Οι γιορτινές μέρες ομορφαίνουν αλλά χρησιμεύουν περισσότερο με αγορά και διάβασμα από μας, τους αγαπημένους και τους φίλους μας - μεγάλους και μικρούς - ενός βιβλίου - γιατί όχι και περισσότερων του ενός - που προσφέρει χρήσιμη γνώση και αληθινή ψυχ-αγωγία. Οπως κάθε χρόνο, ενόψει των Χριστουγέννων, προτείνουμε στους αναγνώστες μας σημαντικά βιβλία της «Σύγχρονης Εποχής», για ενήλικες, νεολαίους και παιδιά.

«Οι βασικές αρχές της μαρξιστικής φιλοσοφίας». Η έκδοση βασίζεται στο εγχειρίδιο φιλοσοφίας του Ινστιτούτου Φιλοσοφίας της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ, που εξέδωσαν στα ελληνικά (1961) οι «Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις». Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει εισαγωγή, το κεφάλαιο για το διαλεκτικό υλισμό και, σε παράρτημα, το τελευταίο κεφάλαιο κριτικής για τις «βασικές κατευθύνσεις της σύγχρονης αστικής φιλοσοφίας και κοινωνιολογίας». Το έργο αυτό αποτελεί και σήμερα σημαντικό βοήθημα για τους μαρξιστές και όσους επιθυμούν να προσεγγίσουν τη μαρξιστική φιλοσοφία. Ο διαλεκτικός υλισμός συνιστά αναγκαίο εφόδιο για την κατανόηση του σύγχρονου κόσμου και την αλλαγή του. Η ενασχόληση με το διαλεκτικό υλισμό και το μαρξισμό δεν πρέπει να στηρίζεται στη μηχανιστική αποστήθιση και στη μη κριτική σκέψη, αλλά να είναι αναντικατάστατο «εργαλείο» και «όπλο» του συνειδητού μετασχηματισμού της κοινωνίας και της πνευματικής βάσης του πολιτισμού της κοινωνικοποιημένης ανθρωπότητας.

«Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΔΕΞΙΟΣ ΟΠΟΡΤΟΥΝΙΣΜΟΣ (Συλλογή κειμένων)». Επιμέλεια της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ. Ανεξάρτητα από τις διαθέσεις και ιεραρχήσεις του ΚΚΕ επανέρχονται ως ζητήματα του ιδεολογικού και πολιτικού μετώπου τα εξής ερωτήματα: Τι είναι «αριστερά»; Μπορεί να συγκροτηθεί «αριστερή» συμμαχία και για ποιο σκοπό; Από πού εκπορεύεται η ειδική στάση (απο-κλεισμού και τυπικών σχέσεων) του ΚΚΕ απέναντι στο ΣΥΝ; Πώς εμφανίζεται ο σύγχρονος δεξιός οπορτουνισμός; Πρόκειται για ερωτήματα εν πολλοίς απαντημένα από το ΚΚΕ. Ωστόσο, με το πέρασμα του χρόνου αμβλύνεται η ατομική και συλλογική ευθύνη για την αναζήτηση της ταξικής, της επαναστατικής αλήθειας και τη βαθύτερη γνώση της ιστορίας του κομμουνιστικού, γενικότερα του εργατικού κινήματος. Επομένως είναι αναγκαίο να επανέρχεται το Κόμμα στα ιστορικά δεδομένα, να πλουτίζει τα ιδεολογικά και πολιτικά συμπεράσματά του. Τα κείμενα που πρωτοδημοσιεύονται σε αυτή τη συλλογή είναι ταξινομημένα στις εξής τρεις θεματικές ενότητες: 1η: Παρουσίαση του δεξιού οπορτουνισμού ως αριστερού πολιτικού συμμάχου του ΚΚΕ. 2η: Ο μεταπολεμικός δεξιός οπορτουνισμός στην Ελλάδα. 3η: Ο σύγχρονος δεξιός οπορτουνισμός σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Δημήτρης Καλτσώνης «ΔΙΚΑΙΟ - ΚΟΙΝΩΝΙΑ - ΤΑΞΕΙΣ». Τι είναι το δίκαιο; Ποια η σχέση του με την κοινωνία και το κράτος; Τι σχέση έχουν τα ταξικά συμφέροντα και πώς αντανακλώνται στο δίκαιο; Υπήρχε πάντοτε το δίκαιο; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα στα οποία επιχειρεί να απαντήσει ο συγγραφέας μέσα από τη συστηματική προσέγγιση των αναλύσεων των κλασικών του μαρξισμού. Παράλληλα, διαγράφονται οι σύγχρονες τάσεις ανάπτυξης του δικαίου και η επίδραση της μαρξιστικής θεωρίας του δικαίου στην ελληνική νομική σκέψη. Εργασία που απευθύνεται σε όσους αναζητούν μια βαθύτερη γνώση της κοινωνίας, της έννοιας του νόμου και της εξουσίας.

