Η επίσκεψη δημοσιογράφων, που πρόσφατα διοργάνωσε το Γενικό Επιτελείο Στρατού σε μονάδες και σχηματισμούς του Δ΄ Σώματος Στρατού, έδωσε την αφορμή για μια άμεση παρατήρηση πλευρών της οργάνωσης και της λειτουργίας των στρατιωτικών μονάδων οι οποίες είναι εγκαταστημένες στην περιοχή της Θράκης. Μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από τη στρατιωτική παρουσία, καθώς το ανατολικό της όριο, που είναι ο ποταμός Εβρος, αποτελεί τα ελληνοτουρκικά σύνορα. Πρόκειται για μια περιοχή με πολύ μεγάλη συγκέντρωση στρατιωτικών δυνάμεων και από τις δύο πλευρές των συνόρων.

Κατά τη διάρκεια της διήμερης επίσκεψης δόθηκε η ευκαιρία να αναδειχτούν πλευρές της λειτουργίας των Ενόπλων Δυνάμεων, τα προβλήματα που υπάρχουν αλλά και να καταγραφεί η προσπάθεια που καταβάλλεται από την πλευρά των μόνιμων στελεχών και των στρατευμένων κάτω από πραγματικά δύσκολες συνθήκες και μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Πρόκειται για μια εικόνα που δεν μπορεί κάποιος να την έχει εξ αποστάσεως, από την Αθήνα.

Μέσα από τις επισκέψεις και τις παρουσιάσεις που έγιναν, αναδείχτηκαν:

-- Ο ρόλος της εκπαίδευσης στα νέα οπλικά συστήματα με σύγχρονα μέσα. Η χρησιμοποίηση σύγχρονων εξομοιωτών για την εκπαίδευση των οδηγών και του υπόλοιπου προσωπικού των νέων αρμάτων μάχης τύπου «Λέοπαρντ», που έχουν εγκατασταθεί στην Αλεξανδρούπολη, δίνει μια άλλη ποιότητα στην εκπαίδευση. Οι εντυπωσιακές εγκαταστάσεις στο Κέντρο Εξομοίωσης Αλεξανδρούπολης - πρόκειται για ένα μικρό «πλανητάριο», που σύντομα θα είναι σε πλήρη λειτουργία - εξασφαλίζουν ένα εικονικό περιβάλλον μάχης κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Παρέχεται εκπαίδευση σε σύντομο χρόνο και καλλιεργούνται οι δεξιότητες των χειριστών κάτω από ασφαλείς συνθήκες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο εκπαιδευόμενος μέσω των εξομοιωτών καλείται να αντιμετωπίσει όλες τις ενδεχόμενες δυσκολίες ώστε όταν στην επόμενη φάση βρεθεί μέσα στο άρμα να έχει εξοικειωθεί με αυτό και την αποστολή του.

-- Η σημασία της ορθολογικής αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού σε συνδυασμό με τη χρήση σύγχρονων μέσων, ώστε να υπάρχει εξοικονόμηση προσωπικού και καλύτερο αποτέλεσμα, αναδεικνύεται στα φυλάκια και στα παρατηρητήρια στην παραμεθόριο ζώνη. Εντυπωσιακά είναι τα αποτελέσματα από τη χρήση τέτοιων μέσων οπτικής απεικόνισης για την παρατήρηση από μεγάλες αποστάσεις περιοχών στην απέναντι όχθη των συνόρων σε βαθμό που τα υπερυψωμένα παρατηρητήρια στην προκάλυψη να μη χρειάζονται πλέον.

Ιδιαίτερο στοιχείο της όλης παρατήρησης που κάναμε είναι αυτό που σχετίζεται με το ρόλο των στρατευσίμων. Παρά τη συστηματική υποβάθμιση που γίνεται, με την καθιέρωση του θεσμού των Επαγγελματικών Οπλιτών (ΕΠΟΠ), ο ρόλος των οπλιτών, υπαξιωματικών και δόκιμων εφέδρων αξιωματικών που υπηρετούν τη θητεία τους, επιβεβαιώνεται ως αναντικατάστατος και το βλέπει κανείς με κάθε ευκαιρία. Στη διάρκεια της επίσκεψής μας σε μονάδες συναντήσαμε στρατεύσιμους σε σημαντικούς ρόλους και αποστολές. Στρατεύσιμους με γνώσεις ηλεκτρονικών υπολογιστών που οργανώνουν και στελεχώνουν εκπαιδευτικά προγράμματα σε εξομοιωτές διαφόρων οπλικών συστημάτων. Επίσης, στρατεύσιμοι οπλίτες ή δόκιμοι στελεχώνουν φυλάκια προκαλύψεως και είναι χειριστές μέσων που απαιτούν ειδικές ικανότητες και γνώσεις. Παρά την προσπάθεια εφαρμογής στον Ελληνικό Στρατό των ΝΑΤΟικών κατευθύνσεων για γενίκευση του θεσμού των Επαγγελματικών Οπλιτών, οι στρατεύσιμοι αποτελούν την κρίσιμη μάζα που καθορίζει την επιχειρησιακή ετοιμότητα και αμυντική ικανότητα των στρατιωτικών μονάδων στο Δ΄ Σώμα Στρατού.

