Η Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη (ΕΕΔΥΕ) με μια πλούσια εμπειρία, σχεδόν πέντε δεκαετιών - από το 1955 που υπογράφηκε η ιδρυτική της διακήρυξη - βαδίζει προς το 14ο Συνέδριό της που πραγματοποιείται την Παρασκευή και το Σάββατο 14-15 του Νοέμβρη 2003 στην αίθουσα του Δημαρχείου Νίκαιας (Π. Τσαλδάρη 10). Η εμπειρία αυτή επισφραγίζεται με την πλούσια και πολύπλευρη δράση του αντιπολεμικού - αντιιμπεριαλιστικού κινήματος που αναπτύχθηκε στη χώρα μας με την καθοριστική συμβολή της ΕΕΔΥΕ το διάστημα που μεσολάβησε από το 13ο Συνέδριό της, τον Ιούλη του 1999, μέχρι σήμερα.

Στο 14ο Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ αναμένεται να πάρουν μέρος 500 σύνεδροι - αντιπρόσωποι και μέλη του Εθνικού Συμβουλίου απ' όλη τη χώρα, εκλεγμένοι από προσυνεδριακές συνελεύσεις που ολοκληρώνονται μέχρι τις 13 του Νοέμβρη. Εχουν προσκληθεί εκπρόσωποι κομμάτων, δήμαρχοι, εκπρόσωποι συνδικαλιστικών και κοινωνικών οργανώσεων, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, φίλοι και συνεργάτες της ΕΕΔΥΕ, καθώς και ξένοι αντιπρόσωποι του παγκόσμιου φιλειρηνικού κινήματος.

Στη διάρκεια των εργασιών θα συζητηθούν θέματα όπως: Θέσεις και εκτιμήσεις για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο κατά του Ιράκ, τις επικίνδυνες εξελίξεις στην Παλαιστίνη και στη Μέση Ανατολή, τις απειλές για νέα χτυπήματα κατά χωρών (Συρία, Ιράν, ΛΔ Κορέας, Κούβα), ο ρόλος της ΕΕ και της ελληνικής κυβέρνησης στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και στους μελλοντικούς ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς των ΗΠΑ, του NATO και της ΕΕ. Επίσης, Ελληνοτουρκικά -Κυπριακό, ΟΠΕ, ο ρόλος του NATO, πυρηνικά όπλα κλπ.

Στόχοι του Συνεδρίου είναι:

-- Το δυνάμωμα του αντιπολεμικού - αντιιμπεριαλιστικού κινήματος, η συσπείρωση στην ΕΕΔΥΕ όσων αντιστέκονται στη «νέα τάξη πραγμάτων» και η ανάδειξη του φιλειρηνικού κινήματος σε αποφασιστικό παράγοντα για τις εξελίξεις.

-- Πρωτοβουλίες της ΕΕΔΥΕ στην κατεύθυνση συντονισμού του φιλειρηνικού κινήματος, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και παγκόσμιο.

-- Η οργάνωση Ολυμπιάδας Ειρήνης κατά την περίοδο Γενάρη - Μάη 2004, με πρόγραμμα που θα ανακοινωθεί αμέσως μετά το Συνέδριο.

Μακρύς και δύσκολος ο δρόμος της ειρήνης. Το κίνημα ειρήνης ακολουθεί στο διάβα του την πορεία της χώρας και ταυτόχρονα της ανοίγει ορίζοντες για το μέλλον. Η πορεία αυτού του κινήματος είναι συνυφασμένη, τις πέντε τελευταίες δεκαετίες, με την ύπαρξη και δράση της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη, της γνωστής και καταξιωμένης ΕΕΔΥΕ. Στις 15 Μάη 1955 δημοσιεύεται η Ιδρυτική Διακήρυξη της ΕΕΔΥΕ με τις υπογραφές 77 προσωπικοτήτων της δημόσιας ζωής του τόπου (πρώην υπουργών, βουλευτών, ανθρώπων των Γραμμάτων και των Τεχνών, συνδικαλιστών κλπ.). Την ίδρυση της ΕΕΔΥΕ ακολουθεί η δημιουργία πολλών τοπικών επιτροπών ειρήνης σε όλη τη χώρα.

Το κίνημα ειρήνης στην Ελλάδα στηρίχτηκε στις πολύχρονες και πλούσιες φιλειρηνικές παραδόσεις του ελληνικού λαού. Τότε, που στην Ελλάδα όλα «τα 'σκιαζε η φοβέρα» του εμφυλιοπολεμικού κράτους και της αμερικανοκρατίας, μπήκαν τα θεμέλια αυτού του κινήματος, που ο Νίκος Νικηφορίδης τα έβαψε με το αίμα του. Ο νεαρός αγωνιστής της ειρήνης εκτελέστηκε στις 5 Μάρτη 1951 στη Θεσσαλονίκη, σε ηλικία 22 χρόνων, μετά από την καταδίκη του σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο, γιατί μάζευε υπογραφές για την «Εκκληση της Στοκχόλμης», που απαιτούσε την κατάργηση και απαγόρευση των ατομικών όπλων.

Η συγκέντρωση υπογραφών κάτω από την «Εκκληση της Στοκχόλμης» αποτελεί την πρώτη παγκόσμια εκστρατεία που οργάνωσε το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ειρήνης (ΠΣΕ) και στην οποία συμμετείχε και το ελληνικό κίνημα ειρήνης, όταν ακόμα ήταν στα σπάργανά του. Της ίδρυσης της ΕΕΔΥΕ είχε προηγηθεί, πέντε χρόνια πριν, το 1959, η ίδρυση του ΠΣΕ. Την περίοδο εκείνη στην Ελλάδα το κίνημα ειρήνης αντιτάσσεται στην ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ στις 18 Φλεβάρη 1952 και ακολούθως στην υπογραφή της υποδουλωτικής ελληνοαμερικανικής συμφωνίας για τις βάσεις στις 12 Οκτώβρη 1953.

Την εποχή εκείνη ο κίνδυνος ενός τρίτου παγκόσμιου πολέμου ήταν ορατός. «Ο ψυχρός πόλεμος», που είχε αρχίσει από τα μέσα του 1946, πολύ εύκολα θα μπορούσε να μεταβληθεί και σε θερμό πυρηνικό ολοκαύτωμα της ανθρωπότητας. Ετσι στις 6 Αυγούστου 1948 συνήλθε στο Βρότσλαβ της Πολωνίας το πρώτο Παγκόσμιο Συνέδριο διανοουμένων για την ειρήνη. Στο ιστορικό αυτό συνέδριο συμμετείχε και ελληνική αντιπροσωπεία, αποτελούμενη από την Ελλη Αλεξίου, τον Πέτρο Κόκκαλη και άλλους Ελληνες διανοουμένους - αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης.

Η ανάπτυξη αυτών των αγώνων οδήγησε στη δημιουργία της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη. Στις 15 Μάη 1955 δημοσιεύεται η Ιδρυτική της Διακήρυξη. Οι Επιτροπές Ειρήνης που ιδρύθηκαν ακολούθως σε όλη την Ελλάδα κράτησαν ανοιχτά όλα τα μεγάλα ζητήματα της εθνικής ανεξαρτησίας και της ειρήνης.

Η ΕΕΔΥΕ από τον πρώτο της χρόνο αγωνίζεται σε όλα τα επίπεδα: Ενάντια στην εγκατάσταση των βάσεων. Υπέρ του δικαιώματος του κυπριακού λαού για αυτοδιάθεση. Συμμετέχει σε διεθνείς δραστηριότητες. Από το 1958 εκδίδει το περιοδικό «Δρόμοι της Ειρήνης». Διοργανώνει συγκεντρώσεις, όπως η μεγαλειώδης ανοιχτή συγκέντρωση που έγινε στις 12 Δεκέμβρη του 1958 στον Πειραιά ενάντια στον πόλεμο.

Μπαίνοντας στη δεκαετία του '60 το κίνημα ειρήνης έχει απλωθεί αρκετά, έχει ριζώσει στη συνείδηση του ελληνικού λαού. Στις 24 Ιούνη του 1962 πραγματοποιείται στο θέατρο «Πορεία» το Α΄ Εθνικό Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ με θέματα: Ελληνικό και διεθνές φιλειρηνικό κίνημα. Αφοπλισμός και ειρήνη. Απύραυλη Βαλκανική. Το Συνέδριο επανεκλέγει πρόεδρο της ΕΕΔΥΕ τον πρώην υπουργό Ανδρέα Ζάκκα και αντιπρόεδρο τον βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη.

