Παίρνοντας το λόγο η Εύη Γεωργιάδου, μέλος της Ομάδας Περιβάλλοντος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ, αναφέρθηκε σε χαρακτηριστικά βιομηχανικά ατυχήματα μεγάλης έκτασης που έχουν συμβεί σε καπιταλιστικές χώρες.

Στις εκρήξεις στην πλατφόρμα πετρελαίου Piper Alpha στη Βόρεια Θάλασσα (Βρετανία) το 1988 με 167 νεκρούς, στις εγκαταστάσεις υγραερίου στην Πόλη του Μεξικού το 1984 με 650 νεκρούς και περισσότερους από 6.400 τραυματίες, σε εργοστάσιο λιπασμάτων στην Τουλούζη της Γαλλίας το 2001, με 30 νεκρούς και 2.240 τραυματίες, υλικές ζημιές και επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Επίσης, σε ατυχήματα με πολύ σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον που οδήγησαν σε μεγάλη οικολογική καταστροφή, όπως στη Βασιλεία της Ελβετίας το 1986 μετά από πυρκαγιά σε χημική εγκατάσταση, όπου στην προσπάθεια κατάσβεσής της τόνοι χημικών έπεσαν στον ποταμό Ρήνο, στον Κόλπο του Μεξικού το 2010 μετά από έκρηξη σε πλατφόρμα εξόρυξης πετρελαίου θυγατρικής εταιρείας της BP, με 11 νεκρούς, 17 τραυματίες, τεράστια οικολογική καταστροφή, ανυπολόγιστες ζημιές στην αλιεία, στον τουρισμό και άλλους κλάδους.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε σε μεγάλα ατυχήματα που, εκτός από τις άμεσες, έχουν και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων. Ενα από τα πιο γνωστά ήταν αυτό στην πόλη Σεβέζο της Ιταλίας το 1976, από το οποίο πήρε την ονομασία της και η σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία για τα ατυχήματα μεγάλης έκτασης με επικίνδυνες ουσίες. Το ατύχημα συνέβη μετά από διαρροή μεγάλης ποσότητας της καρκινογόνου, πολύ τοξικής ουσίας που ανήκει στην κατηγορία των διοξινών, η οποία είναι πολύ δύσκολο να καθαριστεί και περνάει μέσω της τροφικής αλυσίδας στον οργανισμό. Στις συνέπειες του ατυχήματος περιλαμβάνονται οι εκτρώσεις για το φόβο τερατογενέσεων, δερματικές παθήσεις, εγκαύματα, καρδιακά και αναπνευστικά προβλήματα, επιπτώσεις στο αναπαραγωγικό σύστημα, προβλήματα μνήμης κ.ά.

Η ομιλήτρια αναφέρθηκε σε μελέτες μετά από χρόνια οι οποίες έχουν αναδείξει ότι πολλά περιστατικά καρκίνου οφείλονται στο ατύχημα, με σοβαρότερο αυτής της κατηγορίας στην πόλη Μποπάλ της Ινδίας το 1984 από διαρροή πολύ τοξικής ουσίας σε εργοστάσιο παραγωγής παρασιτοκτόνων. Επίσημες κυβερνητικές πηγές της χώρας αναφέρουν 3.800 θανάτους και 11.000 ανθρώπους που αντιμετωπίζουν μέχρι σήμερα προβλήματα υγείας. Ωστόσο, άλλες πηγές αναφέρουν ακόμη και 20.000 νεκρούς και 120.000 με προβλήματα υγείας (καρκίνος, τερατογενέσεις, αναπνευστικά προβλήματα, αναπηρίες, προβλήματα όρασης, προβλήματα στο αναπαραγωγικό σύστημα).

Με αφορμή και τη συζήτηση που έχει ανοίξει μετά την τηλεοπτική σειρά του ΗΒΟ για το Τσέρνομπιλ, η Ε. Γεωργιάδου επισήμανε ότι «η συγκεκριμένη σειρά περιέχει πλήθος ανακριβειών και διαστρεβλώσεων και αποτελεί μέρος της γενικότερης προπαγανδιστικής αντισοβιετικής αντικομμουνιστικής εκστρατείας». Οπως ανέφερε, «πλευρά αυτής της λαθεμένης εικόνας είναι, για παράδειγμα, η προβολή με αρνητικό τρόπο του τεράστιου, ηρωικού έργου της γρήγορης απομάκρυνσης του τοπικού πληθυσμού μιας μεγάλης περιοχής, καθώς και η διόγκωση του πραγματικού μεγέθους των επιπτώσεων του ατυχήματος».

«Αποκρύπτεται, για παράδειγμα, η αποτελεσματικότητα της οργάνωσης της αρχικής εκκένωσης την επόμενη μέρα του ατυχήματος, που αφορούσε τους 50.000 κατοίκους της πόλης, η οποία πραγματοποιήθηκε μέσα σε 3,5 ώρες. Ας συγκρίνουμε με το τι δεν έγινε για την εκκένωση του πληθυσμού στο Μάτι... Το τιτάνιο έργο της γρήγορης εκκένωσης του πληθυσμού στο Τσέρνομπιλ, με εξασφάλιση στέγασης, περίθαλψης και εργασίας, καθώς και των εργασιών καθαρισμού και αποκατάστασης στον τόπο του ατυχήματος, δείχνει την ανωτερότητα του σοσιαλισμού, παρότι ήταν σε περίοδο υποχώρησης. Η συγκεκριμένη περίοδος συνδέεται άμεσα με τις αστοχίες και τις πιθανές αιτίες του ατυχήματος», σημείωσε.

Σε αυτό το πλαίσιο αναφέρθηκε σε δύο χαρακτηριστικά πυρηνικά ατυχήματα και συγκεκριμένα στο ατύχημα στη Φουκουσίμα το 2011 στην Ιαπωνία και στο Θρι Μάιλ Ιλαντ στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ το 1979. Το ατύχημα στην Ιαπωνία έχει θεωρηθεί πολύ σοβαρό (στην ανώτερη κλίμακα κατάταξης σοβαρότητας) με μεγάλη διαρροή ραδιενέργειας. Ηδη έχουν καταγραφεί περιστατικά καρκίνων και θάνατοι (λευχαιμία, καρκίνος του πνεύμονα σε εργαζόμενους αποκατάστασης), καρκίνος του θυρεοειδούς σε παιδιά, ενώ αναμένεται να αυξηθούν τα περιστατικά καρκίνων μέσα στην εικοσαετία. Για το ατύχημα στις ΗΠΑ το 1979 είναι χαρακτηριστικό ότι πολύ λίγα έχουν ειπωθεί και προβάλλεται ότι δεν είχε σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού. Ωστόσο, μελέτες που έχουν δημοσιευτεί αναφέρονται σε αυξημένα περιστατικά καρκίνων στην περιοχή (λευχαιμία, πνεύμονες κ.ά.), ενώ μελέτη του 2017 δείχνει αυξημένο καρκίνο θυρεοειδούς που σχετίζεται με το ατύχημα, όπως αναφέρθηκε.

Για το σύνολο των ατυχημάτων μεγάλης έκτασης στις καπιταλιστικές χώρες που αναφέρθηκαν, έγινε σύντομη αναφορά σε πλευρές που, σε αντίθεση με το Τσέρνομπιλ, δεν προβάλλονται από τα ΜΜΕ, όπως σε παραβιάσεις των κανόνων ασφάλειας, τεχνικές αδυναμίες, απουσία συστημάτων ασφάλειας, ελλιπή συντήρηση, τοποθεσία εγκαταστάσεων με μικρή απόσταση από κατοικημένες περιοχές, σημαντικές αδυναμίες στην προετοιμασία για αποτελεσματική αντιμέτωπη του ατυχήματος και στην ενημέρωση και προστασία του πληθυσμού. Ειδικότερα για τα πυρηνικά ατυχήματα σε Ιαπωνία και ΗΠΑ έχει καταγραφεί ότι προκλήθηκε σύγχυση στον πληθυσμό τις πρώτες μέρες, δεν έγινε άμεσα εκκένωση κ.λπ.

Αναδείχτηκε από τη συζήτηση ότι στο πλαίσιο του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης, όπου ο σχεδιασμός της παραγωγής και η λειτουργία των εγκαταστάσεων γίνονται με κριτήριο την κερδοφορία του κεφαλαίου, η αξιοποίηση κάθε μορφής Ενέργειας δεν μπορεί να εξασφαλίσει την προστασία εργαζομένων, κατοίκων και περιβάλλοντος. Οτι μόνο στο σοσιαλισμό, όπου κριτήριο της ανάπτυξης είναι η ικανοποίηση του συνόλου των κοινωνικών αναγκών, μπορεί να υπάρξει λαϊκή ευημερία και να αξιοποιηθεί η τεχνολογική και επιστημονική πρόοδος για την ασφάλεια και την υγεία του πληθυσμού και την προστασία του περιβάλλοντος.

«Πρέπει να δούμε το ζήτημα της προστασίας του περιβάλλοντος σε απόλυτη σχέση και σύνδεση με τις σχέσεις παραγωγής και τον τρόπο ανάπτυξης κάθε κοινωνίας», σημείωσε ανάμεσα σε άλλα στην παρέμβασή του ο Αντώνης Ραλλάτος, μέλος του Τμήματος Αγροτικής Πολιτικής και της Ομάδας Περιβάλλοντος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ του ΚΚΕ.

Οπως σημείωσε, για τους καπιταλιστές που λειτουργούν με κριτήριο το κέρδος το περιβάλλον είναι πηγή άντλησης πρώτων υλών, απόθεσης των απορριμμάτων, χώρος τοποθέτησης των επενδύσεών τους. Αναφέρθηκε στη συζήτηση γύρω από την «πράσινη οικονομία» τονίζοντας πως εμφανίζεται σαν μια διέξοδος στρατηγικής σημασίας προς όφελος του καπιταλισμού, των μονοπωλίων, των κρατών και των συμμαχιών τους και σε αυτήν τη βάση προσαρμόζονται. Σημείωσε επίσης πως και στο θέμα του περιβάλλοντος δεν ταυτίζονται τα συμφέροντα εκμεταλλευτών και εκμεταλλευομένων και πως η καλύτερη συμβολή του καθένα στην προστασία του περιβάλλοντος είναι η συμμετοχή στη συλλογική πάλη, που θα αναδεικνύει την πραγματική αιτία για τη σημερινή κατάσταση και θα στοχεύει τον αντίπαλο, που είναι ο καπιταλιστικός τρόπος ανάπτυξης, το καπιταλιστικό κέρδος.

Η συζήτηση συνεχίστηκε με ερωτήσεις και παρεμβάσεις, μεταξύ των οποίων και του Δημήτρη Πατέλη, καθηγητή του Πολυτεχνείου Κρήτης.