ΣΟΦΙΑ - ΠΡΙΣΤΙΝΑ.-

Τα σχέδια διαμελισμού της ΝΟ Γιουγκοσλαβίας παραδέχτηκε χτες ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών, Στρόουμπ Τάλμποτ, ο οποίος στη διάρκεια επίσκεψης στη Σόφια έκανε λόγο για "άμεση εξάρτηση της βιωσιμότητας" του Βελιγραδίου "από την ικανότητά του να επιλύσει την κρίση στο Κόσσοβο". Την ίδια στιγμή, περίπου 40.000 με 50.000 διαδήλωναν χωρίς επεισόδια στην Πρίστινα, μεμονωμένο επεισόδιο βίας σημειωνόταν στο Πετς με έναν 50χρονο Αλβανό νεκρό, ενώ ο "Απελευθερωτικός Στρατός του Κόσσοβου" διαχώριζε τη θέση του, καλώντας την αλβανόφωνη κοινότητα να μην προσέλθει στις κάλπες που θα στηθούν παράνομα την Κυριακή στο Κόσσοβο...

Οι ενδιαφέρουσες και αποκαλυπτικές δηλώσεις Τάλμποτ έγιναν μετά τη συνάντησή του με τον Βούλγαρο πρωθυπουργό Ιβάν Κοστόφ, ενώπιον δημοσιογράφων. Ετσι, ο Αμερικανός υφυπουργός προειδοποίησε πως η Ουάσιγκτον είναι έτοιμη να επιβάλει νέες κυρώσεις κατά του Βελιγραδίου, αν η σερβική κυβέρνηση δεν ανοίξει διάλογο με τους Αλβανούς του Κοσσυφοπεδίου.

Στη συνέχεια, υπογράμμισε πως "οι γιουγκοσλαβικές αρχές πρέπει να καταλάβουν ότι η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του γιουγκοσλαβικού κράτους εξαρτάται από τις σχέσεις που θα διαμορφωθούν ανάμεσα στην κεντρική κυβέρνηση και τη μειονότητα του Κοσσυφοπεδίου, ώστε να επιτραπεί στους Αλβανούς να αισθανθούν ως πολίτες με πλήρη δικαιώματα στη χώρα του". "Εάν δε συμβεί αυτό" κατέληξε, "τότε το Βελιγράδι θα φέρει πλήρως την ευθύνη για το γεγονός ότι η βιωσιμότητα του κράτους του θα τεθεί σε κίνδυνο"!

Δηλώσεις σε παρόμοιο ύφος έκανε χτες βράδυ και η υπουργός Εξωτερικών, Μαντλίν Ολμπράιτ,που επαναβεβαίωσε πως οι ΗΠΑ περιμένουν το Βελιγράδι,για να του επιβάλουν "συμπληρωματικές κυρώσεις".

"Είμαστε έτοιμοι να λάβουμε συμπληρωματικά μέτρα" δήλωσε ενώπιον της ειδικής επιτροπής της Βουλής των Αντιπροσώπων η Ολμπράιτ, προσθέτοντας ότι για την Ουάσιγκτον "όλες οι επιλογές παραμένουν ανοιχτές"...

Τέλος, αιφνιδιαστική πρόταση έκανε, αργότερα το βράδυ, ο ένας εκ των ηγετών του Κόσσοβου, ο Ιμπραχίμ Ρουγκόβα.Ο Ρουγκόβα μετά από συνάντησή του με τον Αμερικανό απεσταλμένο στην περιοχή, Ρόμπερτ Γκέλμπαρντ, δήλωσε πως είναι έτοιμος να σχηματίσει μια ομάδα που θα στελεχώσει την αντιπροσωπεία του για ενδεχόμενες συνομιλίες με το Βελιγράδι!Εάν αυτό αληθεύει, τότε διαφαίνεται ένα ακόμη ρήγμα στην ηγεσία των αλβανόφωνων του Κόσσοβου, αφού δε "λιώνει" απαραίτητα και ο "πάγος" ανάμεσα σε αλβανόφωνους και σερβικές αρχές, εάν μόνον ο "Δημοκρατικός Σύνδεσμος" του Ρουγκόβα πει "ναι" στην έναρξη διαπραγματεύσεων.

Πάντως, αυτό επιβεβαιώθηκε διά στόματος του Αμερικανού απεσταλμένου, Ρόμπερτ Γκέλμπαρντ, που εξέφρασε "μεγάλη ικανοποίηση από την πρόθεση του Ρουγκόβα να προχωρήσει με προτάσεις για τις πολιτικές διαπραγματεύσεις"!

