«Για να πιούμε έναν καφέ πρέπει να πουλήσουμε 20 με 25 κιλά τομάτες! Αυτό τα λέει όλα. Οι τιμές των κηπευτικών είναι πολύ χαμηλές, μεγάλο κομμάτι της παραγωγής δεν μπορεί να πουληθεί, γιατί, την ίδια στιγμή, μας κατακλύζουν οι εισαγωγές ίδιων με τα δικά μας προϊόντα. Ειδικότερα, φέτος, είμαστε χρεωμένοι "μέχρι το λαιμό", γιατί στα χρέη που ήδη είχαμε από τις προηγούμενες χρονιές προστέθηκαν οι ζημιές από την παγωνιά του χειμώνα στα θερμοκήπια και τα πρόσθετα έξοδα για θέρμανση κλπ. Εγώ, για παράδειγμα, δουλεύω για να βγάλω τα προηγούμενα χρέη. Τώρα για τα καθημερινά έξοδα μιας οικογένειας... η καρδούλα μας το ξέρει».

Τα λόγια του κυρ Μιχάλη, Πρεβεζιάνου αγρότη, βγαίνουν, σχεδόν, αυθόρμητα και η πίκρα και η οργή ξεχειλίζει στη συζήτηση που είχαμε στο καφενείο του Κηπευτικού Συνεταιρισμού Πρέβεζας (ιδρύθηκε το 1944 από το ΕΑΜ) σχετικά με την κατάσταση που έχουν διαμορφώσει για τη μικρομεσαία αγροτιά οι αντιαγροτικές πολιτικές των ελληνικών κυβερνήσεων που σέρνονται στο άρμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ). Ολοι οι αγρότες, που συζήτησαν μαζί μας, μίλησαν με πίκρα για τη χαμένη παραγωγή, τον κόπο που δεν ανταμείβεται και το ζοφερό μέλλον που τους ετοιμάζουν. Πλέον είναι καθαρό και για αυτούς πού πάει η κατάσταση. Τα πρώτα δείγματα της συγκέντρωσης της γης και της παραγωγής στην περιοχή της Ηπείρου είναι ορατά. Μεγάλες εταιρίες από τον κλάδο των τροφίμων προσπαθούν να πάρουν τον έλεγχο της παραγωγής, της διάθεσης και της εμπορίας των αγροτικών προϊόντων, ενώ τα μεγάλα σούπερ μάρκετ με τις εισαγωγές που κάνουν εκτοπίζουν την ντόπια παραγωγή.«Το αποτέλεσμα είναι να πέσουν πολύ χαμηλά οι τιμές και μεγάλο κομμάτι της παραγωγής να πάει στα αζήτητα»...

Ο πρόεδρος του Κηπευτικού Συνεταιρισμού Πρέβεζας και πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Πρέβεζας (ανασυγκροτήθηκε πρόσφατα, μετά από πολλά χρόνια αδράνειας) Σπύρος Κλινάκης μας εξηγεί πώς έχει η κατάσταση: «Φέτος η παραγωγή εξαιτίας του χειμώνα με τους παγετούς ήρθε πίσω. Η ποιότητα των πρώιμων δεν ήταν καλή, στη συνέχεια βάλαμε και όψιμες που είχαν καλύτερη ποιότητα, με αποτέλεσμα να έχουμε και πολύ μεγάλη παραγωγή. Το ίδιο διάστημα, όμως, έγιναν εισαγωγές, με αποτέλεσμα να πέσουν πολύ χαμηλά οι τιμές και μεγάλο κομμάτι της ντόπιας παραγωγής να πάει... στα αζήτητα. Και το πρόβλημα δεν είναι μόνο στις τομάτες. Στις πατάτες, που είναι ένα σημαντικό συμπληρωματικό εισόδημα για την περιοχή, τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα, τα αγγούρια δεν πήγαν καλά, αλλά και τα υπαίθρια του καλοκαιριού φαίνεται πως θα έχουν την ίδια τύχη».

