Στην Κυπριακή Δημοκρατία στρέφει απροκάλυπτα τις πιέσεις η ΕΕ, προκειμένου να διευκολύνει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία και να αποφευχθεί μια «ευρωτουρκική κρίση» το φθινόπωρο.

Μετά τους φραστικούς λεονταρισμούς της προηγούμενης βδομάδας κατά της Τουρκίας στην περίπτωση που δε συμμορφωθεί με τις δεσμεύσεις της όσον αφορά στο άνοιγμα των λιμανιών, τόσο η Κομισιόν όσο και η φινλανδική προεδρία προχώρησαν χτες σε συντονισμένες πιέσεις προς την πλευρά της κυπριακής κυβέρνησης. Από τη μια ζήτησαν την ντε φάκτο αναγνώριση του κατοχικού ψευδοκράτους απ' όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα άφηναν σαφώς να εννοηθεί ότι ο «διάλογος» που ξεκινά για την επίλυση του Κυπριακού θα διευκολύνει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία. Και αυτό γιατί ο διάλογος αυτός, που δρομολογείται αυτές τις μέρες με υποδείξεις και παρέμβαση της Ουάσιγκτον, θα χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα προκειμένου η Αγκυρα να μην αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, όπως έχει δεσμευτεί από το πρωτόκολλο τελωνειακής σύνδεσης.

Ο αρμόδιος επίτροπος για τη διεύρυνση της ΕΕ, Ολι Ρεν, ζήτησε από τη φινλανδική προεδρία να ανανεώσει τις προσπάθειες για τον τερματισμό της απομόνωσης της βόρειας κατεχόμενης Κύπρου και να προσπαθήσει να αποφύγει μια «ευρωτουρκική κρίση» τους προσεχείς μήνες.

Συγκεκριμένα, ο Ευρωπαίος επίτροπος δήλωσε ότι η Φινλανδία οφείλει να προσπαθήσει να πείσει όλες τις χώρες της ΕΕ να αρχίσουν απευθείας εμπορικές συναλλαγές με τη βόρεια κατεχόμενη Κύπρο, όπως δεσμεύτηκαν να πράξουν το 2004, πράγμα που απλά σημαίνει ντε φάκτο αναγνώριση του ψευδοκράτους και ικανοποίηση των όρων που θέτει η τουρκική κυβέρνηση προκειμένου να ανοίξει τα λιμάνια της σε κυπριακά πλοία. «Ελπίζω ως εκπρόσωπος της Επιτροπής ότι η Φινλανδία θα εξαντλήσει όλα τα μέσα για να επιτύχει αποτελέσματα στο ζήτημα αυτό», δήλωσε ο Ολι Ρεν, εμφανιζόμενος να προτείνει στη Φινλανδία να διαδραματίσει μεσολαβητικό ρόλο για την Κύπρο, ρόλος ο οποίος ανήκε στα Ηνωμένα Εθνη, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ενωση. «Ισως ο υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας, Ερκι Τουομιάχα, μπορεί να προσκαλέσει τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων σε μια φινλανδική σάουνα και να χρησιμοποιήσει λίγη "διπλωματία της σάουνας" για να υπάρξει πρόοδος στο θέμα», δήλωσε ο Ολι Ρεν. Αξίζει να σημειωθεί ότι την περασμένη βδομάδα ο Ο. Ρεν είχε προειδοποιήσει την Αγκυρα για το ενδεχόμενο αναστολής των διαπραγματεύσεων, εάν η Τουρκία δεν είναι συνεπής στις δεσμεύσεις της.

Την ίδια στιγμή, ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, ζητούσε να υπάρξει πρόοδος στο θέμα του Κυπριακού, χαιρετίζοντας τη χτεσινή συνάντηση του Προέδρου της Κύπρου, Τάσσου Παπαδόπουλου, και του Τουρκοκύπριου ηγέτη, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, για πρώτη φορά ύστερα από δύο χρόνια.

«Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της ΕΕ με την Τουρκία έχουν δρομολογηθεί αλλά είναι απαραίτητο να σημειωθεί πρόοδος στο θέμα της Κύπρου για να μην υπάρξουν σοβαρές αρνητικές συνέπειες», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ζ. Μπαρόζο κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου, χτες, στο Ελσίνκι με τον Φινλανδό πρωθυπουργό, Μάτι Βανχάνεν. Και συμπλήρωσε με νόημα: «Φυσικά η επίλυση του ζητήματος (σ.σ. του Κυπριακού) θα διευκολύνει τα πράγματα ως προς την πρόοδο των (ενταξιακών) διαπραγματεύσεων. Δε συνδέονται αυστηρά, πρόκειται για δύο χωριστά πράγματα, ωστόσο είναι προφανές ότι χρειαζόμαστε επίσης πρόοδο στο Κυπριακό».

Επίσης, επανέλαβε ότι εάν η Αγκυρα δεν εφαρμόσει το πρωτόκολλο τελωνειακής σύνδεσης ανοίγοντας τα αεροδρόμια και τα λιμάνια της σε πλοία και αεροπλάνα που προέρχονται από την Κύπρο, «αυτό θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες».

Απόψεις και για το Κυπριακό, εκτός από το θέμα των αγνοουμένων, αντάλλαξαν ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, όπως δήλωσαν μετά τη χτεσινή συνάντησή τους, η οποία διήρκεσε μία ώρα και δεκαπέντε λεπτά. Οι κύριοι Παπαδόπουλος και Ταλάτ εξέφρασαν επίσης την υποστήριξή τους στο έργο της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοουμένους (ΔΕΑ). Να σημειώσουμε πως οι δύο άνδρες είχαν να συναντηθούν από τις συνομιλίες του Μπούργκενστοκ, τέλη Μαρτίου του 2004, πριν από το δημοψήφισμα για το «σχέδιο Ανάν».

Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ανάληψης των καθηκόντων του τρίτου μέλους της ΔΕΑ, Κριστόφ Ζιρόντ. Παρόντες ήταν επίσης ο ειδικός αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Μάικλ Μόλερ, στην οικία του οποίου έγινε η συνάντηση, και τα άλλα δύο μέλη της ΔΕΑ, Ηλίας Γεωργιάδης και Γκιουλέν Κιουτσιούκ, εκπρόσωποι της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής πλευράς αντίστοιχα.

Αναφερόμενος στις προσπάθειες για την επίλυση του Κυπριακού, ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος δήλωσε πως «δεν μπορεί να λεχθεί ότι έγινε νέο άνοιγμα και νέα αρχή». Σε δηλώσεις του, μετά τη συνάντηση με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, για το θέμα της διακρίβωσης της τύχης των αγνοουμένων, ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος ανέφερε ότι συζητήθηκε το πώς θα ξεκινήσουν το έργο τους οι τεχνικές επιτροπές, όπως είχε συμφωνηθεί στο Παρίσι με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

Ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος δήλωσε ότι με τον κ. Ταλάτ μίλησαν για θέματα ουσίας του Κυπριακού και για το γεγονός ότι πρέπει να γίνει καλή προετοιμασία των συνομιλιών, όπως είναι και η άποψη του Κόφι Ανάν.

Σε ερώτηση εάν θα γίνει κοινή συνάντησή του με τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, όταν στο τέλος της βδομάδας θα έρθει στην Κύπρο ο βοηθός γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Ιμπραχίμ Γκαμπάρι, ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος είπε ότι ο βοηθός γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών θα έχει χωριστές συναντήσεις με τους δύο ηγέτες και θα κρίνει εάν υπάρχει πρόοδος στο θέμα των τεχνικών επιτροπών. Οπως επανειλημμένα έχω πει, κατέληξε, δεν υπάρχει δογματική άρνηση για συναντήσεις.

Ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ δήλωσε ότι, πέραν του θέματος των αγνοουμένων, αντηλλάγησαν απόψεις επί διαφόρων πτυχών του Κυπριακού. Οπως είπε, έγινε μια πάρα πολύ καλή και ειλικρινής συζήτηση και εξέφρασε την ελπίδα να υπάρξει συνέχεια στο μέλλον.

Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης εξέφρασε την ελπίδα ότι, με την επίσκεψη του Ιμπραχίμ Γκαμπάρι στην Κύπρο, θα δοθεί η ευκαιρία να προγραμματίσουν με τον πρόεδρο Παπαδόπουλο κάποιες συναντήσεις στο μέλλον.

Αναφερόμενος στο θέμα της λειτουργίας των τεχνικών επιτροπών, ο κ. Ταλάτ είπε ότι οι Τουρκοκύπριοι είναι έτοιμοι να προχωρήσουν στη βάση της πρότασης των Ηνωμένων Εθνών, «την οποία αποδέχτηκαν και επικύρωσαν».

Σε ανακοίνωση των Ηνωμένων Εθνών, αναφέρεται ότι διατυπώθηκε η ευχή η νέα προσπάθεια, που άρχισε τώρα στο θέμα των αγνοουμένων, να μπορέσει να βοηθήσει τη Διερευνητική Επιτροπή στο δύσκολο έργο της.

Διατυπώνεται επίσης η ικανοποίηση για την ουσιώδη στήριξη, που είναι έτοιμες να προσφέρουν στο έργο της Επιτροπής οι δύο κοινότητες στην προσπάθεια να υπάρξουν κάποια κονδύλια από τρίτες χώρες για να ενισχυθεί οικονομικά το εξειδικευμένο έργο της για τη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων. Η Επιτροπή θα αρχίσει τις εργασίες της στις 7 Ιούλη.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα Ηνωμένα Εθνη καταβάλλουν προσπάθειες για να πραγματοποιηθεί στο τέλος της βδομάδας, όταν θα βρίσκεται στην Κύπρο ο βοηθός γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Ιμπραχίμ Γκαμπάρι, κοινή συνάντηση Παπαδόπουλου - Ταλάτ για συζήτηση φόρμουλας για την επανάληψη των συνομιλιών για το Κυπριακό.

Ο πρόεδρος της Βουλής, Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, Δημήτρης Χριστόφιας διατύπωσε την εκτίμηση ότι με τη χτεσινή συνάντησή τους ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μεχμέτ Αλί Ταλάτ θέλουν να δώσουν το μήνυμα, ότι επιθυμούν να διακριβωθεί η τύχη των αγνοουμένων και να επιλυθεί αυτό το ανθρωπιστικό θέμα.

Μιλώντας χτες το πρωί στο ΡΙΚ ο κ. Χριστόφιας ανέφερε ότι η συνάντηση έχει και την πολιτική της σημασία, παρ' όλο ότι η συζήτηση αναμενόταν να επικεντρωθεί αποκλειστικά και μόνο στο θέμα των αγνοουμένων.

Εύχομαι, είπε, η συνάντηση αυτή να αποτελέσει το έναυσμα και για άλλες συναντήσεις, ώστε να συμφωνηθεί η λειτουργία των τεχνικών επιτροπών για συζήτηση τόσο θεμάτων καθημερινότητας όσο και θεμάτων ουσίας. Ο κ. Χριστόφιας τόνισε ότι οι δύο ηγέτες θα πρέπει να δείξουν ευαισθησία και πολιτική ωριμότητα και να συμπεριφερθούν ως Κύπριοι.

Αναφερόμενος στον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ τον κάλεσε να συμπεριφερθεί με τρόπο, που να μη δίνει τη δυνατότητα στην Τουρκία ή άλλη χώρα να εκμεταλλευτεί πολιτικά το ανθρωπιστικό θέμα των αγνοουμένων.