Τι επιφυλάσσει η Ευρωπαϊκή Ενωση για τους απόμαχους της δουλιάς; Αποκαλυπτική γι' αυτό είναι η Εκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, (ΕΚ) για την κατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην ΕΕ κατά το 2002. Ούτε λίγο - ούτε πολύ, προτρέπει τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών της ΕΕ να δημιουργήσουν προϋποθέσεις για να συνεχίσουν να δουλεύουν και μετά το ηλικιακό όριο συνταξιοδότησης. Κι αυτό το ονομάζει «αποκατάσταση των διακρίσεων σε βάρος των ηλικιωμένων». «Διασφάλιση των προϋποθέσεων ενεργού γήρανσης του πληθυσμού», είναι η κατεύθυνση που δίνει. Είναι ένα ακόμη στοιχείο απόδειξης της βαρβαρότητας του κεφαλαίου, που δε διστάζει μπροστά στην αύξηση των κερδών του να αναγκάσει τους εργαζόμενους να δουλεύουν, αν είναι δυνατόν, έως το θάνατο.

Τι ακριβώς, όμως, αναφέρει η συγκεκριμένη Εκθεση του ΕΚ; Ζητά από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και τις κυβερνήσεις ή τις αρμόδιες αρχές «να αποκαταστήσουν τις άμεσες ή έμμεσες διακρίσεις εις βάρος ηλικιωμένων, κυρίως όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση για άτομα ηλικίας 50 έως 65 ετών και την πρόσβαση στην επαγγελματική κατάρτιση - πολλαπλότητα και διεπιστημονικότητα - κατά την ίδια αυτή περίοδο του επαγγελματικού τους βίου και την επανένταξή τους, αξιοποιώντας την εμπειρία τους...».

Το ΕΚ χαρακτηρίζει ως «σημαντική πρόκληση» τη «διασφάλιση των προϋποθέσεων ενεργού γήρανσης του πληθυσμού», γεγονός που συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, την αναμόρφωση του συστήματος υγείας, ώστε να στοχεύει στην πρόληψη των νόσων που είναι χαρακτηριστικές για τους ηλικιωμένους, μία νέα επιχειρηματική νοοτροπία, η οποία θα προβλέπει την κατάρτιση καθόλη τη διάρκεια της επαγγελματικής ζωής και την εγκατάλειψη της πρόωρης συνταξιοδότησης».

Μιλούν πολύ καθαρά: Οι όποιες παροχές υγείας σκοπό θα έχουν όχι τις καλύτερες συνθήκες ξεκούρασης των ηλικιωμένων, αλλά την καταδίκη τους στο μεροκάματο, μέχρι να σφαλίσουν τα μάτια τους. Πρόωρη συνταξιοδότηση δε θα υφίσταται. Ξεχάστε Βαρέα και Ανθυγιεινά. Και για μια ζωή ολόκληρη θα πρέπει να μαζεύουν γνώσεις ψευτοκατάρτισης και ψευτοειδίκευσης, ίσα - ίσα για να εξασφαλίσουν άλλη μια τρίμηνη ή οκτάμηνη σύμβαση εργασίας. Σ' αυτό το πλαίσιο, η αστική τάξη χρησιμοποιεί, ήδη, όλα τα προπαγανδιστικά της μέσα, για να πείσει ότι εσύ θα φταις που δε βρίσκεις δουλιά. Εσύ, που δεν καταρτίζεται και δεν επανακαταρτίζεσαι διαρκώς, ανάλογα με τις διαβόητες «ανάγκες της αγοράς». Οχι το σύστημα, που σε άγει και σε φέρει ανάλογα με τις διαθέσεις του και με βάση το πώς θα συνεχίσουν να εξασφαλίζουν υπερκέρδη οι λίγοι και «εκλεκτοί».

Χαρακτηριστική είναι και η εξής παράγραφος στην έκθεση του ΕΚ: «Οι ηλικιωμένοι υφίστανται διακρίσεις στην αγορά εργασίας, κυρίως στην ηλικία μεταξύ 50 και 65 ετών. Εχουν πολύ μικρότερη πρόσβαση στην επαγγελματική κατάρτιση (καθώς οι επιχειρήσεις εκτιμούν εσφαλμένα ότι ύστερα από κάποια ηλικία η επένδυσή τους δεν είναι αποδοτική). Τέλος, έχουν να αντιμετωπίσουν όρια ηλικίας για ορισμένα είδη περίθαλψης, για τη σύναψη ασφαλιστικών συμβολαίων (ή απαγορευτικά ασφάλιστρα) και κατά την πρόσβασή τους στην εκπαίδευση». Ανθρώπινες υπάρξεις αντιμετωπίζονται ως «επενδύσεις», αποδοτικές ή μη, ανάλογα με την οπτική γωνιά διαφορετικών καστών της άρχουσας τάξης.