Ενα άλλο κεφάλαιο που αναδείχτηκε είναι αυτό που αφορά στην ανάγκη αξιοποίησης της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, για την απρόσκοπτη τροφοδοσία των οπλικών συστημάτων με πυρομαχικά και άλλα αναλώσιμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η αγορά των αρμάτων «Λέοπαρντ» συνδέεται και με δεσμεύσεις για την προμήθεια των πυρομαχικών των αρμάτων αυτών από τη Γερμανία, όταν τα πυρομαχικά αυτά θα μπορούσε να παράγει η εγχώρια αμυντική βιομηχανία. Το γεγονός ότι στην εταιρεία «Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα» (προήλθε από τη συγχώνευση των πρώην ΠΥΡΚΑΛ και ΕΒΟ) εκκρεμούν σχετικές παραγγελίες εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, προφανώς δεν είναι άσχετο με αυτές τις δεσμεύσεις, ενώ την ίδια ώρα η συγκεκριμένη επιχείρηση, που είναι υπό κρατικό έλεγχο, απειλείται με λουκέτο αν όχι με ξεπούλημα σε ξένους κολοσσούς.

Μια άλλη μεγάλη επιχείρηση που συντελείται στον Εβρο είναι αυτή της εκκαθάρισης των ναρκοπεδίων από νάρκες κατά προσωπικού και της επανάστρωσής τους με αντιαρματικές νάρκες. Σύμφωνα με τη διεθνή συνθήκη της Οτάβας περί κατάργησης των ναρκών κατά προσωπικού, θα πρέπει μέχρι το 2014 να έχει ολοκληρωθεί αυτή η επιχείρηση. Στον Εβρο βρίσκεται σε εξέλιξη δεκαετές πρόγραμμα που υλοποιείται από το Τάγμα Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ). Εκτιμάται ότι το έτος 2011 θα έχει υλοποιηθεί η συνθήκη, δηλαδή κατά τρία έτη νωρίτερα. Βαρύ όμως είναι το τίμημα για το προσωπικό που ασχολείται με την εκκαθάριση των ναρκοπεδίων, καθώς μέχρι σήμερα έχουν χάσει τη ζωή τους σε όλη την Ελλάδα από τότε που συγκροτήθηκε το ΤΕΝΞ 30 άνδρες (18 στρατιωτικοί και 12 υπάλληλοι) και έχουν τραυματιστεί 17 άνδρες (16 στρατιωτικοί και 1 υπάλληλος).

Στο μεταξύ, στην παραμεθόριο περιοχή του Εβρου βαρύ είναι το τίμημα σε ανθρώπινες ζωές και ακρωτηριασμούς και από την πλευρά των οικονομικών προσφύγων που επιχειρούν να περάσουν στην Ελλάδα. Μέσα στην τελευταία δεκαετία ο αριθμός των νεκρών έχει ξεπεράσει τους 75, μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των σοβαρά τραυματισθέντων και πολλαπλάσιος ο αριθμός αυτών που απεγκλωβίστηκαν από τα ναρκοπέδια με ενέργειες του στρατιωτικού προσωπικού. Εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν κατά την περιήγησή μας στα ναρκοπέδια του βόρειου Εβρου, στην περιοχή ευθύνης της 16ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Πεζικού. Οπως καταγγέλλεται, οι άνθρωποι αυτοί, που προσπαθούν να περάσουν στην Ελλάδα για να βρουν μια καλύτερη τύχη, χρησιμοποιούνται από τον τουρκικό στρατό προκειμένου να αναγνωρίσουν ποια ναρκοπέδια είναι ενεργά, ποια είναι εικονικά ή όχι. Μάλιστα, έχουν βρεθεί πάνω τους σημειώματα με οδηγίες που για λόγους παραπλάνησής τους αναφέρεται ότι τα συρματοπλέγματα και οι σχετικές πινακίδες σήμανσης είναι εικονικές και μπορούν έτσι, αφού τα διαβούν άφοβα, να περάσουν στο ελληνικό έδαφος. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα ναρκοπέδια που μας επιδείχτηκαν έχουν τέτοια περίφραξη με αγκαθωτό συρματόπλεγμα σε ευθείες γραμμές αλλά και σπειροειδές που είναι αδύνατο να τα διαβεί κάποιος αν δεν κόψει το συρματόπλεγμα.