Οριστικοποιήθηκε ο "γάμος" μεταξύ δύο μεγάλων αμερικάνικων εταιριών - κολοσσών στον κλάδο της αεροναυπηγικής με σημαντικό μερίδιο στις διεθνείς αγορές. Ο λόγος για τη συγχώνευση των πολυεθνικών "Μακντόνελ Ντάγκλας" και "Μπόινγκ". Η είδηση, που μεταδόθηκε την 1.7.97 από όλα σχεδόν τα διεθνή πρακτορεία (Ρόιτερ, Ασοσιέιτεντ Πρες, Γαλλικό, ΑΠΕ κλπ.) και έκανε το γύρο του κόσμου, έλεγε τα εξής: "Η αμερικανική κυβέρνηση ενέκρινε σήμερα χωρίς κανέναν απολύτως όρο τη συγχώνευση των εταιριών - κολοσσών του χώρου της αεροναυπηγικής "Μπόινγκ" και "Μακντόνελ Ντάγκλας", ανοίγοντας το δρόμο για τη δημιουργία της μεγαλύτερης εταιρίας κατασκευής αεροπλάνων στον κόσμο. Οπως ανέφερε στην Ουάσιγκτον εκπρόσωπος της Ομοσπονδιακής Επιτροπής για το Εμπόριο, η Επιτροπή ενέκρινε τη συμφωνία συγχώνευσης αξίας 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων χωρίς να προσθέσει κανέναν απολύτως όρο".

Η ουσία της παραπάνω είδησης βρίσκεται στο γεγονός ότι με τις "μεγασυγχωνεύσεις" - δηλαδή τους "γάμους" μεταξύ διαφόρων εταιριών - κολοσσών σε διάφορες χώρες του κόσμου - διαμορφώνονται τα υπερεθνικά υπερμονοπώλια, που, σε λίγο, θα αποτελούν τους πραγματικούς κυβερνήτες του πλανήτη Γη. Μεγασυγχωνεύσεις ανάλογης κλίμακας σαν και αυτή των "Μακντόνελ Ντάγκλας" και "Μπόινγκ" είχαμε το τελευταίο διάστημα μεταξύ τραπεζικών κολοσσών της Ιαπωνίας, χημικών βιομηχανιών, βιομηχανιών τροφίμων και ποτών, πληροφορικής κλπ. Οι μεγασυγχωνεύσειςαποτελούν την καλύτερη απόδειξη, ότι το νέο μοντέλο οικονομικής πολιτικής που εφαρμόζεται σε παγκόσμια κλίμακα, όχι μόνο δεν οδηγεί στην ενίσχυση του "ελεύθερου ανταγωνισμού" - όπως υποστηρίζουν οι θιασώτες του μοντέλου της "παγκοσμιοποιημένης" οικονομίας - αλλά οδηγεί στη δημιουργία υπερμονοπωλίων, που θα ελέγχουν τις αγορές όχι σε εθνικό αλλά σε διεθνές επίπεδο.

Η είδηση λοιπόν για τη συγχώνευση της "Μακντόνελ Ντάγκλας" και της "Μπόινγκ" σε μια νέα εταιρία έχει μεγάλο ενδιαφέρον, όχι μόνο οικονομικό, αλλά κυρίως πολιτικό. Ο "γάμος" μεταξύ αυτών των δύο εταιριών - κολοσσών - στο χώρο της αεροναυπηγικής - σκιαγραφεί ανάγλυφα τη διάσταση λόγων και έργων, όλων εκείνων που υποστήριζαν και υποστηρίζουν, πως για να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και των οικονομιών, σε εθνική και παγκόσμια κλίμακα, πρέπει να καταργηθούν τα μονοπώλια. Ετσι, τα στρατηγεία των πολυεθνικών, με τη στήριξη των κυβερνήσεων, άρχισαν σε παγκόσμια κλίμακα μια συντονισμένη επίθεση ενάντια στα κρατικά μονοπώλια και ειδικότερα τις επιχειρήσεις και οργανισμούς κοινής ωφέλειας - όπως είναι στην Ελλάδα η ΔΕΗ, ο ΟΤΕ κλπ. - προβάλλοντας το επιχείρημα ότι τα μονοπώλια, κρατικά και ιδιωτικά, είναι "εξίσου κακά"!

