Απ' αφορμή τα πενηντάχρονα από τη Διακήρυξη του Robert Schuman και την «Ημέρα της Ευρώπης», η αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα και το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, διοργάνωσαν ενημερωτικό Συνέδριο για τα Περιφερειακά Μέσα Ενημέρωσης, στις 8 και 9 Μάη 2000. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει προσδιορίσει ως τέτοια την 9η Μάη, όχι τυχαία, αφού συμπίπτει με την αντιφασιστική νίκη των λαών, την οποία θέλουν να ξεριζώσουν από τις λαϊκές συνειδήσεις, ή να ταυτίσουν μ' αυτήν την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει σήμερα την παρέμβαση σ' αυτό το συνέδριο, στο ειδικό πάνελ με θέμα «Οι μεγάλες προκλήσεις της Ευρώπης: Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου» (έγινε στις 8/5/2000), του Κώστα Αλυσανδράκη, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και ευρωβουλευτή του Κόμματος.

Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω την τοποθέτησή μου με την επισήμανση μιας λαθροχειρίας, τη χρήση της λέξης «Ευρώπη» αντί για «Ευρωπαϊκή Ενωση». Αυτό το κάνω όχι για να επικρίνω τους οργανωτές του συνεδρίου, αλλά για να τονίσω την ύπαρξη ενός ιδεολογήματος γύρω από την Ευρωπαϊκή Ενωση, μέρος του οποίου συνίσταται στην οικειοποίηση του συνόλου της ιστορίας της ευρωπαϊκής ηπείρου, της κληρονομιάς του ευρωπαϊκού πολιτισμού, για λογαριασμό της καπιταλιστικής ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Το ιδεολόγημα αυτό, παραπέρα, θέλει να παρουσιάσει αυτή την ενοποίηση ως νομοτελειακό φαινόμενο, αναγκαία συνέχεια της ιστορίας και όχι ως απόπειρα του κεφαλαίου να ξεπεράσει την κρίση της καπιταλιστικής κοινωνίας με την ανεμπόδιστη κινητικότητά του σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο, με τη συγκέντρωση των δυνάμεών του, με την ενίσχυση της επίθεσής του κατά των εργαζομένων και, φυσικά, με τη διαρκή αύξηση των κερδών του.

Η πολιτική του μεγάλου κεφαλαίου, που εκφράζεται μέσα από τους θεσμούς και τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είναι πραγματικά προκλητική για τους λαούς. Χωρίς να ισχυριστώ ότι παρουσιάζω το σύνολο των προκλήσεων, σταχυολογώ μερικές που είναι ιδιαίτερα φανερές.

1. Είναι πρόκληση πρώτου μεγέθους η επιλογή της 9ης Μάη, επετείου της Αντιφασιστικής Νίκης, για το γιορτασμό της «Ημέρας της Ευρώπης». Κάποιοι θέλουν οι λαοί να ξεχάσουν τη φασιστική λαίλαπα, αποτέλεσμα της προσπάθειας του γερμανικού κεφαλαίου να επιβάλει με τη βία τη δική του ευρωπαϊκή ενοποίηση. Κάποιοι θέλουν να ξεχαστεί ο κύριος συντελεστής της νίκης, η Σοβιετική Ενωση. Κάποιοι θέλουν να ξεχαστεί ότι πριν από 55 χρόνια η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο κυμάτιζε πάνω από το Ράιχσταγκ.

2. Η πρόκληση του ρεβανσισμού (συνέχεια της προηγούμενης). Δέκα χρόνια μετά από την προσάρτηση της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας ξεκινά αύριο μία ακόμη δίκη στελεχών του πρώην κυβερνητικού κόμματος, του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος Γερμανίας, πολλά στελέχη του οποίου βρίσκονται ήδη στις φυλακές. Οι σοσιαλοπράσινοι «κεντροαριστεροί», επίγονοι του Αδόλφου Χίτλερ, θέλουν να δείξουν σε όλο τον κόσμο ποιος είναι το καινούριο αφεντικό.

3. Πρόκληση πρώτου μεγέθους επίσης η ανοχή απέναντι στον ανοιχτό φασισμό, που δρα ανενόχλητος σε πολλές χώρες της ΕΕ. Πρόκληση ακόμα και η υποκριτική αντίδραση, τα κροκοδείλια δάκρυα για την ακροδεξιά συμμετοχή στην αυστριακή κυβέρνηση, που δε θα μπορούσε βέβαια να γίνει αν το κόμμα του κ. Χάιντερ δεν είχε βρει πρόσφορο έδαφος να ανθίσει και να φτάσει στο 28% των ψήφων.

