«Ποτέ δεν έχει σκοτωθεί αθώος Παλαιστίνιος από Ισραηλινό. Αν υπήρχαν σκοτωμένα μωρά θα υπήρχαν αποδείξεις ενοχής τους». Η αλληλεγγύη του ελληνικού λαού απέναντι στο έγκλημα που γίνεται σε βάρος των Παλαιστινίων είναι το... «σύνδρομο του κατατρεγμένου Ελληνα».

Τέτοιο πρόσφατο παράδειγμα «κατάντιας» της επιστήμης, όταν αυτή υποτάσσεται στα κέρδη των επιχειρήσεων είναι και η «μελέτη» του Τμήματος Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου, στο πλαίσιο λανσαρίσματος αντιγηραντικής κρέμας της VICHY!

Η εκπαίδευση, ιδιαίτερα η Τριτοβάθμια, πάντα ήταν συνδεδεμένη με την οικονομία κάθε κοινωνικού συστήματος. Παράλληλα αποτελεί έναν από τους κύριους ιδεολογικούς μηχανισμούς της τάξης που έχει την πολιτική και οικονομική εξουσία και ως τέτοιος υπηρετεί τις ανάγκες της. Στις μέρες μας που το σύστημα έχει ανάγκη από πιο αντιδραστικές και αντιλαϊκές ρυθμίσεις είναι φυσικό η επιστήμη, ως παραγωγική και ιδεολογική δύναμη, να δεσμεύεται ακόμη πιο ασφυκτικά στα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα της άρχουσας τάξης.

Στη βάση αυτή «φεύγουν από τη μέση» τα όποια ψήγματα ελευθερίας στην έρευνα και στην ανάπτυξη των ιδεών υπήρχαν μέσα σ' αυτό το πλαίσιο. Δημιουργείται σταδιακά μια ισοπεδωτική κατάσταση, όπου όλα ρυθμίζονται με κριτήριο τις ανάγκες της αγοράς, κατάσταση που έρχονται να ενισχύσουν μια σειρά μέτρα όπως η αξιολόγηση, η οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια των ιδρυμάτων, τα νομοσχέδια για τα μεταπτυχιακά και την έρευνα.

Για παράδειγμα, ο στόχος που μπαίνει σήμερα, όπως προκύπτει από τα πρόσφατα συμπεράσματα της προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είναι να βρεθεί ένας τρόπος ώστε τα αποτελέσματα της έρευνας που παράχθηκε σε δημόσια ιδρύματα να μπορούν να αξιοποιηθούν άμεσα από τη βιομηχανία. Ψάχνουν δηλαδή την ευρωπαϊκή εκδοχή του νόμου Μπέι Ντολ που εφαρμόστηκε στα αμερικανικά πανεπιστήμια και έδωσε τεράστια ώθηση στη συνεργασία των πανεπιστημίων με τις επιχειρήσεις.

Ο νόμος αυτός δίνει στα πανεπιστήμια τη δυνατότητα να πουλούν τις πατέντες από τα αποτελέσματα της έρευνάς τους. Πρόκειται για ένα σύστημα με το οποίο τα προϊόντα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε με δημόσιο χρήμα περιέρχονται στην ιδιοκτησία των επιχειρήσεων, που αγοράζουν τις πατέντες αντί ελάχιστου αντιτίμου από τα πανεπιστήμια. Το πρόβλημα δεν είναι μόνον ότι οι επιχειρήσεις μεταφέρουν στις δικές μας πλάτες το κόστος της έρευνας για την ανάπτυξη προϊόντων που θα τους αποφέρουν νέα κέρδη. Το χειρότερο είναι ότι τα αποτελέσματα της έρευνας αντί να διαχυθούν σε όλη την κοινωνία, κρατούνται κρυφά για να μπορεί να τα εκμεταλλεύεται μόνο η επιχείρηση που έχει την ιδιοκτησία τους. Μπορούμε να διανοηθούμε πού θα βρισκόταν σήμερα η επιστήμη αν η κάθε ερευνητική ομάδα έπρεπε να καταβάλλει πνευματικά δικαιώματα στους απογόνους του Πλανκ, του Μπορ, του Σρέντιγκερ, του Αϊνστάιν;

Στο περιεχόμενο της εκπαίδευσης, στο χαρακτήρα της επιστήμης και στην κατεύθυνση της έρευνας αντανακλώνται όλα τα αδιέξοδα που αντιμετωπίζει ο καπιταλισμός. Πανεπιστήμια, ερευνητές και επιστήμονες αξιοποιούνται προκειμένου να αγκαλιαστούν οι αντιδραστικές πολιτικές με «επιστημονικό» περίβλημα. Για παράδειγμα, μια εργασία στο πλαίσιο μεταπτυχιακού με θέμα δημογραφική γήρανση του πληθυσμού και πώς τεκμηριώνει την ανάγκη αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης (Πάντειο, Τμήμα Κοινωνιολογίας), προσφέρει «επιστημονικό» άλλοθι στην περικοπή δικαιωμάτων. Επιπλέον, οι ερευνητές είναι «δεμένοι χειροπόδαρα» καθώς ακόμα και μόνο η διατύπωση καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και τα «ευρήματα».

Στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου, καθηγητής πρότεινε σειρά σεμιναρίων για φοιτητές, εργαζόμενους και ψυχολόγους, το οποίο να στοχεύει στο πώς η απόλυση θα κατανοείται από τον εργαζόμενο ως αναγκαιότητα για την επιχείρηση και όχι σαν κάτι αρνητικό για τον ίδιο. Μετά από παρέμβαση της Πανσπουδαστικής ΚΣ, κάποια σεμινάρια ακυρώθηκαν. Εξάλλου δεν αποτελεί εξαίρεση για τις οικονομικές σχολές, η ανεργία να διδάσκεται σαν κάτι φυσιολογικό, που πάντα υπήρχε και θα υπάρχει. Η ανεργία, ένα κοινωνικό φαινόμενο σύμφυτο με τον καπιταλισμό, διδάσκεται σαν φυσικό φαινόμενο!

Αντίστοιχα, ο πόλεμος στο μάθημα του Τμήματος Ψυχολογίας Παντείου «Θεωρίες προσωπικότητας και κλινική πρακτική», παρουσιάζεται να οφείλεται σε απόκρυφα και ανικανοποίητα σεξουαλικά απωθημένα ενός λαού, που τα «βγάζουν» πάνω σε άλλους λαούς...

Στην Ανώτατη Εκπαίδευση αποτυπώνεται και η αγωνία του καπιταλισμού να διατρανώσει σε όλους τους τόνους και με όλους τους τρόπους, ότι ο καπιταλισμός είναι ο τελευταίος κοινωνικοοικονομικός σχηματισμός που γνώρισε η ανθρωπότητα, ότι ούτε λίγο ούτε πολύ ήρθε το τέλος της Ιστορίας των κοινωνικών συστημάτων. Γι' αυτό και σε αρκετές σχολές γίνεται αναφορά για τέλος της πάλης των τάξεων. Πρόκειται για τη γνωστή αγωνία του παλιού και την αντίστασή του στο καινούριο.

Δε χρειάζεται να είναι κανείς κομμουνιστής για να δει ότι στην Ιστορία της ανθρωπότητας το ένα κοινωνικό σύστημα διαδέχεται το άλλο, ανάλογα με το επίπεδο των παραγωγικών δυνάμεων και το χαρακτήρα των σχέσεων παραγωγής. Ωστόσο, αυτή η αλήθεια αποκρύπτεται. Παράλληλα, εκφράζεται μεγάλη αγωνία να συκοφαντηθεί η πρώτη απόπειρα της ανθρωπότητας να οικοδομήσει το σοσιαλισμό. Δεν πρόκειται για... διαφωνία, για διάσταση απόψεων. Αν ήταν αυτό, θα ασκούνταν κριτική και όχι κατασυκοφάντηση. Πρόκειται για τρόμο του καπιταλισμού, που νιώθει ότι έχει φάει πια τα ψωμιά του.

Ετσι το αντικομμουνιστικό παραλήρημα έχει γίνει καθημερινότητα στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ, είτε μέσω των συγγραμμάτων, είτε με αναφορές των ίδιων των καθηγητών. Για παράδειγμα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθήνας στα συνοδευτικά εγχειρίδια του μαθήματος «Γενική Οικονομική Ιστορία», του Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης, μεταξύ άλλων αναφέρεται: «Η Οκτωβριανή Επανάσταση ήταν ένα πραξικόπημα». «Η ΕΣΣΔ συχνά φερόταν ιμπεριαλιστικά όπως οι ΗΠΑ και επέβαλε το σοσιαλισμό στην Ανατολική Ευρώπη». «Το ΝΑΤΟ δημιουργήθηκε ως μια ρητά αμυντική συμμαχία». «Ο καπιταλισμός αποδείχτηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο πιο αποτελεσματική επιλογή από τον σοσιαλισμό». «Η φύση υπέστη ανεπανόρθωτες καταστροφές από τον σοσιαλισμό»...Είναι άλλο πράγμα η κριτική και άλλο η λάσπη!

Στο ΤΕΙ Πάτρας είχε ζητηθεί υπό μορφή άσκησης να προβλέψουν ανάλογα με την επιδείνωση της υγείας του Φιντέλ Κάστρο, την πιθανότητα «δημοκρατικής μεταρρύθμισης» στην Κούβα. Στο Πανεπιστήμιο Πάτρας, στο Τμήμα Φιλολογίας, σε εξεταστική περίοδο είχε τεθεί το ερώτημα: «Τι καθεστώς είχε η ΕΣΣΔ;». Η «σωστή» απάντηση, προκειμένου να περάσουν το μάθημα ήταν: «Απολυταρχικό»! Πέρα από το χυδαίο, πρωτόγονο αντικομμουνισμό, πρόκειται για καθαρό αντιεπιστημονισμό. Και ο εκπαιδευτικός, άσχετα από τις δικές του πολιτικές επιλογές, οφείλει να μεταλαμπαδεύει στους νέους την ιστορική αλήθεια. Η οποία είναι μία και όχι πολλές, άσχετα αν τον «βολεύει» ή όχι.

Κάποια αγγίζουν τη γελοιότητα. Στη Σχολή Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής (ΣΤΕΤΡΟΔ) Αθήνας σε μάθημα για... λουκάνικα, ακούστηκε ότι υπάρχουν κάποια μικρόβια ύπουλα. Χτυπούν και φεύγουν, όπως οι κομμουνιστές αντάρτες!..

Το περιεχόμενο των σπουδών και η κατεύθυνση ή οι προτεραιότητες της έρευνας αφορούν κάθε φοιτητή και σπουδαστή. Είναι ζήτημα που πρέπει να γίνει υπόθεση του φοιτητικού και του εργατικού κινήματος, στο πλαίσιο της ιδεολογικής πολιτικής αντεπίθεσης στα αμφιθέατρα και στο μάθημα, ενάντια στα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό.