Κριμαία και κυρώσεις φαίνεται να οξύνουν τις αντιθέσεις στον ευρωατλαντικό άξονα
2025 The Associated Press. All |
Από τη μαζική ρωσική επίθεση με πυραύλους και drone στο Κίεβο |
Με τα παζάρια για τη μοιρασιά της λείας στην Ουκρανία και την «επόμενη μέρα» των ανταγωνισμών στην Ανατολική Ευρώπη να οξύνουν περαιτέρω τις ευρωατλαντικές αντιθέσεις, οι ΗΠΑ υποβάθμισαν τις συνομιλίες στον Λονδίνο πριν καν αυτές ξεκινήσουν, ακυρώνοντας τη συμμετοχή του ΥΠΕΞ, Μ. Ρούμπιο, γεγονός που οδήγησε και στη ματαίωση της συμμετοχής των ομολόγων του από Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία.
Στις επαφές που τελικά πραγματοποιήθηκαν στη βρετανική πρωτεύουσα σε χαμηλότερο επίπεδο, συζητήθηκε περαιτέρω η πρόταση του Ντ. Τραμπ για έναν συμβιβασμό στον πόλεμο στην Ουκρανία, σχέδιο που σύμφωνα με τους «Financial Times» ενδέχεται να οδηγήσει σε ρήξη μεταξύ των ΗΠΑ και «συμμάχων» όπως η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, αλλά και σε ρωγμές μέσα στην ΕΕ.
«Διαρροές» σε ΜΜΕ αναφέρουν πως στο αμερικανικό σχέδιο τίθεται μεταξύ άλλων θέμα αναγνώρισης της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014.
«Το χειρότερο σενάριο θα ήταν αν (σ.σ. οι ΗΠΑ) δεν μπορέσουν να καταλήξουν σε συμφωνία μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, και όλα αυτά επιβληθούν στην Ουκρανία. Τότε θα πρέπει η Ευρώπη να επιλέξει (σ.σ. μεταξύ Ουκρανίας και ΗΠΑ)», δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ στους FT.
«Δυτικοί» αξιωματούχοι τόνισαν ότι πολλά ευρωπαϊκά κράτη του ΝΑΤΟ δεν θα υποστηρίξουν καμία κίνηση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν την Κριμαία ως ρωσική ή να πιέσουν το Κίεβο να συμφωνήσει.
«Η Κριμαία και οι μελλοντικές φιλοδοξίες ένταξης στο ΝΑΤΟ είναι "κόκκινες γραμμές" για εμάς», δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ, και «δεν μπορούμε να τις εγκαταλείψουμε».
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ήδη ενημερωθεί σχετικώς, σύμφωνα με ανώτερο Ευρωπαίο αξιωματούχο.
Ενα άλλο σημείο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ρήξεις και εντός της ΕΕ, είναι τι πρέπει να γίνει με τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία, σε περίπτωση που η Ουάσιγκτον αποφασίσει να άρει τα περιοριστικά μέτρα.
«Τα πράγματα δεν φαίνονται καθόλου καλά», δήλωσε στους FT αξιωματούχος της ΕΕ. Οποιαδήποτε κίνηση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν την Κριμαία ως ρωσική ή να απαιτήσουν από τις ευρωπαϊκές χώρες να χαλαρώσουν τις κυρώσεις, θα «σκότωνε την ενότητα της ΕΕ».
Ο Βρετανός αναπληρωτής ΥΠΕΞ, Στ. Ντόουτι, απαντώντας χθες σε μια επείγουσα ερώτηση στη Βουλή σχετικά με τις συνομιλίες στο Λονδίνο, δήλωσε ότι «η θέση του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με την ουκρανική κυριαρχία δεν έχει αλλάξει. Δεν αναγνωρίζουμε τη ρωσική κυριαρχία σε οποιαδήποτε επικράτεια που κατασχέθηκε παράνομα από την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας».
«Το πότε, πώς και με ποιους όρους θα τελειώσει ο πόλεμος μπορεί να αποφασιστεί μόνο με διαπραγματεύσεις, με την Ουκρανία στο επίκεντρό τους», πρόσθεσε.
Να σημειωθεί δε ότι ΕΕ και Βρετανία ετοιμάζονται να υπογράψουν ένα νέο «αμυντικό» σύμφωνο, που θα επιτρέψει στο Λονδίνο - μεταξύ άλλων - να συμμετέχει σε ευρωενωσιακά πρότζεκτ παραγωγής εξοπλισμών. Σύμφωνα με τους FT, το σχέδιο θα ανακοινωθεί σε Σύνοδο Κορυφής στις 19 Μάη, μαζί με την ανανέωση των υφιστάμενων ρυθμίσεων ΕΕ - Βρετανίας για την αλιεία.
