Η κατάσταση στην ΟΑ και η πορεία της, είναι αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών. Οι οποίες εντάσσονται μέσα στο πλαίσιο της ασκούμενης κοινής ευρωενωσιακής πολιτικής για τις μεταφορές.

Αυτή βασίζεται στη λογική της απελευθέρωσης των αγορών και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Οι βασικοί άξονες αυτής της πολιτικής, οι προτεραιότητες, καθορίστηκαν από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και τη Λευκή Βίβλο για την ανταγωνιστικότητα.

Η ουσία αυτής της πολιτικής αποσκοπεί στη διευκόλυνση της αναπαραγωγής του κεφαλαίου, δίνοντας διέξοδο στα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια, στην ενίσχυση της τάσης συγκέντρωσης και μεγέθυνσης του βαθμού κεφαλαιοποίησης, στη διασφάλιση της κερδοφορίας του κεφαλαίου.

Πολιτική η οποία προωθείται μέσα από τη δημιουργία των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφοράς. Δίκτυα, με τα οποία επιδιώκεται η ενοποίηση της ευρωενωσιακής αγοράς μέσα από τη διασύνδεση και την ενσωμάτωση των επιμέρους δικτύων των κρατών - μελών.

Η ενοποίηση και συμβατότητα των ευρωπαϊκών δικτύων είναι καθοριστικός παράγοντας στη διευκόλυνση της διακίνησης, ιδιαίτερα των εμπορευμάτων.

Ειδικότερα για τη χώρα μας, εκτός από τα παραπάνω, σημαντικός αναδεικνύεται και ο ρόλος, τον οποίο καλείται να αναλάβει στα πλαίσια της διευκόλυνσης, της διείσδυσης στα Βαλκάνια και στην ευρύτερη περιοχή. Αυτό εξυπηρετεί και η δημιουργία του βασικού κόμβου συνδυασμένων μεταφορών στην Αττική και συμπληρωματικών περιφερειακών κόμβων, στα βασικά σημεία του άξονα.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι το μεγαλύτερο κομμάτι των ευρωενωσιακών χρηματοδοτικών εισροών κατευθύνεται στη δημιουργία και τον εκσυγχρονισμό των βασικών υποδομών για τη δημιουργία αυτών των δικτύων (αεροδρόμια, γεφύρια, λιμάνια, οδικοί άξονες κλπ.).

Για τις αερομεταφορές, αυτή η πολιτική εξειδικεύεται μέσα από την πολιτική του Ευρωπαϊκού «Ενιαίου Ουρανού», με την ενοποίηση, σε πρώτη φάση, των πολιτικών ζωνών, μέσα από την κατάργηση των κρατικών FIR, με την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισής του και τη λειτουργία του με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.

• Δημιουργία ιδιωτικού αεροδρομίου στα Σπάτα, μέσα από δημόσια και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και την κρατική εγγύηση για τη βιωσιμότητα της επένδυσης. Η κατασκευή και η διαχείρισή του γίνεται από τη γερμανική «Χόχτιφ».
• Απελευθέρωση των εσωτερικών αερογραμμών, αδειοδότηση και λειτουργία ιδιωτικών αεροπορικών εταιριών.
• Απελευθέρωση των υπηρεσιών επίγειας εξυπηρέτησης.
• Στα πλαίσια του ευρωπαϊκού «ενιαίου ουρανού», προωθείται μέσα από τον κατακερματισμό της, η ιδιωτικοποίηση της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ).
• Η ιδιωτικοποίηση του Ομίλου της ΟΑ. Μέσα από τα λεγόμενα «προγράμματα εξυγίανσης» στόχευαν στο να επιταχύνουν αυτή τη διαδικασία. Τα «προγράμματα εξυγίανσης» οδήγησαν στη συρρίκνωση και απαξίωση του Ομίλου (περιορισμός του πτητικού έργου, μείωση των θέσεων εργασίας, ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις, συρρίκνωση των αποδοχών).

