Οι αγωνιστικές αποφάσεις που στήριξαν φοιτητές σε πολλές γενικές συνελεύσεις και την περασμένη βδομάδα, το κοινό κάλεσμα συντονισμού του αγώνα 34 φοιτητικών συλλόγων και η διάθεση από την πλειοψηφία των φοιτητών να συνεχίσουν έναν πολύμορφο αγώνα, είναι ήδη μια σοβαρή παρακαταθήκη. Που αποδεικνύει ότι η αντίδραση στα νέα μέτρα δεν είναι στείρα, ούτε πηγάζει από οποιαδήποτε λογική συντήρησης και διατήρησης της υπάρχουσας κατάστασης. Είναι μια βαθιά κραυγή αλλαγής.

Στους αγώνες για την Παιδεία, η κυβέρνηση απάντησε με ελιγμούς, με αναβολή της κατάθεσης του νέου νόμου και της συζήτησης για την αναθεώρηση του άρθρου 16. Την ίδια στιγμή, μέσα στα Πανεπιστήμια η ανάπτυξη των αγώνων βρίσκει απέναντί της τη συμπαιγνία ΝΔ - ΠΑΣΟΚ για αποκλιμάκωση των κινητοποιήσεων στην Παιδεία και εφαρμογή των αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων, την προπαγάνδα της αστικής τάξης ότι οι μεταρρυθμίσεις είναι μονόδρομος, τη στάση φοιτητικών παρατάξεων που βάζουν νερό στο μύλο της αποκλιμάκωσης.

Το κρίσιμο και κομβικό ζήτημα είναι η ένταση της σύγκρουσης με την κυβερνητική πολιτική παρά τους ελιγμούς. Η συνέχεια της πάλης, ώστε να γονιμοποιηθεί η αγωνιστική διάθεση και η δυναμική και να μην είναι ο αγώνας ένα πυροτέχνημα. Αυτή είναι ίσως και η μεγαλύτερη συμβολή της Πανσπουδαστικής σε αυτή τη φάση, κόντρα στην ανοιχτή ή συγκαλυμμένη υπονόμευση από τις άλλες δυνάμεις.

Εκείνο που ξεσηκώνει πρωτίστως τους φοιτητές είναι τα προβλήματα που ήδη βιώνουν. Η απαξίωση των πτυχίων τους. Το λαχανιασμένο κυνηγητό σεμιναρίων, ξένων γλωσσών, εκμάθησης υπολογιστών, πρακτικών ασκήσεων για να βγουν στην αγορά εργασίας με περισσότερα «προσόντα», καθώς το πτυχίο και οι σπουδές τους δεν αρκούν. Ακόμα, σε πολλές σχολές των ΤΕΙ περιμένουν στην ουρά για να κάνουν ένα εργαστήριο, η υλικοτεχνική υποδομή είναι ανύπαρκτη, ενώ η φοιτητική μέριμνα παρέχεται με το σταγονόμετρο.

Οι αντιδραστικές αλλαγές που προωθούνται όχι μόνο δε λύνουν τα προβλήματα, αλλά διογκώνουν τους ταξικούς φραγμούς και χτυπούν το δικαίωμα στη μόρφωση. Η αναθεώρηση του άρθρου 16 δεν αφορά απλά στην «ελευθερία» να ιδρυθούν ιδιωτικά πανεπιστήμια. Εκείνο που χτυπάει είναι η δημόσια και δωρεάν Παιδεία στο σύνολό της. Η εμπειρία άλλωστε από άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι ενδεικτική: Στην Ολλανδία, για παράδειγμα, είτε έχουν ιδρυθεί από ιδιώτες είτε από το δημόσιο, τα πανεπιστήμια υπόκεινται στους ίδιους περιορισμούς και λαμβάνουν το ίδιο ποσό κρατικής χρηματοδότησης, ενώ παντού υπάρχουν δίδακτρα.

Η «ανταγωνιστικότητα», η «απελευθέρωση» και η συνύπαρξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα είναι γνωστές έννοιες στους φοιτητές. Αλλωστε, η συνύπαρξη του ιδιωτικού και του δημόσιου σε νοσοκομεία και σχολεία όχι μόνο δε συνέβαλε στην αναβάθμιση του δημόσιου τομέα, αλλά οδήγησε στην απαξίωσή του.

Ο κυοφορούμενος νέος νόμος - πλαίσιο, όπως φανερώνει το προσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, βάζει ταφόπλακα στη δημόσια και δωρεάν Παιδεία, στην ίδια τη μόρφωση. Πέρα από επιμέρους πλευρές, το κύριο είναι η καρδιά του νόμου, η επιχειρηματική δραστηριότητα στα Πανεπιστήμια, που ισοδυναμεί με λειτουργία πανεπιστημίων με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Πανεπιστήμια που ο «χορηγός» επενδύει ζεστό χρήμα, αλλά θέτει και όρους για τη διαχείρισή του. Και εκείνο που έχει ανάγκη η Παιδεία, εκείνο που έχει ανάγκη η νεολαία, η ίδια η μόρφωση, δεν μπορεί να παρέχεται με όρους ανταποδοτικότητας. Και κυρίως δεν μπορεί να παρέχεται στο πλαίσιο της κερδοφορίας του κεφαλαίου.

Φοιτητές και σπουδαστές, απέναντι σε αυτήν την επίθεση, πρέπει να μείνουν αμετακίνητοι στις απαιτήσεις τους. Να διεκδικήσουν όλα τα δικαιώματά τους, να γυρίσουν την πλάτη στα ψευτοεπιχειρήματα του «δε σηκώνει η οικονομία», του «θα χάσουμε το τρένο της Ευρώπης» και του στημένου «διαλόγου». Για να δυναμώνει η διέξοδος της αντίδρασης, να προετοιμάζεται η όξυνση του αγώνα και η κλιμάκωσή του. Κανένας αγώνας δε δυνάμωσε από την αναμονή και τη μετάθεση. Είναι η συνέχεια, η διάρκεια και ο προσανατολισμός που δίνει δύναμη.

Ο αγώνας φοιτητών και σπουδαστών βρίσκει στην εξέλιξή του τη σθεναρή και ενορχηστρωμένη αντίδραση δυνάμεων που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο παρέχουν στήριξη στις αναδιαρθρώσεις.

Στην κατεύθυνση αυτή «πρώτη και καλύτερη» είναι η κυβερνητική παράταξη σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, η ΔΑΠ, που παίζει το ρόλο του απεργοσπάστη. Προσπαθεί να εξωραΐσει την κυβερνητική πολιτική και καλεί τους φοιτητές στο στημένο «διάλογο», για να τους κάνει συνένοχους της κυβερνητικής πολιτικής. Υποκριτικά υποστηρίζει ότι ο νέος νόμος, για παράδειγμα, δεν προβλέπει περικοπές στη διανομή συγγραμμάτων, τη στιγμή που το Συμβούλιο του ΤΕΙ Πειραιά (όπου συμμετέχει και η ΔΑΠ) αποφάσισε περικοπή στην παροχή συγγραμμάτων, ενώ εγκύκλιος του υπουργείου μιλάει επίσης για ανάγκη περικοπών.

Η ΠΑΣΠ έχει κύριο μέλημά της να αποενοχοποιήσει το ΠΑΣΟΚ, εξαπολύοντας αντιΝΔ κορόνες. Αυτό δεν την εμποδίζει να ψηφίζει τις προτάσεις της ΔΑΠ (π.χ. στην Οδοντιατρική) και την ίδια στιγμή να συμμετέχει σε κοινά πλαίσια με τους αριστεριστές (ΕΑΑΚ) και τον ΣΥΝ (ΔΙΚΤΥΟ). Η αθώωση του ΠΑΣΟΚ κονταίνει τα ποδάρια του αγώνα, καθώς έτσι δε συγκρούεται με την πηγή της αντιλαϊκής και αντιεκπαιδευτικής πολιτικής, την κοινή πολιτική ΕΕ - ΝΔ - ΠΑΣΟΚ. Χρειάζεται με ακόμα μεγαλύτερη επιμονή να αποκαλυφτεί η ευθύνη και ο ρόλος του ΠΑΣΟΚ, ακόμα και σε ψηφοφόρους και μέλη της ΠΑΣΠ που αντιπαλεύουν αυτή την πολιτική, ώστε η πάλη τους να έχει αντίκρισμα. Προς το παρόν η οποιαδήποτε «μάχιμη» πλευρά της ΠΑΣΠ εκφράζεται κύρια όταν κονταροχτυπιέται με αγωνιστικές προτάσεις (π.χ. στο Πάντειο και στη Γεωπονική). Αλλωστε, το γενικό «δημόσια και δωρεάν Παιδεία» που ευαγγελίζεται η ΠΑΣΠ χωράει και χορηγούς και επιχειρήσεις και μάνατζερ (όπως για παράδειγμα τα πλαίσιά της στα ΤΕΙ).

Η παράταξη του ΣΥΝ, το ΔΙΚΤΥΟ, προβάλλει τη γραμμή της αναμονής και της αναβολής, όπως ακριβώς και η ΠΑΣΠ. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατηγορεί την ΠΚΣ ότι... βιάζεται στον αγώνα, τηρώντας την ίδια στάση αναμονής με το ΠΑΣΟΚ. Προσπαθεί να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα, όταν ζητάει μια «καλή» «αξιολόγηση» (με «ακαδημαϊκά» κριτήρια), αποστεώνοντας την «αξιολόγηση» από την ουσία της που είναι η κατηγοριοποίηση των ιδρυμάτων ανάλογα με τους όρους της αγοράς.

Τα ΕΑΑΚ, τη βδομάδα που πέρασε, απέσυραν τη στήριξη που είχαν αναγκαστεί να δώσουν σε αγωνιστικές αποφάσεις στον προηγούμενο γύρο, ανοίγοντας το δρόμο στη ΔΑΠ να πάρει τις συνελεύσεις (π.χ. στο Χημικό, στο Πάντειο). Ο τυχοδιωκτισμός και οι ακροβατισμοί τους δεν έχουν όριο. Αφού στην αρχή έλεγαν ότι οι συνθήκες είναι ανώριμες για κίνημα (ταυτίζοντας το κίνημα με τις εξάρσεις του), πέρασαν στη γνωστή τακτική «ό,τι δεν μπορώ να ελέγξω, το συκοφαντώ και το διαλύω». Αποκαλυπτική είναι η στάση που έχουν απέναντι στο μαθητικό κίνημα (έφτασαν σε σημείο να ζητούν τη διάλυση του Συντονιστικού των μαθητών) και απέναντι στην ανάγκη κοινού αγώνα με τους εργαζόμενους, ενώ ασκούν πολεμική στο συντονισμό των συλλόγων στη βάση των αποφάσεων των συνελεύσεων που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Το μεγάλο «στοίχημα» είναι να μπουν μάζες φοιτητών και σπουδαστών στον αγώνα, να συνειδητοποιηθεί ότι αυτή η πολιτική είναι ωρολογιακή βόμβα που ήδη βρίσκεται στα θεμέλια της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Δεν παίρνει διορθώσεις και αναμονή. Χρειάζεται να μπει στο επίκεντρο της διεκδίκησης μια ριζικά διαφορετική λογική. Που σε καθημερινή βάση να διαδίδεται και να εξοπλίζει τους φοιτητές και σπουδαστές, να αναδεικνύει συνεχώς τη δύναμη που έχουν στα χέρια τους. Και δύναμη είναι η δίκαιη φωνή τους, οι ανάγκες τους, που πρέπει να μπουν στο προσκήνιο. Να γίνουν σύνθημα ενιαίου δυναμικού αγώνα, μαζί με μαθητές, εργαζόμενους και εκπαιδευτικούς. Και με τις ανάγκες τους σημαία, να απαιτήσουν την ικανοποίησή τους. Γυρνώντας την πλάτη σε όσους βάζουν τρικλοποδιές στον αγώνα, να διεκδικήσουν τα όνειρά τους.