4. Τεράστια πρόκληση η καταπάτηση του διεθνούς δικαίου, τα εγκλήματα που γίνονται στο όνομα των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Η παρέμβαση στα Βαλκάνια, η αλλαγή συνόρων, η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, οι δολοφονικές επιδρομές κατά της χώρας αυτής, αλλά και κατά του περιβάλλοντος σε όλα τα Βαλκάνια, η κατοχή του Κοσσυφοπεδίου, η συνεχιζόμενη προσπάθεια ανατροπής της νόμιμης κυβέρνησης της Γιουγκοσλαβίας.

5. Η στρατιωτικοποίηση της ΕΕ, με το σώμα των 60.000 (αρχικά) ανδρών για την «αντιμετώπιση κρίσεων», ποιος άραγε είναι ο εχθρός; Μα, ποιος άλλος από τους «τρομοκράτες λαούς», που αντιστέκονται στη νέα τάξη του 4ου Ράιχ;

6. Η εκχώρηση όλο και περισσότερων εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Διευθυντήριο των Βρυξελλών, η σταδιακή άρση του δικαιώματος του βέτο, οι ακόμα μεγαλύτερες παραχωρήσεις, που αναμένεται ότι θα προκύψουν από τη Διακυβερνητική, στο όνομα δήθεν της αποτελεσματικής λειτουργίας.

7. Το εκσυγχρονισμένο φακέλωμα μέσα από τις διατάξεις της Συνθήκης του Σένγκεν, στο όνομα δήθεν της συγκρότησης ευρωπαϊκού χώρου ασφάλειας.

8. Η εγκατάλειψη βασικών αρχών, ακόμα και αυτής της αστικής δημοκρατίας. Ποιος μας ρώτησε για την ένταξη της χώρας μας στην ΕΟΚ, για τις Συνθήκες του Μάαστριχτ, του Σένγκεν, του Αμστερνταμ, μήπως θα μας ρωτήσουν για την επερχόμενη νέα συνθήκη μετά τη Διακυβερνητική Συνδιάσκεψη;

9. Πρόκληση το ότι οι μόνες ελευθερίες για τις οποίες γίνεται λόγος είναι οι 4 ελευθερίες του Μάαστριχτ - ελευθερία διακίνησης κεφαλαίου, εργασίας, εμπορευμάτων και υπηρεσιών.

10. Τεράστια πρόκληση η ανεργία, που έχει φτάσει σε πρωτοφανή ύψη. Σε πρωτοφανή ύψη επίσης έχουν φτάσει τα κέρδη των μονοπωλίων.

11. Πρόκληση η έννοια του απασχολήσιμου, που μεταφέρει την ευθύνη για την ανεργία στους ίδιους τους ανέργους.

12. Πρόκληση η μερική απασχόληση και οι λεγόμενες ευέλικτες σχέσεις εργασίας, στο όνομα πάντοτε του εκσυγχρονισμού.

13. Μεγάλη πρόκληση η επίθεση στο ασφαλιστικό σύστημα, με το πρόσχημα ότι τα ταμεία βρίσκονται σε κρίση, επειδή ο κόσμος ζει τώρα περισσότερα χρόνια.

14. Τεράστια πρόκληση η επίθεση στα δικαιώματα των εργαζομένων, όσα κατακτήθηκαν με αγώνες, θυσίες και αίμα τα τελευταία 150 χρόνια.

15. Πρόκληση η ιδιωτικοποίηση των πάντων, ακόμα και των κοινωνικών αγαθών, ο έλεγχος από τη λεγόμενη οικονομία της αγοράς. Τα πάντα πουλιούνται και τα πάντα αγοράζονται, ακόμα και η παιδεία, η υγεία, ο πολιτισμός.

16. Πρόκληση το ξεπούλημα αυτών που έχουν ακόμα απομείνει στη δημόσια ιδιοκτησία.

17. Πρόκληση, τέλος, η λεγόμενη οικονομική σύγκλιση της χώρας μας, την ώρα που οι Ελληνες είναι οι πιο φτωχοί από όλους τους πολίτες της ΕΕ και με μεγάλη απόσταση από το μέσο όρο. Τι είδους σύγκλιση είναι αυτή; Ποιος κερδίζει και ποιος χάνει;

