Παράλληλα και νωρίτερα με την προσπάθεια της κυβέρνησης να επιβάλει τις νόθες ηλεκτρονικές εκλογές στους φοιτητές, για να παρακάμψει τους γνήσιους εκπροσώπους που εξέλεξαν στους Φοιτητικούς τους Συλλόγους, έχει προχωρήσει και η εφαρμογή του νέου μοντέλου διοίκησης των πανεπιστημίων, με τις διαδικασίες εκλογής Συμβουλίων Διοίκησης σε δέκα ιδρύματα, όπου έληξε το καλοκαίρι η θητεία των πρυτανικών αρχών.

Τα 10 ΑΕΙ που εκκίνησαν τις διαδικασίες για τα Συμβούλια Διοίκησης είναι τα: Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (ΕΛΜΕΠΑ - πρώην ΤΕΙ Κρήτης), Πολυτεχνείο Κρήτης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (ΠΑΠΕΛ), Πανεπιστήμιο Πειραιώς (ΠΑΠΕΙ), Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ), Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (ΠΘ), Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (ΠΙ), Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (ΠΑΜΑΚ), Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ).

Σε αυτά τα ΑΕΙ η θητεία των πρυτανικών αρχών έληγε 31/8/2022, αλλά είχε δοθεί παράταση (δυο φορές) προκειμένου να προλάβουν να εκλέξουν τις νέες διοικήσεις τους με τον νέο νόμο που ψηφίστηκε στα μέσα Ιούλη. Παραμονές του 15Αύγουστου κλήθηκαν από το ΥΠΑΙΘ να προκηρύξουν τις εκλογές για τα 6 εσωτερικά μέλη, ώστε να εκκινήσει η διαδικασία. Ενδεικτική για τη σημασία που δίνει η ηγεσία του ΥΠΑΙΘ στην επιβολή του νέου διοικητικού σχήματος είναι τόσο η σπουδή για την εφαρμογή του νόμου, όσο και η πίεση στα 10 ΑΕΙ να μην καθυστερήσουν, με τακτικές τηλεφωνικές οχλήσεις.

Κι ενώ κατά τη συζήτηση και ψήφιση του νέου νόμου - πλαισίου ήταν καθολική η διαφωνία των μελών ΔΕΠ με τις διατάξεις για το νέο μοντέλο διοίκησης, στα ιδρύματα που κινήθηκαν οι διαδικασίες για τα Συμβούλια συμμετείχαν όλες οι συνδικαλιστικές δυνάμεις πλην της ΔΗΠΑΚ, η οποία κάλεσε σε αποχή και μη νομιμοποίηση του αντιδραστικού νόμου. Ετσι δυνάμεις και της ΝΔ που διαφωνούσαν με τα Συμβούλια, αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ έσπευσαν ως υποψήφιοι και ως ψηφοφόροι στη διαδικασία, στηρίζοντας το επιχειρηματικό πανεπιστήμιο που αυτά θα υπηρετήσουν.

Το ότι ο στόχος των Συμβουλίων Διοίκησης είναι η προώθηση της ταχύτερης μετατροπής των πανεπιστημίων σε επιχειρηματικές μονάδες για τη στήριξη της καπιταλιστικής ανάκαμψης, γίνεται φανερό και από την ίδια τη διαδικασία της εκλογής τους στα δέκα ιδρύματα, όπου στις υποψηφιότητες για τα εξωτερικά μέλη παρατηρούμε:

• Περίπου 170 άτομα εκδήλωσαν ενδιαφέρον για τις 50 θέσεις στα Συμβούλια Διοίκησης των 10 ΑΕΙ.
• Ο μεγαλύτερος αριθμός υποψηφιοτήτων ήταν στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (30), το Γεωπονικό (27) και το ΠΑΠΕΙ (21).
• Το 40% των υποψηφιοτήτων προέρχονται από την αγορά (μεγάλες εταιρείες, τράπεζες, επιμελητήρια, ΔΝΤ). Αλλο ένα 40% των υποψηφιοτήτων προέρχονται από ΔΕΠ ΑΕΙ του εξωτερικού (ομογένεια ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Κύπρο κυρίως) και ομότιμους πανεπιστημιακούς ελληνικών ΑΕΙ και το 7% των υποψηφιοτήτων από κρατικές οντότητες (υπουργεία, ΕΕ) και Τοπική Διοίκηση (κυρίως Περιφέρειες).