«60 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΝΙΚΗ ΤΩΝ ΛΑΩΝ (Επος και διδάγματα)». Η έκδοση περιλαμβάνει άρθρα και ομιλίες για τα 60 χρόνια από τη μεγάλη νίκη των λαών επί του ναζιστικού-φασιστικού ιμπεριαλισμού. Η έκδοση, παρέχοντας γνώση για βασικά θέματα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, αποτελεί σημαντικό βοήθημα για την απόκρουση της προσπάθειας «αναθεώρησης» της Ιστορίας του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, υποβάθμισης της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών, εξομοίωσης του Στάλιν με τον Χίτλερ, για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του σημερινού ιμπεριαλιστικού κεφαλαίου, σε βάρος των λαών.

Κώστα Ζάβαλη «Πολεμικό οδοιπορικό ενός αγωνιστή». Ο Ηπειρώτης αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης Κ. Ζάβαλης καταγράφει την, άγνωστη στο ευρύ κοινό, συμμετοχή της Ελληνικής Μειονότητας στην Αλβανία στον αντιφασιστικό αγώνα ενάντια στη γερμανοϊταλική κατοχή της Αλβανίας. Τις πρώτες αντιστασιακές ομάδες της μειονότητας, την ένταξή τους στον Εθνικό Απελευθερωτικό Στρατό (ΕΑΣ), τη συμμετοχή τους στο Τάγμα «Θανάσης Ζήκος» και στην VIII Ταξιαρχία του ΕΑΣ, τη συνεργασία τους με τον ΕΛΑΣ, τις μάχες για την απελευθέρωση της Νότιας Αλβανίας, του Αργυροκάστρου, των Τιράνων, τη λαϊκή εξουσία μέσα από εθνικοαπελευθερωτικές επιτροπές, τη διεθνιστική βοήθεια προς τη Γιουγκοσλαβία.

Δημήτρη Κάιλα «Κάτω από τις σημαίες του Λαϊκού Στρατού (Ελληνες μόνιμοι αξιωματικοί στις τάξεις του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού - ΕΛΑΣ)». Ο αξέχαστος αγωνιστής με αυτό το βιβλίο καταγράφει κάτι που έλειπε από τη βιβλιογραφία. Τη δράση των μονίμων αξιωματικών του Στρατού που εντάχθηκαν στον ΕΛΑΣ. Μετά από μακρόχρονες έρευνες αποκατέστησε τα ονοματεπώνυμα 1.240 ανώτατων, μεσαίων και κατώτερων αξιωματικών που πλαισίωσαν και διοίκησαν τις 90 χιλιάδες πειθαρχημένων ενεργών εθελοντών μαχητών και 50 χιλιάδες εφεδρικών μαχητών του ΕΛΑΣ, που το καλοκαίρι του 1943 είχε ελευθερώσει τα 3/5 της Ελλάδας.

Λευτέρης Σκαμπαρίνας «Ο υπασπιστής του στρατηγού Σαράφη θυμάται και γράφει». Ο αξιωματικός του Στρατού, αγωνιστής και υπασπιστής του αρχιστρατήγου του ΕΛΑΣ, Στέφανου Σαράφη, αντλώντας και από βιώματά του και χρησιμοποιώντας ντοκουμέντα και διάφορες ιστορικές πηγές, καταγράφει το ιδεολογικό στίγμα της ΕΑΜικής Αντίστασης. Προσφέρει αδιάσειστα τεκμήρια, μέσα από επίσημα επιτελικά έγγραφα και πρακτικά συσκέψεων και διασκέψεων, καθοριστικής σημασίας για τον αγώνα του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Παρουσιάζει αντικειμενικά τους αποφασιστικούς παράγοντες που μετέτρεψαν την ομόθυμη λαϊκή εθνεγερσία, τη μοναδική σ' όλη την Ευρώπη, που εξελίχθηκε σε εμφύλια τραγωδία, με το αιματοκύλισμά της στις 3 και 4 του Δεκέμβρη 1944 και για 31 ακόμη μέρες.

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης-Φαλέζ «ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ» (Ερευνα -επιμέλεια του εκπαιδευτικού και ιστορικού Βασίλη Κων. Λάζαρη). Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης-Φαλέζ, εγγονός του Γέρου του Μοριά, αξιόλογη προσωπικότητα του 19ου αιώνα, παραμερισμένη από την επίσημη ελληνική ιστοριογραφία, συνέταξε πολλά, τολμηρά για την εποχή του, πολιτικά κείμενα, τυπωμένα σε φυλλάδια ή δημοσιευμένα σε εφημερίδες. Παράλληλα με τις διακηρύξεις του δρούσε αντιμαχόμενος την απαράδεκτη πολιτική κατάσταση. Ο Φαλέζ απέδιδε την κακοδαιμονία του τόπου λιγότερο στην ανικανότητα ή ανηθικότητα των πολιτικών και περισσότερο στο «χολερικό» σύστημα διοίκησης - «κράμα εμπεριέχον την αυθαιρεσίαν της μοναρχίας, τον φατριασμόν του συνταγματικού πολιτεύματος και τον τραμπουκισμόν της δημοκρατίας».

Κυριακή Καμαρινού «Τα "πέτρινα" πανεπιστήμια (Ο αγώνας για τη μόρφωση στις φυλακές και τις εξορίες. 1924-1974)». Εξαιρετικά διαπαιδαγωγητική, πρωτότυπη μελέτη, καρπός μακρόχρονης επιστημονικής έρευνας, την οποία η «Σύγχρονη Εποχή» συστήνει να διαβάσει όλος ο κόσμος, ιδιαίτερα η νεολαία. Το βιβλίο, υπογραμμίζοντας το «ρόλο» που οφείλει να παίξει η εκπαίδευση για την εξέλιξη της «λαϊκής επιμόρφωσης» και την «παρέμβαση του λαϊκού κινήματος», αναδεικνύει την αξία της αυτομόρφωσης και αλληλοδιδακτικής μόρφωσης των αγωνιστών-πολιτικών κρατουμένων στις φυλακές και εξορίες, χρησιμοποιώντας αξιόπιστες πηγές και πλούσια βιβλιογραφία. Οι κομμουνιστές κρατούμενοι και πίσω απ' τα σίδερα δεν έπαυαν να είναι κοινωνικοί άνθρωποι. Να μορφώνονται για να μπορούν να βρίσκονται στην πρωτοπορία των αγώνων για έναν καλύτερο κόσμο για το κοινωνικό σύνολο.

Βίκτωρ Ουγκό «Ενενήντα τρία». Μετάφραση: Παναγής Κ. Αθανασάτος. Πόσες φορές μπορεί να αναπηδήσει ένα χαλίκι στην επιφάνεια του νερού, προτού ο αδυσώπητος φυσικός νόμος της βαρύτητας το βυθίσει; Πόσες φορές μπορεί η ανθρωπιά να ξεπεράσει το μίσος του εμφυλίου σπαραγμού, προτού η αδυσώπητη εξουσία επαναφέρει την «τάξιν»; Και η τάξη αυτή προς τα πού κλίνει; Προς την πρόοδο ή την οπισθοδρόμηση; Ο μεγάλος Γάλλος συγγραφέας δίνει μιαν από τις πιθανές απαντήσεις, καθώς, στα ανθρώπινα πράγματα, οι απαντήσεις είναι πάντοτε περισσότερες από μία. Στην επαναστατημένη Γαλλία του τέλους του 18ου αιώνα, μια αντεπανάσταση αρχίζει, στηριγμένη στους καθυστερημένους, φιλοβασιλικούς και φανατικούς καθολικούς χωρικούς της βορειοδυτικής περιοχής της χώρας, που θεωρούν ότι θίγονται από τις αλλαγές της Δημοκρατίας. «Παρανόηση συνηθισμένη για σκλάβους». Στη δίνη του εμφυλίου πολέμου εμφανίζεται και ο ενδοοικογενειακός πόλεμος δύο αριστοκρατών. Ο ένας ταγμένος με το παλαιό καθεστώς, ο άλλος με τη Δημοκρατία. Ποιος θα νικήσει; Ποιο θα είναι το τίμημα της νίκης, για τον νικητή και τον ηττημένο; Η απάντηση δεν είναι ποτέ μονοσήμαντη...

Κυριακή Γεροζήση «Αναδρομή στο χώρο και στο χρόνο». Μυθιστόρημα, με ηρωίδα μια Ελληνίδα επιστήμονα που εργάζεται στο Παρίσι, επιστρέφει για λίγο στις ρίζες της, σ' ένα καπνοχώρι της Θεσσαλίας. Οι αναμνήσεις της τρέχουν στη μετεμφυλιακή Ελλάδα των παιδικών της χρόνων, τότε που άντρες και γυναίκες κάθε ηλικίας πέθαιναν σαν ήρωες. Η περιπλάνηση στο χώρο και στο χρόνο φέρνει στη μνήμη σκοτεινές και λαμπρές πράξεις, πόθους, όνειρα και προσδοκίες, θέτει ερωτήματα, ζητά απαντήσεις που να υμνούν τη ζωή, την αγάπη, την αντίσταση, την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, και το όραμα για ένα καλύτερο αύριο.

