Μετά από 54 χρόνια, η λειτουργία της ΛΑΡΚΟ φτάνει πλέον στο «λαιμό του μπουκαλιού». Οι επόμενοι μήνες είναι κρίσιμοι για το αν και πώς θα συνεχιστεί η λειτουργία της επιχείρησης, για τη δουλειά των εκατοντάδων εργαζομένων, για την επιβίωση της ίδιας της περιοχής, η οικονομία της οποίας βασιζόταν κατά πολύ στα εισοδήματα των εργαζομένων και στη συνολικότερη οικονομική δραστηριότητα γύρω από τη ΛΑΡΚΟ.

Κόσμος παρέμενε στον τόπο του, στη Λάρυμνα και στα γύρω χωριά, επειδή το εργοστάσιο έδινε μεροκάματο. Σχολεία, υπηρεσίες, μαγαζιά λειτουργούσαν γι' αυτόν ακριβώς το λόγο. Ολη η ευρύτερη περιοχή επηρεάζονταν από τη λειτουργία της. Είναι φανερό επομένως ότι η εξέλιξη με το εργοστάσιο της ΛΑΡΚΟ, αλλά και τις άλλες εγκαταστάσεις (π.χ. μεταλλεία) επηρεάζει πολύ περισσότερους από τους 1.200 εργαζόμενους που δίκαια αγωνιούν για το ψωμί τους.

Η κυβέρνηση και τα επιτελεία της παρουσιάζουν ως «σωτηρία από τον βέβαιο χαμό» το σχέδιο εκποίησης της εταιρείας, που έχει αναλάβει να διεκπεραιώσει ο εδικός εκκαθαριστής. Επικαλούνται τον διεθνή ανταγωνισμό, την κρίση, την πτώση στις τιμές του νικελίου παγκόσμια, που σε συνάρτηση με τα μεγάλα χρέη κάνουν ασύμφορη τη λειτουργία της όπως πριν.

Ηδη στη Βουλή ψηφίστηκε η τροπολογία για τους δύο διαγωνισμούς (εργοστάσιο και μεταλλεία). Ο ενδιαφερόμενος επενδυτής (ή οι επενδυτές) στο εργοστάσιο θα έχει τη δυνατότητα από ένα σύνολο «φτασμένων» εργατοτεχνιτών μεταλλεργατών να διαλέξει όσους του χρειάζονται για να συνεχίσει κερδοφόρα την παραγωγική δραστηριότητα, στην περίπτωση που η ΛΑΡΚΟ διατηρήσει το σημερινό της αντικείμενο. Το ίδιο και στα μεταλλεία.

Οι όροι βέβαια με τους οποίους θα προσληφθούν αυτοί οι εργαζόμενοι (αν και όσοι προσληφθούν), είναι στην ευχέρεια του νέου αφεντικού. Το σχέδιο εκκαθάρισης προβλέπει την απόλυση όλων μέσα στις επόμενες μέρες και την παράδοση της εταιρείας «καθαρής» από εργαζόμενους και κεκτημένα δικαιώματα. Αλλά ούτε και η επαναπρόσληψη κάποιων από αυτούς είναι εξασφαλισμένη, αφού υπάρχουν σενάρια για αλλαγή του προσανατολισμού της μεταλλουργίας στον κλάδο της παραγωγής Ενέργειας, ή στην αξιοποίηση μόνο των λιμενικών εγκαταστάσεων.

Με το πιστόλι στον κρόταφο των εργαζομένων, η κυβέρνηση τους ζητάει να αποδεχτούν το σχέδιο εκκαθάρισης. Δηλαδή, την απόλυσή τους, το ενδεχόμενο να κλείσει η εταιρεία, την καταστροφή της περιοχής. Τους ζητάει να προσυπογράψουν την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Προσφέρει μάλιστα για τυράκι στη φάκα ένα «κοινωνικό πακέτο», που στην πραγματικότητα ισοδυναμεί με τις αποζημιώσεις που ούτως ή άλλως προβλέπονται για τους απολυμένους.

Το προκλητικότερο όμως είναι η προσπάθεια της κυβέρνησης να «μηδενίσει το κοντέρ». Με τη λογική τού «ό,τι έγινε, έγινε», απαιτεί από τους εργαζόμενους να «αφήσουν πίσω τα παλιά», το πώς φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση και να αποδεχτούν το «σχέδιο διάσωσης» ως «μονόδρομο» και ως «αναγκαστική επιλογή», χωρίς εναλλακτική.