Για την ιδιωτικοποίηση του Ομίλου επιλέχθηκε η μέθοδος του διαχωρισμού του έργου του Ομίλου. Στα πλαίσια αυτά έχει ήδη ιδιωτικοποιηθεί η «Olympic Catering», ενώ βρίσκεται στην τελική φάση η διαδικασία ιδιωτικοποίησης του συστήματος ηλεκτρονικής κράτησης (σύστημα «Gallileo»), η ίδια διαδικασία θα ακολουθηθεί και για την υπηρεσία επίγειας εξυπηρέτησης, καθώς και για την τεχνική βάση. Ταυτόχρονα, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία ιδιωτικοποίησης του πτητικού έργου, της νέας ΟΑ, η οποία θα προέλθει από την ενοποίηση του πτητικού έργου της ΟΑ, με αυτό της «Ολυμπιακής Αεροπλοΐας» και των «Μακεδονικών Γραμμών». Ενώ τα διάφορα πρόστιμα από την Κομισιόν για παραβιάσεις των «προγραμμάτων εξυγίανσης», συμβάλλουν στην επιτάχυνση των διαδικασιών ιδιωτικοποίησης.

Συμπερασματικά, η ΕΕ επιδιώκει στα πλαίσια της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας να ενισχύσει την τάση συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης στον κλάδο των αερομεταφορών. Διακηρυγμένη θέση της Κομισιόν και της αρμόδιας Επιτρόπου είναι ότι αυτή η διαδικασία ανασυγκρότησης πρέπει να οδηγήσει στη δημιουργία 3-4 μεγάλου μεγέθους αεροπορικών εταιριών σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ ο ρόλος των υπολοίπων εταιριών θα είναι περιφερειακός. Φαίνεται λοιπόν ότι στα πλαίσια του ευρωπαϊκού καταμερισμού στις αερομεταφορές, η νέα ΟΑ θα λειτουργεί σε περιφερειακό επίπεδο για την εξυπηρέτηση των εσωτερικών αερογραμμών και την αεροπορική σύνδεση με την περιοχή των Βαλκανίων.

α) Ο ευρωπαϊκός «ενιαίος ουρανός», σε συνδυασμό με τις γενικότερες αλλαγές συνόρων που πραγματοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή, περικλείει πιθανούς κινδύνους για την ασφάλεια και την εθνική ανεξαρτησία της χώρας.

β) Συρρίκνωση των θέσεων εργασίας.

γ) Συμπίεση της τιμής της εργατικής δύναμης. Σφικτή εισοδηματική πολιτική, ανατροπές εργασιακών σχέσεων, εντατικοποίηση, αντιασφαλιστικοί νόμοι.

δ) Τρομοκρατία στους εργασιακούς χώρους.

ε) Επιπτώσεις στην ασφάλεια των πτήσεων.

στ) Αύξηση των τιμών των εισιτηρίων.

ζ) Προβλήματα στην αεροπορική σύνδεση, ιδιαίτερα των άγονων περιοχών και των μη βιώσιμων επιχειρηματικά γραμμών.

Ούτε, βεβαίως, διέξοδος μπορεί να υπάρξει με βάση την άποψη της ηγεσίας του συνδικαλιστικού κινήματος, της ΟΣΠΑ, ότι «υπάρχουν περιθώρια να βρεθεί μια βιώσιμη λύση, με την προϋπόθεση ότι η κυβέρνηση και οι εργαζόμενοι, μέσα από έναν ειλικρινή διάλογο θα καταλήξουν σε κοινά αποδεκτές θέσεις, σε μια "εθνική συμφωνία" για τη διάσωση και ανάπτυξη του εθνικού αερομεταφορέα». Η οποία, όπως φάνηκε και από τις εργασίες της ημερίδας, θα μπορούσε να αποδεχτεί, ουσιαστικά, την ιδιωτικοποίηση της ΟΑ μέσα από τη μετατροπή της σε πολυμετοχική εταιρία, στην οποία εγγυητής της πορείας της, άρα και της κερδοφορίας της επένδυσης, θα είναι το δημόσιο.

Είναι λαθεμένες και επικίνδυνες για το λαϊκό κίνημα οι απόψεις ότι μπορούν να συνδυαστούν οι πολιτικές της ιδιωτικοποίησης, της ανταγωνιστικότητας, της κερδοφορίας, με τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων.

Σήμερα απαιτείται η πιο πλατιά αγωνιστική συσπείρωση και δράση των εργαζόμενων της ΟΑ με τους υπόλοιπους εργαζόμενους, με τα λαϊκά στρώματα της πόλης και της υπαίθρου, για να εκφράσουν την ανυπακοή τους στις επιταγές της ΕΕ, για να βάλουν εμπόδια στην ιδιωτικοποίηση της ΟΑ.

Διέξοδος η οποία μπορεί να προέλθει μέσα από μια γενικότερη αλλαγή στο συσχετισμό της δύναμης και στο πολιτικό επίπεδο για την ανατροπή της αντιλαϊκής πολιτικής, για τη λαϊκή εξουσία.