Σύμφωνα, πάντα, με τον Ρ. Γκέλμπαρντ, ο Ιμπραχίμ Ρουγκόβα εκδήλωσε την πρόθεσή του να συγκροτήσει "μια ομάδα συμβούλων, ευρείας βάσης, που θα αποτελείται από διάφορους Αλβανούς ηγέτες".

Περίπου 40.000 με 50.000 Αλβανοί έκαναν χτες και νέα συγκέντρωση διαμαρτυρίας στην Πρίστινα, αλλά και σε άλλες πόλεις του Κοσσυφοπεδίου.

Η συγκέντρωση, με διοργανωτή τη νεολαία του "Δημοκρατικού Συνδέσμου Κοσσυφοπεδίου" (του Ιμπραχίμ Ρουγκόβα), εξελίχθηκε ήρεμα χωρίς την επέμβαση της αστυνομίας.

Αρκετοί από τους συγκεντρωθέντες κρατούσαν στα χέρια σημαίες των ΗΠΑ και της Αλβανίας, με πανό που έγραφαν: "Ντρένιτσα, είμαστε μαζί σου". Αργότερα, περίπου 2.000 Σέρβοι του Κόσσοβου συγκεντρώθηκαν σε κεντρικό σημείο της Πρίστινας και πραγματοποίησαν τη δική τους πορεία.

Νωρίτερα, έγινε γνωστή η εκδήλωση περιορισμένου αιματηρού επεισοδίου στο Πετς. Θύμα ένας 50χρονος Αλβανός και αρκετοί τραυματίες, επίσης αλβανόφωνοι.

Σύμφωνα, με ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, η σερβική αστυνομία άνοιξε πυρ εναντίον των διαδηλωτών σήμερα στο Πετς του δυτικού Κοσσυφοπεδίου, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο 50χρονος Κερίμ Ούκε Μουρίτσι και να τραυματιστεί απροσδιόριστος αριθμός.

Διχασμένα φαίνεται πως είναι τα πολιτικά κόμματα της αλβανόφωνης κοινότητας του Κοσσυφοπεδίου ενόψει των παράνομων (μη αναγνωρισμένων από το Βελιγράδι) εκλογών της ερχόμενης Κυριακής. Χτες, τάχθηκε κατά της διεξαγωγής των εκλογών αυτών και ο αυτονομιστικός "Απελευθερωτικός Στρατός του Κόσσοβου", ενώ η μόνη παράταξη που επιμένει στην πραγματοποίησή τους είναι ο "Δημοκρατικός Σύνδεσμος Κοσσυφοπεδίου" του Ιμπραχίμ Ρουγκόβα.

Σύμφωνα με ανταπόκριση του ΑΠΕ, αποσύρθηκε προχτές η υποψηφιότητα της Λουλιέτα Πούλια - Μπετσίρι, προέδρου πτέρυγας του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος.Ξεκάθαρα κατά της πραγματοποίησης των εκλογών της 22ας Μάρτη είναι το "Κοινοβουλευτικό Κόμμα Κόσσοβου" του Αντεμ Ντεμάτσι, το κόμμα της "Αλβανικής Εθνικής Ενότητας",η "Ανεξάρτητη Ενωση των Φοιτητών" του παράνομου αλβανικού πανεπιστημίου της Πρίστινα. Στο πλευρό όλων αυτών συμπαρατάχτηκε και ο αυτονομιστικός "Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσσυφοπεδίου" (KLA).

Με χτεσινή ανακοίνωση του "Απελευθερωτικού Στρατού", που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Κόχα Ντιτόρε,υποστηρίχτηκε η αναβολή των εκλογών, ενώ κλήθηκαν οι Αλβανοί να μη συμμετάσχουν σε αυτές.

Τη λήψη έκτακτων μέτρων για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων ελλείψεων τροφίμων στο Κόσσοβο ζήτησε χτες ο "Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας" των Ηνωμένων Εθνών.

"Πέρα από τις άμεσες ανθρώπινες συνέπειες εξαιτίας των συγκρούσεων, υπάρχει επίσης εντεινόμενη ανησυχία ότι η συνεχιζόμενη αναταραχή μπορεί να έχει αποτέλεσμα τη μείωση των προμηθειών σε τρόφιμα και σε άλλα βασικά είδη", υποστηρίζεται σε σχετική ανακοίνωση του Οργανισμού, όπου εκφράζεται φόβος για επέκταση της βίας στα Βαλκάνια, αλλά και διόγκωση του αριθμού μεταναστών και προσφύγων.

Σύμφωνα με στοιχεία του "Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας", η συνολική παραγωγή του Κοσσυφοπεδίου σε σιτηρά και καλαμπόκι μειώθηκε σε ποσοστό μεγαλύτερο από 50% στο διάστημα των ετών 1991 και 1996. Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία για το 1997, στην ανακοίνωση του FAO επισημαίνεται πως είναι απίθανο να αυξήθηκε η γεωργική παραγωγή σε σχέση με το 1996, που ήταν περίπου στους 310.000 τόνους.

"Χαμένη", για μια ακόμη φορά, εμφανίζεται η ελληνική κυβέρνηση στο παιχνίδι του ανταγωνισμού με την Αγκυρα, το οποίο έχουν στήσει οι Αμερικανοί, με στόχο να επιβάλουν την πολιτική τους στην περιοχή. Στους ελληνοτουρκικούς διαγκωνισμούς για την εξασφάλιση του ρόλου του χωροφύλακα, όπως παραδέχονται πια κυβερνητικές και διπλωματικές πηγές στην Αθήνα, η Αγκυρα εμφανίζεται να έχει "πάρει κεφάλι", καθώς έχει εξασφαλίσει την αμέριστη αμερικανική συμπαράσταση.

Η κυβέρνηση, έχοντας στηρίξει τη βαλκανική της πολιτική στις φρούδες αμερικανικές υποσχέσεις, με έκδηλη αμηχανία, απλώς, παρακολουθεί την προσπάθεια της Αγκυρας να αναδειχτεί σε κυρίαρχη δύναμη στην περιοχή, αναλαμβάνοντας να υλοποιήσει τα αμερικανικά σχέδια για τη δημιουργία πολυεθνικής στρατιωτικής δύναμης.

Η Βαλκανική Ειρηνευτική Δύναμη "θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκτός από τα Βαλκάνια και σε γενικότερες επιχειρήσεις, που θα πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του ΟΗΕ ή της ΔΑΣΕ και υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ ή της ΔΕΕ και σε άλλες ειρηνευτικές επιχειρήσεις, πάντα με βάση τη σχετική απόφαση των χωρών που θα συμμετέχουν". Αυτό υπογραμμίζεται σε ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, σχετικά με τις συνομιλίες της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας και με παρατηρητή τις ΗΠΑ και τη Σλοβενία.

Στην ανακοίνωση, πάντως, αναφέρεται ότι ως προς τη βάση της δύναμης, κατά τις συνομιλίες, εκτός από την Αδριανούπολη, τέθηκε και η πρόταση να εγκατασταθεί η δύναμη στη Φιλιππούπολη της Βουλγαρίας.

Επίσης, υπογραμμίζεται ότι "υπήρξε κατ' αρχήν συμφωνία" για το σχηματισμό της Δύναμης, η οποία "θα είναι ανοιχτή στη συμμετοχή και άλλων χωρών της περιοχής".

Στις σχετικές συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν στις 16 και 17 του μήνα στην Αγκυρα, η Αθήνα δεν έλαβε μέρος, αν και είχε προσκληθεί. Η απουσία της Ελλάδας οφείλεται στην εκτίμηση πως, αν λάμβανε μέρος στις συνομιλίες, ουσιαστικά, θα υπονόμευε τη "δική" της ανάλογη πρόταση για τη δημιουργία μιας πολυεθνικής δύναμης με έδρα τη Θεσσαλονίκη.

Ομως, χτες, μετά το τέλος των συνομιλιών στην Αγκυρα, η αμηχανία και η ανησυχία στελεχών της κυβέρνησης ήταν έντονη, καθώς κοινή είναι η εκτίμηση πως η "ελληνική ιδέα" για δημιουργία πολυεθνικής δύναμης, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, έχει περάσει πια σε δεύτερη μοίρα. Το γεγονός αυτό προκαλεί τον έντονο προβληματισμό διπλωματικών κύκλων, οι οποίοι επισημαίνουν δύο δυσάρεστες εξελίξεις: Πρώτον, πως η Τουρκία έχει λάβει το "πράσινο φως" για τέτοιου είδους κινήσεις από την Ουάσιγκτον και, δεύτερον, πως η τουρκική διπλωματία προωθεί τις θέσεις της στη Βαλκανική, μέσα από τη στενότατη συνεργασία με τη Σόφια, γεγονός που μέχρι πριν λίγους μήνες θεωρούνταν αδιανόητο...

Εναγκαλισμός του Ρ. Γκέλμπραντ με τον Ι. Ρουγκόβα