Η κυβέρνηση, τα επιτελεία της στην Τοπική Διοίκηση, τα ΜΜΕ και ορισμένοι από τους υποστηριχτές της ανάμεσα στους εργαζόμενους, δεν προσπαθούν μόνο να επιβάλουν αδιαμαρτύρητα τα διαλυτικά σχέδια εκποίησης της ΛΑΡΚΟ. Επιχειρούν ταυτόχρονα σαν σφουγγάρι στον μαυροπίνακα της 65χρονης ιστορίας της να σβήσουν τις διαχρονικές ευθύνες της σημερινής και όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, των κατά καιρούς αφεντικών της, το αδιέξοδο όπου οδηγεί τους εργαζόμενους, τα δικαιώματα και τις ανάγκες τους ο τρόπος οργάνωσης της παραγωγής με κριτήριο το καπιταλιστικό κέρδος.

Γιατί αυτό αποδεικνύεται και από τις τωρινές εξελίξεις, με το «σχέδιο διάσωσης», που έχει ήδη καταδικαστεί και απορριφθεί από τους εργαζόμενους. Η κυβέρνηση, το αστικό κράτος έρχονται να ανοίξουν ένα νέο κεφάλαιο για τους επίδοξους επενδυτές, με ακόμα καλύτερους όρους για την κερδοφορία τους, ρίχνοντας στο καναβάτσο τους εργαζόμενους, τις οικογένειές τους, τα λαϊκά στρώματα της περιοχής. Συνεχίζεται δηλαδή ο ίδιος δρόμος, η ίδια πολιτική που έφερε τα πράγματα έως εδώ. Γι' αυτό πρέπει να το εμποδίσουν οι εργαζόμενοι, σύσσωμος ο λαός της περιοχής.

Η συζήτηση της πείρας από την 54χρονη πορεία της ΛΑΡΚΟ, θετική και αρνητική, η αναζήτηση και αντιπαράθεση για το τι μας έφτασε έως εδώ, δεν είναι «πολυτέλεια» τώρα που παίζονται όλα για όλα. Ούτε μια συζήτηση «παράλληλη» και «έξω» από την τωρινή οργάνωση του αγώνα για να πάρουν απάντηση τα διαλυτικά σχέδια κυβέρνησης - ΕΕ. Δεν είναι ούτε υπόθεση της «επόμενης μέρας», ανεξάρτητα από την εξέλιξη που θα έχει το κυβερνητικό σχέδιο.

Το ακριβώς αντίθετο ισχύει: Τα συμπεράσματα απ' αυτήν τη μακρόχρονη πείρα, η συζήτηση για το πώς μπορεί να υπάρξει πραγματική διέξοδος, πρέπει να αποτελέσουν ακόμα περισσότερο στοιχείο της οργάνωσης του δίκαιου αγώνα που δίνουν εδώ και 10 μήνες οι εργαζόμενοι για να μην κλείσει και να μην πουληθεί το εργοστάσιο, να μη χάσουν τις δουλειές τους, να χρηματοδοτηθεί η ΛΑΡΚΟ και να αναπτυχθεί με κριτήριο τις παραγωγικές της δυνατότητες, τις ανάγκες των εργαζομένων και του λαού.

Η αξιοποίηση αυτής της πείρας θα συμβάλει στην αντοχή και τη διάρκεια του αγώνα, θα τον κάνει πιο ανθεκτικό στα διλήμματα και τους ελιγμούς της κυβέρνησης, στις παγίδες που στήνουν όσοι στέκονται απέναντι από τον αγώνα των εργαζομένων.

Η πείρα κι από την ιστορία της ΛΑΡΚΟ λέει ότι:

