"Εχω τέσσερα παιδιά. Δεν εργάζομαι. Ούτε εγώ, ούτε η γυναίκα μου. Τι να κάνω; Να στείλω τα παιδιά στο σχολείο; Η να τα βάλω να πλένουν τζάμια για να ζήσουνε;". Οι ερωτήσεις του Μεχμέτ έπεσαν κοφτές η μία μετά την άλλη, όταν περιέγραφε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μουσουλμάνοι στο Γκαζοχώρι, στον επικεφαλής της "Αγωνιστικής Συνεργασίας για την Αθήνα", Λεων. Αυδή,που περιόδευσε χτες στην περιοχή.

Η συζήτηση και η περιοδεία στις γειτονιές, στο σύλλογο και τα καφενεία, μουσουλμανικά και ελληνικά, στο Γκάζι, κράτησε χτες ως αργά το βράδυ. Γιατί τα προβλήματα είναι πολλά, αλλά μεγάλη "είναι και η ανάγκη να συνεννοηθούμε", όπως υπογράμμισε ο υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων. Γιατί εμείς- σημείωσε - δε σας φέρνουμε έτοιμες λύσεις, δεν ήρθαμε να σας πούμε μεγάλα λόγια. Να οργανωθείτε σας ζητάμε, να συντονίσετε τον αγώνα σας κι εμείς θα είμαστε δίπλα σας, να βοηθήσουμε πολιτικά, να παλέψουμε μαζί σας, όχι για λογαριασμό σας.

Ο Λεων. Αυδής, τον οποίο η μειονότητα γνωρίζει καλά - άλλωστε πολλοί στον Εκπολιτιστικό Μορφωτικό Σύλλογο του είπαν: "Εσείς, η παράταξή σας η δημοτική, και παράλληλα το ΚΚΕ, είσαστε οι μοναδικοί, που έχετε τακτική σταθερή επαφή μαζί μας. Δε μας θυμόσαστε μία στο τόσο" - πρότεινε και ήταν αυτός κι ένας από τους λόγους της χτεσινής περιοδείας, το επόμενο διάστημα: Να οργανωθεί με πρωτοβουλία και των δύο πλευρών μια συνάντηση των εκπροσώπων της "Αγωνιστικής Συνεργασίας" και εκπροσώπων των μουσουλμάνων, προκειμένου να θέσουν τις βάσεις για ένα κοινό πρόγραμμα δράσης, να συγκεντρώσουν τα προβλήματα και να ανταλλάξουν απόψεις για τους τρόπους διεκδίκησης της επίλυσής τους.

Τα προβλήματα πολλά. Ο ρατσισμός, η ανεργία, η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη, αλλά ακόμα και η ανυπαρξία των πλέον στοιχειωδών προϋποθέσεων για να διατηρήσουν οι μουσουλμάνοι την πολιτιστική τους ταυτότητα, τα ήθη και τα έθιμά τους, βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη. Η αφετηρία όλων, όμως, είναι βαθιά πολιτική, που - όπως παρατήρησε ο Λεων. Αυδής - δεν έχει άλλο στόχο από τη διατήρηση της "μειονεξίας", που εμφανίζουν όλες οι περιθωριοποιημένες ομάδες πληθυσμού έναντι του κυρίαρχου στοιχείου, ώστε η εκμετάλλευσή τους να είναι εύκολη, η ένταξή τους στο κοινωνικό σύνολο αδύνατη, εκτός κι αν δεχτούν, συμβιβαστούν, με την ενσωμάτωσή τους.

Στη συζήτηση που κράτησε πολλή ώρα στο χώρο του Μουσουλμανικού Συλλόγου, η θέση αυτή πιστοποιήθηκε με στοιχεία, τα οποία μοιάζουν εξωφρενικά, παράλογα, για κάποιον που δεν ξέρει την κατάσταση από τα μέσα. Πώς να πάνε τα παιδιά σχολείο όταν το 92,7% των γυναικών και το 42,7% των ανδρών είναι άνεργοι και ζουν πέρα και από τα όρια της εξαθλίωσης; Κι αν η κατάσταση είναι κάπως καλύτερη για κάποιες οικογένειες, πώς να νιώθει ένα 12χρονο μουσουλμανάκι, που δεν έχει μάθει ακόμα τη γλώσσα ή τη γνωρίζει ελάχιστα, σε μια τάξη όπου τα άλλα παιδιά είναι μόλις εφτά - οχτώ χρονών; Οταν δε λαμβάνεται ακόμη ουσιαστική μέριμνα για την πολυπολιτισμική εκπαίδευση, που μόλις τελευταία ξεκίνησε να λειτουργεί πειραματικά στο 87ο Δημοτικό Σχολείο της περιοχής; Ποιος ενδιαφέρεται, αν τα αποτελέσματα είναι ήδη εμφανή; Οι ίδιοι οι μουσουλμάνοι έλεγαν χτες με ικανοποίηση ότι ένα 65 με 70% των παιδιών που εντάχθηκαν στο νέο πρόγραμμα έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στην εκμάθηση της γλώσσας. Ο παραλογισμός ενός δήμου και ενός κράτους γενικότερα που ενδιαφέρονται από καθόλου έως ελάχιστα έχει ανάλογη συνέχεια σε όλους τους τομείς. Οταν ζητούνται πιστοποιητικά εννιάχρονης εκπαίδευσης, ακόμα και για να εργαστεί κανείς στην υπηρεσία καθαριότητας, με αποτέλεσμα να αποκλείονται οι μουσουλμάνοι, οι οποίοι είτε δεν πήγαν ποτέ γιατί δούλευαν στα χωράφια είτε παρακολούθησαν μόλις τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού.

