ΡΗΓΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Το κεφάλαιο μπροστά στο κέρδος δεν υπολογίζει ούτε «φαινόμενο θερμοκηπίου», ούτε την υγεία των ανθρώπων

Οπως θα αποδείξουμε στη συνέχεια του σημερινού αφιερώματός μας, με αφορμή την αυριανή Παγκόσμια Μέρα Περιβάλλοντος, για το κεφάλαιο το Περιβάλλον δεν αποτελεί τίποτε άλλο παρά: Είτε μια πηγή άντλησης και καταλήστευσης των φυσικών πόρων, είτε ένα φυσικό χώρο όπου ασκεί τις ανεξέλεγκτες δραστηριότητές του και απορρίπτει κάθε είδους απόβλητα (αέρια, στερεά και υγρά) που προέρχονται από τις δραστηριότητες αυτές.

Το ανελέητο κυνήγι του κέρδους από το μεγάλο πολυεθνικό κεφάλαιο, έχει ως αποτέλεσμα να προκαλούνται όλο και πιο έντονα περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως: Το «φαινόμενο του θερμοκηπίου», η μείωση της στιβάδας του όζοντος, η διασυνοριακή ρύπανση, η διάβρωση εδαφών, τα μεγάλα βιομηχανικά ατυχήματα, οι φυσικές καταστροφές, η απερήμωση, η ανεπάρκεια υδατικών πόρων, οι αλλεπάλληλες διατροφικές κρίσεις λόγω της εξάρτησης της διατροφής του πληθυσμού από τα μονοπώλια (ορμόνες, αντιβιοτικά, φυτοφάρμακα, γενετικά μεταλλαγμένοι οργανισμοί) κ.ά.

ICON

Εμπρησμοί - καταστροφές δασών: Μια μάστιγα που μειώνει τους φυσικούς πνεύμονες του πλανήτη

Το περιβάλλον εργασίας εξακολουθεί να αποτελεί αιτία αρρώστιας και θανάτου για ένα πολύ μεγάλο αριθμό εργαζομένων κάθε χρόνο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας του 2002, κάθε χρόνο 1,1 εκατομμύρια εργαζόμενοι χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας των συνθηκών εργασίας, δηλαδή: 3.000 θάνατοι τη μέρα ή 2 θάνατοι ανά λεπτό!

Πάνω από 300.000 θάνατοι έχουν ως αιτία την έκθεση εργαζομένων σε επικίνδυνες ουσίες. Παράλληλα, 65.000 εργατικά ατυχήματα συμβαίνουν κάθε μέρα, ενώ 160 εκατομμύρια άτομα υποφέρουν κάθε χρόνο από επαγγελματικές ασθένειες.

Ολα αυτά αποτυπώνουν ανάγλυφα τις τραγικές συνέπειες της εντατικοποίησης της εργασίας, της ανατροπής των εργασιακών σχέσεων και της έλλειψης μέτρων υγιεινής και ασφάλειας, που μετατρέπουν τους εργαζόμενους σε ομήρους της ασίγαστης βουλιμίας των μονοπωλίων για κέρδη.

Μόλις πριν λίγες μέρες ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος σε Εκθεσή του έκανε λόγο για δραματικές μεταβολές του κλίματος στην Ευρώπη, εξαιτίας του «φαινομένου του θερμοκηπίου». Επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι η Ευρώπη «δεν έχει βιώσει μεταβολή του κλίματος αυτής της κλίμακας εδώ και 5.000 χρόνια», ότι η «μέση θερμοκρασία της Ευρώπης αυξήθηκε κατά 0,95 βαθμούς Κελσίου στον 20ό αιώνα, που είναι κατά 35% υψηλότερη από την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας».

Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι αυτές οι κλιματικές αλλαγές που επέρχονται θα έχουν ως αποτέλεσμα το λιώσιμο των πάγων των δύο Πόλων, τη βύθιση πολλών παραθαλάσσιων πόλεων, την εξαφάνιση πολλών ειδών της πανίδας και της χλωρίδας, την έξαρση κρουσμάτων φυσικών καταστροφών.