• Τα εργοστάσια στον καπιταλισμό ανοίγουν ή κλείνουν με αποκλειστικό κριτήριο το κέρδος. Κι αυτό ισχύει είτε τα κλειδιά της επιχείρησης ανήκουν σε κάποιον ιδιώτη επενδυτή, είτε η ιδιοκτησία του εργοστασίου είναι μετοχική, με μερική ή καθολική συμμετοχή του κράτους. Με το ίδιο ακριβώς κριτήριο, ένα εργοστάσιο, μια επιχείρηση, μπορεί να αλλάζει αντικείμενο, να εντάσσεται σε έναν μεγαλύτερο όμιλο με ομοειδή ή διαφοροποιημένη δραστηριότητα, να συρρικνώνεται ή να αναπτύσσεται στο πλαίσιο αυτού του ομίλου. Η πορεία της ΛΑΡΚΟ συγκεντρώνει τα περισσότερα από αυτά τα χαρακτηριστικά. Το ιδιοκτησιακό της καθεστώς άλλαξε στη διάρκεια της 54χρονης λειτουργίας της και σήμερα βασικός μέτοχος είναι επιχειρήσεις όπου το κράτος διατηρεί την πλειοψηφία. Το κριτήριο του κέρδους όμως ούτε άλλαξε ούτε πρόκειται να αλλάξει, στο πλαίσιο της καπιταλιστικής οικονομίας. Γι' αυτό άλλωστε φτιάχτηκε και το σχέδιο κυβέρνησης - ΕΕ: Για να εξασφαλίσει μια πιο κερδοφόρα προοπτική για τον επόμενο ιδιοκτήτη της επιχείρησης, είτε συνεχίσει τη δραστηριότητά του στον κλάδο του Μετάλλου είτε αξιοποιήσει τις εγκαταστάσεις και τις υποδομές για άλλες δραστηριότητες. Αλλιώς, η επιχείρηση θα κλείσει.
• Το κριτήριο του κέρδους, που αφορά την κάθε επιχείρηση ξεχωριστά, αλλά και την οργάνωση της καπιταλιστικής οικονομίας στο σύνολό της, φρενάρει και απαξιώνει παραγωγικές δυνατότητες, όταν η ανάπτυξή τους δεν αποφέρει άμεση κερδοφορία στον ιδιοκτήτη, είτε αυτός είναι ένας μεμονωμένος καπιταλιστής είτε κάποιος μέτοχος είτε το ίδιο το κράτος. Κι εδώ το παράδειγμα της ΛΑΡΚΟ είναι αποκαλυπτικό. Οι δυνατότητες να αναπτύξει καθετοποιημένη παραγωγή πρωτοπόρων προϊόντων, που κάτω από άλλες προϋποθέσεις θα μπορούσαν να στηρίξουν τις σύγχρονες ανάγκες στην κατασκευή μέσων παραγωγής κ.ά., έμειναν αναξιοποίητες, επειδή η παραγωγική δραστηριότητα προσανατολίστηκε σε προϊόντα με πιο άμεσο κέρδος και με εξαγωγικό κυρίως προσανατολισμό.
• Κανένα δικαίωμα των εργαζομένων, καμιά κατάκτηση δεν είναι εξασφαλισμένη και κατοχυρωμένη στον καπιταλισμό, όσο σκληροί κι αν ήταν οι αγώνες για την απόσπασή τους. Αντίθετα, κυρίαρχη τάση και ανάγκη του κεφαλαίου είναι η διαρκής συμπίεση της τιμής της εργατικής δύναμης, με την αφαίρεση δικαιωμάτων, με χειροτέρευση των όρων δουλειάς και αμοιβής, για να αυξάνει το ποσοστό του κέρδους. Εκεί αποσκοπεί η επίθεση του κεφαλαίου και των κομμάτων του, της κυβέρνησης και των συμμάχων της στην ΕΕ.

Οι εργαζόμενοι στη ΛΑΡΚΟ έχουν πλούσια πείρα από αγώνες για να μπουν εμπόδια σε αντεργατικούς σχεδιασμούς, για καλύτερες συνθήκες δουλειάς και μισθούς. Ξέρουν καλά, κυρίως οι παλιότεροι, ότι χρειάστηκαν μεγάλες μάχες για να διασωθούν ακόμα και στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα, ακόμα και για να εφαρμοστούν τα ελάχιστα μέτρα ασφάλειας, για να μπορούν να γυρνούν σώοι και υγιείς στα σπίτια τους.

Ξέρουν καλά ότι χωρίς τους δικούς τους αγώνες, οι νεκροί συνάδελφοί τους θα ήταν περισσότεροι από 80, που μετράει η ΛΑΡΚΟ, οι ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις θα είχαν προχωρήσει πιο γρήγορα και πιο γενικευμένα, το εργοστάσιο ενδεχομένως να είχε αντιμετωπίσει νωρίτερα το ενδεχόμενο να βάλει λουκέτο. Αλλωστε, τέτοια σχέδια και μεθοδεύσεις υπήρχαν κι από όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις.

