Για άλλη μια φορά ο λαός της Αττικής βρέθηκε αντιμέτωπος με τοξικό καρκινογόνο νέφος, που δημιουργήθηκε μετά την πυρκαγιά και έκρηξη σε εργοστάσιο στην Κάτω Κηφισιά την περασμένη Τετάρτη.

Για άλλη μια φορά η προστασία της υγείας των κατοίκων και των εργαζομένων ανάγεται σε «ατομική ευθύνη», με συστάσεις για κλείσιμο των παραθύρων και αποφυγή μετακινήσεων.

Αν και η κυβέρνηση προσπαθεί να υποβαθμίσει το θέμα, είναι μεγάλος ο κίνδυνος από τα προϊόντα της καύσης των υλικών που περιέχονταν στο εργοστάσιο. Πολλές επικίνδυνες ουσίες, τοξικές και καρκινογόνες για τον άνθρωπο, είναι πιθανό να έχουν εκλυθεί στην ατμόσφαιρα (βαρέα μέταλλα, διοξίνες, φουράνια, πολυχλωριωμένα διφαινύλια, πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, υδροκυάνιο κ.ά.). Δημιουργούν προβλήματα στο αναπνευστικό, στο ανοσοποιητικό, στο νευρικό, στο ενδοκρινικό και αναπαραγωγικό σύστημα, δημιουργούν προβλήματα στο δέρμα. Ιδιαίτερα ευαίσθητα είναι τα έμβρυα και τα νεογέννητα, καθώς και οι ευπαθείς ομάδες πληθυσμού. Οι ουσίες αυτές μπορεί να περάσουν στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω της τροφικής αλυσίδας, πολλές από αυτές χαρακτηρίζονται «ανθεκτικές», δεν διασπώνται εύκολα, βιοσυσσωρεύονται στους ζωντανούς οργανισμούς. Μπορεί επίσης να «ταξιδεύσουν» σε μεγάλες αποστάσεις μέσω των υδάτων και του αέρα.

Θέτουμε το ζήτημα της άμεσης ενημέρωσης για τα υλικά που κάηκαν στο εργοστάσιο. Απαιτούμε να πραγματοποιηθούν άμεσα μετρήσεις και έλεγχοι, να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα ενημέρωσης και προστασίας της υγείας του πληθυσμού.

Ο κίνδυνος δεν αφορά μόνο την περίπτωση έκθεσης σε επικίνδυνες ουσίες σε περίπτωση ενός ατυχήματος, αλλά και την έκθεση σε βιομηχανικά απόβλητα, την ατμοσφαιρική ρύπανση από διάφορες πηγές, αφορά την καύση απορριμμάτων, την περίπτωση δασικών πυρκαγιών κ.ά. Η αθροιστική - συνεργική έκθεση των εργαζομένων και των κατοίκων από την επαγγελματική έκθεση στους χώρους εργασίας, από την έκθεση λόγω της ρύπανσης του περιβάλλοντος, των επικίνδυνων ουσιών στις τροφές και το νερό, είναι επικίνδυνη για την υγεία.

Η εγκληματική πολιτική της σημερινής και όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων θωρακίζει την καπιταλιστική κερδοφορία με την απουσία ουσιαστικού κρατικού ελέγχου των επιχειρήσεων για θέματα υγείας, ασφάλειας και περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, οι υπηρεσίες Επιθεώρησης Υγείας και Ασφάλειας στην εργασία και Επιθεώρησης Περιβάλλοντος είναι υποστελεχωμένες, με απουσία του κατάλληλου εξοπλισμού, ενώ οι έλεγχοι δεν εστιάζουν στην εργοδοτική ευθύνη.

Είναι αποκαλυπτικό ότι το Σώμα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος Νοτίου Ελλάδας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με αρμοδιότητα για την Αττική και άλλες 6 Περιφέρειες, έχει μόνο 4 μηχανικούς, 5 γεωτεχνικούς και 5 περιβαλλοντολόγους, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύτηκαν τον Σεπτέμβριο του 2023. Αντίστοιχα, υποστελεχωμένες είναι και οι σχετικές υπηρεσίες της Περιφέρειας. Στην πράξη, στη συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων δεν γίνεται καν έλεγχος, ενώ και οι όποιοι έλεγχοι πραγματοποιούνται είναι ελλιπείς. Ψευδεπίγραφη είναι και η διαδικασία γνωμοδότησης από τους δήμους και τις Περιφέρειες για τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων διαφόρων επιχειρήσεων.

