Τα τελευταία χρόνια η οικονομική θέση των μικρών ΕΒΕ και των αυτοαπασχολούμενων επιδεινώθηκε και τα προβλήματά τους πολλαπλασιάστηκαν. Οι διαδικασίες της ΟΝΕ, δηλαδή η επιτάχυνση της συγκέντρωσης κεφαλαίων και παραγωγής και το ξαναμοίρασμα της αγοράς υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου και των μονοπωλίων, αδυνάτισαν την έτσι κι αλλιώς αναιμική προοπτική των μικρών επιχειρήσεων. Το εισόδημα ενός σημαντικού τμήματος της ελληνικής κοινωνίας δέχτηκε ισχυρά πλήγματα και ο κίνδυνος της ανεργίας γίνεται όλο και πιο ορατός. Το γεγονός ότι την τελευταία διετία κλείνουν περισσότερες μικρές επιχειρήσεις από όσες ανοίγουν, είναι η καλύτερη επιβεβαίωση της παραπάνω εκτίμησης. Η ανάπτυξη του συνδικαλιστικού κινήματος σ' αυτό το στρώμα, παρουσιάζει σημαντικές δυσκολίες που οφείλονται σε δύο, βασικά, παράγοντες. Τη διασπορά των μικρών ΕΒΕ και των αυτοαπασχολούμενων στις μικροεπιχειρήσεις τους και το επίπεδο της συνείδησής τους που πηγάζει από τη θέση τους στον καπιταλιστικό καταμερισμό εργασίας. Παρ' όλα αυτά όμως η ανάπτυξη ενός δυναμικού συνδικαλιστικού κινήματος αποτελεί τη μόνη ρεαλιστική γραμμή άμυνας απέναντι στις καταστροφικές επιλογές κυβέρνησης και Ευρωπαϊκής Ενωσης, το μόνο όπλο που διαθέτουν για την υπεράσπιση του εισοδήματος και της θέσης εργασίας τους. Ποια όμως είναι η στάση της ηγετικής ομάδας της ΓΣΕΒΕΕ, της παλαιότερης και μαζικότερης οργάνωσης των ΕΒΕ, απέναντι στα παλιά και τα νέα προβλήματα του συνδικαλιστικού κινήματος;

Από το συνέδριο του 1997 φάνηκε μια σταδιακή αλλαγή στους προσανατολισμούς της ΓΣΕΒΕΕ έτσι όπως χαράσσονταν από την κυρίαρχη ομάδα στην ηγεσία της. Σ' αυτό το συνέδριο είχαμε τη σύμπραξη της ΔΑΚΜΜΕ (ΝΔ), της ΠΑΣΚΕΒΕ (ΠΑΣΟΚ) και της ΑΣΚΜΜΕ (ΣΥΝ) που κατέλαβαν τις θέσεις κλειδιά στο προεδρείο της συνομοσπονδίας αποκλείοντας τη ΔΗΚΕΒΕ που ήταν τότε πρώτη δύναμη (στο συνέδριο του 2000 «το πρώτο βιολί» από τη ΔΑΚΜΜΕ πέρασε στην ΠΑΣΚΕΒΕ κατά τα άλλα όμως η ορχήστρα παρέμεινε με την ίδια σύνθεση). Το κέντρο βάρους της δραστηριότητας της ΓΣΕΒΕΕ μετατοπίστηκε από τις κινητοποιήσεις στη διοργάνωση κάθε είδους εκδηλώσεων, συζητήσεων και αναλύσεων. Τα πηγαινέλα στους υπουργικούς διαδρόμους έγιναν πιο συχνά. Η συμμετοχή στους ποικιλώνυμους «κοινωνικούς διαλόγους» αναγορεύτηκε σαν σημαντικό βήμα προβολής και διεκδίκησης λύσεων στα προβλήματα των ΕΒΕ. Την ίδια στιγμή η ΓΣΕΒΕΕ γινόταν όλο και πιο «δυσκοίλια» στην οργάνωση των αγώνων. Και το χειρότερο είναι ότι αυτή η τακτική παρουσιάστηκε σαν πιο «ρεαλιστική» στις σημερινές συνθήκες. Χωρίς να παραγνωρίζεται η ανάγκη αναλύσεων για τα προβλήματα ή συναντήσεων με τα κυβερνητικά επιτελεία, τελική κατάληξη μιας τέτοιας διαδικασίας πρέπει να είναι οι αγώνες αφού ούτε η κυβέρνηση έδειξε την παραμικρή διάθεση για τη λύση των προβλημάτων που η ίδια με την πολιτική της όξυνε ούτε οι αναλύσεις από μόνες τους προσφέρουν λύση. Η όξυνση της κρίσης των μικρών επιχειρήσεων, η πτώση του εισοδήματος των μικρών ΕΒΕ και των αυτοαπασχολούμενων που τους υποχρεώνει να δουλεύουν όλο και περισσότερες ώρες για ένα μεροκάματο που καθημερινά συρρικνώνεται, είναι βέβαια ένας παράγοντας που δυσκολεύει τη δραστηριοποίησή τους αλλά αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί με ένταση της προσπάθειας των συνδικαλιστών και όχι με παραίτηση από τους αγώνες. Και τέλος πάντων ο καλύτερος και πιο αποτελεσματικός κοινωνικός διάλογος διεξάγεται στους κακοτράχαλους δρόμους της ταξικής πάλης και όχι στις μοκέτες των υπουργείων και των ξενοδοχείων.

