Στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, παρά το γεγονός ότι αριθμούσε περίπου 1.000 φοιτητές, αναπτύχθηκε αξιόμαχο φοιτητικό κίνημα που στην κορύφωση της αντιδικτατορικής πάλης το Νοέμβρη του 1973, αποτέλεσε το κέντρο που συσπείρωσε ολόκληρη την πόλη ενάντια στη χούντα. Για τα γεγονότα που σημάδεψαν το φοιτητικό κίνημα στην Πάτρα την εποχή εκείνη, συζητήσαμε με την Τζόγια Καπάτου (φοιτήτρια στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων - Μηχανικών και τώρα καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Πατρών) και τον Γιώργο Χαντζοπλάκη, φοιτητή του Φυσικού και μέλος της Αντι-ΕΦΕΕ.

Το Πανεπιστήμιο της Πάτρας πέρα από το μικρό αριθμό φοιτητών είχε και την εξής ιδιαιτερότητα και αποτέλεσε, θα έλεγε κανείς, τον προπομπό αυτών που συμβαίνουν σήμερα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με την εισαγωγή των επιχειρήσεων και τη διαμόρφωση του διδακτικού προγράμματος όπως το μεγάλο κεφάλαιο απαιτεί. Δημιουργήθηκε επί κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου με εισήγηση της Διεθνούς Τράπεζας.

«Στην εισηγητική έκθεση - μας επισημαίνει η Τζ. Καπάτου - αναφερόταν πως θα ήταν αγγλόφωνο πανεπιστήμιο και θα απευθυνόταν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρο το χώρο της Μέσης Ανατολής. Υπήρχε χρηματοδότηση από τη Διεθνή Τράπεζα με αντάλλαγμα τον έλεγχο των προγραμμάτων σπουδών για όλη τη δομή του πανεπιστημίου. Καθ' όλη τη διάρκεια της χούντας, αξιωματούχοι της Διεθνούς Τράπεζας έρχονταν ανά τακτά χρονικά διαστήματα και προέβαιναν σε ελέγχους. Το ζήτημα είναι πως το Πανεπιστήμιο της Πάτρας, παρότι ξεκίνησε με αυτές τις προϋποθέσεις, δεν έγινε ποτέ αγγλόφωνο αλλά ελληνόφωνο. Οι βάσεις για να μην επικρατήσουν οι απαιτήσεις της Διεθνούς Τράπεζας, σύμφωνα με την αρχική συμφωνία, μπήκαν στη 16ωρη Γενική Συνέλευση με τη συμμετοχή όλων σχεδόν των φοιτητών το Φλεβάρη του 1973».

«Στη συνέλευση αυτή, η οποία, όπως είπαμε, σηματοδότησε την αρχή της απεμπλοκής από τα πλοκάμια της Διεθνούς Τράπεζας, εκλέχτηκε 5μελής Επιτροπή Αγώνα των φοιτητών. Η ανησυχία για την πορεία της εκπαίδευσης, η αγανάκτηση και η αντίδραση προς τη χούντα για τη συνολική εξέλιξη των πραγμάτων, που προηγήθηκε ενάμιση χρόνο πριν, μετουσιώθηκε τη μέρα εκείνη σε οργανωμένη δράση και ενιαία έκφραση.

Θυμάμαι πως στο αμφιθέατρο επικρατούσε το αδιαχώρητο. Η συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών συμμετείχε στη συνέλευση με πρωτοφανές ενδιαφέρον για τα ζητήματα που τέθηκαν. Βγήκε από μέσα μας όλη η ενέργεια που συσσωρεύτηκε το προηγούμενο διάστημα, όλα όσα μας απασχολούσαν. Από τον εκδημοκρατισμό της Παιδείας, τη λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος, την ύπαρξη δημοκρατικών δικαιωμάτων και λαϊκών ελευθεριών έως την ανατροπή της συγκεκριμένης πολιτικής κατάστασης.

Το κίνημα από εκείνη την ημέρα προχωρούσε με μεγαλύτερη οργάνωση, όπου η πλειοψηφούσα άποψη μέσα στις επιτροπές έπαιρνε ενιαία έκφραση έξω. Δηλαδή, δημοκρατικός συγκεντρωτισμός στην πράξη».