Κι όμως, αν υπήρχαν κάποιες ελπίδες για ουσιαστικά μέτρα μείωσης των αερίων που προκαλούν το «φαινόμενο του θερμοκηπίου», αυτές γκρεμίστηκαν το Δεκέμβρη του 1997, κατά τη διάρκεια της υπογραφής του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Οι αποφάσεις του Πρωτοκόλλου δεν αντανακλούν παρά μια εύθραυστη ισορροπία μεταξύ των εκπροσώπων των μονοπωλίων, που δεν ήθελαν σε καμιά περίπτωση να ληφθούν μέτρα ευθείας μείωσης των αερίων θερμοκηπίου (προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αξιοποίηση αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, προστασία των δασών που δεσμεύουν το διοξείδιο του άνθρακα κ.ά.). Ετσι, με πρωταγωνιστή τη δήθεν «φιλοπεριβαλλοντική» ΕΕ, προώθησαν τους λεγόμενους «ευέλικτους μηχανισμούς», όπως το εμπόριο ρύπανσης, δημιουργώντας, εκτός των άλλων, μία ακόμη πηγή πλουτισμού για το κεφάλαιο.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, κάθε χρόνο καταστρέφονται περίπου 200 εκατομμύρια στρέμματα τροπικών δασών. Οπως προβλέπουν οι επιστήμονες, αν συνεχιστούν οι σημερινοί ρυθμοί καταστροφής, τότε μέχρι το 2025 θα έχουν καταστραφεί όσα τροπικά δάση έχουν απομείνει στην Κεντρική και Νότια Αμερική και στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία. Θα έχει απομείνει μόνο ένα μέρος των δασών στη Βραζιλία και το Ζαΐρ, με αποτέλεσμα να επηρεαστεί ακόμη περισσότερο το κλίμα του πλανήτη και ο μηχανισμός δημιουργίας βροχοπτώσεων.

Οι αιτίες για την αποψίλωση αυτή είναι γνωστές: Ανεξέλεγκτη υλοτόμηση, ασύδοτη δόμηση κ.ά. Με λίγα λόγια άγρια εκμετάλλευση προς όφελος της κερδοφορίας του κεφαλαίου.

Είναι γνωστό ότι αυτή τη στιγμή εκατομμύρια ανθρώπων στον πλανήτη (ανάμεσά τους και 400 εκατομμύρια παιδιά) αγωνίζονται να ζήσουν χωρίς να έχουν πρόσβαση σε καθαρό και ασφαλές νερό.

Την ίδια στιγμή, όμως, σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν πρόσφατα σε συνέδριο από την Ελληνική Επιτροπή Υδρογεωλογίας, υπάρχει ένα κύμα ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης της διαχείρισης του νερού, γεγονός που αποτελεί ακόμη πιο επικίνδυνο φαινόμενο και από την ίδια τη λειψυδρία, τόσο για τις χώρες του αναπτυγμένου καπιταλισμού, όσο και για τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη.

Η εμπορευματοποίηση του νερού αρχίζει να κυριαρχεί σε χώρες, όπως η Μοζαμβίκη, η Νιγηρία, η Ονδούρα, η Κένυα κ.ά., όπου μάλιστα η παροχή δανείων από τις πλούσιες καπιταλιστικές χώρες και διάφορους Οργανισμούς, γίνεται με την υποχρέωση ιδιωτικοποίησης των τομέων ύδρευσης! Ακόμη και η δυστυχία στο βωμό του κέρδους...

Σύμφωνα με μελέτες που δημοσιεύτηκαν το 2004, τα μισά από τα 5.743 γνωστά αμφίβια του πλανήτη - τα αμφίβια θεωρούνται από τους πιο αξιόπιστους δείκτες βιοποικιλότητας - εμφανίζουν μείωση, ενώ το ένα τρίτο απειλείται με εξαφάνιση.

Επίσης, όπως ανακοινώθηκε στο Διεθνές Συνέδριο της Παγκόσμιας Ενωσης για το Περιβάλλον του 2004, περισσότερα από 7.000 είδη πανίδας, είναι στα όρια της εξαφάνισης και περίπου 8.000 είδη χλωρίδας. Ηδη έχουν εκλείψει 784 είδη χλωρίδας και πανίδας...

Βασική αιτία και εδώ η ανεξέλεγκτη δράση του μεγάλου κεφαλαίου, με την επέκταση παραγωγικών και οικιστικών δραστηριοτήτων σε παρθένες εκτάσεις, η βιομηχανική ρύπανση και η υπερεκμετάλλευση γης, δασών και θαλασσών.

Την ίδια ώρα που οι κάτοικοι του πλανήτη μένουν εμβρόντητοι με τα αλλεπάλληλα διατροφικά σκάνδαλα («τρελές αγελάδες», κοτόπουλα με διοξίνες κ.ά.), τα μονοπώλια, αρχικά των ΗΠΑ και κατόπιν και της ΕΕ, ανοίγουν άλλη μια πόρτα σε βάρος της υγείας των λαών: Την καλλιέργεια και διακίνηση των γενετικά μεταλλαγμένων προϊόντων. Κι όλα αυτά, παρά τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων για κινδύνους μη αναστρέψιμης βλάβης στα τοπικά οικοσυστήματα, ενίσχυσης της ανθεκτικότητας των μικροβίων στα αντιβιοτικά, παραγωγή τοξικών ουσιών κ.ά.