Την ίδια περίοδο τα συνέδρια έγιναν πιο «λουσάτα» κολακεύοντας τη ματαιοδοξία των συνέδρων. Οι απολαβές των συνδικαλιστών αυξήθηκαν σε μια εποχή που ο ετήσιος οικονομικός προϋπολογισμός της ΓΣΕΒΕΕ με δυσκολία επαρκεί για τη στοιχειώδη λειτουργία της. Και φυσικά οι κινητοποιήσεις θεωρήθηκαν «πολυέξοδες» για τους προσανατολισμούς της ηγετικής ομάδας. Το ερώτημα που προκύπτει αβίαστα είναι, από πού αντλούνται τα χρήματα για μια τέτοια δραστηριότητα. Δεν έχουμε την πρόθεση να κάνουμε έλεγχο «πόθεν έσχες». Θα σημειώσουμε μόνο την όλο και μεγαλύτερη σύμφυση της συνομοσπονδίας με το ομώνυμο Κέντρο Εκπαίδευσης Κατάρτισης (ΚΕΚ) όπου οι ίδιοι συνδικαλιστές συμμετέχουν και στα δύο, οι εκδηλώσεις είναι κοινές και η λειτουργία τους αλληλοκαλύπτεται. Μόνο που ο ετήσιος προϋπολογισμός της ΓΣΕΒΕΕ ανέρχεται σε λίγες εκατοντάδες εκατομμύρια δραχμές ενώ ο αντίστοιχος του ΚΕΚ σε μερικά δισεκατομμύρια τροφοδοτούμενος από πάσης φύσεως προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ετσι γίνεται κατανοητή η προσπάθεια της ηγετικής ομάδας να εξασφαλίσει όσο γίνεται μεγαλύτερα κονδύλια για την κατάρτιση από το Γ' «Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης» φιλοσοφία όπου συμπυκνώνονται όλες οι μέχρι τώρα ανακοινώσεις της στον πρόσφατο «κοινωνικό διάλογο». Φαίνεται ότι αυτό είναι το αντίτιμο που διεκδικεί η ομάδα αυτή για τη συναίνεσή της στη σκληρότερη εκμετάλλευση της εργατικής τάξης που επιχειρείται με την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων.

Σαν συμπέρασμα θα μπορούσαμε να σημειώσουμε τις παρακάτω διαπιστώσεις.

• Στην ηγεσία της ΓΣΕΒΕΕ έχει ήδη διαμορφωθεί μια συνδικαλιστική γραφειοκρατία ξένη προς τα συμφέροντα των μικρών ΕΒΕ και των αυτοαπασχολούμενων.
• Σε πολιτικό επίπεδο εκφράζει το συμβιβασμό, την αγωνιστική απραξία, τον ευνουχισμό του συνδικαλιστικού κινήματος και τη φθορά των συνειδήσεων.
• Σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο προσπαθεί, στο όνομα δήθεν των ΜΜΕ, να παίξει το ρόλο του «μεσίτη» των συμφερόντων μιας μειοψηφίας μεσαίων επιχειρήσεων απέναντι στην κυρίαρχη εξουσία της αστικής τάξης και των μονοπωλίων.