Η συγκρότηση των Συμβουλίων έχει ολοκληρωθεί σήμερα σε 7 από τα 10 ΑΕΙ. Στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στο ΠΑΜΑΚ και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου έχουν εκλεγεί τα εσωτερικά μέλη, αλλά υπάρχει αδιέξοδο (3-3 ψήφοι) για την εκλογή των εξωτερικών μελών, που από τη μια αναδεικνύει προβλήματα και ασάφειες του ίδιου του θεσμικού πλαισίου (καθώς δεν προβλέπει τι γίνεται σε αυτήν την περίπτωση) κι από την άλλη δείχνει τις κόντρες συμφερόντων διαφορετικών τμημάτων του κεφαλαίου που διεκδικούν σύνδεση με τα ιδρύματα.

Στα 7 ιδρύματα που έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της επιλογής των εξωτερικών μελών:

• Το 60% είναι μέλη ΔΕΠ από ΑΕΙ του εξωτερικού και ομότιμοι - αφυπηρετήσαντες καθηγητές.
• Το 20% προέρχεται από στελέχη της αγοράς.
• Το 11% από κράτος - αυτοδιοίκηση.
• Τα ΑΕΙ με τη μεγαλύτερη απευθείας συμμετοχή στελεχών εταιρειών είναι το ΠΑΠΕΙ και ακολουθεί το ΓΠΑ.

Το ΠΙ και το Πολυτεχνείο Κρήτης έχουν επιλέξει μόνο μέλη ΔΕΠ. Ωστόσο, κατά κανόνα και τα μέλη ΔΕΠ που υποβάλλουν υποψηφιότητα στα Συμβούλια Διοίκησης λειτουργούν ως λομπίστες συμφερόντων, αφού ήδη ένας σημαντικός αριθμός μελών ΔΕΠ τις τελευταίες δεκαετίες έχει αναπτύξει σχέσεις με τις επιχειρήσεις. Επίσης, μπορεί σε αυτή την πρώτη εφαρμογή των ΣΔ να προκρίθηκαν μέλη ΔΕΠ ως εξωτερικά μέλη σε κάποιες περιπτώσεις, ωστόσο η περίπτωση του ΠΑΠΕΙ με προφανή την παρουσία τραπεζών και ασφαλιστικών εταιρειών ή του ΓΠΑ με έμφαση στις τεχνολογίες και επιχειρήσεις αγροδιατροφής, είναι χαρακτηριστικές για το ποιος θα διοικεί πραγματικά τα ΑΕΙ.

Ολα τα παραπάνω είναι ενδεικτικά για το νέο επιχειρηματικό μοντέλο διοίκησης που προωθείται για να εφαρμόσει τη διάσπαση του ενιαίου χαρακτήρα πτυχίων σε πανσπερμία τίτλων σπουδών πολλαπλών ταχυτήτων, που οι περισσότεροι θα πωλούνται και θα αγοράζονται, τη σταδιακή αποκοπή των ΑΕΙ από την κρατική χρηματοδότηση και την υποκατάστασή της με έσοδα από τα δίδακτρα και προσφορά «εκπαιδευτικών προϊόντων», την εισαγωγή νέων μορφών «ελαστικής» απασχόλησης για διδάσκοντες και ερευνητές, την εισαγωγή νέου πλαισίου πειθαρχικού δικαίου των μελών ΔΕΠ, του υπόλοιπου προσωπικού και των φοιτητών, ως μέτρο προσαρμογής της ακαδημαϊκής ελευθερίας στα πλαίσια του επιχειρηματικού πανεπιστημίου και γενικότερα όλα όσα αντιδραστικά φέρνει ο νόμος - πλαίσιο που βρίσκεται, στο σύνολό του, στον αντίποδα της σύγχρονης, δωρεάν και υψηλού επιπέδου πανεπιστημιακής εκπαίδευσης που έχει ανάγκη η νεολαία και η χώρα μας.