Η ΕΕΔΥΕ καθιερώνει τις Μαραθώνιες Πορείες Ειρήνης. Στις 21 Απρίλη 1963 πραγματοποιήθηκε η πρώτη Μαραθώνια Πορεία. Ολος ο κρατικός και παρακρατικός μηχανισμός κινητοποιείται για να εμποδίσει τους χιλιάδες διαδηλωτές που συρρέουν από όλη τη χώρα. Ο λαός περιφρονεί την απαγόρευση. Το αποτέλεσμα είναι 2.000 συλλήψεις και 300 τραυματισμοί. Η πορεία όμως πραγματοποιείται από τον Γρηγόρη Λαμπράκη, με συνοδοιπόρους τους Ανδρέα Μαμμωνά, Παντελή Γούτη και Μπάμπη Παπαδόπουλο.

Ενα μήνα μετά, στις 22 Μάη 1963, πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη η πρώτη εκδήλωση για την ειρήνη, με κεντρικό ομιλητή τον Γρ. Λαμπράκη. Το κράτος και το παρακράτος βάζουν σε εφαρμογή τα φονικά τους σχέδια για κατάπνιξη κάθε φιλειρηνικής πρωτοβουλίας και δραστηριότητας. Στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Ερμού δολοφονούν τον μαραθωνοδρόμο της ειρήνης και τραυματίζουν βαριά τον βουλευτή Γιώργη Τσαρουχά.

Την επομένη χρονιά, στις 14 Μάη 1964 πραγματοποιείται, στα βήματα του Γρ. Λαμπράκη, η δεύτερη Μαραθώνια Πορεία από τον Τύμβο του Μαραθώνα στο Πεδίον του Αρεως, με τη συμμετοχή πολλών χιλιάδων φίλων της ειρήνης. Η πρωτοφανής επιτυχία της πορείας αυτής αποτέλεσε σταθμό και έδωσε νέα ώθηση στο φιλειρηνικό κίνημα. Οι Μαραθώνιες Πορείες καθιερώνονται σαν κορυφαίες εκδηλώσεις του προδικτατορικού φιλειρηνικού κινήματος.

Το 1965, τον Απρίλη, γίνεται το Β΄ Εθνικό Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ, το οποίο εκτιμά τη διεθνή κατάσταση, την ανάπτυξη του φιλειρηνικού κινήματος και παίρνει νέες πρωτοβουλίες.

Την πέμπτη Μαραθώνια Πορεία την προλαβαίνει η επιβολή της δικτατορίας της 21 Απρίλη 1967.

Το κίνημα ειρήνης ακολουθεί την πορεία του γενικότερου λαϊκού κινήματος. Μετά τη βάναυση διάλυση της ΕΕΔΥΕ. η δράση της συνεχίζεται στο εξωτερικό, παίρνοντας αντιδικτατορικό χαρακτήρα. Στα τέλη του 1968 γίνεται στο εξωτερικό ανασύσταση της γραμματείας της ΕΕΔΥΕ και εκπρόσωποί της παίρνουν μέρος, το 1969, στη σύνοδο του ΠΣΕ στο Βερολίνο και το 1970 στη Βουδαπέστη, όπου εγκρίνονται ψηφίσματα συμπαράστασης στον αγώνα του ελληνικού λαού.

Με την πτώση της δικτατορίας, το κίνημα ειρήνης ακολουθεί την ανάταση του γενικότερου λαϊκού κινήματος. Αγκαλιάζει ευρύτερες κοινωνικοπολιτικές δυνάμεις και ο αγώνας διεξάγεται από καλύτερες θέσεις. Πραγματοποιούνται εφτά Πανελλαδικές Συνδιασκέψεις που έχουν και το χαρακτήρα συνεδρίων μέσα στις συνθήκες ανασύστασης του κινήματος. Τα αιτήματα για οριστική αποχώρηση από το ΝΑΤΟ, απομάκρυνση των αμερικανικών βάσεων και των πυρηνικών όπλων από την Ελλάδα, δημιουργία αποπυρηνικοποιημένης ζώνης στα Βαλκάνια γίνονται υπόθεση της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού.