Κατά τα λοιπά, το ΕΚ καταγράφει μια σειρά από προβλήματα των ηλικιωμένων: Π.χ., οι ασθενείς ηλικιωμένοι που ζουν σε οίκους ευγηρίας υποβάλλονται συχνά σε ακατάλληλα ωράρια, το προσωπικό που έχει αναλάβει τη φροντίδα τους είναι ανεπαρκές σε αριθμό και δε διαθέτει επαρκή κατάρτιση, ενώ έχουν επίσης καταγραφεί κρούσματα κακομεταχείρισης.

Οι συντάξεις που καταβάλλονται στις γυναίκες φαίνεται να είναι κατά 15% κατώτερες από αυτές που καταβάλλονται στους άνδρες. Οι μονογονεϊκές οικογένειες με επικεφαλής γυναίκα είναι οι περισσότερο επηρεαζόμενες.

Να θυμίσουμε εδώ μερικές πτυχές από την πολιτική της κυβέρνησής μας για την Κοινωνική Ασφάλιση, σε μια προσπάθεια να φανεί καλύτερα πώς εφαρμόζεται, σε τοπικό επίπεδο, ό,τι συναποφασίζεται στις Βρυξέλλες.

Το ΠΑΣΟΚ προχώρησε σε: Αναπροσαρμογή του συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης (στο όνομα της βιωσιμότητάς του) και προσαρμογή του στις αλλαγές που επήλθαν στην αγορά εργασίας (ελαστικοποίηση εργασιακών σχέσεων, προώθηση μερικής απασχόλησης). Αύξηση, τυπικά, των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα στα 65 χρόνια, σταδιακή αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης των δημοσίων υπαλλήλων και των υπαλλήλων των ΔΕΚΟ. Αύξηση των ημερομισθίων που απαιτούνται για την κατοχύρωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος στον ιδιωτικό τομέα από τα 4.050 στα 4.500. Μείωση των συντάξεων, μέσα από την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της σύνταξης και την αποδέσμευση των κατώτατων συντάξεων από τα 20 μεροκάματα του ανειδίκευτου εργάτη.

Χειροτέρεψε την αντιασφαλιστική νομοθεσία της ΝΔ ως εξής: Προέβλεψε θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος με 37 χρόνια ασφάλισης χωρίς όριο ηλικίας στο δημόσιο, στον ιδιωτικό και τον τομέα των ΔΕΚΟ, εφόσον τα χρόνια αυτά είναι χρόνια πραγματικής εξαρτημένης εργασίας. Ετσι, απέκλεισε για τη συμπλήρωση του συντάξιμου αυτού χρόνου, τη χρησιμοποίηση άλλου χρόνου. Π.χ., το χρόνο αυτοτελούς απασχόλησης, αποκλείοντας έτσι τη διαδοχική ασφάλιση. `Η τον εξομοιούμενο με πραγματικό, π.χ., το χρόνο της στρατιωτικής υπηρεσίας. Ετσι, σε συνθήκες αυξημένης ανεργίας και επέκτασης των ελαστικών σχέσεων εργασίας, ο εργαζόμενος θα δουλεύει ολόκληρη ζωή, έως το θάνατο.

Προώθησε, ουσιαστικά, σε αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στον ιδιωτικό τομέα από τα 65 χρόνια για άνδρες και γυναίκες, στα 67 χρόνια. Γιατί προέβλεψε, για τους από 1.1.1993 ασφαλισμένους του ΙΚΑ και των ειδικών ταμείων (πρώην ΔΕΚΟ), αύξηση του ποσού της βασικής μηνιαίας σύνταξης σε ποσοστό 3%, για κάθε έτος πέραν του 65ου έτους της ηλικίας και μέχρι τη συμπλήρωση του 67ου και, παράλληλα, ετήσια μείωση του πιο πάνω ποσού κατά 4,5% περίπου, σε περίπτωση πρόωρης συνταξιοδότησης.

Εξάλλου προώθησε μείωση των συντάξεων των δημοσίων υπαλλήλων και των εργαζομένων στις πρώην ΔΕΚΟ, μέσα από την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού τους προς δύο κατευθύνσεις. Για τη συντάξιμη υπηρεσία, η οποία διανύεται από 1.1.2008 και μετά, η σύνταξη υπολογίζεται στο μέσο όρο των μηνιαίων αποδοχών που έλαβε ο εργαζόμενος κατά τα 5 τελευταία χρόνια δουλιάς. Επίσης, για την πιο πάνω συντάξιμη υπηρεσία, από 1.1.2008 και μετά, το ποσοστό με βάση το οποίο κανονίζεται η σύνταξη ορίζεται σε 79% του μισθού για όσους αποχωρήσουν το 2008, μειούμενο κατά 1% για καθένα από τα επόμενα έτη αποχώρησης και καταλήγει σε 70%, για όσους αποχωρούν από το 2017 και μετά.

Τέλος, άνοιξε το δρόμο για τη «σφαγή» των Βαρέων - Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (ΒΑΕ), μέσα από την πρόβλεψη επανακαθορισμού των επαγγελμάτων που υπάγονται στα ΒΑΕ. Ο επανακαθορισμός θα γίνει με Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο προβλέπεται να εκδοθεί μέχρι 31.12.2004.