Το διήμερο που έγινε την προηγούμενη βδομάδα (9-10/9) στη Θεσσαλονίκη αποτελεί μια επιβεβαίωση των παραπάνω διαπιστώσεων. Η εκδήλωση αυτή αποτελεί την κατάληξη - ή καλύτερα την κατάντια - μιας εκδήλωσης που αρχικά αποτελούσε το βήμα διαλόγου των συνδικαλιστικών οργανώσεων των ΕΒΕ για τον συντονισμό και την προετοιμασία των αγώνων της επόμενης περιόδου. Την πρωτοβουλία έπαιρναν οι μαζικότερες οργανώσεις (Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκης), γινόταν σε χώρο προσιτό σε όλους και ήταν ανοιχτή για κάθε ενδιαφερόμενο. Στην πορεία, τη διοργάνωσή της ανέλαβε η ΓΣΕΒΕΕ και σταδιακά αφυδατώθηκε το περιεχόμενό της.

Στο φετινό διήμερο οι ρόλοι μοιράστηκαν ανάμεσα στη ΔΑΚΜΜΕ και την ΠΑΣΚΕΒΕ με την πρώτη κυρίαρχη την πρώτη μέρα και τη δεύτερη την επόμενη. Και τις δυο μέρες η προσέλευση γινόταν με προσκλήσεις σε αίθουσα της Διεθνούς Εκθεσης της θεσσαλονίκης. Το κύριο μέρος του προγράμματος κατέλαβαν οι ομιλίες κυβερνητικών στελεχών, βουλευτών και εκπροσώπων της ηγετικής ομάδας της ΓΣΕΒΕΕ παραχωρώντας μετά από πολύωρη καταπόνηση των παρευρισκόμενων, το βήμα στους εκπροσώπους των ομοσπονδιών για ολιγόλεπτη τοποθέτηση. Σε μια τέτοια διαδικασία οι συνδικαλιστές υποχρεώθηκαν στο ρόλο του χειροκροτητή της μιας ή της άλλης απόχρωσης της ίδιας φιλομονοπωλιακής πολιτικής. Οι όποιες φωτεινές εξαιρέσεις μερικών ουσιαστικών παρεμβάσεων δεν ήταν δυνατόν να ανατρέψουν το κλίμα που κυριάρχησε.

Από την άποψη του περιεχομένου, την πρώτη μέρα με θέμα το ασφαλιστικό, οι περισσότερες ομιλίες απέφυγαν τον σκόπελο της κατάργησης του κοινωνικού χαρακτήρα της ασφάλισης που στην περίπτωση των ΕΒΕ εστιάζεται στη συνεχιζόμενη μείωση της κρατικής επιχορήγησης στα ταμεία και στο ξεχαρβάλωμα και στην ιδιωτικοποίηση του συστήματος υγείας. Γεγονός που οδηγεί σε υψηλότερες εισφορές για χειρότερη και ακριβότερη υγειονομική περίθαλψη και συντάξεις πείνας. Τη δεύτερη μέρα με θέμα το Γ' ΚΠΣ, τι να προτείνουν οι εκατοντάδες χιλιάδες μικροί ΕΒΕ και αυτοαπασχολούμενοι που είδαν τα όποια κονδύλια του προηγούμενου «πακέτου» μόνο κρεμασμένα στις εφημερίδες; Που είδαν το «τρένο της ΟΝΕ» να ισοπεδώνει την κοινωνική τους θέση και τα μονοπώλια να τους εκτοπίζουν από την αγορά. Πουθενά στην ημερήσια διάταξη δε βρισκόταν η ανάπτυξη των συνεταιρισμών που αποτελεί τη μοναδική τους ελπίδα να αντισταθούν στις επιταχυνόμενες διαδικασίες συγκέντρωσης κεφαλαίων και παραγωγής.

