το ιδρυτικό συνέδριο της Δεύτερης Διεθνούς όρισε την 1η Μάη ως τη διεθνή μέρα αγώνα των εργατών. Στην ιστορία, όμως, έμεινε το 1886 ως το έτος, στο οποίο γεννήθηκε η Εργατική Πρωτομαγιά. Αυτή η Εργατική Πρωτομαγιά, αυτός ο αγώνας των εργατών του Σικάγου, έδωσε «τη σκυτάλη» και σε άλλες χώρες, όπου η εργατική τάξη «ξεδίπλωσε» τους αγώνες της για την κατάκτηση του οχτάωρου για την πραγματική μείωση του εργάσιμου χρόνου, για μισθούς, κλπ., με αμέτρητες θυσίες εργατών.

Ο πόλεμος αυτός στην ουσία ήταν σύγκρουση ανάμεσα στην αστική τάξη (Βόρειοι) και τους γαιοκτήμονες (Νότιοι).

Η αστική τάξη με τη λήξη του εμφύλιου, κυρίαρχη πια, προσπάθησε με μια σειρά μέτρα ακόμη και στρατιωτικά να επιβάλει την τάξη που θα τη βοηθούσε στη γοργή ανάπτυξη του καπιταλιστικού συστήματος.

Στο Νότο κήρυξε στρατιωτικό νόμο, γιατί οι γαιοκτήμονες ψήφισαν και ενεργοποίησαν το νόμο «περί αλητείας», προκειμένου να πλήξουν τους μαύρους.

Ομως, όπως τονίζουν οι Μαρξ και Ενγκελς, ο εμφύλιος πόλεμος δημιούργησε κολοσσιαίο εθνικό χρέος, οδήγησε σε φορολογική καταπίεση καθώς και στη διαπλοκή και διαφθορά του κράτους και της ολιγαρχίας.

Η χρηματιστική ολιγαρχία (βιομήχανοι και τραπεζίτες) ελέγχει την οικονομική ζωή με τη βοήθεια των γαιοκτημόνων.

Ο καπιταλισμός παρουσιάζει γοργή ανάπτυξη.

Σ' αυτό βοήθησαν η εξάλειψη της δουλείας, το μοίρασμα των κλήρων της κρατικής γης, ο αποικισμός των δυτικών περιοχών, η κατασκευή τεράστιων σιδηροδρόμων και η μαζική εισροή μεταναστών που αποτελούσε φτηνό εργατικό δυναμικό.

Το 1894, οι ΗΠΑ είναι η πρώτη βιομηχανική χώρα και στα τέλη του 19ου αιώνα μπαίνει στο στάδιο του μονοπωλιακού καπιταλισμού.

Συνέπειες των κρίσεων είναι η ανεργία, η εξαθλίωση και οι διωγμοί εναντίον των εγχρώμων.

Μέσα σε τέτοιες συνθήκες, γεννιέται το εργατικό κίνημα που δυσκολεύεται στην ανάπτυξή του και στην απόκτηση σταθερού ταξικού προσανατολισμού. Από τη μια πλευρά βάλλεται από τον πολιτικό δικομματισμό που παλεύει με όλα τα μέσα ενάντια στο εργατικό κίνημα.

Από την άλλη μεγάλος αριθμός πρώην δούλων και εργατών γίνονται φάρμερς (μικροκτηματίες).

Σ' αυτούς είναι αδύνατη η απόκτηση ταξικής συνείδησης.

Η πολυεθνική σύνθεση της εργατικής τάξης δυσκολεύει τη δημιουργία ενιαίου εργατικού κινήματος, γιατί η αστική τάξη στρέφει τη μια εθνότητα ενάντια στην άλλη.

Η δημιουργία εργατικής αριστοκρατίας και ο καλλιεργούμενος φόβος για τους μετανάστες αποτελούν, επίσης, τροχοπέδη για το εργατικό κίνημα.