Οι προειδοποιήσεις αυτές μπαίνουν στα συρτάρια, καθώς τα μονοπώλια θέλουν να θησαυρίσουν από την όλο και μεγαλύτερη διακίνηση των μεταλλαγμένων σπόρων και γονιδίων, των ζιζανιοκτόνων (τα μεταλλαγμένα αντέχουν μεγαλύτερες ποσότητες φυτοφαρμάκων) και χημικών λιπασμάτων (αφού η αυξημένη παραγωγή το απαιτεί).

Ως πρόσχημα προβάλλεται ότι έτσι μεγαλώνει η παραγωγή αγροτικών προϊόντων και άρα θα σωθούν πληθυσμοί που λιμοκτονούν. Κι, όμως, ο πληθυσμός αυτών που λιμοκτονούν στον πλανήτη όχι μόνο δε μειώνεται, αλλά αυξάνει, φτάνοντας ήδη στα 1,2 δισεκατομμύρια...

Η ίδια κατάσταση, βέβαια, σε όλα τα επίπεδα κυριαρχεί και στη χώρα μας, παρά τα «παχιά λόγια» των κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, περί «προστασίας του περιβάλλοντος», «αειφόρου ανάπτυξης» κλπ.

• Η ατμοσφαιρική ρύπανση βρίσκεται πάντα στον ουρανό της Αθήνας και των άλλων μεγάλων πόλεων (Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα, Γιάννενα, Ηράκλειο, Βόλος) και μάλιστα με πιο επικίνδυνες για την υγεία μορφές: Αυτές των μικροσωματιδίων και του όζοντος. Σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες, αν τα επίπεδα των μικροσωματιδίων ήταν κάτω από 20 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα (έναντι 52,12 που είναι τώρα) θα είχαμε κάθε χρόνο 5.066 λιγότερους θανάτους στην Αθήνα.
• Η ανεξέλεγκτη δόμηση τουριστικών εγκαταστάσεων, οι πλημμύρες και αλόγιστες αμμοληψίες υποβαθμίζουν τις ακτές της χώρας. Σήμερα το 28,6% των ακτών της Ελλάδας, δηλαδή 3.945 χιλιόμετρα, από τα συνολικά 13.780, έχει υποβαθμιστεί, σύμφωνα με διεθνείς έρευνες. Κι όμως, η κυβέρνηση της ΝΔ ετοιμάζεται να αλλάξει προς το χειρότερο και αυτόν τον καταστροφικό νόμο του ΠΑΣΟΚ, και να επαναχαράξει τον αιγιαλό και την παραλία, ώστε να «χωρέσουν» κι άλλες δραστηριότητες του κεφαλαίου.
• Η Αθήνα αναδεικνύεται πρωταθλήτρια στο τσιμέντο, αφού σε κάθε κάτοικο αναλογούν μόλις 2 τ.μ. πρασίνου, έναντι 2,52 τ.μ. το 1960 και 2,58 τ.μ. το 1984. Κι όμως, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να οικοπεδοποιήσει και να τσιμεντώσει, προς όφελος του μεγάλου κεφαλαίου, και τους τελευταίους εναπομείναντες χώρους πρασίνου, όπως το Ελληνικό, τον Ελαιώνα, το Γουδί κ.ά.
• Κάθε χρόνο δεκάδες χιλιάδες στρέμματα δασών βρίσκονται στο στόχαστρο των εμπρηστών, των καταπατητών και οικοπεδοφάγων. Κι όμως, η κυβέρνηση, αντί να τα προστατεύσει ακολουθεί εμπρηστική πολιτική. Με νέα καταστροφική αναθεώρηση του Συντάγματος ετοιμάζεται να αποχαρακτηρίσει, τουλάχιστον 50 εκατομμύρια στρέμματα δασικών εκτάσεων, ενώ παράλληλα: Με εγκύκλιο του υπουργού Αγροτικής ανάπτυξης εφαρμόζει το δασοκτόνο νόμο του ΠΑΣΟΚ και με νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομίας ετοιμάζεται να ξεπουλήσει 3,5 εκατ. στρέμματα δασικών και άλλων εκτάσεων στους ίδιους τους καταπατητές...

Ολα αυτά τα παραδείγματα ένα αποδεικνύουν: Οτι αν οι λαοί δεν παλέψουν για την ανατροπή αυτής της βάρβαρης καπιταλιστικής λογικής, της μεγιστοποίησης του κέρδους με κάθε τρόπο, και των πολιτικών που την υπηρετούν, τα προβλήματα του περιβάλλοντος συνεχώς θα οξύνονται.