Από κινητοποίηση φοιτητών στα γραφεία του Ειδικού Λογαριασμού στο Πολυτεχνείο

Το νομοθετικό πλαίσιο για αυτή την εισβολή έχει ξεκινήσει να «χτίζεται» από τη δεκαετία του '80 (από το νόμο - πλαίσιο του 1982 ακόμα) και να «ισχυροποιείται» στη δεκαετία του '90. Τα «παραθυράκια» για την είσοδο εταιρειών στις σχολές είναι οι «Εταιρείες Διαχείρισης και Αξιοποίησης της Περιουσίας» των ΑΕΙ, τα «Τεχνολογικά Πάρκα», διάφορα σεμινάρια, τα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα, καθώς και οι «Ειδικοί Λογαριασμοί Κονδυλίων Ερευνας».

Ο αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αθήνας Δ. Ασημακόπουλος, έχει δηλώσει σε συζήτηση με δημοσιογράφους ότι όση είναι η κρατική χρηματοδότηση προς το ίδρυμα, άλλο τόσο είναι το ύψος των οικονομικών πόρων που εισρέουν στο ίδρυμα από άλλες πηγές μέσω της έρευνας. Αντίστοιχη - και ίσως επαυξημένη ως προς το ύψος της χρηματοδότησης από άλλες πηγές - εικόνα έχει δώσει και το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ενώ η χρηματοδότηση από ιδιώτες είναι καθεστώς όχι μόνο στα μεγάλα πανεπιστημιακά ιδρύματα, αλλά και σε μικρότερα.

Το νομοθετικό πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας των Ειδικών Λογαριασμών Ερευνας, είναι αποκαλυπτικό για την πλήρη κάλυψη, έως και επιδίωξη της χρηματοδότησης από ιδιωτικές επιχειρήσεις, αλλά και την κάλυψη της εμπορευματοποίησης λειτουργιών των ιδρυμάτων, δηλαδή της λειτουργίας και των ίδιων των ΑΕΙ σαν επιχειρήσεις. Προβλέπεται λοιπόν από το 1996 ότι (η υπογράμμιση δική μας):

«Σκοπός του Λογαριασμού είναι η διάθεση και διαχείριση κονδυλίων που προέρχονται από οποιαδήποτε πηγή και προορίζονται για την κάλυψη δαπανών οποιουδήποτε είδους»...

«Πόροι του λογαριασμού είναι: (...) γ) ειδικές εισφορές και χρηματοδοτήσεις από δημόσιες επιχειρήσεις, άλλους δημόσιους φορείς, ιδιωτικές επιχειρήσεις ή ιδιώτες, διεθνείς οργανισμούς και δωρεές κάθε είδους με πράξεις εν ζωή ή αιτία θανάτου. δ) Εσοδα από παροχές υπηρεσιών προς τρίτους, από εμπορική εκμετάλλευση ευρεσιτεχνιών, τεχνογνωσίας και προϊόντων που προκύπτουν από χρηματοδοτούμενα έργα και πρόσοδοι από περιουσιακά στοιχεία του Λογαριασμού». ε) Κάθε είδους δάνεια»...

Επίσης, ορίζεται ότι ο Ειδικός Λογαριασμός έχει τα δικά του όργανα διοίκησης και ότι η διοίκηση και διαχείριση του ειδικού λογαριασμού είναι ανεξάρτητη από τη διοίκηση των ΑΕΙ.

Ορισμένα ενδεικτικά νούμερα αρκούν για να επιβεβαιώσουν του λόγου το αληθές και τα αποτελέσματα αυτού του νομοθετικού πλαισίου:

• Σύμφωνα με τα πεπραγμένα του Ειδικού Λογαριασμού Ερευνας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθήνας (ΓΠΑ), της περιόδου 1999 - 2000, η ιδιωτική χρηματοδότηση έρευνας στο ΓΠΑ έφτανε περίπου το 20%.
• Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων υλοποίησε την τελευταία πενταετία 150 συνεργασίες για ερευνητικά προγράμματα με ιδιωτικές επιχειρήσεις.
• Στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (πρώην ΑΣΟΕΕ), η έκθεση του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Ερευνας για το 2004 αναφέρει ότι 135 έργα υλοποιήθηκαν απευθείας από τον ιδιωτικό τομέα και 104 από κρατική χρηματοδότηση και χρηματοδοτήσεις της ΕΕ.
• Στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς το 14% από τα ερευνητικά προγράμματα που διαχειρίζεται ο Ειδικός Λογαριασμός Ερευνας επιχορηγείται απευθείας από ιδιωτικές εταιρείες, ενώ τα έσοδα από τα μεταπτυχιακά (δηλαδή τα δίδακτρα που πληρώνουν οι φοιτητές) αγγίζουν το 31% των συνολικών εσόδων του Ειδικού Λογαριασμού.

Χρειάζεται να διευκρινίσουμε ακόμα ότι τα προγράμματα αυτά αναφέρονται σε απευθείας χρηματοδότηση από ιδιώτες. Ομως, ιδιωτική χρηματοδότηση υπάρχει και μέσω των προγραμμάτων που εμφανίζονται να χρηματοδοτούνται από την ΕΕ. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση στα περισσότερα πανεπιστήμια της χώρας.

Οταν, όμως, η έρευνα χρηματοδοτείται από ιδιώτες σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις παραγγέλνουν το αντικείμενό της και ελέγχουν την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της σύμφωνα με τα συμφέροντά τους. Για παράδειγμα, εξασφαλίζουν το θάψιμο των αποτελεσμάτων της έρευνας αν αυτά δεν εξυπηρετούν το συμφέρον της επιχείρησης, ανεξάρτητα αν τα αποτελέσματα της έρευνας είναι ευεργετικά για τη λαό.

