«Η αστική τάξη αφαίρεσε το φωτοστέφανο απ' όλα τα ως τα τότε αξιοσέβαστα επαγγέλματα, που τα αντίκριζαν με θρησκευτική ευλάβεια. Το γιατρό, το νομικό, τον παπά, τον ποιητή, τον άνθρωπο της επιστήμης, τους μετέτρεψε σε μισθωτούς εργάτες της».

Σύμφωνα με το σχετικό πίνακα της έκθεσης, τα 15 αυτά επαγγέλματα (στοιχεία δ? τριμήνου του 1999) αφορούν 218.376 επαγγελματίες, ενώ δεν αναφέρονται σχετικά στοιχεία για το αν και πόσους μισθωτούς απασχολούν οι επαγγελματίες αυτοί. Σύμφωνα με την ακολουθούμενη μεθοδολογία, οι επαγγελματίες χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: Α) Στους ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ, που ανέρχονται σε 100.376. Β) Στους ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ.

Η πρώτη μεγάλη υποομάδα των ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ αναλύεται περαιτέρω στα Τεχνικά Επαγγέλματα, στα Νομικά Επαγγέλματα και στα Λοιπά Επαγγέλματα.

Τα Τεχνικά Επαγγέλματα αριθμούν 57.626 επαγγελματίες και αφορούν: 11.283 Αρχιτέκτονες, Πολεοδόμους, Συγκοινωνιολόγους. 24.638 Πολιτικούς Μηχανικούς. 16.864 Ηλεκτρολόγους, Μηχανολόγους, Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς και, τέλος, 4.841 της κατηγορίας Λοιποί Μηχανικοί.

Τα Νομικά Επαγγέλματα αφορούν 29.005 δικηγόρους και 2.320 συμβολαιογράφους, συνολικά δηλαδή 31.334 επαγγελματίες.

Στα Λοιπά Επιστημονικά Επαγγέλματα υπάγονται 11.416 Φαρμακοποιοί.

Στη δεύτερη μεγάλη υποομάδα της παραγωγής Αγαθών και στην Παροχή Υπηρεσιών υπάγονται 118.000 επαγγελματίες, ήτοι 110.000 οδηγοί Ταξί και Δημόσιας Χρήσης Φορτηγών και 8.000 Αρτοποιοί. Για όλους αυτούς χτυπά η καμπάνα.

Γεγονός είναι ότι οι επαγγελματικές αυτές ομάδες, πολλά μέλη των οποίων μπορούμε να εντοπίσουμε στον ενδιάμεσο χώρο των μεσαίων στρωμάτων και μάλιστα των θεωρούμενων ανερχόμενων μεσαίων στρωμάτων (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί κλπ.), δεν έχουν θιγεί μέχρι σήμερα, τουλάχιστον ουσιαστικά, από τις πολιτικές των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων. Προφανώς σε μια προσπάθεια ουδετεροποίησης είτε και προσεταιρισμού των επαγγελματικών αυτών ομάδων, οι κυβερνώντες απέφυγαν μέχρι τώρα να ανοίξουν μέτωπα μαζί τους. Είχαν άλλες πιο σημαντικές προτεραιότητες. Η αιχμή των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στράφηκε κύρια ενάντια στην εργατική τάξη και στα παραδοσιακά μικρομεσαία στρώματα της πόλης και του χωριού. Η μόνη ουσιαστική κυβερνητική παρέμβαση η οποία έγινε με αποδέκτες τα στρώματα αυτά ήταν η φορολογική μεταρρύθμιση του 1994 με την υιοθέτηση των λεγόμενων «αντικειμενικών κριτηρίων» φορολόγησης. Αλλά αν κρίνουμε από τις αντιδράσεις των συνδικαλιστικών τους φορέων, μάλλον επιδερμικά τους έθιγε το νέο φορολογικό καθεστώς, σε αντίθεση με τις μικρές εμπορικές- μεταποιητικές επιχειρήσεις, οι οποίες βρέθηκαν αντιμέτωπες με φορολογικό πογκρόμ. Σαν πολιτικό συμπέρασμα προκύπτει σήμερα, ότι η κυβέρνηση τότε δεν ήθελε να οξύνει τις σχέσεις της με τα επαγγέλματα αυτά, με τα οποία είχε συναφθεί ένας άτυπος «ιστορικός συμβιβασμός».

Αυτό όμως που αποτελούσε σταθερά χτες, δε σημαίνει ότι θα αποτελεί και σήμερα. Οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις ξεκίνησαν με τη δημοσιονομική μεταρρύθμιση σε αντιδραστική κατεύθυνση, με τις ιδιωτικοποιήσεις, περάσανε στις εργασιακές σχέσεις, στο ασφαλιστικό, στη συρρίκνωση της πρωτογενούς παραγωγής. Μοιραία κάποια στιγμή θα περνούσαν και σε άλλους τομείς. Οι δυσκολίες αναπαραγωγής του κεφαλαίου, η αναζήτηση συνεχώς νέων πηγών επικερδούς τοποθέτησης των πλεοναζόντων κεφαλαίων στρέφουν την προσοχή και προς τον πολλά υποσχόμενο αυτό χώρο.