Μπροστά σε αυτήν την κατάσταση η ΔΗΚΕΒΕ προσπάθησε να αντιδράσει με μοίρασμα προκηρύξεων, ανάρτηση πανό, παρεμβάσεις από το ακροατήριο και ομιλίες όταν δόθηκε τελικά ο λόγος στους συνδικαλιστές. Με αυτή της τη στάση προσπάθησε να σπάσει το κλίμα συναίνεσης και καθωσπρεπισμού που καλλιεργήθηκε και να αναδείξει την αγωνιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων παρά το ασφυκτικό πλαίσιο της πρώτης μέρας. Τη δεύτερη μέρα τα πράγματα ήταν αρκετά χειρότερα αφού μετά από έναν πολύωρο δικομματικό μονόλογο ακολουθούσε ολόκληρο ημίωρο (!!!) διαλόγου. Εδώ πια η ΔΗΚΕΒΕ αποχώρησε από την αρχή αφήνοντας στην αίθουσα 10 - 15 ομιλητές και χειροκροτητές να τα πουν μεταξύ τους. Με ανακοίνωση που υπογράφουν δεκάδες συνδικαλιστές καταγγέλλουν στους μικρούς ΕΒΕ και στους αυτοαπασχολούμενους την πλειοψηφία της διοίκησης της ΓΣΕΒΕΕ αρνούμενοι να νομιμοποιήσουν με την παρουσία τους τέτοιου είδους δικομματικά «πανηγύρια».

Η κατάσταση που επικρατεί στην ηγεσία της ΓΣΕΒΕΕ βολεύει μια χαρά την κυβέρνηση αφού τη βοηθάει να περάσει με «κοινωνική συναίνεση» τη φιλομονοπωλιακή της πολιτική παρά τα επιμέρους «τσαλιμάκια» που για λόγους δημόσιας εικόνας προβάλλει η ηγετική ομάδα. Η κυβέρνηση μάλιστα διάλεξε αυτή ακριβώς τη στιγμή να την επιβραβεύσει με τη θεσμοθέτηση του συνδικαλιστικού πόρου που δεν είναι τίποτα άλλο από χρήματα των ΕΒΕ από τα επιμελητήρια. Η πλειοψηφία της διοίκησης άρχισε ήδη τις συζητήσεις για την αύξηση των αποζημιώσεων των συνδικαλιστών, πριν ακόμα πάρει στο χέρι τα χρήματα, αποκαλύπτοντας με τη βιασύνη της τις πραγματικές της προθέσεις. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί επιπλέον εμπόδια στην ανάπτυξη των αγώνων του συνδικαλιστικού κινήματος που είναι σήμερα περισσότερο αναγκαίοι από ποτέ για να βρεθεί διέξοδος στα προβλήματα που διογκώνονται.

Είναι αναγκαίο σήμερα το συνδικαλιστικό κίνημα των μικρών ΕΒΕ και των αυτοαπασχολούμενων να ματαιώσει τις επιλογές της συμβιβασμένης ηγεσίας δυναμώνοντας το ριζοσπαστικό αγωνιστικό πόλο. Ενα χώρο που μπορεί να δεχτεί στους κόλπους του κάθε τίμιο συνάδελφο, άσχετα από την κομματική του προτίμηση, που έχει βαρεθεί τον «ρεαλισμό» των υπουργικών διαδρόμων και των φανταχτερών εκδηλώσεων, που αγωνιά για το μέλλον του, που διαβλέπει το μόνο εφικτό δρόμο για τη λύση των προβλημάτων που τον ταλανίζουν, το δρόμο της αγωνιστικής αντίστασης στην επέλαση των μονοπωλίων και των πολιτικών τους εκφραστών. Με ένα τέτοιο ισχυρό εργαλείο στα χέρια του, μπορεί να ανιχνεύσει δρόμους συσπείρωσης και πάλης που να προσπερνούν τη συμβιβασμένη γραφειοκρατία της ΓΣΕΒΕΕ. Κάθε καθυστέρηση και ταλάντευση δυναμώνει αντικειμενικά αυτήν τη γραφειοκρατία και δυσκολεύει την αγωνιστική διέξοδο.

Στην κατεύθυνση της ισχυροποίησης του ριζοσπαστικού πόλου εντάσσονται οι διαδικασίες της Δ' πανελλαδικής συνδιάσκεψης της ΔΗΚΕΒΕ που βρίσκονται αυτό το διάστημα σε εξέλιξη και θα ολοκληρωθούν στις 14-15 Οκτώβρη. Η συζήτηση που έχει ξεκινήσει, είναι ανοιχτή σε κάθε καλοπροαίρετη άποψη και σκοπό έχει τη σφυρηλάτηση του αγωνιστικού μετώπου του συνδικαλιστικού κινήματος, τη διατύπωση αντιμονοπωλιακών στόχων και τη διερεύνηση κοινών δρόμων πάλης με την εργατική τάξη και τη μικρομεσαία αγροτιά στην κατεύθυνση της συγκέντρωσης των δυνάμεων απέναντι στον κοινό εχθρό, την αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης.