Οι μόνοι κερδισμένοι από αυτήν τη διαδικασία είναι όσοι προσδοκούν να βγάλουν κέρδη από την αγοραπωλησία πτυχίων. Οσο ο κόσμος των πανεπιστημίων απορρίπτει αγωνιστικά αυτά τα σχέδια, κάποιοι δηλώνουν ότι προσβλέπουν σε επενδύσεις, όπως για παράδειγμα η Κεντρική Ενωση Επιμελητηρίων Ελλάδας.

Το κράτος που απαλλάσσεται από την αποκλειστική ευθύνη για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση και προμηνύει ενίσχυση της αυτονομίας, δηλαδή της αυτοχρηματοδότησης των δημόσιων. Και στο βάθος... συρρίκνωση του δημόσιου πανεπιστημίου, ιδιαίτερα περιφερειακών σχολών και τμημάτων, επιβολή διδάκτρων - τελών φοίτησης στα προπτυχιακά των δημόσιων.

Και οι εργοδότες που θα προσλαμβάνουν με ακόμα λιγότερα δικαιώματα αποφοίτους πανεπιστημίων, αφού οι νέες κατηγορίες πτυχίων - ακόμα και σε αντικείμενα όπου τυπικά δεν υπήρχαν έως τώρα, όπως ιατρικές και νομικές - σημαίνουν μεγαλύτερη πίεση της ετεροαπασχόλησης, που θα εκτοξευτεί.

Ηδη από το μακρινό 1999, αρκετά χρόνια πριν γεννηθούν οι σημερινοί φοιτητές, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ υπέγραφε τη Διακήρυξη της Μπολόνια.

Αυτήν τη στρατηγική υπηρέτησαν - στην εξέλιξή της - οι νόμοι Γιαννάκου, Διαμαντοπούλου, Γαβρόγλου και Κεραμέως, όλων δηλαδή των κυβερνήσεων ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, και έβαλαν ο καθένας την υπογραφή του στο «τοπίο» της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που αντιμετωπίζουν σήμερα οι φοιτητές, οι πανεπιστημιακοί, εργαζόμενοι.

Σε αυτό το πλαίσιο, αν και υπόσχονταν σύνδεση των αποφοίτων με την αγορά εργασίας, τελικά έφερναν μεγαλύτερη αποσύνδεση του πτυχίου από το επάγγελμα.

Αν και υπόσχονταν αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών, τελικά έφερναν νέα υποβάθμιση μετατρέποντάς τα σε κολάζ δεξιοτήτων χωρίς επιστημονική συγκρότηση.

Αν και υπόσχονταν σύνδεση της έρευνας με την κοινωνία, τελικά την οδηγούσαν περισσότερο στο «καλούπι» ερευνητικών προγραμμάτων που εξαρτώνται από τις επιχειρήσεις και τις «ορέξεις» τους.

Στο αντιδραστικό σύνολο αυτής της πολιτικής, προχωρούσαν και την προσαρμογή των πανεπιστημίων σε όλες τις πτυχές της λειτουργίας τους - με την εύσχημη λέξη της αυτονομίας τους - να προσομοιάζουν όλο και περισσότερο με επιχειρήσεις.

Το δημόσιο επιχειρηματικό πανεπιστήμιο είναι που κάνει τζίρους εκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο, λειτουργεί με άξονα την οικονομική βιωσιμότητα, αξιοποιεί για το κέρδος και όχι για τους φοιτητές του την περιουσία και τις υποδομές του, πουλάει και μισθώνει υπηρεσίες σε ιδιώτες, συνάπτει συμφωνίες επιχειρηματικής συνεργασίας, συμμετέχει το ίδιο σε διαφόρων ειδών εταιρικά σχήματα κ.λπ.

Η πορεία εμπορευματοποίησης της Ανώτατης Εκπαίδευσης στη χώρα μας έχει ως πυρήνα τη λειτουργία - και την αντίστοιχη διοίκηση - των δημόσιων πανεπιστημίων με επιχειρηματικούς όρους.

Ετσι, η κυβέρνηση «ολοκληρώνει» το έργο της εμπορευματοποίησης, αφού ικανοποιεί την πάγια απαίτηση του κεφαλαίου, που δεν αρκείται στις επιχειρηματικές συναλλαγές και τις επενδυτικές ευκαιρίες σε ερευνητικά προϊόντα μέσω του δημόσιου πανεπιστήμιου, αλλά προσβλέπει σε κέρδη από την επένδυση στα ιδιωτικά πανεπιστήμια.

«Υπό το φως του ευρωενωσιακού δικαίου», αναφέρει το κείμενο ερωταπαντήσεων του ΥΠΑΙΘ, η κυβέρνηση «ερμηνεύει», στην ουσία παρακάμπτει το άρθρο 16 και φέρνει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, βαφτίζοντάς τα «μη κερδοσκοπικά».

Η αξιοποίηση του ευρωπαϊκού δικαίου για να επιταχυνθούν αντιδραστικές αλλαγές δεν είναι κάποια πρωτοτυπία της σημερινής κυβέρνησης.

Θυμίζουμε ότι η επαγγελματική αναγνώριση των πτυχίων των κολεγίων βασίστηκε στην ενσωμάτωση της Οδηγίας 2005/36 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο ελληνικό δίκαιο, με το ΠΔ 38/2010, επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ.

Θυμίζουμε ότι στο ευρωενωσιακό δίκαιο στηρίχτηκαν οι αποφάσεις του ΣτΕ που έκριναν ως σύμφωνη με το Σύνταγμα την επιβολή διδάκτρων στα μεταπτυχιακά προγράμματα των δημόσιων πανεπιστημίων και τα δίδακτρα στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, κόντρα στην πρόβλεψη του άρθρου 16 για το δικαίωμα σε δωρεάν Παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης στα κρατικά εκπαιδευτήρια.

Αυτή είναι η μία πλευρά της απάντησης σε όσες δυνάμεις - ΣΥΡΙΖΑ, Βαρουφάκης - παρουσιάζουν ότι το νομοσχέδιο της κυβέρνησης έρχεται σε αντίθεση με τις «καλές πρακτικές» της ΕΕ και παραπλανητικά προβάλλουν την κατάσταση στα πανεπιστήμια του «Ενιαίου Χώρου» ως το ευκταίο, σε αντιδιαστολή με τα «εμπορευματοποιημένα» του αγγλοσαξονικού μοντέλου, σε ΗΠΑ και Βρετανία.

Πέρα από το προφανές ψέμα, αφού και στις χώρες της ΕΕ μια χαρά λειτουργούν ιδιωτικά πανεπιστήμια - απλώς είναι πιο υποβαθμισμένα σε σχέση με τα αντίστοιχα δημόσια, και αυτή είναι η διαφορά σε σχέση με το «μοντέλο» των ΗΠΑ - κρύβεται το κύριο. Αυτό που επιμελώς κρύβεται, ακόμα κι αν δηλώνεται η απαρέσκειά τους προς τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, είναι ότι στις 22 από τις 27 χώρες της ΕΕ, για να φοιτήσεις στα προπτυχιακά προγράμματα των δημόσιων πανεπιστημίων πληρώνεις δίδακτρα και τέλη. Η χώρα μας αποτελεί πράγματι θετική εξαίρεση ως προς τη δωρεάν φοίτηση και διανομή συγγραμμάτων, τη δωρεάν διαμονή στις φοιτητικές εστίες για τον μικρό αριθμό των δικαιούχων, τη δωρεάν σίτιση. Αυτή η εξαίρεση έχει επιτρέψει σε πολλά παιδιά από φτωχές οικογένειες να σπουδάσουν όλα αυτά τα χρόνια.

Και αυτό πιστώνεται στην ανυποχώρητη στάση και καθαρή γραμμή πάλης του φοιτητικού και εργατικού κινήματος, στην οποία επιμένουν δεκαετίες τώρα οι ταξικές δυνάμεις.

Παρά το «κλάδεμα» που έχει επιχειρηθεί από όλες τις κυβερνήσεις μέχρι σήμερα: Δίδακτρα στα μεταπτυχιακά, στο ΕΑΠ, αύξηση στο κόστος σπουδών σε άλλη πόλη, κόφτες και εμπόδια μέχρι το πανεπιστήμιο, προώθηση της επιχειρηματικής λειτουργίας του πανεπιστημίου στο όνομα της εξοικονόμησης δημόσιων πόρων κ.λπ.

Συνεχίζουμε να παλεύουμε για αποκλειστικά δημόσιο αλλά και πραγματικά δωρεάν πανεπιστήμιο, για διεύρυνση των παροχών που επιτρέπουν σε παιδιά από λαϊκά στρώματα να περνούν την πόρτα του πανεπιστημίου.

1. Δημόσια πανεπιστήμια με δίδακτρα!

• Φοίτηση σε δημόσιο πανεπιστήμιο μόνο με δίδακτρα: Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ). Το ΠΑΣΟΚ ψηφίζει νόμο για ίδρυση του ΕΑΠ με δίδακτρα (1997), η ΝΔ (2005) τον εφαρμόζει. Αντίστοιχα, ιδρύεται το 2005 και αρχίζει να λειτουργεί το 2008 το Διεθνές Πανεπιστήμιο, με ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών και δίδακτρα.
• Μεταπτυχιακό σε δημόσια πανεπιστήμια = δίδακτρα από την ίδρυσή τους ακόμα, το 1992. Παραπέρα, η ΝΔ ψηφίζει νόμο για επιβολή διδάκτρων στα μεταπτυχιακά (Ν. 3685/2008). Ο ΣΥΡΙΖΑ (2015 - 2019) επικύρωσε τη λειτουργία των περισσότερων μεταπτυχιακών προγραμμάτων με δίδακτρα που γνώρισε ποτέ η χώρα. Η ΝΔ (Ν. 4957/ 2022) απαγορεύει την κρατική επιχορήγηση στα μεταπτυχιακά, με αποτέλεσμα την πλήρη κατάργηση και των τελευταίων δωρεάν που έχουν απομείνει.
• Ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα σε δημόσια πανεπιστήμια με δίδακτρα. Ο ΣΥΡΙΖΑ διαμορφώνει το θεσμικό πλαίσιο για την ίδρυση προπτυχιακών προγραμμάτων με δίδακτρα (Ν. 4485/2017) και η υπογραφή για το πρώτο πρόγραμμα «μπαίνει» από τον υπουργό Παιδείας Κ. Γαβρόγλου. Η ΝΔ (ν. 4957/2022) τα εγκαινιάζει και τα πολλαπλασιάζει. Ολα τα δημόσια πανεπιστήμια της χώρας λειτουργούν ήδη ή έχουν «καταθέσει φακέλους» για λειτουργία ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών με δίδακτρα.
• Προγράμματα κατάρτισης και εξ αποστάσεως σε δημόσια πανεπιστήμια με δίδακτρα. Τα προγράμματα κατάρτισης ξεκινούν από τη δεκαετία του '90 και γενικεύονται την επόμενη δεκαετία. Με τον νόμο - πλαίσιο του ΣΥΡΙΖΑ (ν. 4485/2017) τα προγράμματα αυτά, που είναι όλα επί πληρωμή, ομαδοποιούνται στα Κέντρα Διά Βίου Μάθησης των ΑΕΙ.

2. Αναγνώριση ιδιωτικών κολεγίων και επαγγελματικών προσόντων των πτυχίων που χορηγούν

ΠΔ 38/2010 - το ΠΑΣΟΚ φέρνει την πρώτη ενσωμάτωση της κοινοτικής Οδηγίας 36/2005, περί αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων, στην ελληνική νομοθεσία.

N. 4093/2012 και Ν. 4111/2013 - η ΝΔ απλοποιεί τις διαδικασίες αναγνώρισής τους.

ΠΔ 51/2017 - ο ΣΥΡΙΖΑ εντάσσει τους αποφοίτους κολεγίων στους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ για το Δημόσιο.

N. 4635/2019 και Ν. 4763/2020 - η ΝΔ εισάγει «αυτοματοποιημένες» ομαδοποιήσεις fast track αναγνώρισης των αποφοίτων τους.

Η επιχείρηση παραπλάνησης της κυβέρνησης, με σκοπό την αποδοχή, δεν περνάει στα πανεπιστήμια.

Οι φοιτητές, οι πανεπιστημιακοί, οι εργαζόμενοι των πανεπιστημίων, μέσα από τις κινητοποιήσεις τους διατρανώνουν με διάφορους τρόπους και μορφές, όπως καταλήψεις, συλλαλητήρια, στάσεις εργασίας, το ξεκάθαρο μήνυμα προς την κυβέρνηση, που είναι η απαίτηση να μην κατατεθεί, να μην ψηφιστεί αυτό το άδικο νομοσχέδιο.

Απέναντι σε μια Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση που θέλει τους φοιτητές πελάτες, ο κόσμος των πανεπιστημίων διεκδικεί ένα αναβαθμισμένο και πραγματικά δωρεάν, αποκλειστικά δημόσιο πανεπιστήμιο, με εξασφάλιση δωρεάν σίτισης, στέγασης, συγγραμμάτων, αναλώσιμων, μεταφορών, για να μπορούν οι φοιτητές να αφοσιωθούν χωρίς εμπόδια στις σπουδές. Με ένα πτυχίο που θα τους εξασφαλίζει αύριο δουλειά με δικαιώματα στο αντικείμενο που σπούδασαν. Με ευθύνη και ουσιαστική στήριξη από την πολιτεία, να παρθούν μέτρα στην κατεύθυνση εξάλειψης της άνισης αφετηρίας από την οποία ξεκινούν οι νέοι τη ζωή τους, ως όρος για να εξασφαλίζεται η ισότιμη πρόσβαση στα πανεπιστήμια.