Οι γιορτές και τα τραγούδια του φθινοπώρου, αλλά και τα κάλαντα του Δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων "ζωντανεύουν" κάθε Σάββατο, από τα μέσα Νοέμβρη και για ένα μήνα, στο Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων Φοίβου Ανωγειανάκη (Διογένους 1 - 3, Πλάκα), στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά ηλικίας 8 - 12 χρόνων, που διοργανώνει ο Σύλλογος Φίλων του Μουσείου. Πρόκειται για τον πρώτο κύκλο ενός ευρύτερου προγράμματος, με θέμα "Τα λαϊκά έθιμα στον κύκλο του χρόνου και τα τραγούδια τους - κατασκευή αυτοσχέδιων μουσικών οργάνων", κατά το οποίο οι μουσικοπαιδαγωγοί Νεφέλη Ατέσογλου και Αγγέλικα Σλάβικ θα παρουσιάζουν στα παιδιά τις γιορτές και τα παραδοσιακά έθιμα του λαού μας, ενώ θα τους μαθαίνουν τα κυριότερα λαϊκά τραγούδια και τους χορούς που τα συνοδεύουν. Ο πρώτος κύκλος περιλαμβάνει έξι εβδομαδιαίες συναντήσεις, κάθε Σάββατο (11.30 πμ - 1 μμ), στις 14, 21, 28/11 και 5, 12, 19/12.

Το πρόγραμμα, λέει η Νεφέλη Ατέσογλου, που πραγματοποιείται για τέταρτη χρονιά, έχει στόχο να πληροφορήσει τα παιδιά των μεγαλουπόλεων για το πώς περνάνε τις γιορτές τα παιδιά στην επαρχία, στα χωριά. Επίσης, να τα ενημερώσει για τα έθιμα, για τα τραγούδια τους, για το πώς γιορτάζονται ορισμένα γεγονότα, που συνδέονται με αυτή τη χρονική περίοδο, όπως ο τρύγος, η σπορά, το μάζεμα της ελιάς. Υπάρχει μια παροιμία που λέει: "Πρώτα θεμέλια του σπιτιού, ψωμί, κρασί και λάδι". Το Σεπτέμβρη έχουμε τον τρύγο (το κρασί), τον Οκτώβρη τη σπορά (το ψωμί) και το Νοέμβρη το μάζεμα της ελιάς (το λάδι). Τα παιδιά μαθαίνουν ότι αυτά τα τρία είναι τα βασικά προϊόντα για να ζήσει ο άνθρωπος, ενώ, παράλληλα, πληροφορούνται ότι οι αγρότες εξαρτώνται όχι μόνο από τη δουλιά τους, αλλά και από τον καιρό. Μαθαίνουν, για παράδειγμα, ότι αν δε βρέξει τον Οκτώβρη θα δυστυχήσουν οι άνθρωποι, ενώ έρχονται σε επαφή με τα έθιμα της εποχής, όπως η Περπερούνα, ένα έθιμο, που γίνεται για να παρακαλέσουν οι άνθρωπο το Θεό να βρέξει. Το Σεπτέμβρη, για παράδειγμα, η σημαντικότερη γιορτή είναι του Σταυρού, με την οποία συνδέονται πολλές ασχολίες. Ο λαός μας λέει χαρακτηριστικά: "του Σταυρού σταύρωνε και σπείρε" (για τους γεωργούς) ή "του Σταυρού σταύρωνε και δένε" (για τους ναυτικούς), ή "του Σταυρού δέσε και του Σταυρού λύσε", καθώς το Σεπτέμβρη (του Σταυρού) οι ναυτικοί έδεναν τα καράβια και του Σταυρού (των Φώτων), μετά τον αγιασμό των νερών, τα έλυναν τα καράβια για να ξαναταξιδέψουν. Ολα αυτά τα έθιμα τα ζούμε με τα παιδιά μέσα και από παιχνίδια. Κάνουμε, για παράδειγμα, αναπαράσταση του τρύγου, ή άλλα δρώμενα, ώστε, συμμετέχοντας, να ενδιαφερθούν περισσότερο και να ζήσουν όσο το δυνατόν αυτές τις καταστάσεις. Στη διάρκεια των μαθημάτων, εξάλλου, τα παιδιά μαθαίνουν και το λεξιλόγιο, που σχετίζεται με το κάθε έθιμο και δραστηριότητα. Το μάθημα γίνεται έτσι ώστε να εγείρει πραγματικά το ενδιαφέρον των παιδιών.

