«Εχει στείλει - μου είπε αγανακτισμένος - έναν απεσταλμένο εδώ στο Βελιγράδι η ελληνική κυβέρνηση. Μοιράζει χρήματα σε κανάλια, εφημερίδες της αντιπολίτευσης, αγοράζει δημοσιογράφους. Κυκλοφορεί λεύτερα. Κανείς δεν τον πειράζει. Πέστε μου τι να κάνω, που δε θέλουμε να χαλάσουμε τη σχέση μας με την ελληνική κυβέρνηση».

Την ιστορία αυτή τη θυμήθηκα σήμερα πριν έλθω να σας μιλήσω, ύστερα από τις εντυπωσιακές αποκαλύψεις της εβδομαδιαίας εφημερίδας «Το Ποντίκι», σύμφωνα με τις οποίες το αμερικανικό Πεντάγωνο διενεργεί έρευνα για χρήματα που δόθηκαν από το ίδιο σε 50 περίπου δημοσιογράφους στα Βαλκάνια. Το δημοσίευμα κάνει αναφορά σε είδηση του «Ασοσιέιτεντ Πρες», σύμφωνα με την οποία ο αμερικανικός στρατός πλήρωνε και συνεχίζει να πληρώνει δημοσιογράφους στα Βαλκάνια, για να γράφουν άρθρα και σχόλια σε συγκεκριμένη ιστοσελίδα, την South East European Times, με στόχο τον επηρεασμό της κοινής γνώμης στην περιοχή!

Ξέρετε, αγαπητές φίλες και φίλοι, η μία ιστορία φέρνει την άλλη. Να σας αφηγηθώ μία ακόμη... Παραμονές του δημοψηφίσματος στην Κύπρο για το περιβόητο αμερικανοβρετανικό σχέδιο Ανάν, συνάντησα έναν μεγάλο δημοσιογράφο σπουδαίας ξένης εφημερίδας. «Ξέρεις Γιάννη, εγώ είμαι υπέρ του σχεδίου Ανάν και δεν το κρύβω. Ωστόσο, έχει παραγίνει το κακό. Να σου πω ένα παράδειγμα. Το Ιδρυμα "Friedrich Ebert" του γερμανικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, όπως έχουν κάνει κι άλλα Ινστιτούτα και πανεπιστήμια (ελληνικά και ξένα, π.χ. των ΗΠΑ) με έξοδά του συνέστησε μία μεικτή ομάδα Ελλήνων και Τούρκων δημοσιογράφων, από την Ελλάδα, την Τουρκία και την Κύπρο, η οποία ταξιδεύει σε διάφορες χώρες και συμμετέχει σε συζητήσεις προώθησης της ελληνοτουρκικής φιλίας. Εκείνο όμως που με ενοχλεί ότι όλοι όσοι εντάχθηκαν σ' αυτήν την ομάδα επιλέχτηκαν με βάση τη θετική τους άποψη για το σχέδιο Ανάν. Δεν υπάρχει ούτε ένας που να εκφράζει διαφορετική άποψη. Και το χειρότερο, κατέληξε ο δημοσιογράφος αυτός, όλοι αυτοί οι συνάδελφοί μας που υπερθεμάτισαν και συνεχίζουν να υπερθεματίζουν υπέρ του σχεδίου Ανάν δεν ενημερώνουν τους ακροατές και τους αναγνώστες τους, όταν εκφέρουν αυτές τις απόψεις, πως συμμετέχουν παράλληλα σε τέτοια ξένα προγράμματα».

Τι είχε συμβεί; Ηταν η πλειονότητα των Ελλήνων δημοσιογράφων μακριά και έξω από το κλίμα της εποχής ή απλούστατα ορισμένοι που χειρίστηκαν λεπτά θέματα εξωτερικής πολιτικής ήταν απλά μια μικρή ομάδα σε θέσεις - κλειδιά στα ΜΜΕ που «καπέλωσαν» την ενημέρωση;

Μήπως κάτι ανάλογο δεν είχε συμβεί και στην εποχή της κρίσης με τα Ιμια το 1996; Τότε, αλλά και στα τρία επόμενα χρόνια, δεν καταγράφηκε και μία - ας την πούμε δημοσιογραφική προσπάθεια να κηλιδωθούν στελέχη της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ, του ΚΚΕ, του ΣΥΝ και του ΔΗΚΚΙ, που εξέφρασαν «αιρετικές» απόψεις απέναντι στην επίσημη εξωτερική πολιτική που ακολούθησε η χώρα; Μήπως δεν παρατηρήσαμε τότε να στήνεται ολόκληρη επιχείρηση - αλήθεια από ποια κέντρα; - σπίλωσης ακόμη και ορισμένων ιστορικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ (Γιάννης Χαραλαμπόπουλος, Αναστάσιος Πεπονής, Κάρολος Παπούλιας, Γιάννης Καψής, Σήφης Βαλυράκης, Λευτέρης Βερυβάκης, Παναγιώτης Κρητικός κ.ά.) γιατί τόλμησαν να ορθώσουν ανάστημα και να εκφράσουν μια διαφορετική άποψη για τα εθνικά θέματα από εκείνη που είχε η τότε κυβέρνηση; Μήπως κάτι ανάλογο δε συνέβη και στους δημοσιογραφικούς χειρισμούς της υπόθεσης Οτσαλάν, ο οποίος βρίσκεται ακόμη έγκλειστος στις φυλακές της Τουρκίας; Μήπως κάτι ανάλογο δεν είχε συμβεί στις αρχές της δεκαετίας του '90 όταν ορισμένοι έγραφαν και μετέδιδαν ύμνους για τους επικεφαλής της εσωτερικής μας πολιτικής, παρά το ότι τότε εκείνη η ηγεσία συνυπέγραψε τη διάλυση των Βαλκανίων, αλλά και τη δήθεν «απελευθέρωση» του ελληνισμού της Αλβανίας, που είχε σαν αποτέλεσμα να χαθεί τελικώς αυτό το μεγάλο ελληνικό χωριό της Βορείου Ηπείρου; Και μία απορία: Ενας πρώην πρωθυπουργός, με τη μακρύτερη πολιτική εμπειρία στη χώρα, ήταν τόσο ευφάνταστος όταν έλεγε ότι «με μαύρες σακούλες από τα μυστικά κονδύλια του υπουργείου Εσωτερικών ορισμένοι δημοσιογράφοι έπαιρναν χρήματα»;

Ολα αυτά τα θέματα είναι ασφαλώς πολύ σοβαρά και δεν μπορείς να τα περιγράψεις απλά με ορισμένες φράσεις... Τι να πεις π.χ. για όλους αυτούς τους ...ειδικούς συνεργάτες - έτσι αυτοαποκαλούνται - που γράφουν σε όλο τον Τύπο για μεγάλα εθνικά και διεθνή θέματα, χωρίς να ξέρει ο αναγνώστης τι γίνεται και ποιος κρύβεται από πίσω... Τι να σχολιάσεις για όλους αυτούς που κόβουν και ράβουν από δύο - τρία δυτικά (και μόνον) πρακτορεία ειδήσεων, χωρίς να ενημερώνουν το κοινό από πού προέρχονται οι πληροφορίες; Τι να σκεφθείς για ορισμένους που αντί να διαφημίσουν τη χώρα μας στο εξωτερικό με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες - αφού πληρώθηκαν γι' αυτό - τελικώς έγιναν οι προπαγανδιστές ορισμένων κυρίων και κυριών, παρεμβαίνοντας ακόμα στα ρεπορτάζ και στα κείμενα συναδέλφων τους, είτε με άμεσο τρόπο είτε αξιοποιώντας άλλους φίλους τους που το μπορούν λόγω των θέσεων κλειδιά που κατέχουν στα ΜΜΕ;

Δείτε τι έγινε και με άλλα κορυφαία ζητήματα, π.χ. με το ευρωσύνταγμα. Ποια ενημέρωση δόθηκε στον ελληνικό λαό; Ποιες έρευνες, ποια αφιερώματα, ποια ρεπορτάζ και ποιο φάσμα ειδικών επιστημόνων, αλλά και πολιτικών αξιοποιήθηκε; Φτάσαμε μήπως ακόμα και στο σημείο να παραμένουν στα συρτάρια - αντί να δημοσιεύονται - συνεντεύξεις με κορυφαίους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου των 25 χωρών, γιατί «δεν υπάρχει χώρος» ή γιατί «προέχει η παροχή στο... αναγνωστικό κοινό ενός "ντιβιντί" με μία γυμνή ηθοποιό που πουλάει περισσότερο»;