Οσον αφορά τώρα στην άκρως νεοφιλελεύθερη έκθεση του ΚΕΠΕ, αξίζει να σημειώσουμε τα ακόλουθα:

Πολύ σωστά επισημαίνεται ότι το άνοιγμα των δραστηριοτήτων αυτών γίνεται κατόπιν απαίτησης τόσο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όσο και του ΟΟΣΑ, ο οποίος είχε συντάξει προ καιρού σχετική έκθεση. Πρόκειται δηλαδή για πολιτικές επιλογές διεθνούς εμβέλειας, οι οποίες εντάσσονται στο συνολικότερο πλέγμα των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων. Αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη από το εργατικό κίνημα στην πολιτική των συμμαχιών του με τον ιδιαίτερο αυτό χώρο των μικρομεσαίων στρωμάτων.

Το δεύτερο που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι όλη η επιχειρηματολογία της έκθεσης για την αναγκαιότητα αλλαγών στα 15 αυτά επαγγέλματα στηρίζεται στη θέση της ανάπτυξης της ανταγωνιστικότητας, η οποία υποτίθεται πως πνίγεται από τις κρατικές παρεμβάσεις. Αν πριν από μια 10ετία η επιχειρηματολογία αυτή μπορούσε να πείσει κάποιον αφελή, σήμερα, με την εμπειρία των δραματικών αλλαγών που επέφεραν οι κάθε μορφής «απελευθερώσεις», τα πράγματα είναι αρκετά σαφή. Τη σημαία της «απελευθέρωσης» και της ανάγκης ανάπτυξης της ανταγωνιστικότητας την κρατάνε στα χέρια τους οι πιο επιθετικές δυνάμεις του πολύ μεγάλου κεφαλαίου και οι γραφιάδες υπάλληλοί του. Στόχος των «απελευθερώσεων» η υποταγή και αιχμαλωσία όλης της κοινωνίας στις ανάγκες αναπαραγωγής των κεφαλαίων αυτών.

Η ίδια η έκθεση ομολογεί ότι η οικονομική δραστηριότητα διεθνώς, που αναπτύσσεται γύρω από τα 15 επαγγέλματα, είναι σημαντική. Ετσι διαβάζουμε ότι «με βάση τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, στις ΗΠΑ ήδη οι επαγγελματικές υπηρεσίες (νομικές, ελεγκτικολογιστικές, τεχνικές, ιατρικές) απασχολούν το 10% του εργατικού δυναμικού και ανάλογη, αν όχι υψηλότερη, πρέπει να είναι και η συμμετοχή των επαγγελμάτων αυτών στο σχηματισμό του ΑΕΠ». Σε άλλο σημείο αναφέρει ότι «... η εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης των επαγγελματικών υπηρεσιών φαίνεται να είναι ιδιαίτερα υψηλή. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι στην περίοδο 1980-1990 η απασχόληση στον ευρύτερο τομέα των επαγγελματικών υπηρεσιών στις χώρες του ΟΟΣΑ αυξήθηκε κατά 50%, δηλαδή με ρυθμό εξαπλάσιο απ' ό,τι η συνολική απασχόληση. Εξάλλου, το μερίδιο των επαγγελματικών υπηρεσιών στο ΑΕΠ, σύμφωνα με την ίδια πηγή, διπλασιάστηκε τα τελευταία 20 χρόνια».

Και αφού οι συντάκτες διαπιστώνουν πως το άστρο των επαγγελμάτων αυτών λάμπει, μέσω των μεγάλων επιχειρήσεων, στις ΗΠΑ και την Αγγλία, δείχνουν το δρόμο και στους Ελληνες επαγγελματίες. Ετσι λοιπόν αναφέρουν ότι «... ο ρόλος των μεικτών οικονομικών μονάδων στην ελληνική οικονομία τείνει, σε αρκετές περιπτώσεις, σε σχετική συρρίκνωση, καθώς οι μικρές μονάδες τείνουν να εκτοπίζονται από τις μεγαλύτερες, επιχειρηματικού χαρακτήρα, μονάδες, στα πλαίσια των οποίων ο επαγγελματίας τείνει να μετατραπεί σε μισθωτό υπάλληλο και γενικότερα να παρέχει εξαρτημένη εργασία». Παρά ταύτα όμως αναφέρουν ότι «στην Ελλάδα εξακολουθεί να επικρατεί η μικρή μονάδα στα ταξί ή στους δικηγόρους, ενώ σε άλλες χώρες όλο και μεγαλύτερο μερίδιο της σχετικής αγοράς καταλαμβάνεται από μεγαλύτερου μεγέθους εταιρίες ταξί η νομικών υπηρεσιών που απασχολούν μεγάλους αριθμούς μισθωτών οδηγών ή δικηγόρων».