Τα εργοστάσια κλείνουν και η ανεργία «τσακίζει κόκαλα», αλλά οι βιομήχανοι θησαυρίζουν

Ο τόπος διατηρεί και σήμερα τη σπάνια ομορφιά του. Ο καταπράσινος καρπερός κάμπος, με τα πανέμορφα κατάφυτα βουνά του Βερμίου ολόγυρα, που τα διασχίζει με τα δροσερά νερά του ο ποταμός Αραπίτσα, γαληνεύει τη ματιά και την ψυχή του επισκέπτη. Σ' αυτό τον «παράδεισο» όμως, τα προβλήματα περισσεύουν. Η επίσκεψη του «Ριζοσπάστη» εκεί και η συζήτηση που έγινε στο Εργατικό Κέντρο της πόλης με συνδικαλιστές απ' τους κλάδους της κλωστοϋφαντουργίας και των οικοδομών, «έβγαλε» στην επιφάνεια πολλά από αυτά τα προβλήματα και την αγωνία των κατοίκων για το μέλλον της περιοχής.

Τα τελευταία 10-15 χρόνια, που υποτίθεται θα τρώγαμε με χρυσά κουτάλια λόγω Ευρωπαϊκής Ενωσης, τα φρούτα σαπίζουν στις χωματερές, οι εξαγωγές έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο γιατί η μεγάλη αγορά των 500 εκατομμυρίων καταναλωτών αδυνατεί να τα απορροφήσει! Από το 1990 έχει ξεκινήσει και ο γολγοθάς των κλωστοϋφαντουργών της Νάουσας με το κλείσιμο μεγάλων παραγωγικών μονάδων ή και τη μεταφορά άλλων σε γειτονικές χώρες. Εκλεισαν οι μεγάλες μονάδες της ΒΕΤΛΑΝΣ, μοναδική στο είδος της βιομηχανία κουβερτών που τροφοδοτούσε με άριστης ποιότητας κουβέρτες ολόκληρη την Ευρώπη, και η ΠΕΛΛΑ ΟΛΥΜΠΟΣ.

Οι δύο αυτές μονάδες απασχολούσαν μαζί γύρω στους 800 εργαζόμενους που βρέθηκαν ξαφνικά άνεργοι και δεν μπόρεσαν έκτοτε να απορροφηθούν στην παραγωγή. Ο Ομιλος Κλωστηρίων Λαναρά που λειτουργεί σήμερα στην περιοχή και τα κλωστήρια Βαρβαρέσου απασχολούν 800 και 250 εργαζόμενους, αντίστοιχα. Υπάρχουν δηλαδή σήμερα, περίπου 1.050 εν ενεργεία κλωστοϋφαντουργοί, ενώ το 1980 υπήρχαν 2.500 κλωστοϋφαντουργοί, μέλη του σωματείου, χωρίς να υπολογιστούν οι μη οργανωμένοι.

Το πρόβλημα της ανεργίας έχει πάρει τρομακτικές διαστάσεις. Από στοιχεία έρευνας που έχει πραγματοποιήσει το Εργατικό Κέντρο προκύπτει ότι σημειώθηκαν οι εξής δραματικές αλλαγές στην απασχόληση, κατά κλάδο, ανάμεσα στα 1989 και 1994:

Οι απασχολούμενοι στη βιομηχανία τροφίμων από 1.006 το '89, μειώθηκαν σε 672 το '94. Τα αντίστοιχα νούμερα για τους άλλους κλάδους είναι: Υφαντικές βιομηχανίες από 2.126 σε 1.176 και σήμερα ακόμα λιγότεροι, όπως αναφέρθηκε. Βιομηχανίες ένδυσης από 467 σε 375, βιομηχανίες ξύλου από 270 σε 153, οικοδομικές κατασκευές από 300 σε 230, χονδρικό εμπόριο από 1.825 σε 795. Συνολικά από 7.047 εργαζόμενους το 1989, είχαμε το 1994 μόνο 4.264, ενώ σήμερα είναι ακόμα λιγότεροι . Δηλαδή μέσα σε 5-6 χρόνια οι απασχολούμενοι σε κλάδους εκτός του αγροτικού τομέα μειώθηκαν στους μισούς περίπου.

Για την κατακόρυφη πτώση της απασχόλησης στο χονδρικό εμπόριο τονίστηκε από όλους, σχεδόν, ότι ξεκίνησε με το εμπάργκο κατά της ΠΓΔΜ που εφάρμοσε η κυβέρνηση Παπανδρέου και που είχε καταστροφικές συνέπειες για πολλούς νομούς της Βόρειας Ελλάδας. Για να συμπληρωθεί η εικόνα της ανεργίας που μαστίζει τον τόπο σήμερα, οι συνδικαλιστές του ΕΚΝ ήταν κατηγορηματικοί ότι σύμφωνα με τις διαπιστώσεις ημερίδας που οργάνωσε το ΕΚ το Νοέμβρη του '99, τους χειμερινούς μήνες η ανεργία στη Νάουσα ξεπερνά το 50% του εργατικού δυναμικού!

