Αποστολή: Νίκος ΤΣΑΚΑΝΙΚΑΣ

Φωτογραφίες: Μανώλης ΠΑΚΙΑΣ - Χρήστος ΖΟΥΛΙΑΤΗΣ

Η Πελοπόννησος για τέταρτη συνεχή μέρα φλέγεται απ' άκρη σ' άκρη. Οι πύρινες γλώσσες κατάπιαν τα πάντα και «χώνεψαν»: 58 ανθρώπους, εκατοντάδες σπίτια, δεκάδες χιλιάδες ελιές και χιλιάδες στρέμματα αμπέλου και σταφίδας, μελίσσια, ζώα, κτηνοτροφικές μονάδες, αποθήκες, αυτοκίνητα, αγροτικά μηχανήματα και, φυσικά, εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα δάσους και δασικής έκτασης.

Ετούτη η πυρκαγιά δεν έχει ιστορικό προηγούμενο. Και ο πύρινος όλεθρος συνεχίζει να κατακαίει, ανάλογα με τις ...βουλές του ανέμου και τη βλάστηση που βρίσκει στο διάβα του. Οι εικόνες από τα μέτωπα της πυρκαγιάς θαρρείς και είναι βγαλμένες από επικές ταινίες. Ατέλειωτα χιλιόμετρα πύρινου τοίχους κυκλώνουν χωριά, πύρινες γλώσσες ορθώνονται απειλητικές και καταπίνουν τα πάντα στο πέρασμά τους, παντού «χιονίζει» στάχτη και καύτρες. Είναι τέτοιο το μέγεθος των πυρκαγιών που η μέρα λόγω των πυκνών καπνών μοιάζει με νύχτα και η νύχτα λόγω της φωτιάς γίνεται μέρα.

Απέναντι σε αυτήν την πρωτοφανή καταστροφή, η οργή των κατοίκων για την τραγική ολιγωρία των αρχών και την αναποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού ξεχειλίζει. Η ψυχική συντριβή και η απόγνωσή τους για τις καταστροφές, είναι αποτυπωμένες στα πρόσωπά τους, την ώρα που στέκονται πάνω από τα αποκαΐδια και προσπαθούν να διασώσουν ό,τι μπορούν. Οταν χρειάστηκαν τη συνδρομή της πολιτείας, αυτή ήταν θανατηφόρα απούσα. Και όχι μόνο...

Εξηγούμαστε: Η πρόληψη ανύπαρκτη, η καταστολή ανεπαρκής. Ωστόσο, το πιο βασικό είναι τούτο: Πως το σπίρτο μαζί με το σπιρτόκουτο, δίνει στους εμπρηστές η πολιτική της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, που έχει αναγάγει την εμπορευματοποίηση της γης εδώ και δεκαετίες σε ύψιστη προτεραιότητα της οικονομικής της πολιτικής. Οταν, δηλαδή, επιτρέπει με νομοθετικές ρυθμίσεις πάνω στις καμένες εκτάσεις την οικοδόμηση της γης, τότε υπάρχουν όλες οι αντικειμενικές προϋποθέσεις για την πρόκληση πυρκαγιών. Και αυτό ακριβώς γίνεται...

Η μεγαλύτερη τραγωδία εκτυλίσσεται στην Ηλεία. Οι νεκροί φτάνουν τους 48, εκατοντάδες σπίτια, δεκάδες χιλιάδες ελιές, σταφίδα και αμπέλια μαζί με εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα δάσους, παραδόθηκαν στις φλόγες. Στα χωριά Μάκιστος και Αρτέμιδα, μέσα σε λίγα λεπτά, 22 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