Από τη μεριά των προπαγανδιστών της ΕΕ, οι προκλήσεις αυτές σκεπάζονται με ωραία λόγια, με τα ιδεολογήματα του εκσυγχρονισμού, της παγκοσμιοποίησης, του ανταγωνισμού με τις ΗΠΑ, αλλά πάνω απ' όλα με το ιδεολόγημα της ευρωπαϊκής ιδέας που συζήτησα στην αρχή. Οσο όμως και αν προσπαθούν να καλύψουν την ουσία της πολιτικής της Ευρώπης των μονοπωλίων, τα αντικειμενικά προβλήματα δεν κρύβονται. Οι εργαζόμενοι όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης ανακαλύπτουν καθημερινά τι κρύβεται κάτω από τα παχιά λόγια για «ανθρώπινα δικαιώματα», «πλήρη απασχόληση», «κοινωνικό κράτος», «ευημερία». Αργά ή γρήγορα θα αντιδράσουν. Οσο πιο οργανωμένη και όσο πιο γρήγορη είναι η αντίδραση, τόσο πιο αποτελεσματική θα είναι.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ο τελευταίος τροχός στην άμαξα των θεσμών της ΕΕ. Είναι ίσως το μόνο Κοινοβούλιο στον κόσμο που δεν έχει το δικαίωμα να νομοθετήσει. Ο ρόλος του είναι κύρια συμβουλευτικός ή δε διαδικασία της συναπόφασης, που εφαρμόζεται σε ορισμένα θέματα, είναι τόσο δυσκίνητη και γραφειοκρατική που ελάχιστα χρησιμεύει. Σίγουρα όμως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λειτουργεί ως επίφαση δημοκρατίας, χρήσιμη στα πλαίσια του ευρωπαϊκού ιδεολογήματος.

Παρά τον υποβαθμισμένο ρόλο του, το ΕΚ παραμένει για μας ένα σημαντικό πεδίο πάλης, ένα διεθνές φόρουμ, που το αξιοποιούμε για την προβολή των θέσεων των Ελλήνων εργαζομένων. Δεν έχουμε, βέβαια, καμία αυταπάτη ότι μέσα από το όργανο αυτό θα μπορούσαμε να λύσουμε τα προβλήματα της εργατικής τάξης, πολύ περισσότερο ότι θα μπορούσαμε να αλλάξουμε την κοινωνία. Ούτε ο συσχετισμός δυνάμεων, ούτε ακόμα - βασικότερο - ο χαρακτήρας του αφήνει τέτοια περιθώρια. Για τη λύση αυτών των προβλημάτων δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την πάλη των εργαζομένων, μέσα από ένα πλατύ μέτωπο, όπως προτείνει το Κόμμα μας.

Πέρα από τα προηγούμενα, το ΕΚ μας δίνει τη δυνατότητα να παρακολουθούμε από κοντά την πολιτική και την πρακτική της ΕΕ και να ενημερώνουμε τον ελληνικό λαό. Ακόμα μας εξασφαλίζει συχνή επαφή με συντρόφους μας από άλλα κόμματα. Για όλους αυτούς τους λόγους δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στη συμμετοχή μας στο ΕΚ, προσπαθούμε να βελτιώσουμε συνεχώς την παρουσία μας, ώστε να αποδείξουμε στον ελληνικό λαό ότι σωστά μας εμπιστεύτηκε μια έδρα ακόμα στις τελευταίες ευρωεκλογές.

Θα πρέπει να κάνουμε σαφές ότι ο ρόλος ενός κοινοβουλευτικού οργάνου εξαρτάται από το χαρακτήρα του θεσμού που εξυπηρετεί, της ΕΕ στην προκειμένη περίπτωση. Οσο η ΕΕ παραμένει ένωση ανεξάρτητων κρατών, το ΕΚ δεν μπορεί να έχει αποφασιστικό ρόλο, τέτοιο που μόνο οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών μπορούν να έχουν. Αντίθετα, αν η ΕΕ πορευτεί, όπως πράγματι γίνεται, στην κατεύθυνση της ομοσπονδίας, το κοινοβουλευτικό της όργανο είναι φυσιολογικό να αποκτά όλο και περισσότερες αποφασιστικές αρμοδιότητες.

Το κύριο λοιπόν δεν είναι ο ρόλος του ΕΚ, αλλά ο χαρακτήρας της ΕΕ. Η συζήτηση για τη Διακυβερνητική δείχνει καθαρά ότι πίσω από το πρόσχημα της λειτουργικότητας κρύβεται η επιχείρηση ομοσπονδιοποίησης, που θα μετατρέψει τις εθνικές κυβερνήσεις των μικρών πρώτα απ' όλα χωρών σε νομαρχίες και τα Εθνικά Κοινοβούλια σε νομαρχιακά συμβούλια. Κανένα πρόσχημα λειτουργικότητας δεν μπορεί να αναιρέσει την πολιτική βούληση για ισοτιμία των κρατών - μελών, εφόσον βέβαια αυτή υπάρχει. Αυτοί λοιπόν που ευαγγελίζονται τη λειτουργικότητα, ας πάψουν να κρύβονται πίσω από το δάχτυλό τους και να εξαπατούν τους λαούς και ας μιλήσουν καθαρά για ομοσπονδιοποίηση. Μπροστά σ' αυτού του είδους τις αλλαγές που αναμένονται στον τρόπο λήψης αποφάσεων στην ΕΕ, το αν θα ενισχυθεί ή όχι η αποφασιστική αρμοδιότητα του ΕΚ είναι θέμα δευτερεύον. Μάλλον θα χρησιμοποιηθεί για να χρυσώσει το χάπι.