Το καλοκαίρι υπάρχει κάποια υποαπασχόληση, στη διαλογή φρούτων, οικοδομές, κατασκευή ξύλινων τελάρων για τα φρούτα και κάποιες άλλες εποχικές εργασίες. Η αφόρητη αυτή κατάσταση βρίσκει έκφραση στην πονεμένη και ταυτόχρονα οργισμένη όψη των δραστήριων συνδικαλιστών, στο πικρό παράπονο που εκφράζουν για την κατάσταση, αλλά και στην ατράνταχτη πίστη τους ότι δεν αποδέχονται αυτή τη «μοίρα» του τόπου και ότι θα παλέψουν να την αλλάξουν.

Η πίκρα τους ξεχειλίζει όταν επισημαίνουν ότι η σημερινή κλωστοϋφαντουργία, με τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό, τη χρήση νέων τεχνολογιών και τις μεθόδους εντατικοποίησης της εργασίας, παράγει πολύ μεγαλύτερο πλούτο και κέρδη απ' ό,τι στη δεκαετία του '70 και του '80. Δεν υπάρχει συνεπώς καμία κρίση για τους μεγάλους επιχειρηματίες του κλάδου που αυγαταίνουν κάθε χρόνο τα κέρδη τους και συσσωρεύουν τεράστιο πλούτο, αυτοί οι ελάχιστοι «εκλεκτοί», τη στιγμή που η πλειοψηφία του εργατικού δυναμικού παραμένουν άνεργοι, βουτηγμένοι στη φτώχεια και τη στέρηση.

Από τον πλούτο που παράγει η νέα τεχνολογία δεν ωφελούνται καθόλου οι εργαζόμενοι. Απλώς μια χούφτα βιομήχανοι ιδιοποιούνται μεγαλύτερη υπεραξία και θησαυρίζουν βυθίζοντας την περιοχή στην ανέχεια και μετατρέποντας τον όμορφο τόπο σε καζάνι που βράζει από την οργή των κατοίκων του.

Ενα δείγμα των μεγάλων κερδών και του πλούτου, αποτελεί και το γεγονός ότι ο όμιλος Κλωστηρίων Λαναρά αγοράζει συνέχεια νέα εργοστάσια σε διάφορες περιοχές (Γιαννούση, Μινέρβα, ΟΤΟ Εβρος), μετατρέποντας έτσι σε νέες παραγωγικές επενδύσεις τον κλεμμένο μόχθο των κλωστοϋφαντουργών της Νάουσας, ενώ, ταυτόχρονα, σπρώχνει τους περισσότερους απ' αυτούς στην ανεργία και στη χαμοζωή του κοινωνικού περιθωρίου.

Οι εργοδότες, εκμεταλλευόμενοι τη στρατιά των ανέργων και την ασυδοσία που τους εξασφαλίζει η ανοχή των κυβερνητικών υπηρεσιών και οι αντεργατικοί νόμοι, καταπατούν τα εργατικά δικαιώματα, παραβιάζουν τις συλλογικές συμβάσεις, κάνουν αυθαίρετες περικοπές, όπως π.χ. κατακράτηση πληρωμής για την υπερεργασία του Σαββατοκύριακου. Μπροστά σ' αυτή τη σοβαρή κατάσταση το εργατικό κίνημα δεν έχει πια ούτε την επιλογή προσφυγής στην Επιθεώρηση Εργασίας, για εφαρμογή και αυτής της ισχύουσας νομοθεσίας. Κι αυτό γιατί η Επιθεώρηση Εργασίας, στην ουσία, δε λειτουργεί και στο βαθμό που λειτουργεί παίζει το ρόλο του συμπαραστάτη της εργοδοσίας...

Το γραφείο Νάουσας της Επιθεώρησης έχει εδώ και καιρό κλείσει και για οποιοδήποτε πρόβλημα οι εργαζόμενοι, τα σωματεία ή το Εργατικό Κέντρο πρέπει να απευθύνονται στο γραφείο της Βέροιας, μοναδικό για το νομό. Κι αυτό όμως, λόγω έλλειψης προσωπικού και αρμοδιοτήτων, αλλά και έλλειψης θέλησης να τα «βάλει» με το κλαμπ των ισχυρών, έχει καταντήσει ανίσχυρο «δεκανίκι» της εργοδοσίας.

Κοντά σ' όλα αυτά υπάρχει και ο συστηματικός εμπαιγμός των ανέργων από κυβέρνηση και ΟΑΕΔ. Ενώ ο άνεργος επιδοτείται από τον ΟΑΕΔ με 3.310 δραχμές την ημέρα, και όχι για πάνω από 6 ή 7 μήνες, ο εργοδότης επιδοτείται με 7.000 δρχ. την ημέρα μέχρι και 60 μήνες! Ετσι έχει καταντήσει μηχανισμός επιδότησης εργοδοτών, με το πρόσχημα της δημιουργίας θέσεων εργασίας. Θέσεις εργασίας όμως όχι μόνο δε δημιουργούνται, αλλά και αυτές που υπάρχουν μειώνονται από χρόνο σε χρόνο.

