Ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός έχει βουλιάξει στα βαθιά νερά της ύφεσης. Οι καπιταλιστικές μεταρρυθμίσεις, που στόχευαν στην απορύθμιση, ή κατ' άλλους στην «απελευθέρωση» των αγορών εργασίας, κεφαλαίων, εμπορευμάτων και υπηρεσιών, όχι μόνο δεν εμπόδισαν την ύφεση, αλλά, όπως αποδεικνύεται σήμερα, συνέτειναν ώστε η ύφεση να γίνει βαθύτερη και πιο μακροχρόνια.

Υπό το δυσμενές αυτό κλίμα, το οποίο επιβαρύνθηκε ακόμα περισσότερο από την εκδήλωση της αγγλοαμερικανικής επέμβασης στο Ιράκ και από την ένταση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 21 και 22 Μάρτη η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης υπό την Ελληνική Προεδρία. Από τον ελληνικό Τύπο σχολιάστηκε, με καυστικό τρόπο, το γεγονός ότι τη στιγμή που οι αγγλοαμερικανικοί πύραυλοι δολοφονούσαν αμάχους και κατέστρεφαν την υποδομή της αραβικής αυτής χώρας, οι 15 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης συζητούσαν για τη δημιουργία της ...ενιαίας ευρωπαϊκής πατέντας ευρεσιτεχνίας. Δε γνωρίζουμε, αν οι αντιρρήσεις του ελληνικού Τύπου αφορούσαν στο γεγονός ότι ο ευρωπαϊκός ιμπεριαλισμός - ο γαλλογερμανικός άξονας για την ακρίβεια - στάθηκε κατώτερος των περιστάσεων για μια ενεργητική συμμετοχή στο διαμοιρασμό της λείας (τα πετρέλαια του Ιράκ), η αν πράγματι οι αναφορές είχαν ειρηνικά και ανθρωπιστικά κίνητρα για το μακελειό που γίνεται στη χώρα αυτή. Το θέμα είναι ότι οι 15 ηγέτες, υπό την προεδρία του Σημίτη, παρακολουθούσαν αμήχανα τις εξελίξεις στο Ιράκ, κατά τα άλλα όμως δεν ανάλωσαν το καιρό τους μόνο για την ατζέντα ευρεσιτεχνίας... Το κύριο θέμα των συζητήσεων αφορούσε στην προώθηση μιας άλλης ατζέντας, της περιβόητης ατζέντας της Λισαβόνας, η οποία αποτελεί το βασικό ιδεολογικό και πολιτικό μανιφέστο της ευρωπαϊκής αστικής τάξης για μια σειρά κρίσιμα ζητήματα, όπως η προοπτική του ευρωιμπεριαλιστικού οικοδομήματος, η έξοδος των ευρωπαϊκών οικονομιών από την οικονομική ύφεση κλπ.

Η προσέγγιση που έγινε από τους 15 ηγέτες στα προβλήματα -με εισήγηση του Σημίτη- ήταν λίγο - πολύ αναμενόμενη. Κοινή τους θέση ήταν ότι τόσο η έξοδος από την οικονομική ύφεση, όσο και η επίτευξη του στρατηγικού στόχου, να οικοδομήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση «την πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία του πλανήτη» περνάει μέσα από την ένταση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, με τις γνωστές πλέον μορφές της περαιτέρω απορύθμισης των εργασιακών σχέσεων, των ανατροπών των δημόσιων ασφαλιστικών συστημάτων και των συστημάτων κοινωνικών παροχών. Αν δε γνώριζαν τίποτα άλλο οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου, ξέρουν πολύ καλά ότι οι καπιταλιστικές οικονομίες ανθίζουν και αναζωογονούνται μόνο μέσα από το ανηλεές κυνήγι της υπεραξίας, την οποία διασφαλίζουν από το βίαιο προσπορισμό απλήρωτης εργασίας. Αυτός είναι και ο θεμέλιος λίθος, πάνω στον οποίο επιδιώκουν να στήσουν το οικοδόμημά τους. Αν τα καταφέρουν είναι άλλο ζήτημα, δεδομένου ότι ο καπιταλισμός είναι ένα κοινωνικό σύστημα, που διαπερνάται από οξύτατες αντιθέσεις και αντιφάσεις.