Ετσι, λένε οι αγρότες, τα έσοδα είναι λίγα, ενώ το κόστος καλλιέργειας μεγάλο. «Το σύνηθες κόστος καλλιέργειας τομάτας σε θερμοκήπιο», προσθέτει ο Σπ. Κλινάκης, «είναι 1,50 ευρώ το φυτό, δηλαδή για 2 με 3 χιλιάδες φυτά που έχει το στρέμμα και έκταση 3 στρέμματα που είναι το κάθε θερμοκήπιο τα έξοδα είναι γύρω στις 6 χιλιάδες ευρώ. Μόνο το κόστος του σπόρου της τομάτας πάει 130 ευρώ το σακουλάκι (περιέχει 1.000 σπόρια βάρους 3 γραμμαρίων), ούτε χρυσάφι να ήτανε. Περίπου στο ίδιο επίπεδο είναι και τα έξοδα για τα αγγούρια. Πολλά τα έξοδα και της πατάτας, αφού μόνο το πολλαπλασιαστικό υλικό πάει 1 ευρώ το κιλό και χρειάζεσαι 120 κιλά σπόρο το στρέμμα».

Η κουβέντα ανάβει και ένας άλλος αγρότης ο Μίμης Καββαδάς, από τον Αγροτικό Σύλλογο «Δήμητρα», παίρνει το λόγο: «Το σημαντικό είναι ότι αυτά που μας έλεγαν πως στην ΕΕ θα ευημερούμε και ότι με τον ανταγωνισμό θα μπορέσουμε να πουλήσουμε τα προϊόντα μας, ότι θα πουλάμε σε αυτήν τα προϊόντα μας κλπ., αποδείχτηκε ότι ήταν ουτοπία. Στην ουσία, από τη στιγμή που μπήκαμε στην ΕΕ το εισόδημά μας συρρικνώθηκε και η ΕΕ πουλάει πλέον σε εμάς προϊόντα και όχι εμείς σε αυτή.

Οι συνεταιρισμοί συρρικνώνονται ως προς την οικονομική τους δυνατότητα, ενώ οι νέοι νόμοι που ψηφίστηκαν για αυτούς συνέβαλαν στην πολυδιάσπαση του συνεταιριστικού κινήματος. Απ' την άλλη η αγοραστική δύναμη του λαού έχει μειωθεί, γιατί και το δικό του εισόδημα έχει μειωθεί και σε καμία περίπτωση δε φταίνε οι παραγωγοί για την ακρίβεια, όπως πολλές φορές διαλαλούν τα ΜΜΕ και το υπουργείο».

«Μέσα σε μία πορεία, με τους "εκσυγχρονισμούς" των θερμοκηπίων στα πλαίσια της αγροτικής πολιτικής της ΕΕ από το 1990-1993», συνεχίζει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας, «βρεθήκαμε όλοι χρεωμένοι στην ΑΤΕ. Από τότε ξεκίνησε και η επίπονη διαδικασία των ρυθμίσεων. Κομμάτι κομμάτι πουλιέται η γη για να ξεχρεώσουμε και κρατάμε λίγα στρέμματα για να ζήσουμε. Μας τύχανε και δυο κακές χρονιές... τελειώσαμε. Η ταρίφα στα χρέη του καθενός μας είναι 15 εκατομμύρια δραχμές τουλάχιστον».