Την περίοδο 1976-78 η δράση της ΕΕΔΥΕ συνδυάζεται με την παγκόσμια καμπάνια για τη συγκέντρωση υπογραφών κάτω από τη «Νέα Εκκληση της Στοκχόλμης», που γίνεται με την ευκαιρία της Α΄ Συνόδου του ΟΗΕ για τον Αφοπλισμό.

Τον Απρίλη 1977 πραγματοποιείται Πανελλήνια Συνέλευση των Οικοδόμων της Ειρήνης (3ο Συνέδριο). Συγκεντρώνονται 1.500.000 στην Ελλάδα και 700 εκατ. σε όλο τον κόσμο.

Τον Ιούνη του 1978 γίνεται Πανελλαδική Συνδιάσκεψη με θέμα την υποστήριξη της Α΄ Συνόδου του ΟΗΕ για τον Αφοπλισμό (4ο Συνέδριο).

Τον Μάη του 1979 γίνεται Πανελλαδική Συνδιάσκεψη (5ο Συνέδριο).

Η ύφεση που άνθισε στα μέσα της δεκαετίας του '70 με βάση την Τελική Πράξη του Ελσίνκι (1/8/75) δέχεται απανωτά χτυπήματα. Από την πλευρά των ΗΠΑ προβάλλεται το δόγμα του πρώτου πυρηνικού πλήγματος. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση Γ. Ράλλη στις 19/10/80 επανεντάσσει την Ελλάδα στο ΝΑΤΟ, που το 1974 είχε απομακρύνει η κυβέρνηση Κ. Καραμανλή, λόγω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.

Το Μάη του 1980 γίνεται Πανελλαδική Συνδιάσκεψη (6ο Συνέδριο).

Το Μάη του 1981 γίνεται το Πανελλαδικό Συνέδριο των Δυνάμεων της Ειρήνης με κεντρικό σύνθημα: «Ενωμένοι θα διώξουμε τις ξένες βάσεις και τα πυρηνικά όπλα από τη χώρα μας» (7ο Συνέδριο).

Το κίνημα ειρήνης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αποκτά μεγάλες διαστάσεις. Το ίδιο διάστημα, στις 6 Δεκέμβρη του 1981 πραγματοποιείται στην Αθήνα η τριπλή παναττική πορεία ειρήνης που διοργανώνει η ΕΕΔΥΕ με συμμετοχή εκατοντάδων χιλιάδων λαού από Ελευσίνα - Πειραιά - Ελληνικό, με τερματισμό την πλατεία Συντάγματος.

Το Μάη του '83 πραγματοποιείται Εκτακτη Πανελλαδική Συνδιάσκεψη αφιερωμένη στην Παγκόσμια Συνέλευση της Πράγας «για την ειρήνη και τη ζωή, ενάντια στον πυρηνικό πόλεμο» (8ο Συνέδριο).

Το 1983 στην Ευρώπη δυναμώνει το κίνημα ενάντια στην εγκατάσταση των νέων πυραύλων, στην Ελλάδα δεσπόζει το θέμα της απομάκρυνσης των αμερικανικών βάσεων. Στις 3 Μάρτη διοργανώνεται μαζική συγκέντρωση με αίτημα την απομάκρυνσή τους. Στις 15 Ιούλη 1983 ανακοινώνεται από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ η μονογραφή της συμφωνίας για 5ετή παράταση της παραμονής των αμερικανικών βάσεων. Στις 27 Ιούλη η ΕΕΔΥΕ διοργανώνει πορεία από το Πολυτεχνείο στη Βουλή.