Ασφαλώς θα μου πείτε όλα αυτά είναι ...πταίσματα. Και κάποιος θα μπορούσε να προσθέσει: «Δε βλέπεις τι έγινε ακόμη και στην "Ουάσιγκτον Ποστ", η οποία γέμισε με πρωτοσέλιδα άρθρα και πηχυαίους τίτλους για τα δήθεν τρομερά οπλοστάσια στο Ιράκ, για να δικαιολογήσει στην κοινή γνώμη και με τη σειρά της να γίνει κι αυτή... συνένοχη στη μεγαλύτερη βαρβαρότητα σε βάρος της ανθρωπότητας και του πολιτισμού μας, μέχρι σήμερα, στον 21ο αιώνα;». Κάποιος άλλος θα μπορούσε να πει: «Δε θυμάσαι την πιο προβεβλημένη δημοσιογράφο των "Νιου Γιορκ Τάιμς" Τζούντιθ Μίλερ να κατακεραυνώνει το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν με δήθεν αξιόπιστες πληροφορίες; Ξεχνάς που αποκαλύφθηκε με δημοσίευμα της "Ουάσιγκτον Ποστ" ότι η Αμερικανίδα συνάδελφος παραδέχτηκε πως κύρια πηγή πληροφοριών της ήταν ο Αχμέτ Τσαλάμπι, ο πρώην Ιρακινός εξόριστος, ένας απατεώνας καταδικασμένος από δικαστήριο που εμφανιζόταν να διευθύνει το Εθνικό Ιρακινό Κογκρέσο που έχει έδρα στην Ουάσιγκτον και χρηματοδοτήθηκε από τη ΣΙΑ; Ξεχνάς ότι λίγο αργότερα έρευνα του αμερικανικού Κογκρέσου απέδειξε ότι οι περισσότερες πληροφορίες που έδωσε ο Τσαλάμπι και άλλοι εξόριστοι ήταν αβάσιμες;».

Ωρες πολλές μπορούμε να μιλάμε γι' αυτά τα θέματα... Πολλά τα παραδείγματα, εσείς γνωρίζετε ασφαλώς περισσότερα... Ολα αυτά όμως αφορούν άμεσα κορυφαία ζητήματα, όπως η δημοκρατία, η ελευθεροτυπία, η δυνατότητα ή όχι ενός λαού να μαθαίνει την αλήθεια, η ασφάλεια μιας χώρας, η ανεξαρτησία της, ο πόλεμος και η ειρήνη.

Ασφαλώς, τα ΜΜΕ ποτέ δεν ήταν και δεν μπορεί να είναι ουδέτερα. Και ίσως και κάποιος μπορεί να μας πει: «Κοίταξε, καπιταλισμό έχουμε, αγορά υπάρχει... Γιατί σε πειράζει που κάποιος είναι σε δέκα δουλιές, που υπηρετεί πολλά αφεντικά, και που το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ ταυτοχρόνως του υπογράφουν τις υπερωρίες γιατί δήθεν είναι ο απαραίτητος και στους δύο;.. Γιατί να σε πειράζει αν κάποιος είναι αργόσχολος σε κρατική υπηρεσία επί όλων των πολιτικών καταστάσεων και ταυτοχρόνως λέει ότι ασκεί ως δημοσιογράφος έλεγχο στην κυβερνητική εξουσία;..».

Το πρόβλημα είναι βαθύ. Η χώρα αυτή που ταπεινώνεται συνεχώς, είτε με την περιπέτεια στα Ιμια, είτε με την απρέπεια της κυρίας Κοντολίζας Ράις να μη δεχτεί, όπως αρχικώς είχε ειπωθεί στις Βρυξέλλες τον Ελληνα υπουργό Εξωτερικών, αλλά να τον παραπέμπει στην Ουάσιγκτον, ασφαλώς δεν έχει μπει σε σκληρές μπίζνες πολέμων, όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Ισπανία και η Ιταλία (σ.σ. πόλεμος στο Ιράκ το 2003 και συνεχιζόμενη κατοχή). Ασφαλώς δεν έχει στην προϊστορία της ένα Βιετνάμ ή μία Αλγερία όπου οι ...πρωτοκοσμικοί σκότωναν τους ...τριτοκοσμικούς σαν τα κοτόπουλα και «καλούνταν» τα ΜΜΕ και οι δημοσιογράφοι να στηρίξουν την ...εθνική πολιτική των κυβερνήσεών τους.

Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα άλλα δεδομένα που πρέπει εν τάχει να δούμε. Στη χώρα μας, ακόμη, η ΕΣΗΕΑ δεν πέτυχε δικαστικά να δικαιωθεί - παρά το ότι πέρασαν πολλές δεκαετίες - ένα από τα μεγαλύτερα θύματα του κλάδου μας, ο Γρηγόρης Στακτόπουλος. Αν σκεφθούμε λίγο ότι οι ίδιοι οι Αμερικανοί έχουν παραδεχτεί ότι δε δολοφονήθηκε ο Αμερικανός δημοσιογράφος Τζορτζ Πολκ από την Αριστερά και τον τραγικό Στακτόπουλο, αλλά ότι τον έφαγαν άλλα ξένα και ντόπια συμφέροντα και ότι ακόμα και τώρα που μιλάμε εμείς, η Ελλάδα, ο κόσμος της ΕΣΗΕΑ, δεν αποκαταστήσαμε ουσιαστικά αυτόν τον άνθρωπο, τότε μπορούμε να καταλάβουμε πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα σήμερα στην Ελλάδα και στα ΜΜΕ.

Για σκεφθείτε τι έγινε σ' αυτόν τον τόπο... Επέμβαση των βρετανικών τανκς στην Αθήνα το Δεκέμβρη του '44... Εμφύλιος, δόγμα Τρούμαν, εγκατάσταση αμερικανικών βάσεων, απανωτές προδοσίες της Κύπρου, αποστασία, δικτατορία... Ολες αυτές οι επιχειρήσεις εξόντωσης του ελληνισμού, της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης και της ανεξαρτησίας της χώρας, πώς διαφημίστηκαν; Ποιοι ανέλαβαν αυτό το έργο; Ποιοι λογόκριναν επί δικτατορίας τα κείμενα συναδέλφων μας την ώρα που άλλοι περήφανοι έδιναν μικρή ή μεγάλη μάχη κατά της χούντας; Πού βρέθηκαν στην πορεία και μέχρι σήμερα αυτοί οι λογοκριτές, αυτοί οι πρόθυμοι στις υπογραφές υπέρ του δικτάτορα Παπαδόπουλου;

Και μετά οι δημοκρατικές κυβερνήσεις τι έκαναν στο χώρο των ΜΜΕ; Ποιο ήταν το Πρες Ρουμ επί Κωνσταντίνου Καραμανλή; Τι έγινε στη δεκαετία του '80, όταν σημειώθηκε από ορισμένους επέλαση σε κρατικές και ιδιωτικές θέσεις εργασίας των ΜΜΕ; Πώς και γιατί εμφανίστηκε ο απατεώνας Κοσκωτάς και πώς ορισμένοι πίστεψαν ότι έτσι θα υπάρξει μεγαλύτερη δημοκρατία στα ΜΜΕ; Αλλά και πώς, στη συνέχεια, στήθηκαν ανίερες συμμαχίες και σκευωρίες με θύματα και πάλι εκτός των άλλων όσους δημοσιογράφους ήθελαν όρθιοι να σταθούν; Πώς συνέβη σ' αυτή τη χώρα και ποιος θα δώσει εξήγηση ότι στη Βουλή του '89 ο σημερινός και γενικά αποδεκτός Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος ήταν ο μόνος που διαφώνησε γι' αυτό το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο που στήθηκε στην πορεία;

Δεν πρέπει να δοθεί μια απάντηση σε όλα αυτά τα ερωτήματα, μήπως και καταλάβουμε καλύτερα όσα διαδραματίζονται σήμερα στο χώρο των ΜΜΕ; Και εκεί που έφτασε η κατάσταση ποιος είναι εκείνος που δε συμφωνεί με την αρχή πως χρειάζεται όλα να δοθούν στο φως;

Και μια σημείωση: Διάβασα σήμερα κάποιον από αυτούς τους ελάχιστους που έσπευσαν, τρέχοντας το 2001 να υπογράψουν στην αμερικανική πρεσβεία, να προσπαθεί να ενοχοποιήσει δημοσιογράφους, αποκαλώντας τους «εθνικισταράδες». Πόσο διασκεδάζω με όλους αυτούς, τους ολίγους φυσικά, που δεν τολμούν να πουν τα πράγματα με το όνομά τους...