Τα «72 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον ΕΛΑΣ», στις 30 Οκτώβρη του 1944, τίμησε η Κομματική Οργάνωση Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, με μεγάλη εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 6 Νοέμβρη στο Πολυτεχνείο Θεσσαλονίκης, με ομιλητή τον Γιώργο Μαργαρίτη, καθηγητή Σύγχρονης Ιστορίας στο ΑΠΘ. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με πορεία προς το μνημείο της Εθνικής Αντίστασης στην παραλία της πόλης, όπου πραγματοποιήθηκε κατάθεση στεφανιών.

Το «παρών» στην εκδήλωση έδωσε η γενιά της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ, και πλάι τους οι νέες γενιές αγωνιστών, απόγονοι των αντιστασιακών, μέλη και φίλοι του ΚΚΕ και της ΚΝΕ.

Η εκδήλωση στο Πολυτεχνείο ξεκίνησε με προβολή βίντεο, με αρχειακό υλικό που επιμελήθηκε η ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ, το οποίο παρουσίαζε ντοκουμέντα από την εισβολή των Γερμανών κατακτητών, από τις μέρες της κατοχής, από τις μέρες της αντίστασης και από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Στο χώρο της εκδήλωσης λειτούργησαν εκθέσεις φωτογραφίας και βιβλίου.

Αμέσως μετά, πραγματοποιήθηκε μαχητική πορεία προς το μνημείο Εθνικής Αντίστασης, στην παραλία Θεσσαλονίκης, όπου πραγματοποιήθηκε κατάθεση στεφανιών, από εκπροσώπους της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, το ΚΚΕ και την ΚΝΕ.

Στην ομιλία του, ο Γιώργος Μαργαρίτης σημείωσε ότι «η απελευθέρωση - της Αθήνας στις 12 Οκτωβρίου, της Θεσσαλονίκης στις 30 Οκτωβρίου - ήταν νίκη του λαού μας, δικαίωση των αγώνων του. Πιστοποιεί ότι οι λαοί μπορούν να νικήσουν, οργανωμένοι, αποφασισμένοι, μαχητικοί. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας οργάνωσε και οργανώνει, ενέπνευσε και εμπνέει τους εργάτες, τους εργαζόμενους, τους λαούς και τους οδηγεί σε αυτόν τον αγώνα, σε αυτήν την προοπτική. Ετσι έγινε τότε, έτσι θα ξαναγίνει αύριο, όσες φορές χρειαστεί, μέχρι να χαθεί στο βάθος του ιστορικού χρόνου η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, οι πόλεμοι και όλα τα εγκλήματα που εκπορεύονται από τη συνθήκη αυτή».

Ο Γ. Μαργαρίτης αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στο ρόλο της αστικής τάξης τότε και τώρα, στην αντιεπιστημονική έννοια της «αντικειμενικότητας», που στηρίζει τη θέση των «ίσων αποστάσεων» στην Ιστορία, στην έννοια της «ενότητας» που χρησιμοποιείται ως εργαλείο για τη διαιώνιση του εκμεταλλευτικού συστήματος.

Οπως είπε, «στην "αντικειμενική Ιστορία" των αστών - όπως και των προγενέστερών τους εκμεταλλευτών - οι μόνοι αγώνες των λαών οι οποίοι αξίζει να μνημονεύονται είναι εκείνοι που έγιναν στο όνομα του συμφέροντος των αφεντικών και δυναστών τους. Για τούτο και οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι έχουν την τιμητική τους σε όσα πρέπει να θυμούνται επιλεκτικά οι λαοί. Για τούτο και οι μόνοι "ηρωικοί νεκροί" που αξίζουν να μνημονευθούν και να τιμηθούν στα σχολικά βιβλία είναι εκείνοι που σκοτώθηκαν όχι για τα δικά τους συμφέροντα ή τα αντίστοιχα της τάξης τους, αλλά εκείνοι που σκοτώθηκαν για να υπηρετήσουν τα συμφέροντα των αφεντικών τους.