Γκέλμπεση-Γκιούνη Καλή «Τελικά, ο έρωτας είναι κεραυνοβόλος». Μυθιστόρημα για τη σύγχρονη πολιτικοκοινωνική πραγματικότητα και τον σημερινό απλό άνθρωπο που δίνει καθημερινά τη μάχη της βιοπάλης, τα βάσανα, τις δυσκολίες, τις αναποδιές, αλλά και τις χαρές και τον έρωτα που παρηγορεί τη ζωή του. Πρόκειται για το πρώτο μυθιστόρημα της Καλής Γκέλμπεση - Γκιούνη, αντλημένο από τη ζωή των ανθρώπων του μόχθου.

Βασίλης Ι. Γεργατσούλης «Η Αναρά». Αλληγορικό, μυθιστορηματικής μορφής λαογραφικό βιβλίο, εμπνευσμένο από λαϊκούς θρύλους της Καρπάθου. Ηρωίδα μια γριά που πλέκοντας μια δαντέλα στην αυλή του σπιτιού της, σε ένα χωριό, μιλά για τις «αναράδες», που παλιά τις έβλεπαν οι αλαφροΐσκιωτοι, αγνοί άνθρωποι, αλλά που σήμερα δεν υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι για να τις βλέπουν. Γιατί σήμερα οι άνθρωποι είναι «πονηροί», πιο «διαβόλοι» από τις αναράδες, που φοβούνται πια τους ανθρώπους και δε σιμώνουν.

Τάσος Αυγερινός «Η μεγάλη νύχτα». Συλλογή δέκα ρεαλιστικών διηγημάτων που διαδραματίζονται μετά τη λήξη του εμφύλιου πολέμου, οπότε οι νικητές επιβάλλουν ένα κράτος βίας, τρόμου και παραλογισμού, με αποτέλεσμα, μέσα από τη δράση παρακρατικών οργανώσεων, έκτακτα στρατοδικεία, εκτελέσεις, φυλακές και εξορίες, να απλωθεί σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια μια ατελείωτη νύχτα.

Μπάμπης Ιωάννου «Η βαλίτσα του Γιώργη Πικρογιώργη». Μυθιστόρημα για τη ζωή ενός ανθρώπου που ενώ τον ξεζουμίζει η εξουσία του πλούτου εκείνος επιμένει να αντέχει τη σκληρότητα του σύγχρονου κόσμου, να πιστεύει στην ανθρωπιά, στην αγάπη, στην αλληλεγγύη για τον απλό άνθρωπο και να δίνει όλη του τη ζωή για ν' απαλλαγούν οι αδικημένοι από τους αδικητές τους.

Μιράντα Ιωαννίδου «Οσα δε σβήνει ο χρόνος». Αν η ζωή δεν είναι το μεγαλύτερο «σχολείο» για να σε διδάξει, από τι και από ποιον εξαρτάται η δική σου ζωή και ότι μπορείς και πρέπει να πάρεις θέση, τότε μην περιμένεις να αλλάξει από μόνη της... λέει το μυθιστόρημα της Μ. Ιωαννίδου.

Βασίλης Λιόγκαρης «Ιστορίες στοχασμού και αναψυχής». Μικρές ιστορίες για μεγάλες καθημερινές αλήθειες. Η αλήθεια μπορεί να είναι ένα μικρό σύνθημα γραμμένο με αίμα. Μια ντουντούκα που ξαγρυπνά τη νύχτα. Ενας κόκκινος μαρκαδόρος που σημαδεύει όνειρα στο χαρτί με τη λάμψη της φωτιάς. Ενα βιβλίο με στοχαστικές και ψυχ-αγωγικές ιστορίες.

Παναγιώτης Παπασταύρου «Στο στόμα του λύκου». Στα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης, τα παλικάρια αγωνίζονταν για τη λευτεριά, την επιβίωση του λαού και μια καλύτερη κοινωνία. Κανένας, ιδίως στην ύπαιθρο, δεν έμεινε αμέτοχος. Αλλοι στο μόνιμο αντάρτικο, προπάντων οι νέοι. Κι όσοι παρέμειναν πίσω, κι εκείνοι στρατευμένοι στον αγώνα. Κανέναν υπολογισμό δεν έκαναν. Ξεσηκώθηκαν, χωρίς να λογαριάσουν την τρομερή δύναμη του εχθρού. Ούτε το θάνατο λογάριασαν. Εκαναν το ιστορικό και πατριωτικό καθήκον τους.