"Είναι καλό - σημείωσε ο Μουμίν Τζαχίτ, πρόεδρος του Συλλόγου, ακόμα και γι' αυτή τη δουλιά να έχουν τελειώσει όλοι το 9χρονο υποχρεωτικό σχολείο". Αλλά δε θα 'πρεπε, αναρωτήθηκε, να έχει ληφθεί μέριμνα για τους μουσουλμάνους που δεν το κατάφεραν ή για όσους από αυτούς έχουν τη διάθεση να το τελειώσουν σήμερα;". Ο Λεων. Αυδής προχώρησε τη σκέψη του λίγο παραπέρα: Δε φτάνει να λέμε ότι το σχολείο είναι υποχρεωτικό. Υπάρχουν παιδιά που πουλάνε λουλούδια ή χαρτομάντιλα γιατί δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς. Δεν μπορούμε να μην υπολογίσουμε δίπλα στη βαρύτητα της λέξης "υποχρεωτικό" το ρόλο των χρημάτων που θα χάσουν από τη δουλιά τους. Ισως θα έπρεπε, πρότεινε, ανάμεσα στα αιτήματά μας να θέσουμε και αυτό της επιδότησης των οικογενειών που δεν έχουν άλλους πόρους, ώστε να αποκτήσουν τη δυνατότητα οι "εργατοώρες" να αντικατασταθούν με ώρες μάθησης.

Τα προβλήματα δε σταμάτησαν σ' αυτό το σημείο, ούτε οι ιδέες, οι προτάσεις, η θέληση για κοινή προσπάθεια. Η περιοδεία συνεχίστηκε ως αργά το βράδυ και έγιναν ακόμα πολλά. Αλλά ένα πράγμα δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Οτι οι άνθρωποι που ζουν στο Γκάζι δεν έχουν καν τη δυνατότητα να θάψουν εδώ τους νεκρούς τους. Να παντρέψουν τα παιδιά τους με το δικό τους, ιδιαίτερο τρόπο. Κάνουν ...θόρυβο και ενοχλούν τους γείτονες. Δεν έχουν χώρο. Αν έβαζε καθένας μας τον εαυτό του στη θέση τους...

Γεράσιμος ΤΡΥΦΩΝΑΣ

Η "Αγωνιστική Συνεργασία" δεν έμεινε, τα χρόνια που μεσολάβησαν, στα λόγια. Σε αντίθεση με το Δήμο της Αθήνας αλλά και τις άλλες παρατάξεις του Δημοτικού Συμβουλίου - που είχαν κάθε φορά πολλά να πουν αλλά όταν ερχόταν η ώρα για έργα απουσίαζαν - οι παρεμβάσεις της "Αγωνιστικής Συνεργασίας" δε σταμάτησαν καθόλου, ούτε για τα μεγάλα, ούτε για τα μικρά προβλήματα.

Αρκεί να αναφέρουμε την πρωτοβουλία της παράταξης, που ανέπτυξε στο Δημοτικό Συμβούλιο ο επικεφαλής της Λεων. Αυδής,για τη σύσταση Διαπαραταξιακής Επιτροπής που θα ασχολείται με τη μειονότητα και τα προβλήματά της. Η διαπαραταξιακή συστάθηκε με ομόφωνη απόφαση και τα συνήθη κολακευτικά λόγια της παράταξης του δημάρχου για τη σημαντική πρωτοβουλία του Λ. Αυδή. Στην πράξη όμως η λειτουργία της ακυρώθηκε με ευθύνη της διοίκησης του δήμου, των ίδιων, δηλαδή, ανθρώπων που έκριναν τη σύστασή της καθοριστικής σημασίας. Στην πορεία, σε μια κίνηση εντυπωσιασμού, όπως αποδείχτηκε, η πλειοψηφία διεύρυνε το αντικείμενό της - περιέλαβε τους οικονομικούς μετανάστες και τους πρόσφυγες - αλλά την ίδια στιγμή δεν της εξασφάλισε καν γραμματειακή υποστήριξη. Η επιτροπή υπέδειξε παρ' όλα αυτά κάποια μέτρα, αλλά κι αυτά έμειναν στα χαρτιά. Στη συνέχεια αδράνησε. Η "Αγωνιστική Συνεργασία" εξετάζει μετά από αυτά το ενδεχόμενο παραίτησής της από τη διαπαραταξιακή και καταγγελίας της αδράνειάς της.

Παράλληλα, όλο αυτό τον καιρό η "Αγωνιστική Συνεργασία" συμπαραστάθηκε στη μειονότητα για την απόκρουση ρατσιστικών εκδηλώσεων - όπως οι επιθέσεις της "Χρυσής Αυγής" - αλλά και ρατσιστικών συμπεριφορών. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση άδειας καφενείου που είχε έρθει στο Δημοτικό Συμβούλιο με αρνητική εισήγηση από το διαμερισματικό συμβούλιο, χωρίς αιτιολογία, απλώς γιατί ο άνθρωπος που τη ζητούσε ήταν μουσουλμάνος! Μετά την παρέμβαση του Λ. Αυδή, ο οποίος αποκάλυψε τη ρατσιστική αφετηρία της πρότασης του διαμερίσματος να μη δοθεί άδεια, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα να τη χορηγήσει.

Η "Αγωνιστική Συνεργασία" ζήτησε επίσης να προσλαμβάνεται κάποιο ποσοστό μουσουλμάνων για τις εργασίες του δήμου. Η πρότασή της όμως αποκρούστηκε από το δήμο με την επίκληση νομικών εμποδίων. Το θέμα έφτασε και στη Βουλή με Ερώτηση του ΚΚΕ, χωρίς αποτέλεσμα και πάλι.

Επιπλέον, η "Αγωνιστική Συνεργασία" έκανε παρεμβάσεις για να παραχωρηθούν χώροι στους μουσουλμάνους για πολιτιστικές - κυρίως θρησκευτικές - εκδηλώσεις αλλά και για κοινωνικές εκδηλώσεις.

"Συγκυρίες πολιτικές έχουν δημιουργήσει το πλάσμα της μουσουλμανικής μειονότητας", επισήμανε χτες ο υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων Λεων. Αυδής, με αφορμή την επίσκεψη αντιπροσωπείας της παράταξης στο Γκαζοχώρι. "Το ζήτημα, υπογράμμισε, ξεκίνησε από τη θέση ότι υπάρχει μόνο θρησκευτική μειονότητα και κατέληξε για κάποιο διάστημα στο να τεθούν όλοι οι μουσουλμάνοι σε κάποιο είδος προστασίας από την Τουρκία. Ηδη, ενόψει των σημερινών συγκυριών, ορισμένοι εθνικο... επιχειρηματικοί κύκλοι θυμήθηκαν τους Πομάκους και επιχειρούν να τους δημιουργήσουν εθνικιστική ιδεολογία. Στην ταύτιση των τριών μειονοτήτων - Τουρκογενείς, Τσιγγάνοι και Πομάκοι - έχουν συμβάλει, εκτός από τη γνωστή οδηγία του ΝΑΤΟ το 1951, ο ρατσισμός, αλλά και η ανάγκη για κάποια πολιτιστική ή εθνική ταυτότητα".

Ετσι, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μουσουλμάνοι στην περιοχή της Αθήνας έχουν την αφετηρία τους στις διακρίσεις και την πολιτική που έχει εφαρμοστεί στη Θράκη. "Συνήθως δεν έχουν παιδεία και επαγγελματική κατάρτιση, σχολίασε ο Λ. Αυδής, ενώ αντιμετωπίζουν και το φράγμα της γλώσσας. Σ' αυτές τις συνθήκες, στο σχολείο τα παιδιά τους βρίσκονται σε μειονεκτική θέση. Εχει ιδιαίτερη σημασία η έλλειψη άλλης πολιτιστικής ζωής, πλην της θρησκείας. Οι μειονοτικοί έχουν αποκοπεί από τις παραδοσιακές τους απασχολήσεις και διατηρούν απλώς ορισμένα ήθη και έθιμα κι αυτά μόνο αν το επιτρέπουν οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Ετσι, οι μειονότητες μένουν στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής και αντιμετωπίζουν σχετική ή απόλυτη εξαθλίωση, σε συνδυασμό με τη δυσπιστία έως και την εχθρότητα της κυρίαρχης πληθυσμιακής ομάδας στο χώρο που ζουν".

