Το ζήτημά του αν είναι δυνατό μια μεμονωμένη χώρα να περάσει ή όχι στο σοσιαλισμό (αντί ομάδας χωρών), είναι ζήτημα περισσότερο φιλολογικής συζήτησης, παρά ιδεολογικής αναζήτησης. Εκείνο που είναι υποχρεωμένο να κάνει το κάθε ΚΚ με τους συμμάχους του, αν ωριμάσουν οι συνθήκες (υποκειμενικός παράγοντας), είναι να ανατρέψει την εξουσία των μονοπωλίων και να προσπαθήσει να κόψει τους δεσμούς εξάρτησης της χώρας του από τον ιμπεριαλισμό και κατ' επέκταση από την ΕΕ. Το ζήτημα αυτό εξαρτάται κατά κύριο λόγο από το λαϊκό παράγοντα και είναι ρεαλιστικό. Αλλωστε υπάρχουν και σήμερα χώρες ουσιαστικά ανεξάρτητες από τον ιμπεριαλισμό. Τώρα, το αν θα φθάσει ή όχι η χώρα αυτή στο σοσιαλισμό (πράγμα που μπορεί να εξαρτηθεί και από εξωτερικούς παράγοντες), αυτό θα φανεί στην πορεία. Το πρόβλημα λοιπόν «περνάμε ή δεν περνάμε μόνοι μας στον σοσιαλισμό», είναι κατ' ουσία ψευτοπρόβλημα. Το υπαρκτό πρόβλημα είναι πώς συγκεντρώνονται οι λαϊκές δυνάμεις για την αλλαγή της εξουσίας.

Ο στόχος που μπαίνει είναι η οικοδόμηση του ΑΑΔΜ με κατεύθυνση το Σοσιαλισμό. Το πρόβλημα που προκύπτει είναι το πώς θα συγκεντρωθούν οι λαϊκές δυνάμεις για την οικοδόμηση του Μετώπου.

Οι Θέσεις της ΚΕ για το 16ο Συνέδριο προτείνουν για τη συγκέντρωση δυνάμεων και τη συγκρότηση του ΑΑΔΜ το δρόμο της αντίστασης και της ρήξης με την ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων, με τα συμφέροντα των μονοπωλίων και των ιμπεριαλιστικών επιλογών, απολυτοποιώντας τον και αποκλείοντας οποιονδήποτε άλλο ενδιάμεσο δρόμο παράλληλο με τον πρώτο. Παίρνοντας όμως υπόψη τον σημερινό πολιτικό συσχετισμό στην Ελλάδα, το πρόβλημα της συγκέντρωσης των δυνάμεων φέρνει αντικειμενικά στο προσκήνιο ένα άλλο ενδιάμεσο πρόβλημα: Πώς θα απεγκλωβιστούν οι λαϊκές δυνάμεις από τη δεξαμενή των δύο μεγάλων κομμάτων του δικομματισμού.

Από την εκτίμηση της ΚΕ του ΚΚΕ (27.5.2000) για τις εθνικές εκλογές της 9.4.2000, προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα της πραγματικότητας:

«Δεν εκφράστηκε η δυναμική απήχησης των θέσεων του Κόμματος στο εκλογικό αποτέλεσμα... Ενώ υπήρξαν αγώνες και αντιστάσεις, η πραγματικότητα αυτή δεν οδήγησε σε αλλαγές στη συνείδηση και στην εκλογική συμπεριφορά... Εμφανίστηκε αναντιστοιχία ανάμεσα στη λαϊκή δυσαρέσκεια και στην επιλογή ψήφου. Και όλα αυτά, παρά το ότι η εκλογική μάχη που δώσαμε ήταν πιο καλά οργανωμένη ποσοτικά και ποιοτικά σε σύγκριση με άλλες. Τέλος, το εκλογικό αποτέλεσμα δημιουργεί πρόσθετες δυσκολίες για το λαϊκό κίνημα» (επόμενο είναι). Αν οι εκτιμήσεις αυτές του Κόμματος είναι σωστές, αυτό σημαίνει ότι αυτοί που γνωρίζουν έστω και σε χοντρές γραμμές τις Θέσεις του ΚΚΕ και δε μιλάω για θέσεις επανάστασης, και αποδέχονται μέρος ή το σύνολό τους, είναι πολλοί περισσότεροι από το εκλογικό ποσοστό του. Στην περίπτωση που οι εκτιμήσεις ήταν λαθεμένες, επίλυση του προβλήματος θα ήταν σχετικά εύκολη. Θα έπρεπε τότε να πείσουμε ευρύτερες λαϊκές μάζες για την ορθότητα των Θέσεών μας. Ομως τώρα τα πράγματα είναι πολύ δυσκολότερα. Πρέπει να υπερνικήσουμε τα αίτια αυτής της «αναντιστοιχίας». Και δεν είναι θέμα απλά αλλαγής συνείδησης των μαζών. Πρέπει να καταπολεμήσουμε τους ασκούμενους στα λαϊκά στρώματα εκβιασμούς, δίνοντας ελπίδες για έστω και μερική ανακούφιση από τα άμεσα και πιεστικά προβλήματα. Πώς όμως; Προτείνοντας και απολυτοποιώντας το δρόμο συγκέντρωσης δυνάμεων για αντιιμπεριαλιστική επίθεση και για λύτρωσή τους στο απώτερο μέλλον; Περιμένουμε δηλαδή κάποιος που, ακόμα κι αν συμφωνεί με εμάς για τα αίτια της κακοδαιμονίας του, αλλά λόγω των εκβιασμών ή των πιεστικών προβλημάτων (όπως εκτιμήθηκε για τα αποτελέσματα των πολιτικών εκλογών), ούτε καν ψηφίζει ΚΚΕ, να συνταχτεί ποτέ σε μια ανατρεπτική διαδικασία; Και δεν είναι ένας - δύο. Είναι πολλοί. Αντικειμενικά - κοινωνικά είναι το μεγαλύτερο μέρος των λαϊκών στρωμάτων. Ολοι αυτοί βλέπουν μπροστά τους κάτι που εμείς δείχνουμε με τις θέσεις της ΚΕ να το αγνοούμε. Βλέπουν σαν υποζύγιο στο σβέρκο τους το δικομματισμό και ταυτόχρονα δε βλέπουν κάποια σχετικά άμεση εναλλακτική εκλογική - πολιτική λύση, ώστε να προσανατολιστούν σ' αυτήν.

Παράλληλα με την προσπάθεια για την οικοδόμηση του ΑΑΔΜ πρέπει το 16ο Συνέδριο να προσαρμόσει την τακτική του και στο χτύπημα του δικομματισμού και στη δημιουργία των προϋποθέσεων άμεσης εναλλακτικής πολιτικής λύσης. Η προσαρμογή αυτή θα βοηθήσει στον απεγκλωβισμό των μαζών και στη συσπείρωση κοινωνικών δυνάμεων και για τον απώτερο στρατηγικό στόχο. Γιατί ενώ εμείς κοιτάζουμε πώς θα καλπάσουμε στην πεδιάδα χωρίς να βλέπουμε το ποτάμι που μας κλείνει το δρόμο, το ποτάμι αυτό φούσκωσε επικίνδυνα και έφτασε στο 87%. Αν εξακολουθήσουμε να το αγνοούμε, ιδιαίτερα τώρα που ο ανταγωνισμός των «δύο μονομάχων» ια επικράτηση θα είναι πιο έντονος, πολύ φοβάμαι ότι η παραπέρα συρρίκνωση της εργατικής επιρροής του ΚΚΕ, ενδεχόμενα με κάποια σκαμπανεβάσματα θα είναι η πιο πιθανή κατάληξη. Στην περίπτωση αυτή τα πράγματα θα χειροτερέψουν και ο εγκλωβισμός των λαϊκών μαζών θα γίνει πιο ισχυρός.