Χαρακτηριστική είναι η έκφραση του Κώστα Πέκαλη, μέλους της διοίκησης του ΕΚΝ και του Σωματείου Εργαζομένων στην ΤΡΙΚΟΛΑΝ, του Ομίλου Λαναρά, που πριν από λίγα χρόνια απασχολούσε πάνω από 300 εργαζόμενους, ενώ σήμερα μόνο 185: «Αφού μας ξεζουμίσουν, στη συνέχεια μας πετάνε στο δρόμο. Οπως τα άλογα που όταν γεράσουν τα σκοτώνουν... Πάντως στην είσοδο της επιχείρησης έχουν τοποθετήσει και τρεις σημαίες, την ελληνική, αυτή της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της "Κλωνατέξ". Θέλουν έτσι να πουν, με την ενέργεια αυτή, "οι σημαίες να είναι καλά κι ας υπάρχουν χιλιάδες άνεργοι"».

Υπάρχουν κάποιοι κύκλοι και στη χώρα μας, συνδεδεμένοι με το ξένο μονοπωλιακό κεφάλαιο, που θεωρούν ότι τα προβλήματα της περιοχής θα λυθούν με την ανάπτυξη του τουρισμού, υπογραμμίζει ο Χρήστος Τρεμπελής. Προς την κατεύθυνση αυτή μάλιστα δίνονται τελευταία επιδοτήσεις και διάφορα «κίνητρα» για ίδρυση μικρών ξενοδοχειακών μονάδων. Η προσπάθεια αυτή συνδέεται άμεσα με τις μεθοδεύσεις Αμερικάνων - ΝΑΤΟ - ΕΕ για τη μετατροπή της Θεσσαλονίκης, μέσα στα επόμενα 20 χρόνια, σε μια διεθνή ζώνη ελεύθερων συναλλαγών με πληθυσμό 3,5-4 εκατομμυρίων κατοίκων, με τη μεταφορά πληθυσμών από τη Βαλκανική «ενδοχώρα», σημειώνει.

Οι προγραμματισμοί και οι προοπτικές των κύκλων αυτών στηρίζονται στην άποψη ότι όλος ο κύκλος των οικονομημένων αυτής της μελλοντικής πόλης - μαμούθ θα θέλει τον ελεύθερο χρόνο, Σαββατοκύριακα, διακοπές κλπ., να μπορεί να «ξεδίνει» σε ένα όμορφο φυσικό περιβάλλον σε μικρή σχετικά απόσταση. Η Νάουσα συγκεντρώνει τα προτερήματα αυτά για ανάπαυση και ψυχαγωγία των πορτοφολάδων της νέας «Σιγκαπούρης των Βαλκανίων», με το μοναδικής ομορφιάς τοπίο της, τα νερά, τα καταπράσινα βουνά και τους κάμπους. Θέλουν λοιπόν να μετατρέψουν την περιοχή σε θέρετρο και τους κατοίκους σε γκαρσόνια των πλούσιων Θεσσαλονικέων του μέλλοντος.

Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων όμως τονίζουν ότι μόνο με τον τουρισμό δεν μπορεί να εξασφαλιστεί η ανάπτυξη μιας περιοχής. «Οταν ένας τόπος δεν έχει παραγωγή, δεν μπορεί να πάει μπροστά, να εξελιχθεί, να προοδεύσει. Οι εργαζόμενοι έχουν ανάγκη από μια άλλη ανάπτυξη. Θέλουν εργοστάσια για να απασχολείται παραγωγικά το εργατικό δυναμικό. Θέλουν ειδική κλαδική πολιτική στήριξης της παραγωγής νήματος κλωστοϋφαντουργίας - ένδυσης και της ντόπιας παραγωγής γενικά. Θέλουν στήριξη της αγροτικής παραγωγής, των συνεταιρισμών και την κρατική ενίσχυση για εξεύρεση διεθνών αγορών για εξαγωγή των άριστης ποιότητας φρούτων που παράγει η περιοχή», υπογραμμίζει ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Νάουσας Χ. Τρεμπελής.

Για μια τέτοιου είδους ανάπτυξη φαίνονται αποφασισμένοι να παλέψουν το εργατικό και συνδικαλιστικό κίνημα της περιοχής, οι εργαζόμενοι και οι μικροαγρότες παραγωγοί. Η άλλη προοπτική των ξενοδοχείων, των κλαμπ, των μπαρ και των γκαρσονιών δε φαίνεται να ενθουσιάζει τους ανθρώπους της δουλιάς. Είναι μια προοπτική συνδεδεμένη με τα συμφέροντα κάποιων αεριτζήδων και τις μεθοδεύσεις της νέας τάξης για ολοκληρωτικό ξεπούλημα της Β. Ελλάδας και τη μετατροπή της σε προτεκτοράτο με ειδικό καθεστώς, όπου και επίσημα δε θα έχει ισχύ ο νόμος του ελληνικού κράτους.