Είναι φανερό πως μαζί με την έκρηξη του δανεισμού πληθαίνουν και τα λαϊκά νοικοκυριά που πέφτουν στα νύχια των τραπεζών και απειλούνται με κατασχέσεις, πλειστηριασμούς και άλλα μέτρα

Ο «σκεπτικισμός» τους έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με τη διασφάλιση των δικών τους συμφερόντων, με την προστασία των μεγαλομετόχων τους και των μελλοντικών επίδοξων «επενδυτών». Το σκεπτικό της Τράπεζας της Ελλάδας εστιάζει στις επιπτώσεις από την «ενδεχόμενη αύξηση των επιτοκίων σε συνδυασμό με τη διάρκεια των δανείων» και από τη «τη σχέση των μηνιαίων τοκοχρεολυτικών δόσεων σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών». Σε τελευταία ανάλυση οι τραπεζίτες βλέπουν να μεγαλώνουν οι δυσκολίες των νοικοκυριών, εξαιτίας της εντεινόμενης αντιλαϊκής πολιτικής λιτότητας.

Τα παρακάτω στοιχεία, που προέρχονται από επίσημες πηγές (Τράπεζα της Ελλάδας και «Τειρεσίας ΑΕ» - εταιρία που ίδρυσαν οι ελληνικές τράπεζες και εξειδικεύεται στη συγκέντρωση και διάθεση πληροφοριών οικονομικής συμπεριφοράς, για επιχειρήσεις και ιδιώτες, μέσω πληροφορικών συστημάτων), αποκαλύπτουν την πηγή αυτών των όψιμων προβληματισμών του τραπεζικού κεφαλαίου:

• Τα καταναλωτικά δάνεια των νοικοκυριών που βρίσκονται στο «κόκκινο» (δηλαδή με καθυστέρηση πάνω από τρεις μήνες) υπολογίζονται σε 1,8 δισ. ευρώ και αντιστοιχούν στο 8,4% του συνόλου της συγκεκριμένης κατηγορίας.
• Τα στεγαστικά δάνεια, που έχουν ανάψει «κόκκινο» φτάνουν σε 2,2 δισ. ευρώ ή στο 5,2% του υπολοίπου της κατηγορίας.
• Το σύνολο των «κόκκινων δανείων» για τα νοικοκυριά (στεγαστικά και καταναλωτικά) φτάνουν ήδη στο αστρονομικό ύψος των 4 δισ. ευρώ.
• Τα επιχειρηματικά δάνεια που οι ίδιες οι τράπεζες θεωρούν «κόκκινα» φτάνουν στο 8% της κατηγορίας και ανέρχονται σε 5,6 δισ. ευρώ.
• Το συνολικό ύψος των δανείων (για νοικοκυριά και επιχειρήσεις) με καθυστέρηση πάνω από 3 μήνες φτάνει στα 9,6 δισ. ευρώ. Μεσοσταθμικά τα δάνεια σε καθυστέρηση φτάνουν περίπου στο 7,5% της μάζας του τραπεζικού δανεισμού. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις όλα τα παραπάνω ποσά είναι «υποεκτιμημένα». Και αυτό γιατί οι τράπεζες μηχανεύονται διάφορα λογιστικά τρικ, προκειμένου να κρύψουν τα πραγματικά δεδομένα. Αλλωστε η «αναχρηματοδότηση» δανείων, όπως και η μεταφορά υπολοίπων σε νέους λογαριασμούς αποκρύβουν και μεταθέτουν για το μέλλον ένα πολύ σημαντικό μέρος του προβλήματος και της πραγματικής κατάστασης.
• Εξίσου αποκαλυπτικά είναι και τα επίσημα στοιχεία της εταιρίας «Τειρεσίας ΑΕ», για τα «φέσια» από ακάλυπτες επιταγές και απλήρωτες συναλλαγματικές, τα οποία στο 12μηνο Γενάρη - Δεκέμβρη του 2005 «πέταξαν» σε νέα ύψη -ρεκόρ. Οι ακάλυπτες επιταγές εκτοξεύτηκαν σε 1,5 δισ. ευρώ (από 1,02 δισ. ευρώ το 2004) παίρνοντας αύξηση 43%. Οι απλήρωτες συναλλαγματικές του έτους 2005 έφτασαν σε 180,7 εκατ. ευρώ (από 169 εκατ. ευρώ το 2004) με ποσοστό αύξησης 6,9%. Τα συνολικά «φέσια» για το προηγούμενο έτος 2005 διαμορφώθηκαν σε 1,6 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε περισσότερα από 5,3 εκατ. ευρώ τη μέρα. Είναι φανερό πως οι μαύρες λίστες του «Τειρεσία» μακραίνουν καθημερινά με νέα ονόματα δανειοληπτών. Χαρακτηριστικά στην τριετία 2002 - 2005 η αξία των ακάλυπτων επιταγών και απλήρωτων συναλλαγματικών υπερδιπλασιάστηκε (108,8%) και αυτό παρά τα κατευναστικά μέτρα που παίρνουν οι τράπεζες.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των τραπεζιτών το 56% από τα δάνεια που βρίσκονται στο «κόκκινο» πληρώνονται στη συνέχεια με μικρότερη ή μεγαλύτερη καθυστέρηση. Σ' αυτό το πλαίσιο οι τραπεζίτες βρίσκουν τη χρυσή ευκαιρία να χαρατσώσουν τα θύματά τους και με πρόσθετα χαράτσια (πρόστιμα, τόκοι υπερημερίας κ.ά.) μεγεθύνοντας έτσι ακόμη περισσότερο την τοκογλυφία και μαζί με αυτή την ιδιαίτερα προκλητική κερδοφορία τους. Είναι επίσης φανερό πως μαζί με την έκρηξη του δανεισμού πληθαίνουν και τα λαϊκά νοικοκυριά που πέφτουν στα νύχια των τραπεζών και απειλούνται με κατασχέσεις, πλειστηριασμούς και άλλα μέτρα.