- Απευθύνεστε σε παιδιά της Αθήνας, μιας μεγαλούπολης που τα έχει αποξενώσει σε μεγάλο βαθμό από τη φύση και τα έθιμα που υπάρχουν στην περιφέρεια, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, κατά τη διάρκεια του χρόνου. Τι δυσκολίες αντιμετωπίζετε σ' αυτήν την προσπάθεια που κάνετε;

- Δεν αντιμετωπίζω δυσκολίες κι αυτό πιστεύω ότι κυρίως οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο γίνεται η περιγραφή. Υπάρχει ζωντάνια στο μάθημα και τα παιδιά ενδιαφέρονται να δουν πώς περνάνε οι συνομήλικοί τους στα χωριά, πώς γιορτάζουν, για παράδειγμα, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στη Θράκη ή τι κάνουν στη διάρκεια του τρύγου στα χωριά τους. Παράλληλα, ακούνε τα ανάλογα τραγούδια των διάφορων περιοχών και τα Κάλαντα. Κάνουμε αναλύσεις, τα παιδιά ρωτάνε, λένε τις εμπειρίες τους, υπάρχει επικοινωνία και ζωντάνια στο μάθημα. Επίσης, με απλά υλικά, κάνουμε αυτοσχέδια κρουστά όργανα. Δημιουργούν, για παράδειγμα, ένα τουμπελέκι από μια πήλινη γλάστρα, το οποίο το χρησιμοποιούν στο μάθημα. Την Παραμονή των Χριστουγέννων, εξάλλου, όλοι μαζί λέμε τα Κάλαντα, που μαθαίνουν τα παιδιά, στους δρόμους της Πλάκας.

- Τι σημαίνει για την ψυχή του κάθε παιδιού αυτή η επαφή με έναν κόσμο, στον οποίο μπορεί να μη ζει, αλλά του αποκαλύπτει αλήθειες;

- Κατ' αρχήν, του δημιουργεί το ενδιαφέρον. Βλέπει τη διαφορά που υπάρχει στη ζωή των παιδιών της πόλης από αυτήν των παιδιών της επαρχίας. Ισως και κάποια να ζηλέψουν που δε βγαίνουν, για παράδειγμα, να πούνε τα Κάλαντα από σπίτι σε σπίτι την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς, όπως κάνουν συνομήλικοί τους στα χωριά. Στη διάρκεια του χρόνου, εξάλλου, επανερχόμαστε με ανάλογα προγράμματα που αφορούν στις Απόκριες, στο Πάσχα. Πάντα προσπαθούμε, αυτά που λέμε να βρίσκουμε τον τρόπο να τα ζούμε.

- Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Μουσείου, αντικειμενικά, απευθύνεται σε περιορισμένο αριθμό παιδιών. Είναι σημαντική η παρέμβαση που γίνεται, όμως στην Αθήνα κατοικούν εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά...

- Μακάρι να μπορούσαν να υπάρχουν περισσότερα τέτοια προγράμματα. Σε σεμινάρια, που κάνω για εκπαιδευτικούς, τους μιλάω γι' αυτά τα πράγματα, ώστε να τα περνάνε στα σχολεία, στις τάξεις τους. Ιδιαίτερα σημαντική, εξάλλου, είναι η στάση των γονιών. Αυτούς κυρίως θαυμάζω, που, παρά τον περιορισμένο ελεύθερο χρόνο τους, τον διαθέτουν για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να έρθουν σ' επαφή με τα έθιμα του λαού μας.

Οι ενδιαφερόμενοι να δηλώσουν συμμετοχή στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου Λαϊκών Οργάνων μπορούν ν' απευθυνθούν στα τηλέφωνα 32.50.198, 32.54.119, 32.54.129, 68.20.964. Το δικαίωμα συμμετοχής είναι 12.000 δραχμές.

Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ

Κάλαντα στο κέντρο της Αθήνας

Τρύγος στη Σαντορίνη

Συντήρηση

Διατήρηση

Αποκάλυψη

Οι εργασίες που έγιναν στη Μονή Ξενοφώντα, στο Αγιον Ορος, με αφορμή

το γιορτασμό των 1.000 χρόνων της, όχι μόνο διαφύλαξαν πολύτιμα

κειμήλια, αλλά αποκάλυψαν και παρέδωσαν στην Αρχαιολογία μοναδικά έργα

Βυζαντινής Τέχνης

Σελίδα 2

Ο ελληνικός

κινηματογράφος

θα ελπίζει πάντα

Συζήτηση με τον σκηνοθέτη Τάσο Ψαρρά για την καινούρια του ταινία "Οι

αριθμημένοι" και για τα προβλήματα προώθησης της ελληνικής

κινηματογραφικής παραγωγής

Σελίδα 3

Α Μ Υ Ν Τ Ι Κ Η

Β Ι Ο Μ Η Χ Α Ν Ι Α

Βορά στα

πολυεθνικά

μεγαθήρια

Ούτε "φτερούγα" δεν παίρνουν οι ντόπιες αμυντικές βιομηχανίες από το εξοπλιστικό πρόγραμμα του ενός τρισ. του ΚΥΣΕΑ!

Σελίδα 8

Α Θ Λ Η Τ Ι Σ Μ Ο Σ

Γέφυρα για

το Σίδνεϊ

Πρώτο τεστ για την ελληνική άρση βαρών, ενόψει του 2000, το ραντεβού της Φινλανδίας, στη διοργάνωση που ξεκινά την Τρίτη, 10 Νοέμβρη

Σελίδα 15