Σχετικά με τον τιμοκατάλογο για την αποκατάσταση των ζημιών από το σεισμό, που ανακοινώθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ, όσον αφορά τον τρόπο και το ύψος της χορήγησης στεγαστικής συνδρομής στους σεισμοπαθείς για την επισκευή των κατοικιών τους, φαίνεται ότι, μετά το μύθο για τις «δωρεάν άδειες», έρχεται και η πολύ ουσιαστικότερη απογοήτευση για τους σεισμοπαθείς, αφού είναι φανερό ότι το ποσόν που θα δοθεί, τελικά, σαν στεγαστική συνδρομή θα απέχει πολύ από το πραγματικό κόστος των επισκευών.

Το κύριο βάρος πρέπει να δοθεί στη σωστή επισκευή και ενίσχυση του φέροντα οργανισμού (σκελετού) των βλαφθέντων κτιρίων, ώστε σε επόμενο αντίστοιχου μεγέθους και επικινδυνότητας σεισμό να ανταποκριθούν ικανοποιητικά στη σεισμική δράση και να μην ξαναδούμε τέτοιας έκτασης υλικές ζημιές και, πολύ περισσότερο, θανάτους ή τραυματισμούς πολιτών. Αυτός ακριβώς πρέπει να είναι ο κύριος στόχος κάθε επέμβασης που θα γίνει και πάνω σε αυτή τη βάση θα πρέπει να κινηθούν, τόσο οι τεχνικές οδηγίες της πολιτείας προς τους επιστήμονες και τους τεχνίτες που θα τις εφαρμόσουν, όσο και οι οικονομικές ενισχύσεις (στεγαστική συνδρομή), που θα δοθούν στους πολίτες. Διαφορετικά, θα φτάσουμε σε προχειρότητες και «μπαλώματα», όπως έγινε κυρίως με το σεισμό του 1981 και είδαμε τα κακοεπισκευασμένα κτίρια να παθαίνουν περισσότερες και σοβαρότερες βλάβες.

Μελετώντας τις ζημιές, είναι από την πρώτη στιγμή ολοφάνερο ότι τα κτίρια με τις μεγαλύτερες ζημιές είναι αυτά, των οποίων η οικοδομική άδεια έχει εκδοθεί πριν το 1985 και η στατική τους μελέτη έχει εκπονηθεί με τον Αντισεισμικό Κανονισμό του 1959, ενώ κτίρια μελετημένα με τον κανονισμό του 1984 και, πολύ περισσότερο, του 1994, έπαθαν λιγότερες ζημιές, τόσο σε έκταση, όσο και σε σοβαρότητα. Χωρίς, λοιπόν, να γενικεύεται απόλυτα η παρατήρηση, είναι σαφές ότι για τις αποκαταστάσεις των ζημιών οι μελέτες δεν πρέπει να γίνουν με τον κανονισμό που ίσχυε κατά το χρόνο κατασκευής τους, αλλά με τον κατά μία βαθμίδα επόμενο κανονισμό και, πάντως, όχι με τον κανονισμό του 1959. Αυτό σημαίνει ότι για όλα τα κτίρια που έπαθαν βλάβες στο σκελετό τους πρέπει να χορηγηθεί άδεια επισκευής από τους ΤΑΣ και η αντίστοιχη στεγαστική συνδρομή, αφού μελετηθούν βάσει των παραπάνω στοιχείων και, επομένως, θα πρέπει να περιμένουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις θα απαιτηθεί η ενίσχυση κάποιων στοιχείων, που δεν έπαθαν ζημιές ή η προσθήκη νέων, που οι υπολογισμοί θα απαιτήσουν. Αν αυτού του βαθμού οι ενισχύσεις δε χρηματοδοτηθούν, αλλά περιοριστούν σε απλές επισκευές, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα, είτε να μη γίνουν για οικονομικούς λόγους, είτε, επειδή η εμπειρία του σεισμού έχει δημιουργήσει στους πολίτες φόβο και ανασφάλεια, να οδηγηθούν σε δαπάνες από δικά τους χρήματα ή δανειζόμενοι από τράπεζες με κανονικά επιτόκια. Επιπλέον υπάρχει ο κίνδυνος να δαπανήσουν περισσότερα χρήματα από ό,τι πραγματικά απαιτείται, βασιζόμενοι σε μη εγκεκριμένες μελέτες επιτήδειων, που θα εκμεταλλευτούν το φόβο και την ανασφάλειά τους.

Ενα άλλο χαρακτηριστικό των ζημιών που προκλήθηκαν είναι οι πολλές φθορές σε τοιχοποιίες και επιχρίσματα, κάτι που παρατηρείται και σε νεόχτιστα κτίρια, τα οποία από στατική άποψη είναι ασφαλή. Το οικονομικό κόστος, όμως, είναι και εδώ υψηλό, γι' αυτό πρέπει η στεγαστική συνδρομή να ανταποκρίνεται στο πραγματικό ύψος των επισκευών, γιατί, και στην περίπτωση αυτή, η εμπειρία από προηγούμενους σεισμούς είναι απογοητευτική. Επιπλέον πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι και στην περίπτωση της επισκευής των τοίχων, αυτή πρέπει να γίνει σωστά (ενώ λόγω έλλειψης χρημάτων μπορεί να γίνουν προχειρότητες), γιατί αποδείχτηκε ότι, αν και οι τοίχοι δε λαμβάνονται υπόψη στο στατικό αντισεισμικό υπολογισμό των κτιρίων, συμμετέχουν και μάλιστα σημαντικά στην αύξηση της αντοχής τους και, επομένως, πρέπει να επισκευαστούν και να ανακατασκευαστούν σύμφωνα με τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης. Αλλωστε, γι' αυτό το λόγο ξεκίνησε πάλι τόση κουβέντα για τις περιπτώσεις που έχουμε Pilotis, χώρους, δηλαδή, με μειωμένη παρουσία τοίχων πληρώσεως και μεγαλύτερη (πιθανόν) ευκαμψία.