Με βάση αυτά τα στοιχεία, οι άξονες της πολιτικής της "Αγωνιστικής Συνεργασίας", που θα διαπερνούν τις προγραμματικές της θέσεις, είναι οι εξής:

• Καταπολέμηση του ρατσισμού και του εθνικισμού, τόσο για την άμυνα των μειονοτικών, όσο και για να μην αποπροσανατολίζονται.
• Προσπάθεια για ένταξή τους στην πόλη, αλλά όχι για ενσωμάτωση. Είναι σεβαστή η πολιτιστική τους ταυτότητα και πρέπει να διαφυλαχτεί.
• Καταπολέμηση της ανεργίας, προσπάθεια για ευκαιρίες απασχόλησης και καταπολέμηση των σχετικών νομικών εμποδίων.
• Παιδεία για τα παιδιά τους, στα πλαίσια πολυπολιτισμικής αντίληψης, με προσπάθεια να ξεπεραστούν οι μειονεξίες.
• Δημιουργική απασχόληση, ειδικά των νέων, με άνοιγμα Κέντρων Νεότητας.
• Συμπληρωματικές πηγές εισοδήματος και ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη.

Τη δική τους απάντηση δίνουν οι νέοι της Ικαρίας στα κατευθυνόμενα φαινόμενα ρατσισμού και ξενοφοβίας που έκαναν την εμφάνισή τους και στο νησί, στις 19 του Μάρτη, όταν στο χωριό Αγιος Πολύκαρπος οπλισμένοι κουκουλοφόροι επιτέθηκαν σε Αλβανούς! Οι νέοι του νησιού, μέσα από τον Σύλλογο Νεολαίας Ικαρίας,προτείνουν προς την Ενωση Δήμων και Κοινοτήτων της Ικαρίας, σε τοπικούς συλλόγους και οργανώσεις, να ξεκινήσει αντιρατσιστική καμπάνια σε όλο το νησί, με συζητήσεις αντιρατσιστικού περιεχομένου σε κάθε χωριό, λαϊκές συνελεύσεις ανά κοινότητα με τη συμμετοχή και των αλλοδαπών, εκδηλώσεις σε όλα τα σχολεία του νομού για το ρατσισμό και την ξενοφοβία. Οι προτάσεις του Συλλόγου θα κατατεθούν και στην αυριανή πανικαριώτικη συζήτηση που διοργανώνουν τοπικοί μαζικοί φορείς στις 8 το απόγευμα στο Πολιτιστικό Κέντρο του Χριστού Ραχών για το θέμα της ξενοφοβίας.

Ο Σύλλογος Νεολαίας Ικαρίας με ανακοίνωσή του καταδικάζει την πράξη αυτή "ως κοινωνικό φαινόμενο, προϊόν του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, που καλλιεργείται έντεχνα τόσο από ορισμένους πολιτικούς και κοινωνικούς κύκλους ως και από τα ΜΜΕ" και υπογραμμίζει: "Αναμφιβόλως είναι προτιμότερο για τους εκάστοτε κυβερνώντες να διοχετεύουν την οργή και την αγανάκτηση του κόσμου για τη συνεχώς αυξανόμενη ανεργία και τη διεύρυνση της φτώχειας στους αλλοδαπούς, προκειμένου να μην αντιμετωπίζουν οι ίδιοι τις διαμαρτυρίες και την απαίτηση του λαού για την επίλυση των καυτών κοινωνικών προβλημάτων". "Τα προβλήματα αυτά - συνεχίζει - μαζί με τα προβλήματα της εκπαίδευσης, υγειονομικής περίθαλψης, έλλειψης αθλητικής υποδομής και ψυχαγωγίας γενικότερα, που μαστίζουν το νησί μας, εξώθησαν τους νέους αυτούς στην τέλεση μιας τέτοιας απαράδεκτης πράξης".

Πάντως, όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση, πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό, που δεν είναι δυνατόν να χαρακτηρίσει ένα ολόκληρο νησί με 7.000 κατοίκους, γνωστούς για τον προοδευτισμό τους, που έχουν να αναδείξουν τις καλύτερες παραδόσεις αλληλεγγύης και φιλοξενίας. "Ενα νησί - σημειώνεται - που καλοδέχτηκε πάρα πολλούς πρόσφυγες και δεκάδες πολιτικούς εξόριστους. Ενα νησί που γνωρίζει πολύ καλά τι θα πει ξενιτιά, μια και η πλειοψηφία των νέων του μετανάστευσε από τις πρώτες κιόλας δεκαετίες του αιώνα μας στη Γερμανία, στην Αυστραλία, στις ΗΠΑ και αλλού αναζητώντας μια ευκαιρία στη ζωή, όπως άλλωστε την αναζητούν και οι αλλοδαποί που έρχονται στη χώρα μας".