«Υπήρξαν στιγμές που σφράγισαν το φοιτητικό κίνημα στην Πάτρα. Μεταξύ άλλων χαρακτηριστικά στιγμιότυπα αποτέλεσαν οι φοιτητικές εκλογές το Νοέμβρη του 1972, η κατάληψη του κτιρίου της φοιτητικής λέσχης το Μάρτη του 1973 και, φυσικά, η κατάληψη του Πανεπιστημίου το Νοέμβρη του 1973.

Μετά από πιέσεις και αγώνες η χουντική Διοικούσα Επιτροπή του Πανεπιστημίου, με πρόσεδρο τον στρατηγό εν αποστρατεία Αχιλλέα Τάγαρη, δέχτηκε να διεξαχθούν φοιτητικές εκλογές. Οι εκλογές έγιναν σε κλίμα τρομοκρατίας με ενιαίο ψηφοδέλτιο, στο οποίο υπερψηφίστηκαν οι αντιχουντικοί φοιτητές. Η Διοικούσα Επιτροπή, αντιλαμβανόμενη το αποτέλεσμα, προσπάθησε μέσω των μελών της Εφορευτικής Επιτροπής να καταφύγει στη νεολαία. Κάποιος από αυτούς, αφού δεν μπόρεσε να βγάλει έξω από το χώρο του Πανεπιστημίου τα ψηφοδέλτια γιατί επιτηρούσαμε όλες τις εξόδους του Πανεπιστημίου, τα έριξε μέσα στα καζανάκια και στη θέση τους έβαλαν τα δικά τους. Παρά το γεγονός ότι ανακαλύψαμε τη νοθεία καθώς αμέσως μετά τα αποτελέσματα ένας φοιτητής τα βρήκε στις τουαλέτες, οι εκλογές φυσικά δεν ακυρώθηκαν και παρέμεινε το χουντικό συμβούλιο.

Το Μάρτη του 1973, προχωρήσαμε με συνθήματα κατά της χούντας σε κατάληψη του κτιρίου της φοιτητικής λέσχης. Την κατάληψη διέλυσαν βίαια η Ασφάλεια και η Αστυνομία και παραπέμφθηκαν σε δίκη 8 φοιτητές με κατηγορίες απίθανες, όπως, π.χ., για ...τεντιμποϊσμό.

Η δίκη ορίστηκε για τον Αύγουστο με το σκεπτικό ότι οι φοιτητές θα απουσίαζαν. Κάτι τέτοιο όμως δεν έγινε καθώς την ημέρα της δίκης οι φοιτητές συγκεντρώθηκαν μαζικά έξω από τα δικαστήρια για να συμπαρασταθούν στους διωκόμενους. Τέσσερις καταδικάστηκαν με αναστολή και τέσσερις αθωώθηκαν».

Ο Γ. Χαντζοπλάκης, μέλος τότε της Αντι-ΕΦΕΕ, θυμίζει τις κορυφαίες εκείνες στιγμές του φοιτητικού κινήματος. «Το κίνημα στην Πάτρα άρχισε δειλά δειλά να κάνει τα πρώτα του βήματα στις αρχές του 1972. Αρχίζουν να δημιουργούνται οι πρώτοι πυρήνες συζητήσεων με θέμα την πολιτική της χούντας στο χώρο της Παιδείας σε σπίτια και καφενεία. Οι φοιτητές της Πάτρας παρακολουθούσαν από κοντά τις κινήσεις του φοιτητικού κινήματος της Αθήνας, λόγω και της κοντινής απόστασης, και είχαν ενημέρωση. Με τον ορισμό των φοιτητικών εκλογών στις αρχές του Νοέμβρη του 1972 από τη χούντα, κάνει την εμφάνισή της και η Αντι-ΕΦΕΕ. Μέλη και φίλοι της Αντι-ΕΦΕΕ παίρνουν μέρος σε συζητήσεις και συγκεντρώσεις. Πριν από τη μεγάλη συνέλευση του Φλεβάρη του 1973 είχε προηγηθεί συγκέντρωση σε σπίτι συνδικαλιστή όπου παραβρέθηκαν και μέλη της».