Τραγική φιγούρα ο Γιώργος Παρασκευόπουλος από την Αρτέμιδα. Στην προσπάθειά του, να σώσει την οικογένειά του την έδιωξε από το χωριό κι έμεινε πίσω να περισώσει ό,τι μπορεί. Τα αυτοκίνητα με τα οποία έφυγαν μαζί με άλλους συγχωριανούς ενεπλάκησαν σε τροχαίο ατύχημα με πυροσβεστικό όχημα λίγο έξω από το χωριό με αποτέλεσμα να κλείσει ο δρόμος. Προσπάθησαν να ξεφύγουν πεζοί από τις φλόγες, αλλά λίγα μέτρα πιο κάτω η φωτιά τους γράπωσε και τους έκαψε ζωντανούς. Μεταξύ αυτών, ήταν η γυναίκα του και τα τέσσερα παιδιά του ηλικίας 4 - 14 χρονών, η μάνα του και ο κουνιάδος του.

«Ξεκληρίστηκε το χωριό μας. Οι άνθρωποι με τους οποίους ζήσαμε μια ολόκληρη ζωή μέσα σε λίγα λεπτά χάθηκαν. Λίγο έξω από το χωριό βρήκα συγχωριανούς μου νεκρούς που δεν αναγνωρίζονταν. Η φωτιά, τους είχε κυριολεκτικά εξαϋλώσει», μας λέει συγκλονισμένη η Ξανθή Μπουρογιαννοπούλου από την Αρτέμιδα. Δίπλα της, ο αδερφός της ο Αντώνης, ελαιοπαραγωγός κλαίει το χαμένο του βιος. «Το απέραντο πράσινο με το δάσος και τις καλλιέργειές μας έγινε στάχτη. Δε μου έμεινε ούτε μια ελιά. Με αυτά ζούσα εγώ και η οικογένειά μου. Δεν ξέρω πλέον τι να κάνω και πού να πάω. Ολα τελείωσαν».

«Λίγο μετά τις τρεις το μεσημέρι (Παρασκευή 24 Αυγούστου) μας ξύπνησε ο βόμβος των πυροσβεστικών αεροπλάνων. Οτι κοιμόμασταν για μεσημέρι. Είχαμε ακούσει για τις πυρκαγιές που είχαν ξεσπάσει από το πρωί και ήμασταν υποψιασμένοι. Βγαίνοντας στο μπαλκόνι είδα σε απόσταση δύο χιλιομέτρων ένα μέτωπο φωτιάς από τη ρεματιά κι ένα από την απέναντι πλαγιά. Μέσα σε περίπου 20 λεπτά, οι δύο πυρκαγιές είχαν φτάσει στα πρώτα σπίτια του χωριού. Ολα έγιναν σε χρόνο ρεκόρ. Πήρα μόνο χρήματα και τα φάρμακα του άντρα μου και μόλις που προλάβαμε να σωθούμε. Το να βλέπεις να καίγεται το σπίτι σου είναι σαν να καίγεσαι εσύ ο ίδιος».

Αυτά μας λέει η Ανδριάννα Πόθου από το χωριό Μάκιστος, μπροστά από το καμένο σπίτι της. Δίπλα της βρίσκεται ο Αχιλλέας Παυλόπουλος με τον αδερφό του. Και το σπίτι στο χωριό και το δεύτερο που είχαν έξω από αυτό έγιναν στάχτη. «Η μόνη εξυπηρέτηση που προσέφεραν τα δύο αεροπλάνα που πέρασαν, γιατί δεν έριξαν νερό, είναι ότι μας ξύπνησαν κι έτσι καταφέραμε να σωθούμε», αναφέρει με πίκρα.

Το λεκανοπέδιο της Μεγαλόπολης θυμίζει, χωρίς ίχνος υπερβολής, σεληνιακό τοπίο. Μέχρι προχτές το μοναδικό σημείο αυτής της πανέμορφης περιοχής που αποτελούσε «παραφωνία» ήταν το Ατμοηλεκτρικό εργοστάσιο της ΔΕΗ και τα υπαίθρια ορυχεία από όπου έπαιρναν τον λιγνίτη. Από το Σάββατο και μέσα σε λίγες ώρες τα πάντα θυμίζουν το γκρίζο των ορυχείων. Τα γύρω βουνά που εκτείνονται ανατολικά, δυτικά και νότια της Μεγαλόπολης έχουν καεί ολοσχερώς.