Το 1984, με την ανάπτυξη ρωμαλέου κινήματος, διοργανώνεται πλέον το πρώτο μετά τη μεταπολίτευση εθνικό συνέδριο που είναι το 9ο Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ και αποτελεί αποκορύφωμα μιας σειράς δραστηριοτήτων της χρονιάς αυτής. Σύνθημά του: «Κίνημα ειρήνης ενωτικό και παλλαϊκό, για Ελλάδα χωρίς βάσεις και πυρηνικά, για να υπερασπίσουμε τη ζωή και το μέλλον». Στο συνέδριο παίρνουν μέρος 800 και πάνω εκλεγμένοι αντιπρόσωποι από 200 συνελεύσεις και συμμετέχουν επίσης προσωπικότητες, καθώς και εκπρόσωποι του ΟΗΕ και κινημάτων ειρήνης από 30 χώρες.

Το 1987 πραγματοποιείται το 10ο Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ με επίκεντρο την πάλη για το διώξιμο των ξένων βάσεων.

Το 1988, τα 25 χρόνια από την πρώτη Μαραθώνια Πορεία γιορτάζονται με την πρώτη κοινή Μαραθώνια Πορεία που διοργανώνουν η ΕΕΔΥΕ και η ΑΚΕ. Κεντρικό σύνθημα: «Ορκος στο Λαμπράκη, χρέος στη ζωή, να φύγουνε οι βάσεις και οι Αμερικανοί». Στις 7 Αυγούστου γίνεται για 6η χρονιά η περικύκλωση της Ακρόπολης στα πλαίσια της «Εκκλησης της Ακρόπολης».

Το 1989 και το 1990 πραγματοποιούνται οι καθιερωμένες φιλειρηνικές εκδηλώσεις. Τον Ιούλη του 1990 γίνεται στα Χανιά μεγάλο συλλαλητήριο κατά των βάσεων. Τα ΜΑΤ επιτίθενται με δακρυγόνα και γκλομπς και τραυματίζουν εκατοντάδες διαδηλωτές. Πολλοί συλλαμβάνονται και με αβάσιμες κατηγορίες δικάζονται και οδηγούνται στις φυλακές.

Νέα κατάσταση δημιουργείται σε όλον τον κόσμο με την ανατροπή του σοσιαλισμού και τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης μετά το 1991 και τη μονοκρατορία των Αμερικανών που επιδρά και στο κίνημα ειρήνης στη χώρα μας και παγκόσμια.

Το 1991 σημαδεύεται από τον πόλεμο στον Περσικό Κόλπο και τη «συμμαχική» εκστρατεία κατά του Ιράκ. Με την κήρυξη του πολέμου η αντίδραση του φιλειρηνικού κινήματος ήταν άμεση. Στις 17 Γενάρη πραγματοποιείται στην Αθήνα μεγάλη αντιπολεμική διαδήλωση. Ανάμεσα στους διαδηλωτές και οι μανάδες του πληρώματος της ελληνικής φρεγάτας «Λήμνος» που έπλεε προς τον Περσικό.

Το Μάη του 1991 πραγματοποιείται το 11ο Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ αφιερωμένο στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Στις 31 Μάρτη 1995 πραγματοποιείται το 12ο Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ που καθορίζει τους στόχους, τους προσανατολισμούς και τα καθήκοντα του κινήματος ειρήνης για τα επόμενα χρόνια. Το συνέδριο σηματοδοτεί και την πορεία της οργανωτικής ανασυγκρότησης του κινήματος ειρήνης. Στο επίκεντρο του Συνεδρίου μπαίνει η συστηματική προσπάθεια για τη συγκρότηση του μετώπου των λαών ενάντια στον ιμπεριαλισμό για την ανατροπή της νέας τάξης πραγμάτων.

Στις 3 Ιούλη 1999 πραγματοποιείται το 13ο Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ, σηματοδοτώντας νέα ώθηση στο αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο. Το συνέδριο έγινε μέσα σε κλίμα ανάτασης του φιλειρηνικού, αντιιμπεριαλιστικού κινήματος με σημαντική τη συμβολή της ΕΕΔΥΕ. Στο Συνέδριο πήραν μέρος περίπου 400 σύνεδροι - αντιπρόσωποι και μέλη του Εθνικού Συμβουλίου απ' όλη τη χώρα.

Σήμερα η ΕΕΔΥΕ βαδίζει με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο λαό μέσα από την ανάπτυξη του αντιιμπεριαλιστικού κινήματος και είναι σίγουρο ότι το 14ο Συνέδριό της θα δώσει νέα ορμή για την ανάπτυξη νέων αγώνων.