Οι θιασώτες της συγκεκριμένης πολιτικής έλεγαν πως με την "απελευθέρωση" των αγορών και τη φιλελευθεροποίηση της παγκόσμιας οικονομίας - για την επίτευξη των οποίων απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κατάργηση των μονοπωλίων -"θα" βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα (μεταξύ επιχειρήσεων και οικονομιών) και θα έρθουν καλύτερες μέρες για τους εργαζομένους. Για να πετύχουν μάλιστα το σκοπό τους, οι προπαγανδιστές της συγκεκριμένης πολιτικής αποσιωπούσαν επιμελώς τη μεγάλη συμβολή των κρατικών μονοπωλίων στη στήριξη του κράτους πρόνοιας και πρόβαλλαν κυρίως τα αρνητικά τους, όπως, για παράδειγμα, το γεγονός ότι οι εκάστοτε κυβερνήσεις αξιοποιούσαν τις ΔΕΚΟ για ρουσφετολογικούς και άλλους μικροκομματικούς σκοπούς.

Στην περίοδο, όμως, που οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο προχωρούσαν στο "σπάσιμο" των κρατικών μονοπωλίων με τη μερική ή ολική ιδιωτικοποίησή τους, την ίδια περίοδο εμφανίζονταν στη διεθνή οικονομική σκηνή τα υπερεθνικά υπερμονοπώλια.Ενα τέτοιο υπερεθνικό υπερμονοπώλιο αποτελεί και η συγχώνευση των αμερικάνικων εταιριών αεροναυπηγικής "Μακντόνελ Ντάγκλας" και "Μπόινγκ".

Ιδού μερικά από τα πιο αξιόλογα στοιχεία αυτής της "μεγασυγχώνευσης" σε αριθμούς:

• Μετά τη συγχώνευση των δύο εταιριών σε μια ενιαία εταιρία, θα προκύψει ένα νέο - πιο ισχυρό - υπερεθνικό μονοπώλιο, το οποίο θα είναι ο πρώτος κατασκευαστής αεροπλάνων σε παγκόσμια κλίμακα. Η νέα εταιρία, που θα καλύπτει το 70% της αγοράς των επιβατικών αεροπλάνων άνω των 100 θέσεων,ενώ η ευρωπαϊκή κοινοπραξία "Αιρμπάς" το υπόλοιπο 30%, στην πράξη θα έχει το μονοπώλιο κατασκευής - και πώλησης - αεροπλάνων στον κόσμο.
• Η αμερικανική κοινοπραξία θα έχει ετήσιο τζίρο περίπου 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων,θα απασχολεί περισσότερους από 200.000 εργαζόμενους. Επίσης, θα έχει πολύ μεγαλύτερη οικονομική και πολιτική εξουσία - άρα και επιρροή - απέναντι στις κυβερνήσεις των διαφόρων χωρών του κόσμου, που θα αγοράζουν επιβατικά και πολεμικά αεροπλάνα.Ενδεικτικά, θα αναφέρουμε ότι ο ετήσιος τζίρος των 40 δισ. δολαρίων (περίπου 11,2 τρισεκατομμυρίων δραχμών) των υπό συγχώνευση αμερικάνικων εταιριών είναι μεγαλύτερος από το σύνολο των φορολογικών και άλλων εσόδων που θα έχει φέτος ο κρατικός προϋπολογισμός της Ελλάδας.
• Ελέγχοντας το 70% της παραγωγής στα επιβατικά αεροπλάνα - και όχι μόνο - το νέο αμερικάνικο υπερμονοπώλιο θα έχει και το μονοπώλιο στη διαμόρφωση των τιμών πώλησης αεροσκαφών στην παγκόσμια αγορά.

Το γεγονός ότι η συγχώνευση των εταιριών "Μπόινγκ" και "Μακντόνελ Ντάγκλας" δεν οδηγεί στη βελτίωση του ανταγωνισμού, αλλά στη διαμόρφωση υπερμονοπωλίων στις σύγχρονες συνθήκες της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, το ομολογούν και οι αναλυτές του χώρου. Σχολιάζοντας την έγκριση που έδωσε η αμερικανική κυβέρνηση για τη συγχώνευση των δύο εταιριών, έγκυροι αναλυτές σημείωναν πως ο ανταγωνισμός αλλοιώνεται,εφόσον παραμένουν παγκοσμίως δύο μόνον κοινοπραξίες, η "Μπόινγκ" και η ευρωπαϊκή "Αιρμπάς".Επίσης, στην ανακοίνωση της αμερικανικής κυβέρνησης - δηλαδή της επιτροπής που έδωσε την έγκριση για τη συγχώνευση των δύο εταιριών - υπάρχει παραδοχή ότι το μονοπώλιο της "Μπόινγκ" μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Ομως, προβάλλεται η δικαιολογία - που είναι και βάσιμο επιχείρημα - ότι η "Μακντόνελ Ντάγκλας" δεν ήταν πλέον ανταγωνιστική εταιρία στο χώρο της αεροναυπηγικής και, στη λογική που λέει ότι "το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό", εγκρίθηκε η συγχώνευση των δύο εταιριών με την απορρόφηση της δεύτερης από την πρώτη.

Είναι, βέβαια, γεγονός ότι η συγχώνευση των παραπάνω δύο αμερικάνικων εταιριών - που είχε ξεκινήσει από πέρσι το Δεκέμβρη - έχει ενοχλήσει τις Βρυξέλλες, καθώς αποκαλύπτει ότι η Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ενάντια στα μονοπώλια είναι μόνο για τα μάτια του κόσμου και οι λεγόμενοι "αντιμονοπωλιακοί" κανόνες εφαρμόζονται με δύο μέτρα και δύο σταθμά. Τυπικά, η συμφωνία της συγχώνευσης των εταιριών "Μπόινγκ" και "Μακντόνελ" - που εγκρίθηκε άνευ όρων από την Ομοσπονδιακή Επιτροπή για το Εμπόριο - προκειμένου να ισχύσει, πρέπει να εγκριθεί και από την Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ενωσης ενάντια στα μονοπώλια. Η Επιτροπή αυτή, που έχει ανακοινώσει ήδη σειρά ενστάσεών της γι' αυτήν τη συγχώνευση, επρόκειτο να αρχίσει τη διαδικασία της λήψης της τελικής απόφασής της στις 4 Ιούλη. Για την ιστορία, να θυμίσουμε πως ο επίτροπος της Κομισιόν, αρμόδιος για θέματα "ανταγωνισμού", Κάρελ βαν Μιρτ,έχει δηλώσει, πέρσι το Δεκέμβρη, ότιεφόσον η "Μπόινγκ" είναι ο αποκλειστικός προμηθευτής των αεροπορικών εταιριών "Κοντινένταλ", "Ντέλτα" και "Αμέρικαν", η ΕΕ δε θα αποδεχτεί τη συγχώνευση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συνεδρίαση της μεικτής Συμβουλευτικής Επιτροπής της ΕΕ για θέματα ανταγωνισμού πραγματοποιήθηκε κεκλεισμένων των θυρών στις 5 Ιούλη. Στη συνεδρίαση έγινε ευρεία ανταλλαγή απόψεων προκειμένου να εκδοθεί μία συμβουλευτικού χαρακτήρα εισήγηση προς την Κομισιόν, στο κρίσιμο θέμα τού κατά πόσον η συγχώνευση των δύο αμερικάνικων εταιριών αεροναυπηγικής είναι συμβατή με τις αρχές για τον ανταγωνισμό των 15 κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι πληροφορίες, που διέρρευσαν μετά το τέλος της συνεδρίασης, αναφέρουν πως η Επιτροπή συμβουλεύει την Κομισιόν να μην εγκρίνει τη συγχώνευση των δύο αμερικάνικων εταιριών, γιατί κάτι τέτοιο βλάπτει τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών εταιριών αεροναυπηγικής.

Θα πρέπει μάλιστα να σημειωθεί πως πολύ πριν ανακοινωθεί επίσημα η έγκριση της αμερικανικής κυβέρνησης για τη συγχώνευση των δύο εταιριών, είχαν αρχίσει οι παρασκηνιακές διαβουλεύσεις ανάμεσα στην "Μπόινγκ" και ανθρώπους της μεικτής Συμβουλευτικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, προκειμένου να δοθεί το τυπικό "οκέι" και από την Κομισιόν. Υπάρχουν μάλιστα πληροφορίες πως ο κατασκευαστής του Σιάτλ προτείνει δελεαστικά την ακύρωση των αποκλειστικών συμβολαίων παράδοσης, που έχει συνάψει η "Μπόινγκ" με τις αεροπορικές εταιρίες "Κοντινένταλ", "Αμέρικαν" και "Ντέλτα". Οι διαβουλεύσεις αυτές συνεχίζονται και θα βρίσκονται σε εξέλιξη μέχρι και τις 23 Ιούλη, οπότε αναμένεται να παρθεί η οριστική απόφαση από τους 15 κομισάριους της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Εννοείται, βέβαια, ότι η δημιουργία ενός υπερμονοπωλίου στο χώρο της κατασκευής επιβατικών, και όχι μόνο, αεροπλάνων, δε σημαίνει τίποτε καλό, ούτε για την Ελλάδα (τόσο την "Ολυμπιακή Αεροπορία" όσο και την Πολεμική Αεροπορία), ούτε για τις άλλες χώρες και αεροπορικές εταιρίες του κόσμου.Η "Μπόινγκ" θα καθορίζει με μεγαλύτερη από κάθε φορά άνεση μονοπωλιακές τιμές στις πωλήσεις αεροπλάνων, με γνώμονα τη μεγιστοποίηση των μονοπωλιακών της κερδών, αδιαφορώντας για τις συνέπειες που θα έχει αυτό στην ελληνική οικονομία ή τις οικονομίες των άλλων χωρών της Ευρώπης και του κόσμου.

Το σίγουρο είναι ένα: Ο σημερινός συσχετισμός δυνάμεων δύσκολα θα εμποδίσει τις μεγασυγχωνεύσεις και τη δημιουργία υπερμονοπωλίων, που στην ουσία - με την αυξημένη οικονομική τους ισχύ - θα μπορούν με μεγαλύτερη άνεση να ανεβοκατεβάζουν κυβερνήσεις στον κόσμο.Οι δηλώσεις των κομισάριων των Βρυξελλών - που αφήνουν να εννοηθεί ότι ενδέχεται να μην εγκρίνει η Κομισιόν τη συγχώνευση των "Μπόινγκ" και "Μακντόνελ" - δεν μπορούν να ανατρέψουν τη συγχώνευση αυτή, η οποία ανοίγει διάπλατα τους δρόμους για την επικυριαρχία της "Μπόινγκ" στην παγκόσμια αγορά αεροναυπηγικής.

Η συγχώνευση αυτή ήδη αποτελεί μια πραγματικότητα, την οποία δύσκολα θα αμφισβητήσει ή πολύ περισσότερο θα επιχειρήσει να ανατρέψει η όποια απόφαση πάρει η Κομισιόν το ερχόμενο δεκαήμερο.

"Κοντός ψαλμός αλληλούια".

Λάμπρος ΤΟΚΑΣ