120 - κυρίως νέες - εργαζόμενες έμειναν στο δρόμο, όταν τα καταστήματα«Υβόννη» κήρυξαν πτώχευση

Τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα για τις νεότερες γυναίκες, για τις οποίες σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδας περισσότερες από 1 στις 4 είναι άνεργες. Η «απασχολησιμότητα» που κυβέρνηση και Ευρωπαϊκή Ενωση προορίζουν για τους εργαζόμενους ανοίγει μπροστά στους νέους δύο αδιέξοδα: τη βαθύτερη εκμετάλλευσή τους μέσα από τις νέες μορφές απασχόλησης ή την ανεργία.

Από τη συζήτηση του «Ρ» προκύπτει ότι για εκείνους που με τα χέρια και το νου τους κοπιάζουν και δημιουργούν, δεν ταιριάζει καμιά απολύτως έκπτωση από όσα δικαιούνται.

«Αν ανοίξεις μια "Χρυσή Ευκαιρία" και δεις όλες αυτές τις αγγελίες, θα πεις "μα καλά, γιατί δεν πάνε";», λέει η Κατερίνα Καρόγιαννη στο «Ρ». Είναι απόφοιτος του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, με πτυχίο Επικοινωνίας και ΜΜΕ. Πάνω από ένα χρόνο, μετά την αποφοίτησή της, εργάζεται περιστασιακά. Πότε ως υπάλληλος σε ένα βιβλιοπωλείο. Πότε με κάποιες μεταφράσεις. Τέσσερις μήνες, πριν και μετά την Ολυμπιάδα, στο δημοσιογραφικό χωριό στον Αγιο Ανδρέα.

Ανεργία για τις νέες γυναίκες σημαίνει ότι ίσως δεν αποκτήσουν ποτέ παιδιά

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες εργασίας είναι που η προοπτική της οικογένειας φαντάζει πλέον ανέφικτη προσδοκία: «Το... μητρικό ένστικτο μπορεί να το έχεις, και να έχεις μια σχέση που προσδοκάς από αυτή, και να λες τι καλά που θα ήταν να αποκτήσεις ένα παιδί. Και να έρχεται μετά μια σκέψη και σου δίνει ένα χαστούκι και σου λέει "ξύπνα"».

«Η μητρότητα δεν είναι στα άμεσα σχέδιά μου, αλλά στα 25 πολλές κοπέλες επιλέγουν να κάνουν οικογένεια. Αλλά πώς να το σκεφτώ, δε γίνεται... Ποιος μου δίνει τα κίνητρα; Και μετά μιλάμε για υπογεννητικότητα...». Τα παραδείγματα γύρω της δεν είναι ενθαρρυντικά. Συνομήλικές της μητέρες βλέπουν το παιδί τους το βράδυ, λίγο πριν το ταΐσουν για να κοιμηθεί. «Σιγά τη ζωή. Σε παίρνει η μπάλα, προσωπική ζωή δεν υπάρχει, όλη μέρα δουλιά - σπίτι και να περιμένεις τις διακοπές για να δεις το παιδί σου...».

Η Κατερίνα θέλει απλά μια δουλιά που να αφορά ό,τι έχει σπουδάσει. «Να μου δώσει τη δυνατότητα, αυτά που 'χω μάθει να τα αξιοποιήσω...». Μια δουλιά με αμοιβή, με ασφάλιση, με ένσημα.

Η νέα κοπέλα εξηγείται σταράτα: «Ρωτάς για ασφάλιση και σου λένε "θα το δούμε". Λες: "τι θα δούμε, ρωτάω κάτι πολύ συγκεκριμένο...". Πας αλλού, ρωτάς για μισθό και σου λένε "δεν είμαι εγώ αρμόδιος για αυτό"...».

Αλλού ζητούν «δόκιμους». «Σε θέλουν για ένα χρονικό διάστημα κάποιων μηνών δοκιμαστικά και μετά δε σου εγγυάται κανείς ότι θα μείνεις». Η λογική τους είναι ότι «θα 'χεις την εμπειρία». «Αλλά ως γνωστόν η εμπειρία δεν τρώγεται... Τα παιδιά που φοιτούν στις ιδιωτικές σχολές, τα παίρνουν τσάμπα. Και σου λένε "γιατί οι άλλοι έρχονται έτσι κι εσύ θες λεφτά";».

Αλλού ζητούν να δουλέψεις με δελτία παροχής υπηρεσιών. «Είναι εκμετάλλευση. Την ασφάλισή μου, δηλαδή, θα την πληρώνω εγώ. Ενας φίλος δούλευε σε ένα περιοδικό, έπαιρνε 500 ευρώ το μήνα, του έμεναν 400, και έπρεπε μετά να ψάχνει για άλλη δουλιά. Και πού να βρεις άλλη, αφού τρέχεις εκεί για 10 ώρες...».