Δεν μπορούμε να πιστεύουμε σε αναρχοσυνδικαλιστικές αντιλήψεις ότι είναι δυνατό μαζικοί - κοινωνικοί φορείς να βάλουν γενικότερα πολιτικά ζητήματα για όποια αλλαγή της κατάστασης, ακόμα και κάτω από την επίδραση αντιιμπεριαλιστικών κινητοποιήσεων. Αλλωστε δεν υπάρχει ούτε αντίστοιχο ιστορικό προηγούμενο σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι λαϊκές μάζες πάντα ακολουθούσαν πολιτικούς φορείς (κόμματα), αυτούς που θεωρούσαν σαν «δικούς» τους και «δικούς» τους ηγέτες. Το ΚΚΕ, όπως δείχνει μέχρι τώρα η πραγματικότητα, δεν αποτελεί γι' αυτές από μόνο του εναλλακτική λύση. Η όποια προσέγγιση και συσπείρωση μαζών με το ΚΚΕ σε μεγάλα ζητήματα της επικαιρότητας ήταν αυθόρμητη και το αυθόρμητο σε τέτοιες περιπτώσεις είναι και παροδικό. Το ζήτημα των πολιτικών συμμαχιών στη βάση ενός ενδιάμεσου, έστω και «υποβαθμισμένου», προγράμματος για άμεση εναλλακτική λύση απέναντι στο δικομματισμό μπαίνει από τα πράγματα. Οι απαιτήσεις για τα «προτερήματα» των συμμάχων εξαρτώνται από το ποιος είναι ο χαρακτήρας του στόχου. Αν οι απαιτήσεις μας για τη συγκρότηση του ΑΑΔΜ είναι «υψηλές», δε θα συμβαίνει το ίδιο για το χτύπημα του δικομματισμού. Ακόμα κι αν αποκλείσουμε τους ήδη υπάρχοντες «μενσεβίκους ή εσέρους», λόγω των συμβιβασμένων ηγεσιών τους, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ένα πράγμα είτε μας αρέσει είτε όχι. Οι μάζες που τυχόν αποσπαστούν από το δικομματισμό, αν δεν είναι έρμαια πολιτικών σκοπιμοτήτων του τύπου ΠΟΛ.ΑΝ. κ.ά. θα ακολουθούν ηγέτες που θα έχουν πολλά χαρακτηριστικά των «μενσεβίκων και εσέρων». Ακόμα κι αν οι μάζες αυτές αποσπαστούν κάτω από την επίδραση αγωνιστικών κινητοποιήσεων, θα έχουν μεν και αγωνιστικά χαρακτηριστικά, αλλά θα κυριαρχούν τα χαρακτηριστικά της προέλευσής τους. Εκτός κι αν πιστεύουμε στην αντιδιαλεκτική και εξωπραγματική άποψη ότι το προηγούμενο περιβάλλον δε θα έπαιζε κανένα ρόλο στη συνείδηση και στις απόψεις τους. Το πρόβλημα όμως δεν είναι οι ηγεσίες, αλλά το πώς οι μάζες θα προσεγγίσουν το ΚΚΕ και πώς θα παραμείνουν σ' αυτό, ακόμα κι αν οι ηγεσίες τους ξεστρατίσουν από στόχο.

Επιμένοντας στην αποκλειστικότητα του δρόμου που προτείνει η ΚΕ, χωρίς την ταυτόχρονη εξέταση και άλλων λύσεων, τότε ένα «θαύμα» μόνο θα μπορούσε να δώσει διέξοδο. Να συμβεί κάτι το συγκλονιστικό και ταυτόχρονα τόσο αρνητικό για το λαό, που να δημιουργηθεί επαναστατική κατάσταση. Συμβαίνουν όμως θαύματα στην εποχή μας;

ΚΟ Πανεπιστημίου Πάτρας