Eurokinissi

Δεν είναι τυχαίες οι επισημάνσεις με τις οποίες ο Ερντογάν συμπλήρωνε τις προκλήσεις προς την Ελλάδα, όταν σχολίαζε μεσοβδόμαδα τις αντιδράσεις «συμμάχων» και «εταίρων»: «Η Ελλάδα δεν είναι ίση με εμάς, ούτε πολιτικά ούτε στρατιωτικά ούτε οικονομικά» και «γι' αυτόν τον λόγο δεν μπορεί να είναι συνομιλητής μας».

Πιο καθαρά δηλαδή επιβεβαιωνόταν πως τα Ελληνοτουρκικά συνδέονται όλο και περισσότερο με το ευρύτερο παζάρι που διεξάγει η αστική τάξη της Τουρκίας με ΗΠΑ - ΕΕ - ΝΑΤΟ, αξιοποιώντας και το ιδιαίτερο οικονομικό, πολιτικό και γεωστρατηγικό της «βάρος», ανταγωνιστικά και προς τη «σύμμαχο» ελληνική αστική τάξη.

Πλευρές της μεγάλης αυτής εικόνας είναι η επιτάχυνση των ενεργειακών σχεδιασμών και των σχεδίων συνεκμετάλλευσης σε Αιγαίο και Κύπρο, συνολικότερα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και Μεσόγειο, για την «ενεργειακή απεξάρτηση» από τη Ρωσία. Η αξιοποίηση των υδρογονανθράκων της περιοχής, όπως και τα δίκτυα μεταφοράς Ενέργειας προς την Ευρώπη, αποτελούν αντικείμενο πολύπλευρων παζαριών και η Τουρκία, η οποία διεξάγει έρευνες για αέριο - πετρέλαιο σε Μεσόγειο και Μαύρη Θάλασσα, θέτει ακόμα πιο επιτακτικά τις διεκδικήσεις της, αλλά και την απαίτησή της να παίξει διαμετακομιστικό ρόλο ως ενεργειακό σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής - Δύσης. Η αναθέρμανση των σχέσεών της με Ισραήλ, με Αίγυπτο, με διάφορες χώρες του Κόλπου, η διείσδυσή της στη Βόρεια (και όχι μόνο) Αφρική ενισχύουν κι άλλο τη θέση από την οποία διεκδικεί αυτόν τον ρόλο.

Την ίδια στιγμή, η Αγκυρα επενδύει στον ρόλο «μεσολαβητή» που προβάλλεται ότι έχει ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία, «απειλώντας» τη Δύση με περαιτέρω ενίσχυση των σχέσεών της με τη Μόσχα: Τη βδομάδα που πέρασε ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν έκρινε σκόπιμο να υποστηρίξει ότι η στάση της Δύσης δεν είναι «σωστή» και πως ακολουθεί «πολιτική προκλήσεων» απέναντι στη Μόσχα, προσθέτοντας ότι «η Ρωσία δεν είναι μια χώρα που θα έπρεπε να υποτιμάται...».

Η παρέμβαση της τουρκικής αστικής τάξης «βαραίνει» και σε άλλες καθοριστικές για τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς «ζώνες», όπως τα Βαλκάνια. Περιοδεύοντας σε Βοσνία - Σερβία - Κροατία, ο Ερντογάν ανέδειξε ότι η Αγκυρα δεν θα μείνει παρατηρητής σε αναδιατάξεις που «ψήνονται», ξεχωρίζοντας καθόλου τυχαία την κατάσταση στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη (όπου συνεχίζονται οι απειλές απόσχισης των Σερβοβόσνιων και τα σενάρια διαμελισμού) και εκφράζοντας ετοιμότητα για «βήματα» στο όνομα της «σταθερότητας και της ειρήνης». Σημειωτέον ότι η Αγκυρα ήταν από τους προσκεκλημένους και στην πρόσφατη Σύνοδο των «Ανοιχτών Βαλκανίων» στο Βελιγράδι, το σχήμα που συγκροτούν προς το παρόν Σερβία - Αλβανία - Βόρεια Μακεδονία, για να επιταχυνθεί η δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς στην περιοχή, προσπερνώντας προβλήματα που γεννά η καθυστέρηση στην «ευρωατλαντική πορεία» της.

Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο η κυβέρνηση Ερντογάν μίλαγε μέσα στη βδομάδα έως και για «κατοχή» των νησιών του Αιγαίου από την Ελλάδα και επαναλάμβανε απειλές πως «όταν έρθει η ώρα, θα κάνουμε αυτό που πρέπει. Οπως λέμε, μία νύχτα μπορεί ξαφνικά να έρθουμε».

Την ίδια στιγμή, η Τουρκία έστελνε και επιστολές προς ΝΑΤΟ - ΕΕ - ΟΗΕ - ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, όπου όχι απλά επέκρινε την Αθήνα για «ακούραστα σχέδια για την απομόνωση της Τουρκίας», αλλά και ισχυριζόταν ανοιχτά πως «δεν υπάρχουν θαλάσσια σύνορα που να έχουν καθοριστεί από έγκυρες συμφωνίες ή οποιαδήποτε κοινή αντίληψη στο Αιγαίο» και ότι «η Ελλάδα προσπαθεί να αλλάξει την ισορροπία και το status quo στο Αιγαίο προς όφελός της εις βάρος των ζωτικών και νόμιμων συμφερόντων της Τουρκίας μέσω μονομερών πράξεων». Επανέφερε όλο το πλαίσιο των απαράδεκτων αξιώσεών της και κατηγορίες περί παραβίασης του καθεστώτος αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, αναφερόμενη συν τοις άλλοις σε «παράβαση της συμφωνίας μεταξύ του Προέδρου Ερντογάν και του πρωθυπουργού Μητσοτάκη στις 13 Μαρτίου 2022 στην Κωνσταντινούπολη». Ολα αυτά, «επιστρέφοντας» ταυτόχρονα και στην ελληνική αστική τάξη τις κατηγορίες για το ποιος υπονομεύει τη ΝΑΤΟική συνοχή στην περιοχή.

Από την πλευρά της η κυβέρνηση της ΝΔ συνεχίζοντας το «δι' αλληλογραφίας» παζάρι των δυο αστικών τάξεων, «ανταπαντούσε» με δικές της επιστολές προς τους Ευρωατλαντικούς, χαρακτηρίζοντας την τουρκική συμπεριφορά «αποσταθεροποιητικό παράγοντα για τη συνοχή και την ενότητα του ΝΑΤΟ, που αποδυναμώνει τη νοτιοανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας σε μια στιγμή κρίσης (σ.σ. ρωσική εισβολή στην Ουκρανία)»...

Επικαλούνταν δηλαδή τη «ΝΑΤΟική συνοχή», που όμως, όπως αποδεικνύεται, δεν αποτελεί παράγοντα διασφάλισης, αλλά παράγοντα υπονόμευσης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας και του λαού.

Ακριβώς το αντίθετο όμως επιβεβαίωναν οι δηλώσεις των Ευρωατλαντικών:

Οι ΗΠΑ μίλαγαν για «αντιπαραγωγικές» δηλώσεις, ξεκαθαρίζοντας ότι «συνεχίζουν να ενθαρρύνουν τους Συμμάχους στο ΝΑΤΟ να συνεργαστούν για τη διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας στην περιοχή και για την επίλυση των διαφορών μέσω της διπλωματίας».

Η ΕΕ μιλούσε για τα ... «όποια ανοιχτά ζητήματα» (όπως συνόψισε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν τις αξιώσεις της Αγκυρας) υπάρχουν και μοίραζε συμβουλές για «διάλογο καλή τη πίστει (...) και σύμφωνα με την αρχή των σχέσεων καλής γειτονίας».

Η Γαλλία, παρά το «τζαρτζάρισμα» με την Τουρκία σε μια σειρά περιοχές (π.χ. Βόρεια Αφρική αλλά και Ανατ. Μεσόγειο), έκρινε σκόπιμο να παρατηρήσει ότι η Τουρκία «έχει ενεργό ρόλο στην περιοχή» και «μερικές φορές παίζει θετικό ρόλο», μιλώντας κι αυτή για... «διαφορετικές απόψεις» μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας και εκφράζοντας ελπίδες για «να αναπτυχθεί διάλογος εντός του πλαισίου του Διεθνούς Δικαίου».

Η επίσκεψη μάλιστα της Γαλλίδας ΥΠΕΞ στην περιοχή μας ήταν χαρακτηριστική για το εν εξελίξει παζάρι: «Ας αυξήσουμε τον αριθμό των θεμάτων στα οποία συμφωνούμε και να συζητήσουμε, ακόμα κι αν - από καιρό σε καιρό - έχουμε διαφωνίες», είπε η Κατρίν Κολονά στον Τούρκο ομόλογό της, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, που από την πλευρά του της είπε: «Είναι καθαρό ότι δεν συμφωνούμε με τη Γαλλία σε όλα (...) Αλλά αυτό δεν μας εμποδίζει να συζητάμε και να συνεργαζόμαστε (...) είναι υγιέστερο να συζητάμε ο ένας με τον άλλο, από το να συζητάμε ο ένας για τον άλλο».