Τους τραπεζίτες δεν τους απασχολεί το «μπουμ» στον τραπεζικό δανεισμό, ο οποίος άλλωστε είναι η πηγή της προκλητικής κερδοφορίας τους, αλλά η λεγόμενη «ποιότητα» των δανειστικών χαρτοφυλακίων τους. Με άλλα λόγια «προβληματίζονται» για τη μελλοντική ικανότητα των λαϊκών νοικοκυριών στην αποπληρωμή των τοκογλυφικών δόσεων εξαιτίας και της διαφαινόμενης ύφεσης στην ΕΕ αλλά και του ενδεχόμενου αύξησης των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Σε αυτό το πλαίσιο η ηγεσία της Τράπεζας της Ελλάδας ενεργώντας ως εντολοδόχος του ευρωπαϊκού τραπεζικού κεφαλαίου προχώρησε στην εφαρμογή ορισμένων μέτρων «ελέγχου», τα οποία σε καμία περίπτωση δεν έχουν να κάνουν με τη διασφάλιση των δανειοληπτών. Αντίθετα, έχουν να κάνουν με τη λεγόμενη εύρυθμη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, δηλαδή της απρόσκοπτης και χωρίς κλυδωνισμούς λεηλασίας των λαϊκών εισοδημάτων από μια δράκα τραπεζιτών. Γι' αυτό το λόγο προχώρησαν στην αύξηση των λογιστικών επισφαλειών που στο εξής θα αναγράφονται στους ισολογισμούς των τραπεζών. Με απλά λόγια για κάθε ευρώ δανείου που χορηγούν στους πελάτες τους θα πρέπει να θεωρήσουν και να γράψουν στους ισολογισμός ένα μέρος, το οποίο εκ των προτέρων θεωρείται ότι δεν πρόκειται να εισπραχτεί. Το μέτρο αυτό προστατεύει τους «επενδυτές», μεγαλομετόχους και άλλους ρεντιέρηδες, αλλά είναι φανερό ότι θα φορτωθεί στις πλάτες των δανειοληπτών με τη μορφή προστίμων, επιβαρύνσεων, προμηθειών ή ακόμα και με την αύξηση των επιτοκίων. Η δική τους προσέγγιση είναι χρήσιμη για την εξαγωγή συμπερασμάτων και για την αποκάλυψη της πολιτικής που εφαρμόζουν. Το σκεπτικό της Τράπεζας της Ελλάδας - με φόντο την έκρηξη στα «κόκκινα δάνεια» και τις μελλοντικές αβεβαιότητές τους - εδράζεται και στα παρακάτω:

• Στα ενυπόθηκα δάνεια (πρόκειται κυρίως αν όχι αποκλειστικά για στεγαστικά δάνεια) το ποσοστό πιθανής ζημιάς (για τις τράπεζες) παραμένει χαμηλότερο από άλλες κατηγορίες (καταναλωτικά). Ετσι η λογιστική επισφάλεια για τα στεγαστικά είναι χαμηλότερη σε σχέση με τα καταναλωτικά. Ο λόγος είναι ευδιάκριτος: Οι τράπεζες στα ενυπόθηκα δάνεια έχουν «δεμένο το γάιδαρό τους» με πρόσθετες διασφαλίσεις, δηλαδή με το να βγάλουν τα ακίνητα σε πλειστηριασμό.
• Για τη στάθμιση των κινδύνων (πάντα για τις τράπεζες) συνιστάται να παίρνεται υπόψη η αγοραία τιμή των ακινήτων με την υπόδειξη να επανεκτιμούν τις τιμές τουλάχιστον ανά τριετία. Είναι φανερό ότι αυτό που τους προβληματίζει (πάντα για τη διασφάλιση των τραπεζών και των μεγαλομετόχων τους) είναι η πιθανότητα από μια απότομη ή σταδιακή μείωση των τιμών στην κτηματαγορά. Η τέτοια πιθανότητα μειώνει αυτόματα το αρχικό ποσό της υποθήκης, άρα και της διασφάλισης που έχουν οι τραπεζίτες σε περιπτώσεις πλειστηριασμών.