Μια αξέχαστη συναυλία...
τον όγκο των ετών
θα σκίσει
και θα προβάλλει
βαρύς,
τραχύς,
μα κι ορατός ακόμη...
Με τον κοφτερό στίχο του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι, του ποιητή της Οκτωβριανής Επανάστασης, έτσι όπως τον μετέφρασε και τον απέδωσε ποιητικά ο Γιάννης Ρίτσος, «ντυμένο» με τις στακάτες μελωδίες του Θάνου Μικρούτσικου, άνοιξε η αυλαία της συναυλίας. Υπό τη διεύθυνση του Θ. Μικρούτσικου, ο Κώστας Θωμαΐδης ερμήνευσε αυτόν τον κύκλο τραγουδιών, τα οποία να σημειωθεί ότι λόγω της ιδιαίτερης απαιτητικότητάς τους παρουσιάζονται σπάνια ζωντανά. Κι όταν όλες οι φωνές ενώθηκαν στη γνώση του ότι «το μέλλον δε θα 'ρθει από μονάχο του έτσι νέτο σκέτο αν δεν πάρουμε μέτρα κι εμείς», τη σκυτάλη πήραν τα τραγούδια που συγκλονίζουν, μιλώντας για μια από τις πιο ηρωικές σελίδες της ιστορίας του ΚΚΕ...
Η «Καντάτα για τη Μακρόνησο» του Γ. Ρίτσου, όπως και η «Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη», μελοποιήθηκε το 1976, και τα δύο έργα κυκλοφόρησαν μαζί στον ίδιο δίσκο. Η παρουσίασή της αποτέλεσε μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή στιγμή της συναυλίας, μιας και το συγκεκριμένο έργο είχε να παρουσιαστεί ολόκληρο στην Ελλάδα 42 χρόνια.
Η οθόνη γεμίζει με εικόνες και ντοκουμέντα της Μακρονήσου, όταν λειτουργούσε ως στρατόπεδο συγκέντρωσης, αλλά και σημερινές εικόνες με τα χαλάσματα, που το καθετί σού φέρνει στο νου τη μαρτυρική ιστορία της. Τα πλάνα αυτά «ντύνουν» τους ψιθύρους, τις κραυγές των ατονικών κομματιών μεταξύ των τραγουδιών.
Επειτα κλείνουμε τα μάτια και τραγουδάμε για τον Αλέξη, που «ήταν ήσυχος, όπως εκείνος που 'χει κάνει πάντα το καθήκον του»... Για εκείνες τις καραβιές γερόντων που φτάνουν κάθε τόσο στη Μακρόνησο, «και τότες πια δεν ξέρεις, συναγμένοι στον αυλόγυρο της βραδιάς, αξούριστοι, άλαλοι, δεν ξέρεις πια, σαν ανάβουν τα τσακμάκια τους, αν είναι ν' ανάψουν το τσιγάρο τους ή αν είναι ν' ανάψουν το φιτίλι του δυναμίτη». Στην οθόνη προβάλλει η Μακρόνησος καθώς σουρουπώνει, με τα φώτα του Λαυρίου να φαίνονται στο βάθος... Και στη συνέχεια, μια από τις πιο δυνατές στιγμές της βραδιάς, όταν μαζί με τη Ρίτα Αντωνοπούλου τραγουδάμε για «ετούτα τ' άρβυλα τα μπαλωμένα, τα χοντροκαμωμένα», που «περπάτησαν τον πόνο», «περπάτησαν το θάνατο, δίχως να σκοντάψουν»... Οι εικόνες δεν είναι πια μόνο στην οθόνη, σχηματίζονταν και στο νου μας μέσα από το στίχο και την πολύ δυνατή ερμηνεία της Ρ. Αντωνοπούλου. Και είναι σαν να βλέπουμε, κλείνοντας τα μάτια, τις «μαύρες μανάδες με τα μαύρα φουστάνια»... Κι αυτή τη σκόνη που άφηναν πίσω τους ψάχνοντας τα παιδιά τους... Και στο τέλος, ο «Χρόνος». Το τραγούδι - υπόμνηση για τη «μεγάλη απόφαση στην καρδιά», «για τις μεγάλες μέρες που μας περιμένουν»... Σιγά - σιγά οι μουσικοί αφήνουν τις θέσεις τους και το γήπεδο γεμίζει με την ηχογράφηση του 1976, με τη φωνή της Μαρίας Δημητριάδη και τα λόγια του Γιώργου Κιμούλη. Ο συνθέτης, οι τραγουδιστές, οι μουσικοί, συγκεντρώνονται στο κέντρο. Οι φωνές που σμίγουν και το θερμό χειροκρότημα χάνονται μέσα σε συνθήματα για το Κόμμα και την τιμημένη ιστορία του.
Ο Θάνος Μικρούτσικος από εδώ και στο εξής παίρνει τη θέση του στο πιάνο και αρχίζει, ερμηνεύοντας ο ίδιος το «Ανεμολόγιο», με τους αιχμηρά ειρωνικούς στίχους του Κώστα Τριπολίτη, γραμμένους το 1992, που δίνουν το έναυσμα για να ανέβει στη σκηνή εν μέσω χειροκροτημάτων και ο Μίλτος Πασχαλίδης. Από τον Χικμέτ στον Μπρεχτ και σε άλλους σύγχρονούς μας στιχουργούς ακούμε πολιτικά τραγούδια επιλεγμένα από τον ίδιο τον συνθέτη, που χαρακτηρίζουν το έργο του. Το τραγούδι «Πάντα γελαστοί» ο Θ. Μικρούτσικος και ο Μ. Πασχαλίδης το αφιερώνουν στη σύζυγο του αείμνηστου Δ. Μητροπάνου, Βένια, που ήταν παρούσα στη συναυλία. Στο συγκεκριμένο τραγούδι η συμμετοχή του κόσμου είναι χαρακτηριστική και ο Θ. Μικρούτσικος διηύθυνε όχι μόνο το συγκρότημά του, αλλά και το κοινό, που τραγουδούσε σύσσωμο. Ακολουθούν άλλα δύο αγαπημένα τραγούδια του Αλκη Αλκαίου, το «Ερωτικό» και η «Ροζα», που κλείνουν και τη συναυλία.
Επαιξαν οι μουσικοί: Θύμιος Παπαδόπουλος (φλάουτο, κλαρινέτο, σοπράνο και άλτο σαξόφωνο), Γιάννης Παπαζαχαριάκης (κιθάρες), Θοδωρής Οικονόμου (πιάνο), Δημήτρης Ντουτσούλης (ηλεκτρικό μπάσο), Γιώργος Κατσίκας (ντραμς), Νίκος Σακελλαράκης (τρομπέτα), Τζίμης Σταρίδας (τρομπόνι).
Οπτικό υλικό: Κώστας Σταματόπουλος, Σωτήρης Γκέκας. Τεχνικοί ήχου: Γιώργος Κορρές, Γιώργος Κολεβέντης. Φωτιστής: Ανδρέας Κούρτης.