Το πρόβλημα αφορά όλες τις εργαζόμενες, γι' αυτό ζητήσαμε από τη δικηγόρο Κατίνα Καραμάνου, μέλος του ΔΣ. της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας, που ασχολείται επί χρόνια με τα συναφή θέματα, να μας λύσει τις απορίες:

«Η ΕΕ, μας απαντά η κ. Κατίνα Καραμάνου, ζητά όλα τα κράτη - μέλη της να προσαρμόσουν τα ασφαλιστικά τους στη νέα οικονομική κατάσταση που επικρατεί στην Ευρώπη (παγκοσμιοποίηση κ.λπ.). Δεν την ενδιαφέρει η κοινωνική πλευρά, αυτό είναι γνωστό. Δηλώνει επίσης ότι το κάθε κράτος - μέλος μπορεί να κάνει τις προσαρμογές του όπως αυτό νομίζει, σύμφωνα με τις συνθήκες που επικρατούν σε κάθε χώρα. Βάζει όμως ορισμένους στόχους, κάνει ορισμένες υποδείξεις στις οποίες έχουν υποχρέωση να προσαρμοστούν τα κράτη - μέλη.

- Ανάμεσα σ' αυτούς είναι η ίδια ηλικία συνταξιοδότησης για άντρες και γυναίκες;

- Δεν το ορίζει η οδηγία που έχει γίνει για την Κοινωνική Ασφάλιση. Αυτά είναι θέματα που καθορίζουν τα κράτη - μέλη.

- Ισχυρίζονται όμως ότι το διαφορετικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης συνιστά διάκριση ανάμεσα στα δυο φύλα...

- Ναι, ανακύπτει θέμα ως προς την ισότητα και από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και από τα Ελληνικά Δικαστήρια. Εκείνο όμως που βασικά ενδιαφέρει την ΕΕ και το θέτει στα κράτη - μέλη είναι να περιοριστεί όσο το δυνατό περισσότερο η ευθύνη του κράτους και κύρια η οικονομική συμμετοχή του στο ασφαλιστικό σύστημα.

Επίσης, δεύτερος στόχος είναι η μεταρρύθμιση σ' ό,τι αφορά τα ασφαλιστικά να αποβλέπει στην ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και μ' αυτό εννοεί τη μείωση του μη μισθολογικού κόστους, δηλαδή τη μείωση των εισφορών των εργοδοτών.

Ο τρίτος στόχος που βάζει είναι να γίνει ευέλικτο το ασφαλιστικό σύστημα.

- Δηλαδή;

- Αυτό το ερμηνεύει κάθε κράτος όπως νομίζει: Να μπορεί να τροποποιηθεί, να μπορεί να προσαρμόζεται στις νέες μορφές εργασίας.

Ο τέταρτος στόχος που βάζει η ΕΕ είναι οι προθεσμίες, ορίζει δηλαδή ότι πρέπει σε ορισμένο χρόνο να γίνει αυτή η προσαρμογή.

Η ελληνική κυβέρνηση είναι όχι μόνο διατεθειμένη να προσαρμοστεί σ' αυτούς τους στόχους που βάζει η ΕΕ αλλά προχωρά πολύ περισσότερο, σε μέτρα που θα πάρει η ίδια.

Με αφαίμαξη των εργαζομένων.

- Δηλαδή γίνεται «βασιλικότερη του βασιλέως»;

- Ναι. Και αυτό σε τι οφείλεται; Στο ότι υπάρχουν μεγάλα ελλείμματα στα ασφαλιστικά ταμεία, τα οποία ελλείμματα είναι γνωστό ότι τα έχει δημιουργήσει το ίδιο το κράτος, που δεν έχει καμιά διάθεση να βάλει το χέρι στην τσέπη για να λύσει τα προβλήματα. Αντίθετα, προσπαθεί να τα λύσει σε βάρος των εργαζομένων, με μείωση παροχών. Θα πάρει δηλαδή μέτρα -όπως φαίνεται και από αυτά που ανάγγειλαν αλλά και αυτά που δημοσιεύτηκαν σχετικά και που δήλωσαν οι σύμβουλοι της κυβέρνησης- μέτρα που θα 'χουν σαν σκοπό να μειώσουν τις παροχές. Και αυτό πώς θα το πετύχουν; Με το νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, με την αύξηση των ορίων ηλικίας, με την εξίσωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών...

- Αυτό το τελευταίο θα γίνει οπωσδήποτε; Δεν μπορεί να το αποφύγει η κυβέρνηση; Οι γυναικείες οργανώσεις υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να γίνει αυτή η εξίσωση...

- Εμείς το λέμε, ότι δεν πρέπει να γίνει, αλλά αυτοί θα το κάνουν γιατί και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και τα Ελληνικά Δικαστήρια έχουν βγάλει αποφάσεις που λένε ότι τα διαφορετικά όρια είναι αντίθετα στην ισότητα. Δεν ερευνούν όμως τους λόγους που εμείς υποστηρίζουμε το αντίθετο: Είναι τέτοιες οι συνθήκες οι κοινωνικές στην Ελλάδα, είναι τρομερές για τις γυναίκες, που στην πραγματικότητα δεν είναι ισότητα να επέλθει εξίσωση των ορίων ηλικίας. Αντίθετα, ισότητα θα ήταν να ληφθούν θετικές διατάξεις υπέρ της γυναίκας.

- Εχοντας αυτό σαν δεδομένο θα μπορούσε η κυβέρνηση να λάβει υπόψη της την κοινωνική πραγματικότητα και να μην εξομοιώσει τα όρια, έχει αυτό το περιθώριο;

- Εγώ νομίζω πως έχει. Πώς μπήκε στο Σύνταγμα ότι επιτρέπονται οι θετικές δράσεις υπέρ των γυναικών και θεωρείται μεταβατική διάταξη αυτή όσο οι κοινωνικές συνθήκες είναι τέτοιες στη χώρα μας; Θα μπορούσε να τις επικαλεστεί η κυβέρνηση και να ορίσει ότι όπως επιτρέπονται θετικές δράσεις για την εξίσωση, έτσι επιτρέπονται και θετικές διατάξεις ώστε να βοηθήσουμε τη γυναίκα...

- Στην τελευταία συνέντευξη Τύπου που έδωσαν και οι δεκαέξι γυναικείες οργανώσεις με κοινά αιτήματα σχετικά με την αλλαγή του ασφαλιστικού, είχε αναφερθεί ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες -για παράδειγμα στη Γαλλία- είχαν επιμηκύνει το όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση στα 65 χρόνια και μετά το μείωσαν και πάλι στα εξήντα...

- Οπως είπαμε, κάθε κράτος είναι ελεύθερο να τροποποιήσει το ασφαλιστικό του σύστημα και να εφαρμόσει τα μέτρα που κρίνει ανάλογα με τις συνθήκες. Ομως η Ελλάδα είναι η τελευταία απ' όλες τις χώρες της ΕΕ στις κοινωνικές παροχές και οι πολλές γυναίκες, αν αλλάξουν κάποια πράγματα, δε θα φτάνουν ποτέ στη σύνταξη. Δεν είναι όλα τα κράτη το ίδιο. Υπάρχουν κράτη που έχουν οικονομική ευρωστία και οι ασφαλιστικοί τους οργανισμοί είναι πολύ δυνατοί, έχουν μεγάλες παροχές και τα μέτρα που θα πάρουν τώρα θα είναι ήπια, για τους εργαζόμενους. Σ' εμάς όμως θα είναι πολύ αυστηρά και γιατί υπάρχουν ελλείμματα στα ταμεία, αλλά και γιατί η κυβέρνηση δε θέλει να δώσει δεκάρα από τον προϋπολογισμό, ώστε να μη δυσκολευτεί η προσπάθειά της για τη διατήρηση των κριτηρίων της ΟΝΕ.

- Ποια είναι η ευελιξία που περιμένει η ΕΕ από τα νέα ασφαλιστικά συστήματα;

- Οι σύμβουλοι της κυβέρνησης επικαλούνται την ευελιξία που θέλει η ΕΕ και προτείνουν διάφορες λύσεις: Αλλοι λένε να μπούνε κίνητρα για μερική απασχόληση μετά τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας για συνταξιοδότηση. Δηλαδή να μη παίρνει σύνταξη ο δικαιούχος μόλις συμπληρώσει το 65ο έτος αλλά να του δοθούν κίνητρα να εργάζεται με μερική απασχόληση για αρκετά χρόνια. Αυτό σημαίνει μείωση του συντάξιμου χρόνου που θα είχε θα πάρει δηλαδή πιο λίγα χρήματα σα σύνταξη για να έχουν ωφέλεια τα ταμεία. Το κίνητρο που θα έχει ο εργαζόμενος θα είναι κάποια προσαύξηση. Θα παίρνει κάτι παραπάνω... Ενα διαφορετικό μέτρο που προτείνουν, είναι μόλις συμπληρώσεις το όριο ηλικίας να πάρεις μισή σύνταξη και να εργάζεσαι με μερική απασχόληση. Μερική σύνταξη- μερική απασχόληση δηλαδή.

Ενα τρίτο μέτρο είναι αν εξακολουθήσεις να εργάζεσαι μετά τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας να έχεις προσαύξηση για κάθε χρόνο εργασίας. Ο σκοπός δηλαδή όλων αυτών των μέτρων είναι να πάρει πιο λίγα χρόνια σύνταξη ο εργαζόμενος, να εργαστεί αν είναι δυνατό μέχρι τα 70 του - οπότε πέντε χρόνια χωρίς σύνταξη αντιπροσωπεύουν για τα ταμεία κάποια εκατομμύρια. Μ' αυτές τις μεθόδους προσπαθούν να βοηθήσουν τα ταμεία των ασφαλιστικών οργανισμών. Θέλουν να μειώσουν τις συντάξεις ώστε να ενισχύσουν τα ταμεία. Τα μέτρα της ευελιξίας αφορούν περισσότερο τις γυναίκες, γιατί αποτελούν μια προσαρμογή στις ευέλικτες μορφές εργασίας και τη μερική απασχόληση, που στο μεγαλύτερο ποσοστό αφορά τις γυναίκες.

Βασικός άξονας είναι η ανατροπή του καθεστώτος μόνιμης, σταθερής ασφαλισμένης και συνταξιοδοτούμενης εργασίας. Απαιτούν ευέλικτα συστήματα που θα προσαρμόζονται στις ευέλικτες μορφές εργασίας και απασχόλησης, χωρίς σταθερούς άξονες, με σταδιακή εξατομίκευση των ασφαλιστικών δικαιωμάτων, πράγμα που σημαίνει κατάργηση του κοινωνικού χαρακτήρα αλλά και του υποχρεωτικού της ασφάλισης.