Ηταν τέτοια η ένταση και το μήκος της πυρκαγιάς που στο χωριό Λεοντάρι τέσσερις άνθρωποι βρέθηκαν απανθρακωμένοι μέσα σε αυτοκίνητο στην προσπάθειά τους να διαφύγουν από το μέτωπο της φωτιάς. Οι πυκνοί καπνοί, οι αναθυμιάσεις και το θερμικό φορτίο, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, αποτέλεσαν τις βασικές αιτίες που ο οδηγός έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου, βγήκε από το δρόμο κι έπεσε σε χαντάκι με αποτέλεσμα να τους προλάβει η φωτιά. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάποια στιγμή, σε διάστημα μιας ώρας η φωτιά διήνυσε περισσότερα από δέκα χιλιόμετρα. Η συγκεκριμένη φωτιά ξεκίνησε από την Αρκαδία κι έφτασε να καίει στα βόρεια της Μεσσηνίας.

Κατά τη διαδρομή προς τη Μεσσηνία (Κυριακή μεσημέρι), μετά τα Παραδείσια, προχωρήσαμε δυτικά προς τους Χράνους, όπου εκείνη τη στιγμή το χωριό βρισκόταν σε κίνδυνο. Από νοτιοδυτικά και βορειοδυτικά δύο μέτωπα της φωτιάς είχαν φτάσει στις παρυφές του χωριού. Κάτοικοι, πυροσβέστες και παιδιά του στρατού ρίχτηκαν με αυτοθυσία στις φλόγες και το έσωσαν.

Δυστυχώς την ίδια τύχη δεν είχε το χωριό Χιράδες που αποτέλεσε τον επόμενο σταθμό μας. Εννέα σπίτια κάηκαν. Ολοι οι ελαιοκαλλιεργητές του χωριού έχασαν τις καλλιέργειές τους. Από τους κτηνοτρόφους του χωριού μόνο ένας γλίτωσε το κοπάδι του. Ο Δημήτρης Ζώγας μαζί με τον γιο του στην προσπάθειά τους να σώσουν τα 200 ζωντανά τους, όχι μόνο τους κάηκαν αλλά παραλίγο να βρουν και οι ίδιοι τραγικό θάνατο καθώς κατάφεραν να γλιτώσουν την τελευταία στιγμή με σοβαρά εγκαύματα και να νοσηλεύονται στο νοσοκομείο της Τρίπολης.

Στην πλατεία του χωριού συναντήσαμε τον Αριστομένη Γεωργανά. Το σπίτι του κάηκε ολοσχερώς και μαζί με αυτό όλα του τα υπάρχοντα. «Κάηκαν όλα. Δεν έμεινε τίποτα. Πέρα από το σπίτι που δεν έμεινε ούτε κρεμάστρα από κάτω είχα τα ζωντανά μου, τα τυριά, το λάδι, τα βαρέλια με το κρασί. Ολα έγιναν στάχτη. Ούτε μια αλλαξιά ρούχα δεν έχω. Αυτά μου έμειναν» και μας δείχνει τα ρούχα που φορά. Ο ανιψιός του ο Γιάννης επεμβαίνει οργισμένος: «Βλέπαμε τα σπίτια μας να καίγονται και δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα. Δεν είχαμε νερό. Με ό,τι είχαμε στα χέρια μας προσπαθήσαμε να σώσουμε τα σπίτια. Μόνο ένα πυροσβεστικό ήρθε, άδειασε τη δεξαμενή κι ενώ συνέχιζε να καίγεται το χωριό δεν εμφανίστηκε ξανά ποτέ. Ούτε ένα υδροφόρο της ΔΕΗ δεν εμφανίστηκε. Θα μπορούσαμε να είχαμε σώσει τουλάχιστον 4 - 5 σπίτια».