«Μου λένε ότι πρέπει να συμβιβαστώ. Αν συμβιβαστώ από τα 25 μου, στα 50 μου τι θα κάνω;..». Ενώ σημειώνει ότι το εργασιακό περιβάλλον που συναντούν οι νέοι, όταν απευθύνονται κάπου για δουλιά, εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τις αντιστάσεις και τις αντιδράσεις των εργαζομένων των προηγούμενων γενιών. «Αν κάποιος έχει ήδη δεχτεί και δουλεύει 8 και 10 ώρες απλήρωτος, πάει ο άλλος μετά και λέει "εγώ γιατί πρέπει να δουλέψω τσάμπα". Γι' αυτό πρέπει κανείς να ξέρει τα εργασιακά του δικαιώματα, να μη γυρίσει μετά και να του πει ότι είναι φυσιολογικό να δουλεύει τσάμπα».

Για ορισμένους η Κατερίνα είναι «επιλεκτική». Μια νέα γυναίκα που θέλει να εργαστεί, χωρίς να παραιτείται από την προσδοκία μιας οικογένειας, χωρίς να ανέχεται μισθούς - ψίχουλα, να δουλεύει ανασφάλιστη, να δουλεύει μέχρι τα 65 και τα 70 της. «Επιλεκτική» επειδή απαιτεί όλα όσα της ανήκουν, με αξιοπρέπεια και πείσμα...

«Πουλάμε τον εαυτό μας. Που σημαίνει ότι αν εσύ δεν έχεις κέφι για δουλιά, έχεις δεν έχεις καλή διάθεση, πρέπει να 'σαι με το χαμόγελο στα χείλη». «Εμείς εδώ πουλάμε συναίσθημα...». Τα παραπάνω είναι μερικά μόνο από όσα μοιράστηκε με την Κατερίνα ένας υποψήφιος εκπαιδευτής της. «Εκπαιδευτής» σε μία από τις δεκάδες εταιρίες που προσφέρουν «τη νούμερο ένα σύγχρονη ευκαιρία εργασίας». Η νέα κοπέλα τον συνάντησε σε μία από τις απόπειρές της να βρει δουλιά, διαβάζοντας μία αγγελία στην οποία ζητούσαν «στελέχη επιχειρήσεων»...

«Δεν ενδιαφέρονται για το αν κάποιος είναι απόφοιτος σχετικής σχολής, διευκρινίζει η Κατερίνα. Γιατί ένας πτυχιούχος θα έχει άποψη. Λένε "εμείς τους κατασκευάζουμε. Τους εκπαιδεύουμε. Τους πλάθουμε..."» Ολα αυτά, στην πρώτη συνάντηση που γίνεται στη «ζεστή ατμόσφαιρα» μιας καφετερίας. «Ετσι, για να... σπάσει ο πάγος». Αφού βέβαια έχουν προηγηθεί, εντελώς παγερά, παρατηρήσεις του τύπου «Κατερίνα, ήρθες με τζιν;».

Επεται... τεστ χαρακτήρα: «Ας υποθέσουμε ότι δουλεύεις, δουλεύεις και δεν αναγνωρίζεται η δουλιά σου, πώς αντιδράς;..». Και οι απαραίτητες επεξηγήσεις: «Πρέπει να ρισκάρεις, γιατί αν δε ρισκάρεις, θα μείνεις ένας αφανής υπάλληλος». «Η "καραμέλα" που επαναλαμβάνεται κάθε φορά που σε βλέπουν να προβληματίζεσαι και να τραβιέσαι». Ασφαλώς, δε λείπουν ερωτήματα διακριτικά ειπωμένα. Για να αντισταθμιστούν οι υποψίες με το νεανικό ενθουσιασμό: «Νομίζετε ότι έχετε τη δυνατότητα να ηγηθείτε μιας ομάδας;». «Σ' αρέσουν τα ταξίδια; Δηλαδή, θα μπορούσες την άλλη βδομάδα να φύγεις για Πράγα;».

Αυτήν την ατμόσφαιρα προδιαγεγραμμένης συμφιλίωσης εργοδότη και υποψήφιου εργαζόμενου «διαταράσσουν» θέματα ουσιαστικά. Οτι, δηλαδή, δεν υπάρχει σταθερή αμοιβή. Υπάρχουν «ποσοστά». Που πρακτικά σημαίνει ότι για τις επτά και οκτώ ώρες που ο εργαζόμενος είναι στο πόδι κάθε μέρα, γυρνώντας από μαγαζί σε μαγαζί για να παρουσιάζει τη νέα προσφορά της εταιρίας, μπορεί να μην πάρει δεκάρα. Πρέπει όμως να ρισκάρεις... Κι η κατακλείδα: «Θα γράψω μια αναφορά για σένα που θα δώσω στο διευθυντή... Να δούμε αν μας κάνεις...».

«Στο τέλος της μέρας δεν ήξερα για τι να λυπηθώ: για τις ώρες μου που πήγαν χαμένες, για τα νέα παιδιά που παραμυθιάζονταν από αυτόν τον αγγελικά πλασμένο κόσμο που τους υποσχόταν η εταιρία ή για τα ίδια της τα στελέχη που ο προβληματισμός τους περιοριζόταν στο τι χρώμα κοστούμι θα φορούσαν την επόμενη;.. Είναι όμως πολύ άδικο να μη σου δίνουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσεις αυτό που μπορείς να κάνεις...», μοιράζεται η Κατερίνα αυτό που την έκανε να νιώσει η εμπειρία της.