Την περασμένη Παρασκευή, έγινε συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου για το θέμα της «αξιολόγησης» των δημοσίων υπαλλήλων και τον τρόπο που θα ξεμπλοκάρει η διαδικασία. Στη συνάντηση συμμετείχαν ο πρωθυπουργός, Αντ. Σαμαράς, ο Ευ. Βενιζέλος και ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Κυρ. Μητσοτάκης. Είχε προηγηθεί πριν από μέρες ένα μπαράζ δηλώσεων από κυβερνητικά στελέχη που ζητούσαν να προχωρήσει η «αξιολόγηση» και προσπαθούσαν να πείσουν τους εργαζόμενους ότι η χαμηλή βαθμολογία σε προκαθορισμένα ποσοστά δεν οδηγεί σε απόλυση.

Η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση συναντά εμπόδια στην προσπάθειά της να εφαρμόσει το νόμο 4250/2014. Οπως είναι αλήθεια ότι ο συγκεκριμένος νόμος αποτελεί κομμάτι ενός ευρύτερου σχεδιασμού για την αναδιάρθρωση της Δημόσιας Διοίκησης, με στόχο την αποτελεσματικότερη λειτουργία της στην υπηρεσία των κεφαλαιοκρατών. Στόχος είναι ένα μικρότερο, λιγότερο κοστοβόρο και πιο ευέλικτο κράτος στην υπηρεσία των επιχειρηματικών ομίλων, το οποίο ταυτόχρονα θα δίνει περισσότερο χώρο στο κεφάλαιο να αναπτύξει δραστηριότητα σε τομείς που μέχρι τώρα διατηρούσε ισχυρές θέσεις το «δημόσιο».

Από αυτή τη σκοπιά, η «αξιολόγηση», το πειθαρχικό δίκαιο, ο μηχανισμός της κινητικότητας είναι εργαλεία που από τη μια διευκολύνουν τις απολύσεις και από την άλλη, ακριβώς επειδή συνδέονται με τις απολύσεις, αλλά και τη βαθμολογική - μισθολογική εξέλιξη, τρομοκρατούν, επιδιώκουν τη χειραγώγηση και την υποταγή των εργαζομένων στο Δημόσιο, τη μετατροπή τους σε πειθήνια όργανα εκτέλεσης των αντιλαϊκών κυβερνητικών πολιτικών.

Σ' αυτή τη βασική στόχευση, σε καμιά περίπτωση δεν εναντιώνεται το ΠΑΣΟΚ, το οποίο εμφανίζεται να διαφωνεί με πλευρές του νόμου που το ίδιο ψήφισε, μαζί με τη ΝΔ. Ούτε βέβαια μπορεί να βάλει φρένο στα σχέδια της κυβέρνησης η γραμμή με την οποία αντιπαρατίθεται η συνδικαλιστική πλειοψηφία των εργαζομένων στο Δημόσιο, αφού δεν αμφισβητεί τον πυρήνα της «αξιολόγησης», αλλά μόνο τον τρόπο με τον οποίο θέλει να την κάνει η κυβέρνηση.

Χαρακτηριστικές γι' αυτό είναι οι θέσεις τόσο της ΑΔΕΔΥ, όσο και της ΠΟΕ ΟΤΑ. Αλλωστε, την ίδια ώρα που αυτές οι πλειοψηφίες προπαγανδίζουν ενάντια στην «αξιολόγηση», έχουν καταγγελθεί περιπτώσεις όπου τα στελέχη τους στηρίζουν ανοιχτά τη διαδικασία, χρησιμοποιώντας διάφορα προσχήματα, όπως, για παράδειγμα, στις Ομοσπονδίες εργαζομένων στα Τελωνεία, στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας, στο πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ και αλλού.

Μέχρι τώρα, υπολογίζεται ότι δεν έχει υλοποιηθεί τουλάχιστον το 40% της πρώτης φάσης της «αξιολόγησης», που είναι ο επιμερισμός των ποσοστών. Υπολογίζεται επίσης ότι πάνω από το 80% των εργαζομένων δεν έχει συμμετάσχει στη δεύτερη φάση, που είναι η «αυτοαξιολόγηση» (ενδιάμεση φάση μεταξύ επιμερισμού ποσοστών και «αξιολόγησης»).

Η κυβέρνηση, προσπαθώντας να ξεπεράσει αυτές τις αντιδράσεις, μεταξύ άλλων διαδίδει ότι η κατάταξη στη χαμηλή κλίμακα της βαθμολογίας (από 1 έως 6) δε συνιστά λόγο απόλυσης, αλλά κίνητρο για βελτίωση της απόδοσης στην εργασία! Σκόπιμα εστιάζει τη συζήτηση στα ποσοστά και στο κατά πόσο η «αξιολόγηση» συνδέεται με απολύσεις, για να μείνουν στο «σκοτάδι» οι βαθύτερες στοχεύσεις της «αξιολόγησης», αλλά και οι προηγούμενοι νόμοι, που καταρρίπτουν τους σημερινούς ισχυρισμούς της κυβέρνησης.

Η «αξιολόγηση» ήταν μέρος της Εθνικής Στρατηγικής για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση, που παρουσίασε τον περασμένο Μάρτη ο αρμόδιος υπουργός. Σε αυτήν περιλαμβάνονται ακόμα και συνδυάζονται οι περαιτέρω ιδιωτικοποιήσεις, η «κινητικότητα», η αναμόρφωση του μισθολογίου, η επιλογή προϊσταμένων με όρους αγοράς.

Σ' αυτό το κείμενο καταγράφεται η πρόθεση «της ελληνικής κυβέρνησης να περιορίσει περαιτέρω το εύρος παρέμβασης του δημόσιου τομέα (είτε μέσω των ιδιωτικοποιήσεων, είτε μέσω εκχώρησης αρμοδιοτήτων και υπηρεσιών προς τον ιδιωτικό τομέα, τον τρίτο τομέα ή σε μεικτά σχήματα)», αλλά και ότι η «αξιολόγηση» είναι ένας μηχανισμός που θα προσφέρει τη δυνατότητα «ακόμα και απομάκρυνσης σε περίπτωση εξαιρετικά μειωμένης απόδοσης».

Δεν είναι τυχαία, λοιπόν, η πρόβλεψη του νόμου ότι ο επιμερισμός των ποσοστών μπορεί να οδηγήσει σε κλείσιμο υπηρεσιών και άρα σε απολύσεις. Αλλωστε, το άρθρο 20 του νόμου για την «αξιολόγηση» ορίζει με μεγάλη σαφήνεια: «Για τον επιμερισμό αυτόν λαμβάνονται υπόψη κριτήρια, ιδίως: (...) β. Οι αρμοδιότητες των οργανικών μονάδων σε σχέση με τις προτεραιότητες της ασκούμενης πολιτικής».

Με απλά λόγια, αν η κυβέρνηση αποφασίσει ότι θέλει, για παράδειγμα, να ιδιωτικοποιήσει μια υπηρεσία, τότε μπορεί να πει ότι το 15% των υπαλλήλων που θα βαθμολογηθούν από 1 έως 6 θα προέρχονται μόνο από αυτή την υπηρεσία. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να την αποδυναμώσει, να την απαξιώσει και τελικά να την κλείσει. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι από τα τρία κλιμάκια, μόνο το κατώτερο (βαθμολογία 1 έως 6) μπορεί να αυξηθεί και να ξεπεράσει το 15%.

Τα παραπάνω δεν αποτελούν θεωρητικά σχήματα. Ηδη, στην Περιφέρεια της Αττικής, ένας γενικός διευθυντής κατέταξε το 24% των εργαζομένων στο Τμήμα Σηματοδότησης στην κατώτερη βαθμίδα της «αξιολόγησης». Η λεπτομέρεια είναι ότι το συγκεκριμένο έργο, που σχετίζεται με τη συντήρηση των φωτεινών σηματοδοτών, το εποφθαλμιούν η «Ζήμενς» και άλλες πολυεθνικές του χώρου! Επίσης, στο ΤΕΙ Καβάλας, ενέταξαν όλους τους εργαζόμενους της καθαριότητας στο 15%.

Επιπλέον, ο νόμος 4250/2014, άρθρο 32, αναφέρει: «Οι εκθέσεις αξιολόγησης έτους 2013, οι οποίες έχουν συνταχθεί κατά τις διατάξεις του παρόντος (...) δε θα ληφθούν υπόψη (...) για τη θέση των υπαλλήλων σε διαθεσιμότητα και κινητικότητα...». Δηλαδή, δε συνδέονται με τη διαθεσιμότητα μόνο σε ό,τι αφορά τις περσινές εκθέσεις!

Τέλος, στο νόμο για το μισθολόγιο (4024/2011, άρθρο 7, σύστημα βαθμολογικής εξέλιξης) αναφέρεται: «Για την προαγωγή από βαθμό σε βαθμό (...) λαμβάνεται υπόψη: α) η αξιολόγηση...» και στον υπαλληλικό κώδικα (νόμος 3528/2007, άρθρο 95, Παραπομπή μη προακτέου υπαλλήλου) γράφεται: «Υπάλληλος, ο οποίος εγγράφεται σε δύο διαδοχικούς πίνακες μη προακτέων στον ίδιο βαθμό, παραπέμπεται (...) υποχρεωτικώς προς κρίση στο υπηρεσιακό συμβούλιο, το οποίο (...) μπορεί να τον απολύσει ή να τον υποβιβάσει κατά ένα βαθμό...».

Οπως προκύπτει, η «αξιολόγηση» έχει άμεση σχέση με την κινητικότητα που οδηγεί σε απολύσεις, με τη βαθμολογική εξέλιξη του εργαζόμενου και άλλες παραμέτρους, τις οποίες διαψεύδει η κυβέρνηση για να θολώσει τα νερά. Ταυτόχρονα, όμως, δεν αποτελεί μόνο μηχανισμό για να γεμίσει η «δεξαμενή» των απολύσεων, αλλά και μόνιμο εργαλείο για τις συνολικές αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις.

Κανένας ελιγμός της συγκυβέρνησης ή η άμβλυνση κάποιων διατάξεων του νόμου δεν πρέπει να ξεγελάσει τους εργαζόμενους. Με συλλογικά οργανωμένο τρόπο,πρέπει να συνεχιστεί και να κλιμακωθεί η αντίδραση στην εφαρμογή του νόμου της «αξιολόγησης». Καμιά άφεση αμαρτιών στο ΠΑΣΟΚ, που ψήφισε το νόμο και τώρα προσπαθεί να διευκολύνει την κυβέρνηση στους ελιγμούς, προτείνοντας αλλαγές που δεν θίγουν την ουσία.

Καμιά ανοχή όμως και στις συνδικαλιστικές πλειοψηφίες, που συσκοτίζουν το χαρακτήρα του μέτρου και βάζουν εμπόδια στο να εκφραστούν με ακόμα πιο μαζικό τρόπο οι αγωνιστικές διαθέσεις που δείχνει μεγάλη μερίδα των δημοσίων υπαλλήλων.