Η απουσία καταγραφής των επαγγελματικών ασθενειών, η απουσία ολοκληρωμένων συστηματικών επιδημιολογικών μελετών που να τεκμηριώνουν την έκθεση των κατοίκων σε πλήθος επικίνδυνων ρύπων, η απουσία συστηματικών μετρήσεων και ελέγχων για τις συγκεντρώσεις επικίνδυνων ουσιών σε όλες τις περιοχές, είναι μερικά μόνο από τα πολλά παραδείγματα που αναδεικνύουν τις εγκληματικές ευθύνες της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ).

Διαχρονικά οι κυβερνήσεις προσπαθούν να μας καθησυχάσουν ότι δεν ξεπερνιούνται οι οριακές τιμές επικίνδυνων ρύπων, ενώ στην πραγματικότητα δεν υπάρχει συστηματική καταγραφή τους. Για παράδειγμα, ελάχιστα είναι τα δεδομένα από πολύ λίγα σημεία πανελλαδικά για μετρήσεις βενζολίου, δεν υπάρχουν καθόλου δεδομένα για καρκινογόνες, τοξικές ουσίες όπως διοξίνες, φουράνια, υδροκυάνιο, χλώριο κ.ά.

Το πλήθος πυρκαγιών σε εργασιακούς και άλλους χώρους υπογραμμίζουν επίσης τις σημαντικές ελλείψεις στον τομέα του ελέγχου για θέματα πυροπροστασίας. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, εξετάζεται το ενδεχόμενο η πυρκαγιά στο εργοστάσιο να ξεκίνησε σε χώρο φόρτισης μπαταριών.

Αναδεικνύονται ερωτήματα όπως: Πώς είχε εξασφαλιστεί η πυροπροστασία στο συγκεκριμένο εργοστάσιο; Υπήρχε αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης; Είχαν ενημερωθεί και εκπαιδευτεί οι εργαζόμενοι στο συγκεκριμένο εργοστάσιο και στους γειτονικούς εργασιακούς χώρους για περίπτωση πυρκαγιάς με επικίνδυνα υλικά; Τι σχέδιο εκκένωσης υπήρχε για την περιοχή;

Η πυρκαγιά στο εργοστάσιο στην Κηφισιά ανέδειξε για άλλη μια φορά τους κινδύνους για τους εργαζόμενους και τους κατοίκους σε περιοχές της χώρας όπου λειτουργούν εγκαταστάσεις με επικίνδυνες ουσίες σε απόσταση αναπνοής από κατοικίες και άλλες δραστηριότητες.

Οι δυνάμεις του ΚΚΕ, της «Λαϊκής Συσπείρωσης», τα ταξικά συνδικάτα έχουμε αναδείξει επανειλημμένα τους κινδύνους από τραγικές ελλείψεις όπως: Ανεξέλεγκτη λειτουργία επικίνδυνων βιομηχανικών εγκαταστάσεων μέσα στον αστικό ιστό, κίνδυνος ατυχημάτων «ντόμινο» λόγω μη επαρκών αποστάσεων ασφάλειας μεταξύ εγκαταστάσεων, απουσία κρατικού ελέγχου για θέματα ασφάλειας και πυρασφάλειας, απουσία οδών μαζικής διαφυγής και ελεύθερων χώρων καταφυγής σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, απουσία ολοκληρωμένου σχεδίου ασφαλούς εκκένωσης, απουσία ολοκληρωμένου σχεδίου αντιμετώπισης ενός ατυχήματος, απουσία εκπαίδευσης και ενημέρωσης εργαζομένων και πληθυσμού κ.λπ.

Ας σκεφτούμε τι μπορεί να συμβεί σε περίπτωση μεγάλου σεισμού ή πλημμύρας σε μια περιοχή όπου λειτουργούν επικίνδυνες εγκαταστάσεις. Εχουμε καταγγείλει και προειδοποιήσει για τους τεράστιους κινδύνους από φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές λόγω της υποχρηματοδότησης στον τομέα της πολιτικής προστασίας, με τεράστιες ελλείψεις σε προσωπικό, μέσα και υποδομές, την ίδια στιγμή που δίνονται δισεκατομμύρια για τις ανάγκες του ΝΑΤΟ και φοροαπαλλαγές στο μεγάλο κεφάλαιο. Εχουμε αναδείξει τις συνέπειες της πολιτικής εμπορευματοποίησης της γης και της χρήσης της, όπου ο χωροταξικός σχεδιασμός καθορίζεται με κριτήριο την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων και όχι την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών. Κρίκος στην αλυσίδα αυτής της αντιλαϊκής πολιτικής είναι η ελλιπής εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας, αλλά και τα κενά στη νομοθεσία που συμβάλλουν στο να μην εφαρμόζεται αυτή αποτελεσματικά.

Σε όλη την Ελλάδα, μετρήσαμε νεκρούς και άλλες συνέπειες από ατυχήματα και καταστροφές, κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης από όλα τα αστικά κόμματα. Η βασική αιτία είναι ίδια πίσω από το τελευταίο ατύχημα στην Κηφισιά και πίσω από τα εργοδοτικά εγκλήματα - εργατικά «ατυχήματα» και επαγγελματικές ασθένειες - στους χώρους δουλειάς, την τραγωδία στα Τέμπη, πίσω από τις συνέπειες από πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές, σεισμούς κ.ά. Για αυτή την εγκληματική πολιτική είναι συνένοχες όλες οι προηγούμενες αστικές κυβερνήσεις (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ) και η σημερινή της ΝΔ. Ολες υπηρετούν μια πολιτική που θυσιάζει τις ανάγκες μας στον βωμό της κερδοφορίας του κεφαλαίου.

Ο καπιταλισμός «βλάπτει σοβαρά την υγεία». Το καπιταλιστικό κέρδος είναι που πρέπει να ξεριζωθεί για να υπάρξει ουσιαστική προστασία. Η ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί μια ανώτερη οργάνωση της κοινωνίας, τον σοσιαλισμό. Στον σοσιαλισμό, ο χωροταξικός σχεδιασμός, δηλαδή το ποιες δραστηριότητες θα ενταχθούν σε μια περιοχή, τι έργα θα γίνουν, ποιες θα είναι οι αποστάσεις ασφαλείας, θα καθορίζεται με βάση την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Θα μπορεί να υπάρξει ισόρροπη κατανομή των βιομηχανικών ζωνών. Η λειτουργία των παραγωγικών δραστηριοτήτων θα καθορίζεται με κριτήριο την εξασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος, της προστασίας της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και των κατοίκων και από ατυχήματα, και από ρύπανση, και από τον επαγγελματικό κίνδυνο, αξιοποιώντας όλα τα διαθέσιμα επιστημονικά εργαλεία. Στον σοσιαλισμό μπορεί να εξασφαλιστεί η ολοκληρωμένη πολιτική προστασία, η ουσιαστική εκπαίδευση του πληθυσμού. Στον σοσιαλισμό, όπου το κριτήριο του σχεδιασμού θα είναι η διευρυμένη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών και όχι το κέρδος, μπορεί να διασφαλιστεί η φιλική πόλη για τους κατοίκους της και η ισόρροπη παρέμβαση του ανθρώπου στη φύση.

Για να ανοίξει ο δρόμος για αυτή την ελπιδοφόρα προοπτική, μπαίνουμε μπροστά στην οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης.

Διεκδικούμε:

- Να πραγματοποιηθεί διερεύνηση των πραγματικών αιτίων που οδήγησαν στο πρόσφατο ατύχημα και άμεση ενημέρωση για την επικινδυνότητα των υλικών που κάηκαν, να εξασφαλιστεί με κρατική ευθύνη η προστασία των εργαζομένων και των κατοίκων, να διασφαλιστούν πλήρως τα μισθολογικά και ασφαλιστικά δικαιώματα όλων των εργαζομένων στο εργοστάσιο που κάηκε.

- Να ληφθούν όλα τα αναγκαία τεχνικά και οργανωτικά μέτρα για την προστασία εργαζομένων και πληθυσμού από βιομηχανικά ατυχήματα μεγάλης έκτασης, για την προστασία από πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές, σεισμούς και άλλες καταστροφές, για την πρόληψη εργατικών «ατυχημάτων» και επαγγελματικών ασθενειών, με ουσιαστικό κρατικό έλεγχο της εργοδοτικής ευθύνης.

- Να πραγματοποιηθούν εκτιμήσεις επικινδυνότητας ανά περιοχή και ανάλογος σχεδιασμός αντιμετώπισης, που να παίρνουν υπόψη το σύνολο των κινδύνων.

- Επαρκές, μόνιμο, κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό έκτακτης ανάγκης, επαρκή εκπαίδευση των εμπλεκόμενων φορέων, τακτική ενημέρωση και εκπαίδευση των εργαζομένων και των κατοίκων.

- Αποφασιστική ενίσχυση του δυναμικού και της υλικοτεχνικής υποδομής των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους σε όλες τις περιοχές της χώρας.

- Να θεσμοθετηθούν μεθοδολογίες και προδιαγραφές, να πραγματοποιηθεί επιστημονική έρευνα, με κριτήριο την εγγενή ασφάλεια, δηλαδή την πρόληψη του κινδύνου στην πηγή, την προσαρμογή του εργασιακού και ευρύτερου περιβάλλοντος στις ανάγκες των εργαζομένων και του λαού.