Ο τοίχος της Καισαριανής κόκκινος. Απ' το αίμα νεαρών αγωνιστών. Οι εκτελέσεις ανά 20άδες. Δέκα φορές στήθηκαν ανά ομάδες στον τοίχο. Και στη σελίδα της ιστορίας, η 1η Μάη 1944 καταγράφηκε ως η πιο ματοβαμμένη. Ο ελληνικός λαός έπρεπε να πληρώσει το αντίτιμο για έναν Γερμανό στρατηγό, που σκοτώθηκε σε μάχη στους Μολάους στη Σπάρτη, στις 27/4/1944. Ετσι ξεκίνησαν όλα. Απ' αυτή τη συγκεκριμένη διαταγή.

Το σύνηθες, μέχρι τότε, ήταν τον θάνατο ενός Γερμανού στρατιώτη να τον «πληρώνουν» με τη ζωή τους 50 Ελληνες. Σ' αυτήν την περίπτωση, οι συσχετισμοί άλλαξαν άρδην. Εγκλημα πέρα από κάθε λογική και φαντασία. Ούτε 60, ούτε 100. Διακόσιοι κομμουνιστές, από την Ακροναυπλία και την Ανάφη, αγωνιστές της πατρίδας, που παρέδωσε η χούντα του Μεταξά στους κατακτητές, έπρεπε να πληρώσουν με τη ζωή τους, τον στρατηγό. Στο προσκλητήριο της Κυριακής, κανείς δε φανταζόταν τι θα γίνει. Το μόνο σίγουρο ήταν ότι δε θα τους δολοφονούσαν εκείνη τη μέρα. Κυριακή δε γίνονταν εκτελέσεις.

Και το προσκλητήριο τελείωσε. Συμπληρώθηκαν οι 200 που «χρωστούσαμε», για να πληρωθεί το «γραμμάτιο» του στρατηγού. Ξημέρωσε η Δευτέρα της Πρωτομαγιάς του 1944. Δέκα φορτηγά χρειάστηκαν να πάνε τους μελλοθάνατους στην Καισαριανή. Παράξενο. Ομορφη μέρα, λένε, ήταν εκείνη η Πρωτομαγιά. Ολοι όμως τη θυμούνται μουντή, να μυρίζει θάνατο...

Ο δρόμος προς το Σκοπευτήριο γέμισε ρούχα και σημειώματα. Ηταν η απελπισμένη προσπάθεια για στερνό «αντίο» των μελλοθάνατων, στους δικούς τους. Ολα τα σημειώματα, όλες οι κουβέντες τους, αποπνέουν περηφάνια, λεβεντιά. Τίποτα δε δείχνει φόβο, μόνο την ανάγκη να πουν «αντίο». Να δείξουν σ' αυτούς που παραμένουν στη ζωή πως ο αγώνας δεν πρέπει να σβήσει, πρέπει να συνεχιστεί και να δυναμώσει. «Φάρος» η ζωή τους για τις μελλοντικές γενιές. Μέχρι σήμερα...

«Δε σας ξέχασα ποτές. Για σας και για τον ελληνικό λαό έδωσα τη ζωή μου. Σήμερα 1η Μάη 1944, σας φιλώ για τελευταία φορά», γράφει ένας απ' τους εκτελεσθέντες που δεν αφήνει καν το όνομά του. Μόνο το αρχίγραμμα «Α».

«Αγαπημένοι μου, ο θάνατός μου δε θα πρέπει να σας λυπήσει, αλλά να σας ατσαλώσει πιο πολύ για την πάλη που διεξάγετει. Σφίξτε τις καρδιές σας και βγείτε παλικάρια απ' τη νέα δοκιμασία. Ετσι θα μας τιμήσετε καλύτερα. Οταν ο άνθρωπος δίνει τη ζωή του για ανώτερα ιδανικά δεν πεθαίνει ποτέ. Με πολλή αγάπη. Σας φιλώ Μήτσος ΡΕΜΠΟΥΤΣΙΚΑΣ». Και, όντως, δεν πέθανε ποτέ!

Οι μαρτυρίες από την ημέρα εκείνη συγκλονιστικές. «... Οι άντρες βγάζανε στο πέρασμά τους τα καπέλα, οι γυναίκες τρέχανε και κουβαλούσανε λουλούδια κι όλοι ήταν θαρρείς σαν υπνωτισμένοι απάνω από τις σταγόνες το αίμα τους, που 'τρεχε κι έπηζε κι η γης δεν το έπινε και γινότανε αυλάκια... Μέσα στο χώρο της εκτέλεσης οι εργάτες του δήμου κουβάλησαν από το δίπλα χωράφι με φτυάρια πολύ χώμα για να ρουφήξει το αίμα...». Είναι τα λόγια του Θανάση, για την ημέρα εκείνη, μια περιγραφή που υπάρχει στο βιβλίο της Μέλπως Αξιώτη, «Πρωτομαγιές».

Συγκλονιστική και η περιγραφή της Ξανθίππης Βακαρέλλη, για το πώς βίωσαν οι γυναίκες της εποχής εκείνη τη μέρα: «Οι γυναίκες γιόμισαν τα πανέρια με λουλούδια και σαν να 'τανε λιτανεία κατέβηκαν να ράνουν το αίμα που άχνιζε. Στις γωνιές και στα περβάζια έκαιγαν λιβάνι. Βουτούσαν το μπαμπάκι στο αίμα. Και ευλαβικά το φέρνανε στα εικονίσματα...».

Οι Γερμανοί κατακτητές είχαν κάνει γνωστές τις προθέσεις τους με μια ανατριχιαστική ανακοίνωση: «Την 27.4.1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι, παρά τους Μολάους, κατόπιν μίας εξ ενέδρας επιθέσεως, εδολοφόνησαν ανάνδρως έναν Γερμανό στρατηγό και τρεις συνοδούς του αξιωματικούς και ετραυμάτισαν πολλούς Γερμανούς στρατιώτες. Εις αντίποινα θα εκτελεσθούν: 1. Ο τυφεκισμός 200 κομμουνιστών την 1η Μαΐου 1944. 2. Ο τυφεκισμός όλων των ανδρών, τους οποίους θα συναντήσουν τα γερμανικά στρατεύματα επί της οδού Μολάων προς Σπάρτην, έξωθι των χωρίων. Υπό την εντύπωσιν του κακουργήματος τούτου, Ελληνες εθελονταί (σ.σ. πρόκειται για ταγματασφαλίτες) εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς. Ο στρατιωτικός διοικητής Ελλάδος».

Κανείς δεν πήρε αψήφιστα αυτό το έγγραφο, πολύ περισσότερο οι αντιστασιακές οργανώσεις, το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, που για μια ακόμη φορά καλούνταν να πληρώσουν βαρύ φόρο αίματος για την επιλογή τους να οργανώσουν τη λαϊκή αντίσταση κατά του κατακτητή.

Ετσι, μόλις γνωστοποιήθηκε η παραπάνω ανακοίνωση, ξεδιπλώθηκε μια τεράστια λαϊκή κινητοποίηση για την αποτροπή της σφαγής, με συγκεντρώσεις, απεργίες, επιτροπές και ψηφίσματα. Μάλιστα, το ΚΚΕ, μόλις πληροφορήθηκε το προετοιμαζόμενο έγκλημα, μελέτησε τις δυνατότητες που υπήρχαν να αποσπάσει τους μελλοθάνατους από τα χέρια του εχθρού. Ο τότε γραμματέας της ΚΟΑ Β. Μπαρτζιώτας στο βιβλίο του «Η Εθνική Αντίσταση στην Αδούλωτη Αθήνα» αναφέρει:

«Συζητήσαμε στην Επιτροπή Πόλης τη δυνατότητα να σώσουμε τους 200 συντρόφους μας. Την 1η του Μάη 1944, ο ΕΛΑΣ της Αθήνας ήταν στο πόδι και μαζί του ο λαός της ηρωικής Καισαριανής. Ηταν όμως αδύνατο να χτυπήσουμε τους Γερμανούς, που συγκέντρωσαν μεγάλες δυνάμεις. Οι πρώτες προσπάθειες που κάναμε μάς στοίχισαν πολύ ακριβά... Οι καμπάνες της Καισαριανής χτυπούσαν πένθιμα... και οι σύντροφοί μας έπεφταν ηρωικά από τις φασιστικές σφαίρες. Τραγουδούσαν όλοι μαζί τη Διεθνή, τον Εθνικό Υμνο και ζητωκραύγαζαν για το ηρωικό ΚΚΕ. Φύγαμε πικραμένοι από τον τόπο του μαρτυρίου, γιατί δεν μπορέσαμε να σώσουμε τους συντρόφους μας. Μερικοί από μας κλαίγανε... δεν πειράζει, το κλάμα για αγαπητούς συντρόφους, που χρόνια ζούσαμε μαζί στην Ακροναυπλία, ξαλαφρώνει την καρδιά... μέσα μας όμως θέριευε η θέληση για αγώνα, να απελευθερώσουμε την πατρίδα, από το μίασμα του χιτλερικού φασισμού, να φκιάσουμε καινούρια Ελλάδα της δουλιάς και τη λευτεριάς».