Για «δύσκολες αλλά εποικοδομητικές» συνομιλίες στο Λονδίνο, που σημαδεύτηκαν από «έντονα» συναισθήματα, έκανε λόγο ο Ουκρανός Πρόεδρος Β. Ζελένσκι, ενώ επέμεινε για το θέμα της Κριμαίας - παρά τη νέα «επίθεση» που δέχθηκε για αυτό από τον Τραμπ - τονίζοντας πως «οτιδήποτε έρχεται σε αντίθεση με τις αξίες μας ή το Σύνταγμά μας δεν μπορεί να συμπεριληφθεί σε καμία συμφωνία».
Σε ανάρτησή του, ο Ζελένσκι δημοσίευσε και τη διακήρυξη για την Κριμαία του 2018, την οποία υπέγραψε ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο - από την πρώτη θητεία του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Στη διακήρυξη επισημαίνεται ότι «καμία χώρα δεν μπορεί να αλλάξει τα σύνορα μιας άλλης με τη βία», ενώ διατυπώνει την άρνηση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν της «αξιώσεις του Κρεμλίνου» και καλούν τη Ρωσία «να τερματίσει την κατοχή της στην Κριμαία».
Στο Λονδίνο «η αμερικανική πλευρά μοιράστηκε το όραμά της. Η Ουκρανία και άλλοι Ευρωπαίοι παρουσίασαν τις εισηγήσεις τους», είπε ο Ουκρανός Πρόεδρος και χθες εκτίμησε ότι το έγγραφο με τις προτάσεις που προέκυψε από τις συνομιλίες της Τετάρτης «βρίσκεται πλέον στο τραπέζι του Προέδρου Τραμπ».
Από την πλευρά του ο Ντ. Τραμπ σε δηλώσεις του την Τετάρτη στον Λευκό Οίκο εξέφρασε την εκτίμηση ότι «έχουμε συμφωνία με τη Ρωσία. Πρέπει να καταλήξουμε σε συμφωνία με τον Ζελένσκι (...) νόμιζα ότι θα ήταν πιο εύκολο να συμφωνήσουμε. Εως τώρα είναι πιο δύσκολο». Μολαταύτα ο Πρόεδρος Τραμπ είπε ότι «νομίζω έχουμε συμφωνία και με τους δύο» και «ελπίζω να το κάνουν».
Ερωτηθείς σχετικά με τη de jure αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στη Χερσόνησο της Κριμαίας, ο Τραμπ δεν έθιξε το ζήτημα άμεσα, λέγοντας πως δεν θέλει να δείξει «εύνοια» σε καμιά πλευρά, αλλά να τελειώσει ο πόλεμος.
Τους όρους της για να συμφωνήσει σε μια «διευθέτηση» με τις ΗΠΑ στην Ουκρανία έθεσε ξανά η Ρωσία, την ώρα που ο Τραμπ δηλώνει ότι μια συμφωνία «είναι πολύ κοντά».
Οπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμ. Πεσκόφ, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλ. Πούτιν «εργάζεται για την επίτευξη ειρήνης, εξασφαλίζοντας παράλληλα τα συμφέροντα της χώρας μας, αυτό είναι απαραίτητο».
Παράλληλα σε συνέντευξή του στη γαλλική «Le Point», ο Πεσκόφ έθεσε ως «απαραίτητη προϋπόθεση» την απόσυρση του ουκρανικού στρατού «από τα εδάφη των περιοχών Ντονμπάς (σ.σ. Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ) και Νοβοροσίγια (σ.σ. περιλαμβάνονται και οι περιοχές Χερσώνα, Ζαπορίζια) που αποτελούν μέρος της Ρωσίας».
«Εάν η Ουκρανία αποσύρει τα στρατεύματά της από αυτές τις τέσσερις περιοχές, τότε ναι» είπε, υπενθυμίζοντας ότι «αυτές οι περιοχές κατοχυρώνονται στο ρωσικό Σύνταγμα ως αναπόσπαστο μέρος του».
Συμπλήρωσε ότι «αυτή τη στιγμή, ορισμένα εδάφη αυτών των περιοχών εξακολουθούν να είναι κατεχόμενα από το καθεστώς του Κιέβου. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των δημοψηφισμάτων, αυτά τα εδάφη έχουν εισέλθει στα διοικητικά σύνορα της Ρωσίας. Από την άποψή μας, αυτή είναι μια de jure και de facto κατάσταση».
Εξάλλου, επέμεινε πως η ιδέα του «συνασπισμού των πρόθυμων» να αναπτύξουν «ειρηνευτικές» στρατιωτικές δυνάμεις στην Ουκρανία είναι απαράδεκτη για τη Ρωσία και αποτελεί κρίσιμη απειλή «για ολόκληρη την ευρωπαϊκή και παγκόσμια ασφάλεια».
Οι ΗΠΑ θα απαιτήσουν από τη Ρωσία να αποδεχθεί η Ουκρανία να έχει έναν επαρκώς εξοπλισμένο και επανδρωμένο δικό της στρατό καθώς και «αμυντική» βιομηχανία, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το πρακτορείο «Bloomberg».
Σύμφωνα με ΜΜΕ ο ειδικός απεσταλμένος του Αμερικανού Προέδρου, Στιβ Γουίτκοφ, αναμένεται σήμερα στη Μόσχα για συνομιλίες με τον Ρώσο Πρόεδρο και θα τεθεί και το θέμα της «αποστρατιωτικοποίησης» της Ουκρανίας, ένας από τους βασικούς στόχους της ρωσικής εισβολής.
Στο «τραπέζι» φέρεται να είναι οι όροι και τα ανταλλάγματα για ενδεχόμενη επαναλειτουργία του ρωσικού αγωγού Nord Stream 2, που δεν έχει καταστραφεί τελείως από τις εκρήξεις το 2022.
Νυχτερινή επίθεση της Ρωσίας με πυραύλους και drones εναντίον του Κιέβου προκάλεσε τον θάνατο τουλάχιστον 12 ανθρώπων και τον τραυματισμό περισσότερων από 70, ενώ πολλά κτίρια έχουν καταστραφεί. Προειδοποίηση για πυραυλική επίθεση ήταν σε ισχύ επί έξι ώρες στο Κίεβο, ενώ ζημιές σημειώθηκαν και στην επαρχία Ζιτομίρ, δυτικά του Κιέβου.
Εξάλλου στο Χάρκοβο, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας, σημειώθηκαν τη νύχτα δύο διαδοχικές ρωσικές επιθέσεις με πυραύλους, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν δύο άνθρωποι.
Στο μεταξύ, η Ρωσία ισχυρίστηκε ότι στόχευσε την πολεμική βιομηχανία της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων εργοστασίων που παρήγαγαν «καύσιμα πυραύλων και πυρίτιδα».
«Τη νύχτα οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις πραγματοποίησαν μαζικό χτύπημα με όπλα μεγάλης εμβέλειας, από αέρα, γη και θαλάσσια, στην αεροπορία, την βιομηχανία αεροδιαστημικής, κατασκευής μηχανών και τεθωρακισμένων οχημάτων της Ουκρανίας», ανακοίνωσε το ρωσικό υπουργείο Αμυνας.
«Δεν είμαι ευχαριστημένος με τα ρωσικά χτυπήματα στο Κίεβο», δήλωσε ο Ντ. Τραμπ επισημαίνοντας ότι αυτό «δεν ήταν απαραίτητο» και έρχεται σε «πολύ κακό timing». Κάλεσε τον Πούτιν να «κλείσουμε την ειρηνευτική συμφωνία!».
Ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμ. Μακρόν, κάλεσε τον Πούτιν να «σταματήσει να ψεύδεται», λέγοντας ότι θέλει ειρήνη και ισχυρίστηκε ότι «ο θυμός των ΗΠΑ πρέπει να κατευθύνεται προς τον Πούτιν».
Ακόμη μια αναχαίτιση σημειώθηκε στη Βαλτική, όπου τέτοια συμβάντα μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας είναι πλέον σχεδόν καθημερινά.
Σουηδικά μαχητικά αεροσκάφη υπό ΝΑΤΟική διοίκηση προχώρησαν στην αναχαίτιση ρωσικού αναγνωριστικού αεροσκάφους, το οποίο πετούσε πάνω από τη Βαλτική και πλησίαζε στον πολωνικό εναέριο χώρο.
«Το αεροσκάφος βρισκόταν κοντά στον πολωνικό εναέριο χώρο, απογειωθήκαμε λοιπόν για να τονίσουμε την παρουσία μας, να πραγματοποιήσουμε οπτική ταυτοποίηση και να το συνοδεύσουμε έξω από τη ζώνη», δήλωσε εκπρόσωπος της σουηδικής Πολεμικής Αεροπορίας.
Τα σουηδικά καταδιωκτικά σταθμεύουν στο Μάλμπορκ της βόρειας Πολωνίας, τελούν υπό τη διοίκηση του ΝΑΤΟ και αναγνώρισαν ρωσικό IL-20 Coot.
Η επιχείρηση έγινε στον διεθνή εναέριο χώρο, διευκρινίζεται στην ανακοίνωση των Ενόπλων Δυνάμεων της Σουηδίας, η οποία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ τον Μάρτη του 2024.