Από αυτήν την άποψη θεωρώντας - πάντοτε "αντικειμενικά", μην το ξεχνούμε αυτό - την Ιστορία, οι νεκροί στις γραμμές του ΕΛΑΣ δεν μετρούν. Αντίθετα, μετρούν και τιμώνται, λόγου χάρη, οι νεκροί της πραιτοριανής 3ης Ορεινής Ταξιαρχίας που - με προσωπική εντολή του Τσόρτσιλ - "ματώθηκαν", το Σεπτέμβριο του 1944, με σκηνοθετημένο μέτρο ("φθάνει τόσοι ή να σκοτωθούν λίγοι παραπάνω;", βρίσκουμε στην αλληλογραφία των στρατηγών με τον Τσόρτσιλ) στο Ρίμινι της Ιταλίας, έτσι ώστε να αποκτήσουν ηρωική βιτρίνα και κύρος για να μπορέσουν από καλύτερες "ηθικά" θέσεις να ματοκυλίσουν το λαό της Αθήνας το Δεκέμβρη του 1944.

"Αντικειμενικά" όλα αυτά, μας λένε. Ταξικά όλα αυτά, θα απαντούσαμε».

Αναφερόμενος στον επίσημο γιορτασμό της απελευθέρωσης της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της «δεύτερη φορά Αριστεράς», όπου τιμήθηκαν εξίσου θύτες και θύματα, ο Γ. Μαργαρίτης σημείωσε: «Στη Θεσσαλονίκη μνημονεύτηκε ο ΕΔΕΣ - στο όνομα της "αντικειμενικότητας" πάντα και των "ίσων αποστάσεων". Ποιος ήταν και τι γύρευε ο ΕΔΕΣ εδώ στην Κεντρική Μακεδονία; Μα τα Τάγματα Ασφαλείας ήτανε και οι αντικομμουνιστικές συμμορίες που έστησαν οι Γερμανοί και οι Ελληνες ναζί. Με βάση βρετανικό σχέδιο και "ερμηνεύοντας" κατά τα δικά τους συμφέροντα τη Συμφωνία της Καζέρτας, όλες ετούτες οι αγέλες δολοφόνων "προσχώρησαν" - κατά τη βρετανική συνταγή - στο συμμαχικό στρατόπεδο (αφού βεβαίως βεβαιώθηκαν ότι οι Γερμανοί είχαν φύγει - έτσι για να μην υπάρξουν δυσάρεστες παρεξηγήσεις) και έθεσαν τα γερμανικά όπλα τους στην υπηρεσία του συμμαχικού αγώνα (του αγώνα εναντίον του ΕΛΑΣ εννοούσαν και αυτοί και οι Βρετανοί). Απελευθερωτές, λοιπόν, και αυτοί αν θέλουμε να είμαστε "αντικειμενικοί" έτσι ώστε στο τέλος να χάσει κάθε νόημα η έννοια "απελευθέρωση".

Στο τελευταίο αυτό υπήρξαν όμως και πιο προχωρημένες θέσεις. Ετσι ξαφνικά - εν αιθρία - εμφανίστηκαν μαζικά σε εφημερίδες, έντυπα, κανάλια αλλά και σε πολύ αξιοσέβαστους χώρους - όπως είναι ο ηλεκτρονικός "διάλογος" των πανεπιστημιακών του ΑΠΘ - σε σχετικά ή σε άσχετα με την υπόθεση σημεία, όροι του τύπου "αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα", για να μνημονεύσουν και ερμηνεύσουν την επέτειο. "Αποχώρηση" απαντούσαν στα σχετικά ερωτήματα καθότι ο όρος "απελευθέρωση" προϋποθέτει πολέμους και συγκρούσεις, κάτι σαν κι αυτό που συμβαίνει στη Μοσούλη του Ιράκ. Εδώ, μας λένε, οι Γερμανοί "αποχώρησαν" όταν έκριναν ότι το σωτήριο έργο τους ολοκληρώθηκε ως προς την Ελλάδα.

Το γεγονός ότι οι κατακτητές έφυγαν σε συνθήκες πολέμου και σκληρών συγκρούσεων, ότι χρησιμοποίησαν ως οπισθοφυλακές όλες τις συμμορίες του ελληνικού ναζισμού και δοσιλογισμού - μέχρι την τελευταία στιγμή στην υπηρεσία των αφεντικών τους οι τελευταίες - αυτό δεν μπορεί να μετρήσει. Τους πολεμούσε τους κατακτητές μόνος ο ΕΛΑΣ, βλέπετε, και ο ΕΛΑΣ δεν ανήκε σε εκείνους τους στρατούς που χύνουν το αίμα των πολεμιστών τους για τα συμφέροντα των λίγων, για τη διαιώνιση του καθεστώτος της κοινωνικής δουλείας, της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, της δικτατορίας της αστικής τάξης και του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Ο ΕΛΑΣ πολεμούσε για τα συμφέροντα των πολλών, των εργατών, των αγροτών, του λαού της χώρας, για το δίκιο, τη λευτεριά, την ανεξαρτησία της χώρας και, ως εκ τούτου, ήταν "παράτυπος" - δεν είχε δικαίωμα να πολεμά, δεν είχε δικαίωμα να αγωνίζεται. Παρατυπία ήταν ο λαϊκός πόλεμος ως προς την τάξη και τον κόσμο των αστών, είτε αυτοί ήταν θαυμαστές του ναζισμού είτε αντίστοιχοι της αγγλικής ιμπεριαλιστικής και αποικιοκρατικής λογικής είτε ήταν απλά αστοί, οπαδοί της "ελευθερίας" εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Για όλους αυτούς ο πόλεμος του ΕΛΑΣ, η νίκη του ΕΛΑΣ κάθε άλλο παρά "απελευθέρωση'' ήταν».

Εξάλλου, ο Γ. Μαργαρίτης αναφέρθηκε και στην άλλη έννοια, που «υποφέρει» στους θεσμικούς και επίσημους γιορτασμούς, την «ενότητα».

Είπε χαρακτηριστικά: «Ολοι, λέει, χαίρονταν τις μέρες που οι Γερμανοί υποχωρούσαν κυνηγημένοι και ηττημένοι από την Ελλάδα. Ολοι γιόρταζαν στους δρόμους και όλοι υποδέχονταν τη λευτεριά με τον ίδιο και αυτό τρόπο, χτίζοντας πάνω σε αυτήν τις ίδιες προσδοκίες, τις ίδιες ελπίδες, τις ίδιες επιδιώξεις. Ολοι μαζί εκείνη τη μέρα, όλοι μαζί στις 12 Οκτωβρίου στην Αθήνα, όλοι μαζί στις 30 Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη.

(...) Και περιγράφουν τα όσα συνέβησαν ως μία κοινή γιορτή, θυτών και θυμάτων, αφεντικών και δούλων, πλούσιων και φτωχών, πατριωτών και δοσίλογων. Ποτέ δεν έρχονται έτσι τα πράγματα στην Ιστορία. Ούτε τον Οκτώβριο του 1944 έγιναν έτσι.

Τι ήτανε ετούτη η ενότητα τις μέρες της Απελευθέρωσης;

Ενότητα απατηλή και "εργαλειακή". Ενα είδος ανακωχής που θα επέτρεπε στην αντίδραση να αναδιοργανώσει τις δυνάμεις της, να στηρίξει το κράτος και την εξουσία της πάνω στα όπλα του νέου ισχυρού της προστάτη: Του Βρετανού στη θέση του ηττημένου Γερμανού δυνάστη. Οι "ενωτικές" διαταγές του Βρετανού στρατηγού Σκόμπι υποδείκνυαν με ευκρίνεια τον σταθερό εχθρό. Ολες τους αποσκοπούσαν στο να κρατήσουν τις δυνάμεις του λαϊκού στρατού όσο το δυνατό πιο μακριά από τις μεγάλες πόλεις: Την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη ιδιαίτερα.

(...) Την ίδια ώρα που εξυμνούσαν την εθνική ενότητα και που κατηγορούσαν το λαϊκό, το αντιστασιακό κίνημα ότι δήθεν διασπούσε την ενότητα αυτή, οι ίδιοι προετοίμαζαν τη βίαιη επιβολή του δικού τους κράτους και του δικού τους νόμου διά πυρός και σιδήρου. Τις μέρες που υπογραφόταν η Συμφωνία της Καζέρτας, στις ακτές γύρω από την Αθήνα, στο Πόρτο Ράφτη και στο Αυλάκι, οι Βρετανοί ξεφόρτωναν - κάτω από τη γεμάτη κατανόηση γερμανική επιτήρηση - τόνους όπλων και πυρομαχικών, για να εξοπλίσουν την "Χ", την Αστυνομία, τη Χωροφυλακή, το Μηχανοκίνητο του Μπουραντά, τις δοσίλογες εθνικές οργανώσεις, αλλά και τους διασωθέντες ταγματασφαλίτες της Πελοποννήσου, που μεταφέρονταν κρυφά από τις Σπέτσες, όπου τάχα θα τους περιόριζαν οι Βρετανοί, στην Αθήνα, στο Γουδί, όπου θα περίμεναν την Ορεινή Ταξιαρχία για να συμπολεμήσουν μαζί της.

(...) Ηξεραν τον εχθρό τους, ήξεραν ότι όσα κέρδισε ο λαός μας πολεμώντας τους κατακτητές και τους συνεργάτες τους έπρεπε να του αφαιρεθούν με το καλό ή με το άγριο. Οι παλλαϊκές οργανώσεις έπρεπε να σταματήσουν, ο ΕΛΑΣ, ο ένοπλος λαός να αφοπλιστεί, το ΚΚΕ, ο οργανωτής, ο οδηγός, ο αιμοδότης των λαϊκών αγώνων, έπρεπε να συντριβεί, να απομονωθεί, να διαλυθεί με κάθε τρόπο και μέσο.

Δεν έκαναν εκπτώσεις, δεν έκαναν παραχωρήσεις, δεν έκαναν συμβιβασμούς στα επιτελεία της αντίδρασης. Γι' αυτούς ήταν ζήτημα ζωής να γυρίσει ο λαός υποταγμένος, τρομαγμένος, παραδομένος κάτω από τα σκήπτρα της εκμεταλλευτικής τους εξουσίας. Τα περί ενότητας ήταν στάχτη στα μάτια, λόγια κίβδηλα για να κοιμίσουν το λαό και να τον νικήσουν πιο εύκολα. Στον ταξικό αγώνα δεν υπάρχουν ενότητες με τους απέναντι.

(...) Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα. Ο λαός έχει.

Και σήμερα, στις επίσημες τελετουργίες, ποια ενότητα γιορτάζουν; Εκείνη την ψεύτικη που η μόνη της χρησιμότητα είναι να στρεβλώνει την Ιστορία, να κρύβει κάτω από το χαλί τα εγκλήματα της άρχουσας τάξης, τα εγκλήματα του καπιταλισμού και να εξωραΐζει το πρόσωπό του; Μια "ενότητα" που σήμερα, όπως και χτες, έχει τον ίδιο ορατό στόχο: Την προφύλαξη του αστικού συστήματος από τα βάρη των εγκλημάτων του, από τη συλλήβδην προδοσία πατρίδας, λαού, έθνους, από τη συμπόρευσή του με κατακτητές ναζί, εγκληματίες, ιμπεριαλιστές, αποικιοκράτες και όλους όσους η αγία οικογένεια του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής τοποθετεί στην κορυφή της πολιτικής εξουσίας.

Μια "ενότητα" που έχει στόχο τη διαιώνιση του εκμεταλλευτικού συστήματος, της αδικίας, και τη θωράκισή τους από την απειλή που προέρχεται από την ιστορική μνήμη, από την εμπειρία των λαών.

Οχι, δεν θα γιορτάσουμε εμείς ετούτη την κίβδηλη δήθεν "απελευθέρωση" των σοσιαλδημοκρατών. Δεν θα εξυβρίσουμε, δεν θα ειρωνευτούμε μαζί τους το λαό μας και τους αγώνες του».