Πέρσι ο «Ρ» είχε αποκαλύψει τους όρους ενός συμβολαίου, που υπέγραψαν για μια τέτοια έρευνα το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Κρήτης, με την εταιρεία «Friesland - Hellas» (θυγατρική της «Friesland Foods» που εδρεύει στην Ολλανδία και παράγει τα γνωστά προϊόντα «ΝΟΥΝΟΥ»). Το θέμα της έρευνας ήταν: «Διατροφική αξιολόγηση για το σχεδιασμό προγραμμάτων διατροφικής αγωγής σε νήπια και παιδιά 1 - 4 ετών στην Ελλάδα». Δηλαδή, η «ΝΟΥΝΟΥ» παράγγειλε μια έρευνα για να ελέγξει πώς λειτουργούν τα προϊόντα της και να σχεδιάσει ανάλογα τους στόχους της. Αποκαλυπτικοί γι' αυτό οι όροι χρηματοδότησης της έρευνας από τη συγκεκριμένη εταιρεία: Η «Friesland» μπορεί να ελέγχει και να καθορίζει τι θα δημοσιοποιηθεί και τι όχι από τα αποτελέσματα της έρευνας. Δηλαδή, καθορίζει από την αρχή το χαρακτήρα της έρευνας, καθορίζει ότι η έρευνα γίνεται πρώτα και κύρια για τα συμφέροντά της, καθορίζει μέσω του τρόπου χρηματοδότησης ακόμα και το πώς θα γίνει η έρευνα!

Αποκαλυπτική ήταν και η περίπτωση του Τμήματος Επιστήμης Διατροφής και Διαιτολογίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, που προγραμμάτιζε να ξεκινήσει άλλη μια αντίστοιχη έρευνα («Διατροφή και κληρονομικότητα στην παιδική ηλικία»), αυτή τη φορά με χρηματοδότη την «Κόκα - Κόλα», αλλά το πρόγραμμα στην πορεία πάγωσε!

Τα παραδείγματα δε σταματούν εκεί. Στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου έχει εγκριθεί ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο: «Ποσοτική εκτίμηση/ επιβεβαίωση παραγωγικής διαδικασίας προϊόντων της βιομηχανίας μπισκότων»(!) που χρηματοδοτείται από τη γνωστή εταιρεία μπισκότων «ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕ». Στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών αντίστοιχα, εγκρίθηκε έρευνα με τίτλο: «Περιμετρικοί τοίχοι πληρώσεως: Χρήση οπλισμού αρμών ή διαζωμάτων οπλισμένου σκυροδέματος», που χρηματοδοτείται από το Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών Κεραμοποιίας!

Ακόμα, στις οικονομικές σχολές και σε μικρότερο βαθμό στα υπόλοιπα επιστημονικά αντικείμενα, οι ιδιωτικές εταιρείες μπαινοβγαίνουν στις σχολές μέσω διάφορων σεμιναρίων, μέσω των περίφημων «ημερών» ή «βδομάδων» καριέρας, ενώ υπάρχουν εταιρείες που φιγουράρουν ως συνεργάτες πανεπιστημίων καθώς υπογράφουν συμφωνίες για απασχόληση φοιτητών στο πλαίσιο της πρακτικής τους άσκησης.

Τέτοιου τύπου παρεμβάσεις έχουν ξεκάθαρα ιδεολογικό περιεχόμενο, αφού στο σύνολό τους αποτελούν «συνταγές» για το πώς πρέπει να είναι ο αυριανός εργαζόμενος, μαγειρεμένες από τους αυριανούς εργοδότες των φοιτητών. Θέλουν, δηλαδή, να φτιάχνουν αποφοίτους κομμένους και ραμμένους στα μέτρα και τις απαιτήσεις του κεφαλαίου.

Αποκαλυπτική γι' αυτές τις προθέσεις είναι και η πρωτοβουλία που πήραν πριν λίγους μήνες το ίδρυμα Λαμπράκη μαζί με άλλα 7 ιδρύματα, πίσω από τα οποία κρύβονται επιχειρηματικοί κολοσσοί (Εθνικής Τράπεζας, Μποδοσάκη, Νιάρχου, Ωνάση, Κωστόπουλου, Λεβέντη, Ευγενίδου). Τα «ευαγή» αυτά ιδρύματα ανακοίνωσαν ότι θα μελετούν κατά τακτά χρονικά διαστήματα την απασχόληση αποφοίτων πανεπιστημίων και ΤΕΙ και θα διαθέτουν πληροφορίες για σπουδές στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μέσω διαδικτυακού κόμβου όπου θα περιλαμβάνονται αναλυτικοί οδηγοί σπουδών και περιγράμματα επαγγελματικών κατευθύνσεων. Δηλαδή, θα μελετούν το πόσο προσαρμοσμένοι είναι οι απόφοιτοι των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ στο μοντέλο του εργαζόμενου που επιθυμεί το κεφάλαιο και, φυσικά, θα υποδεικνύουν κατά καιρούς τις αναπροσαρμογές που θα κρίνουν αναγκαίες. Παράλληλα, θα παραγγέλνουν απόφοιτους στις ειδικότητες που θέλουν και θα προσανατολίζουν - μέσω των οδηγών σπουδών - τους υποψήφιους για την Ανώτατη Εκπαίδευση στις κατευθύνσεις που θέλει το κεφάλαιο.