Το δικό της ρόλο έπαιξε η παράνομη εφημερίδα «Πανσπουδαστική». «Η "Πανσπουδαστική" διακινούνταν από σπίτι σε σπίτι φοιτητών. Την επόμενη μέρα προκαλούσαμε συζητήσεις γύρω από τα θέματα που διαπραγματευόταν. Ετσι διαπιστώσαμε κι αν διαβαζόταν ή πεταγόταν από φόβο στα σκουπίδια. Ρίχναμε την εφημερίδα κάτω από την πόρτα του διαμερίσματος του συμφοιτητή μας και μετά από λίγο χτυπούσαμε το κουδούνι για να την πάρει ο ίδιος και συγχρόνως να μπορέσουμε να συζητήσουμε μαζί του. Ηταν ένας τρόπος να βλέπουμε τις αντιδράσεις και τις απόψεις του», εξηγεί ο Γ. Χαντζοπλάκης.

Οι συνθήκες δημιουργούσαν πρόβλημα στην έκφραση των φοιτητών και μετά την «ανάδειξη» των χουντικών ΔΣ στις φοιτητικές εκλογές του Νοέμβρη του 1972, «δόθηκε γραμμή από την Αντι-ΕΦΕΕ, εκτός από το σύλλογο των Κρητών φοιτητών που υπήρχε, να δημιουργηθούν και άλλοι σύλλογοι τοπικοί. Αρχισαν προσπάθειες για τη δημιουργία συλλόγου Θεσσαλών και Ηπειρωτών φοιτητών, Στερεοελλαδιτών κλπ. Η προσπάθεια αυτή μπλοκαρίστηκε από τη χούντα και δεν καρποφόρησε. Ομως είχε τα θετικά της. Εγιναν συζητήσεις για δημοκρατικά καταστατικά, διαπιστώθηκε η αναγκαιότητα για μια οργανωμένη δράση για τη λύση αιτημάτων, κάτι άγνωστο για πολλούς φοιτητές μέχρι τότε. Αποφασιστική ήταν η παρέμβαση της Αντι-ΕΦΕΕ και στην κατάληψη του Πανεπιστημίου στις 16 Νοέμβρη 1973. Μέλη και φίλοι της στελέχωσαν πολλές από τις επιτροπές κατάληψης. Το βράδυ της κατάληψης ένα μεγάλο δέμα με εφημερίδες "Πανσπουδαστική" αφέθηκαν έξω από το ραδιοφωνικό σταθμό των φοιτητών και κάθε φοιτητής είχε τη δυνατότητα να διαβάσει παράνομο Τύπο. Ομως και μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου κυκλοφόρησε το φύλλο της "Πανσπουδαστικής" και στην Πάτρα σε αρκετά μεγάλο αριθμό βοηθώντας έτσι στη σωστή ενημέρωση σχετικά με τα γεγονότα που είχαν εξελιχθεί στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο αλλά και τις προοπτικές που ανοίγονταν για το αντιδικτατορικό κίνημα».

Το χτύπημα της χούντας το Φλεβάρη του 1974 βρήκε και την Αντι-ΕΦΕΕ της Πάτρας. «Πολλά μέλη και φίλοι της πιάστηκαν τότε στην Ασφάλεια Πάτρας, βασανίστηκαν και ορισμένα προφυλακίστηκαν στις φυλακές Κορυδαλλού. Για την ιστορία, θα αναφέρω ορισμένους που θυμάμαι: Ηταν ο Κώστας Διακουμής, ο Σπύρος Καναβός, ο Χαντζοπλάκης Γιώργος, ο Γιάννης Βρακάς, ο Ευτύχης Παλλήκαρης, ο Καλογήρου Θόδωρος, ο Νίκος Μάλλης κ.ά. Οι τέσσερις πρώτοι προφυλακίστηκαν από το έκτακτο στρατοδικείο στις φυλακές Κορυδαλλού όπου τους βρήκε η μεταπολίτευση τον Ιούλιο του 1974», καταλήγει ο Γ. Χαντζοπλάκης.