Χρήστος Ρουπακιώτης «Με τη Λόπη». Μυθιστόρημα, με φόντο την εικοσαετία 1942-1962. Με τους κατακτητές, την Αντίσταση, τη «συμμαχική» επέμβαση, την επιβολή του μοναρχοφασιστικού κράτους και του παρακράτους, τις διώξεις των αγωνιστών της Αντίστασης, την εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση, τη φτώχεια και ανεργία. Ο αφηγητής, παιδί, ζει την άγρια φτώχεια του χωριού του. Μαθητής, υποφέρει από την πλύση εγκεφάλου καθηγητών-κληρικών. Αργότερα ζει τα βάσανα των ξεριζωμένων. Πέφτει θύμα του εθνικιστικού κράτους. Αν και πτυχιούχος δάσκαλος, δουλεύει ως λουστραδόρος. Συμμετέχοντας στο εργατικό κίνημα, αντιμετωπίζει σκληρές διώξεις, από το ληστρικό, ανήθικο, εκμεταλλευτικό κοινωνικό σύστημα.

«Αισώπου Μύθοι (Ο λαγός και η χελώνα κι άλλοι 19 μύθοι)». Απόδοση - Διασκευή: Αναστασία Περιστεράκη -Ψυχογιού. Εικονογράφηση: Χριστίνα Γαγγάδη. Ο Αίσωπος, ένας από τους μεγαλύτερους μυθοπλάστες όλων των εποχών, με τους μύθους του δίδασκε την αλήθεια και τη δικαιοσύνη. Γεννήθηκε το 600 π.Χ. στο Αμόριο της Φρυγίας. Παιδί δούλων, έζησε σαν δούλος, αλλά χάρη στην ευφυία και στην ευγένειά του, αγοράστηκε και ελευθερώθηκε από έναν φιλόσοφο.

Αλέξανδρος Πούσκιν «Τα τρία παραμύθια», σε έμμετρη μετάφραση της Ιωάννας (Ζάννας) Γρηγοριάδου και εικονογράφηση του χαράκτη-ζωγράφου Γιάννη Κυριακίδη. Περιλαμβάνονται τα παραμύθια: «Παραμύθι για τη νεκρή τσαρέβνα και τα επτά παλικάρια», «Παραμύθι για τον ψαρά και το χρυσόψαρο», «Παραμύθι για το βασιλιά Σαλτάνο, το γιο του Γκβιντόν και την πεντάμορφη τσαρέβνα-κύκνο» και σύντομο βιογραφικό του μεγάλου Ρώσου ποιητή και πεζογράφου.

«Δεκαεννιά λαϊκά νορβηγικά παραμύθια». Επιλογή -μετάφραση: Jon Hilmo. Επεξεργασία - απόδοση - εισαγωγή: Αυγή Β. Παπάκου-Λάγου. Εικονογράφηση: Στ. Μαρίνοβ Γκεόργκιεβ. Τα περισσότερα παραμύθια του βιβλίου ανήκουν στα λεγόμενα μαγικά παραμύθια, σε λαϊκές αφηγήσεις όπου αφθονούν το φανταστικό, το ονειρικό, το εξωανθρώπινο, αφού η μεγαλειώδης φύση της Νορβηγίας οδηγεί την ανθρώπινη έμπνευση στους «κόσμους» της φαντασίας. Ετσι, τα νορβηγικά νησιά γίνονται χώρες μαγεμένες, στα σκιερά δάση περιπλανώνται ξωτικά και στα ψαροχώρια φωλιάζουν θαλάσσια τέρατα.

Ελένη Αντωνίου-Αντωνάκου «Η Λεία στη χώρα των πουλιών». Μυθιστόρημα για παιδιά 8-10 χρόνων. Εικονογράφηση: Ρωξάνη. Το κοριτσάκι του βιβλίου, μαθήτρια της τρίτης δημοτικού, αγαπάει πολύ ένα βιβλίο που μιλά για πουλιά. Το διαβάζει το βράδυ πριν κοιμηθεί, μαθαίνοντας πολλές συνομοταξίες πανέμορφων πουλιών, που μετά «έρχονται» στον ύπνο της για να την ταξιδεύουν σε διάφορες χώρες του κόσμου και να την επιστρέψουν τέλος στην Ελλάδα...