Το κυριότερο, όμως, είναι η απουσία ενός κόμματος της εργατικής τάξης που θα καθοδηγούσε πολιτικά και θα έδινε το σωστό ταξικό προσανατολισμό. Μέσα σ' ένα τέτοιο κλίμα, οι αναρχικές ιδέες βρίσκουν πρόσφορο έδαφος. Οι αναρχικοί, Γερμανοί μετανάστες, οργανώνονται και από τις εφημερίδες τους προπαγανδίζουν την ένοπλη εξέγερση.

Οι εργαζόμενοι, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, τους γυρίζουν την πλάτη. Κάτω από το βάρος της εξαθλίωσης, χωρίς καθοδήγηση, ξεσπούν οι πρώτες απεργίες το 1877 (σιδηροδρομικοί - ανθρακωρύχοι).

Στη δεκαετία του 1880, οι εργαζόμενοι πιο συνειδητοποιημένοι, παλεύουν για την κατάκτηση του 8ωρου.

Παρά τις συγκρούσεις και τις αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους εργαζόμενους κερδίζουν το 8ωρο για 50.000 εργαζόμενους.

Η Β΄ Διεθνής στο Παρίσι, το 1889, καθιέρωσε την 1η του Μάη σαν παγκόσμια γιορτή του προλεταριάτου.

Η γενική απεργία δε σταμάτησε την 1η του Μάη.

Συνεχίζεται μέσα σε ένα κλίμα συγκρούσεων.

Οι σφοδρότερες συγκρούσεις έγιναν στο Σικάγο στις 3 του Μάη.

Οι εργαζόμενοι απεργοί, εξαγριωμένοι, επιτέθηκαν ενάντια στους απεργοσπάστες του μοναδικού εργοστασίου που δούλευε.

Η αστυνομία επενέβη και σκότωσε εν ψυχρώ 6 απεργούς τραυματίζοντας αρκετούς άλλους.

Ο Χοσέ Μαρτί, ο μεγάλος Κουβανός επαναστάτης ο οποίος βρισκόταν στις ΗΠΑ αυτό το διάστημα, έγραψε 2 χρονικά για τα γεγονότα.

Με δυνατό και παραστατικό ύφος περιγράφει την επίθεση των απεργών ενάντια στους απεργοσπάστες.

«Την ώρα της λήξης της βάρδιας, οι απεργοί που έχουν περικυκλώσει το εργοστάσιο, ξεριζώνουν όλες τις πέτρες του δρόμου και τις εκσφενδονίζουν ενάντια στους απεργοσπάστες.

«Στα αλήθεια θέλουμε να δούμε σε ποια μεριά θα στρέψουν το πρόσωπο αυτοί οι προδότες!»

Πέτρες...

Οταν οι απεργοί απομακρύνονται, αργά το βράδυ, στις συνοικίες τους κρυφά για να μη θριαμβεύσει εκ νέου ο εχθρός, θάβουν έξι πτώματα».

Στις 4 του Μάη οργανώνεται μαζική συγκέντρωση διαμαρτυρίας για τη δολοφονία των 6 εργατών και την ωμή επέμβαση της Αστυνομίας.

Την ώρα των ομιλιών, μια βόμβα εκσφενδονίστηκε ενάντια στην Αστυνομία σκοτώνοντας αρκετούς αστυνομικούς.

Το νέο μακελειό οδήγησε σε μαζικές συλλήψεις και στο χτύπημα του συνδικαλιστικού κινήματος.

Οι ηγέτες των αναρχικών συνελήφθησαν, παραπέμφθηκαν σε δίκη και απαγχονίστηκαν μετά από μια μακρά διαδικασία.

Στο δικαστήριο δεν αποδείχτηκε ποιος πέταξε τη βόμβα.

Το πιο πιθανό ήταν προβοκάτσια της Αστυνομίας.

Τα γεγονότα στο Σικάγο το 1886 πρέπει ν' αντιμετωπιστούν και να αναλυθούν μέσα στις ιστορικές τους συνθήκες και κυρίως να ληφθεί υπόψη η κατάσταση και ο βαθμός συνειδητοποίησης του εργατικού κινήματος.

Οι πρώτες κατακτήσεις οδήγησαν αργότερα στην κατάκτηση όχι μόνο του 8ωρου αλλά και άλλων εργατικών δικαιωμάτων.

Η 1η του Μάη είναι ένα συμβολικό ορόσημο.