Στους αγώνες των εργαζομένων της ΛΑΡΚΟ, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την πολυήμερη απεργία του 1977, έχει δοκιμαστεί η γραμμή της ταξικής σύγκρουσης με την εργοδοσία και το κράτος της, με πρωτοπόρους τους κομμουνιστές εργάτες του εργοστασίου, συνολικά τους κομμουνιστές της περιοχής. Οι αγώνες αυτοί αποτελούν παρακαταθήκη για όλη την εργατική τάξη. Είναι κτήμα και των σημερινών εργαζομένων της ΛΑΡΚΟ, που πρέπει να αξιοποιήσουν στον αγώνα τους.

Οι εξελίξεις στη ΛΑΡΚΟ φωτίζουν ακόμα καλύτερα την αναγκαιότητα της πραγματικής διεξόδου που προτείνει το ΚΚΕ στους εργαζόμενους και το λαό. Οι σχεδιασμοί κυβέρνησης - κεφαλαίου - ΕΕ δεν είναι μονόδρομος, όπως παρουσιάζονται. Ούτε είναι το «κισμέτ» του λαού να ζει στο φόβο και την ανασφάλεια αν αύριο θα έχει δουλειά, αν ο μισθός θα φτάνει για τα χρειαζούμενα, τι θα χρειαστεί να περικόψει για να επιβιώσει, αν θα γυρίσει ζωντανός και αρτιμελής από το μεροκάματο.

Η χώρα μας έχει συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, γιγαντιαίες επιχειρήσεις σε μια σειρά από κλάδους, έχει έμπειρο εργατικό, επιστημονικό, τεχνικό δυναμικό, έχει πλουτοπαραγωγικές πηγές και ορυκτό πλούτο. Εχει δηλαδή όλες τις δυνατότητες, όλες τις προϋποθέσεις για ανάπτυξη και παραγωγή με βάση τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες.

Οσο όμως κυριαρχούν τα μονοπώλια και ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής, αυτές οι δυνατότητες καταστρέφονται. Θα οδηγούμαστε από τη μια οικονομική καπιταλιστική κρίση στην άλλη και τελικά θα την πληρώνει μόνο ο λαός.

Σήμερα, η ΛΑΡΚΟ μπορεί και πρέπει να συνεχίσει τη λειτουργία της, ως ο μοναδικός φορέας σιδηρονικελιούχων μεταλλευμάτων στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Προϋπόθεση γι' αυτό είναι η αξιοποίηση προς όφελος του λαού των μεταλλευτικών προϊόντων, όπως η αξιοποίηση του εγχώριου νικελίου, μέσα από την παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα και η μελετημένη χρήση του ως πρώτης ύλης στη βιομηχανία, που θα μπορούσε να καλύψει ένα μεγάλο εύρος σύγχρονων λαϊκών αναγκών, για τη βιομηχανία και παραγωγή ιατρικών ειδών, ειδών οικιακής χρήσης, υλικών για σύγχρονες κατασκευές, πρώτες ύλες για μεταφορικά μέσα κ.ά. Επίσης η αξιοποίηση του κοβάλτιου.

Σε αυτήν την κατεύθυνση αξιοποίησης των δυνατοτήτων της ΛΑΡΚΟ και γενικότερα των μεταλλευτικών πόρων, μπορεί να διασφαλιστούν τα δικαιώματα των εργαζομένων, με ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς.

Αυτός ο προσανατολισμός στη λειτουργία της ΛΑΡΚΟ και την αξιοποίηση των μεταλλευτικών πόρων έρχεται σε σύγκρουση με την καπιταλιστική παραγωγή, με τις καπιταλιστικές παραγωγικές σχέσεις, που σκοπός τους είναι το κέρδος λίγων σε βάρος των πολλών.

Μόνο όταν ο μεταλλευτικός πλούτος, η ΛΑΡΚΟ και όλα τα άλλα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, γίνουν κοινωνική ιδιοκτησία, μπορεί να υπάρξει προοπτική για την πραγματική ευημερία του λαού μας, των εργατών της ΛΑΡΚΟ και των παιδιών τους.

Στη νέα κοινωνική και οικονομική οργάνωση, με την εργατική τάξη και το λαό πραγματικά στην εξουσία, με κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό, μπορεί να τίθενται στην υπηρεσία του ανθρώπου και των αναγκών του όλες οι αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας. Δηλαδή, ό,τι έχει δημιουργήσει η ανθρώπινη δραστηριότητα σε οικονομία, επιστήμη, τεχνολογία, πολιτισμό, διασφαλίζοντας ένα ανώτερο επίπεδο ζωής για το λαό και τη νεολαία. Γι' αυτήν την κοινωνία αξίζει κάθε θυσία!