«Προσπαθούν να σπρώξουν τους αγρότες να δουλεύουν "φασόν" για τις μεγάλες εταιρίες του κλάδου των τροφίμων...», διαπιστώνει ο Σπ. Κλινάκης στην κουβέντα μας, που, τώρα, επικεντρώνεται στις εξελίξεις που δρομολογούνται στα πλαίσια της πολιτικής της ΕΕ. Για την περιοχή της Ηπείρου έχει αρχίσει να διαμορφώνεται ένα καινούριο κλίμα, λέει. Μεγάλες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της εμπορίας και των γεωργικών εφοδίων άρχισαν να μπαίνουν αργά αλλά σταθερά, από ό,τι φαίνεται, στο χώρο της παραγωγής, αγοράζοντας μεγάλες μονάδες. Και από τη στιγμή που μπαίνουν τέτοιες εταιρίες, είναι θέμα χρόνου να γίνεις όμηρος. Στην περιοχή μας, για παράδειγμα, μονάδα 100-200 στρεμμάτων στο Καλπάκι Ιωαννίνων και έκταση 100 στρεμμάτων στο Καναλάκι Πρέβεζας έχει αγοραστεί από εταιρία διακίνησης προϊόντων μαζί με σούπερ μάρκετ με μικρομετόχους. Αλλη περίπτωση είναι η εταιρία γεωργικών φαρμάκων του Κανδύλη από Θεσσαλονίκη, που νοίκιασε το Συσκευαστήριο της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Αρτας - Φιλιππιάδας και ανέλαβε τη συσκευασία και εμπορία πορτοκαλιών. Θα αρχίσουν να εξαγοράζουν και τα δικά μας σε μία πορεία και να μας κάνουν να δουλεύουμε για αυτούς "φασόν", όπως γίνεται σε άλλες χώρες της ΕΕ, όπως στην Ολλανδία π.χ με την "Greenary". Εδώ στην Ελλάδα τέτοια εταιρία έχει στήσει η PIONEER, αυτή με τα μεταλλαγμένα...», συμπληρώνει με νόημα.

Ο διευθυντής του Κηπευτικού Συνεταιρισμού Πρέβεζας Σάββας Πουρσαλίδης σημείωσε πως τα οργανωμένα πολυεθνικά συμφέροντα επιδιώκουν να συγκεντρώσουν τη γη και την παραγωγή στα χέρια τους και να διαχειρίζονται τα προϊόντα όπως τα συμφέρει χωρίς να ενδιαφέρει η ποιότητα. «Υπάρχουν τουλάχιστον δέκα κλάδοι που σχετίζονται με την αγροτική οικονομία που κερδοφορούν από τον ιδρώτα των αγροτών» υπογραμμίζει και προσθέτει: «Τα σούπερ μάρκετ π.χ. που υπάρχουν πλέον σε κάθε χωριό κάνουν συμφωνίες με τους αγρότες για τον τρόπο παραγωγής και συσκευασίας, αρχικά συμφέρουσες για τον αγρότη. Μετά, όμως, αρχίζουν να ρίχνουν τις τιμές και να ψαλιδίζουν το εισόδημα του παραγωγού μέχρι που τον κάνουν να δουλεύει με τους δικούς τους όρους για να αντεπεξέλθει. Αυτό έχει γίνει ήδη με τα γάλατα. Μιμούμενοι τις προηγμένες καπιταλιστικά χώρες οδηγούν τα πράγματα προς τη δημιουργία μεγάλων επιχειρήσεων τροφοδοσίας των αλυσίδων».

«Τα σούπερ μάρκετ» συμπλήρωσε «έχουν κάποιο κοστολόγιο και το κέρδος τους το επιτυγχάνουν με τις πιστώσεις. Κανένα σούπερ μάρκετ δεν πληρώνει τοις μετρητοίς. Τους ενδιαφέρει το κέρδος και όχι η ποιότητα. Δρουν ολιγομονοπωλιακά και δεν τους ενδιαφέρει η χώρα προέλευσης. Με τα δικά τους συστήματα τροφοδοσίας κλείνουν συμφωνίες με εισαγωγές από Σκόπια, Τουρκία, Βουλγαρία, Αίγυπτο, Ισραήλ, Μαρόκο, Συρία, αλλά και από ευρωπαϊκές όπως Βέλγιο, Ολλανδία, Ισπανία κ.ά.».

* Ο Κηπευτικός Συνεταιρισμός Πρέβεζας ιδρύθηκε το 1944 από το ΕΑΜ. Και από τότε μέχρι σήμερα κρατιέται από τα μέλη του χωρίς βοήθεια από το κράτος και τα μέλη του αναγνωρίζουν το θετικό του ρόλο. Ο προσανατολισμός του ήταν πάντα προοδευτικός. Επί χούντας εξορίστηκε όλο το ΔΣ του και οι εργαζόμενοι σε αυτό. Ξαναδημιουργήθηκε από τα μέλη του και μέχρι σήμερα κρατιέται από αυτά. Εχει δώσει σημαντικές μάχες.