Δυστυχώς, οι προτάσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ δείχνουν ότι και τώρα θα έχουμε τα ίδια, αφού οι σεισμοπαθείς θα βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη τους, αν θέλουν να γίνει σωστή και ασφαλής αποκατάσταση των ζημιών που υπέστησαν. Συγκεκριμένα:

• Οι τιμές μονάδος για τις εργασίες που απαιτούνται είναι πολύ μικρότερες από τις πραγματικές που θα δαπανήσουν τελικά οι ιδιοκτήτες και η στεγαστική συνδρομή δεν καλύπτει όλες τις απαραίτητες εργασίες επισκευής.
• Η μελέτη του φέροντα οργανισμού των κτιρίων που έπαθε ζημιές θα γίνει με τον αντισεισμικό κανονισμό και τις παραδοχές που ίσχυαν κατά το χρόνο της έκδοσης της άδειας οικοδομής, ακόμα και για κτίρια μεγάλης σπουδαιότητας, που στεγάζουν χρήσεις κοινωνικής και οικονομικής σημασίας.
• Δεν ενισχύονται οικονομικά, παρά μόνον οι απόλυτα απαραίτητες ενισχύσεις του κτιρίου και, μάλιστα, αυτές που προκύπτουν από μελέτη σύμφωνα με τα μειονεκτήματα της προηγούμενης παραγράφου.

1. Κτίριο στην Πετρούπολη με ισόγειο 70 τ.μ., α` και β` όροφο, ο καθένας ένα διαμέρισμα 80 τ.μ. Οι ζημιές που παρουσιάζει είναι: Ρωγμές τοπικού χαρακτήρα σε δύο υποστυλώματα και έναν κόμβο του ισογείου, ρωγμές στο μπετόν της σκάλας, πολύ σοβαρές βλάβες των τοίχων του ισογείου (και επομένως σε πλακίδια τοίχων και ντουλάπια κουζίνας), μερικές σοβαρές και αρκετές ελαφρές βλάβες των τοίχων και επιχρισμάτων του α` ορόφου και ρωγμές με αποκολλήσεις στα επιχρίσματα του β` ορόφου.

Πραγματικό κόστος αποκατάστασης 5.000.000 δρχ.Ποσό στεγαστικής συνδρομής 1.850.000 δρχ., εκ των οποίων αμοιβές μελέτης και επίβλεψης μηχανικού με ΦΠΑ 450.000 δρχ., ΙΚΑ 600.000 δρχ. και απομένουν 800.000 δρχ. για τις εργασίες αποκατάστασης.

2. Κτίριο στο Ιλιον με ισόγειο 80 τ.μ., α` όροφο με 90 τ.μ. και β` όροφο 65 τ.μ. Οι ζημιές που παρουσιάζει είναι: Ρωγμές γενικού χαρακτήρα σε 8 από 12 υποστυλώματα του ισογείου και 3 υποστυλώματα του α` ορόφου. Πολύ σοβαρές ρωγμές στο μπετόν της σκάλας, πολύ σοβαρές βλάβες των τοίχων του ισογείου και α` ορόφου και αρκετές ελαφρές βλάβες των τοίχων και επιχρισμάτων του β` ορόφου.

Πραγματικό κόστος αποκατάστασης 16.000.000 δρχ.Ποσό στεγαστικής συνδρομής 9.000.000 δρχ., εκ των οποίων αμοιβή μηχανικού με ΦΠΑ 1.800.000 δρχ., ΙΚΑ 900.000 δρχ. και απομένουν 6.300.000.

3. Διαμέρισμα πολυκατοικίας στο Νέο Ηράκλειο, ισόγειο 70 τ.μ. με πολύ σοβαρές βλάβες των τοίχων του, χωρίς όμως ζημιές στο σκελετό (σε όλο το κτίριο). Χωρίς τη συμμετοχή του στα κοινόχρηστα, το πραγματικό κόστος αποκατάστασης είναι 2.800.000 δρχ.Ποσό στεγαστικής συνδρομής 1.150.000 δρχ., εκ των οποίων αμοιβή μηχανικού με ΦΠΑ 320.000 δρχ., ΙΚΑ 250.000 δρχ και απομένουν 580.000.

4. Κτίριο στα Ανω Λιόσια με πιλοτή, α` όροφο 100 τ.μ. και β` όροφο 100 τ.μ. Οι ζημιές που παρουσιάζει είναι: Ρωγμές γενικού χαρακτήρα 6 από 14 υποστυλώματα στην πιλοτή, κατάρρευση τοίχων εισόδου στην πιλοτή, μερική κατάρρευση τοίχων συρόμενων κουφωμάτων στον α` όροφο και οι υπόλοιποι τοίχοι για ανακατασκευή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το διαμέρισμα και αρκετές βλάβες στο β` όροφο χωρίς ανακατασκευή.

Πραγματικό κόστος αποκατάστασης 14.000.000 δρχ.Ποσό στεγαστικής συνδρομής 7.500.000 δρχ., εκ των οποίων αμοιβή μηχανικού με ΦΠΑ 1.500.000 δρχ, ΙΚΑ 850.000 δρχ. και απομένουν 5.150.000 δρχ. για αποκατάσταση.