Στο πρώτο μέρος των Συμπερασμάτων, με τίτλο «Οικονομική Μεγέθυνση, Απασχόληση και Ευημερία στην Ευρώπη μας(!)», η Ελληνική Προεδρία, πάντα ως προς την προοπτική της Λισαβόνας, χρησιμοποιώντας κνούτο, προειδοποιεί τα κράτη - μέλη: «Μένει, επισημαίνει, να γίνουν ακόμη πολλά. Είναι μάλιστα καιρός, τόσο η Ενωση όσο και τα κράτη - μέλη να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους για οικονομικές μεταρρυθμίσεις, κάνοντας τα λόγια πράξη. Επιβεβαιώνουμε και πάλι την ισχυρή προσωπική μας δέσμευση (η Ελληνική Προεδρία) να επιτευχτούν έγκαιρες και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και στους τρεις πυλώνες της στρατηγικής της Λισαβόνας, οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό».

Στη συνέχεια και για το ίδιο θέμα (παράγραφος 13) επισημαίνεται:

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, προκειμένου να προωθήσει τις προτεραιότητές αυτές:

• «Εχει θέσει την κατεύθυνση για τους Γενικούς Προσανατολισμούς των Οικονομικών Πολιτικών και την αναθεωρημένη Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Απασχόληση, που θα εγκριθούν τον Ιούνιο,
• Εχει καλέσει την Επιτροπή να δημιουργήσει μια Ευρωπαϊκή Ομάδα για την Απασχόληση, η οποία θα βοηθήσει να προσδιοριστούν πρακτικές μεταρρυθμίσεις, που θα μπορούν να έχουν τις πλέον άμεσες και ταχείες επιπτώσεις για την εφαρμογή της αναθεωρημένης Στρατηγικής για την Απασχόληση από τα κράτη - μέλη,
• Προσδιόρισε καίριες μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας που πρέπει να επιδιωχτούν σε εθνικό επίπεδο.
• Ορισε προθεσμίες για την τελική συμφωνία επί των υπολοίπων μεταρρυθμίσεων της Λισαβόνας, μεταξύ αυτών και η δημιουργία εταιριών προσωρινής απασχόλησης!»

Στο κεφάλαιο Γ' «Εκσυγχρονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Μοντέλου» - παράγραφος 41 - μεταξύ άλλων αναφέρεται: «Η νέα τριετής προοπτική των κατευθυντήριων Γραμμών για την Απασχόληση, που θα εγκριθούν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιούνιο, ελπίζεται ότι θα αποτελέσει τη βάση μιας απλουστευμένης και αποτελεσματικής Στρατηγικής για την Απασχόληση. Πέραν τούτου, υπάρχει επείγουσα ανάγκη να ενταθεί ο ρυθμός πορείας της μεταρρύθμισης των εθνικών αγορών εργασίας, με τον εντοπισμό μέτρων που μπορούν να γίνουν σύντομα πράξη και που μπορούν να επιφέρουν γρήγορα βελτίωση των επιπέδων απασχόλησης και οικονομικής μεγέθυνσης».

Στη δε παράγραφο 42 επισημαίνεται ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο:

• «Επιβεβαιώνει ότι η Στρατηγική της Απασχόλησης έχει τον προεξάρχοντα ρόλο στην υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής της Λισαβόνας.
• Οι Κατευθυντήριες Γραμμές για την Απασχόληση θα πρέπει να επιτρέπουν στα κράτη - μέλη να διαμορφώσουν το πρέπον μείγμα μέτρων και ενεργειών, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές παραδόσεις και πρακτικές»!

Στην παράγραφο 43 αναφέρεται: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παρακινεί τα κράτη - μέλη να διατηρήσουν το ρυθμό πορείας της μεταρρύθμισης των εθνικών αγορών με εστίαση, μεταξύ άλλων,

• «στη βελτίωση των συστημάτων διαμόρφωσης των μισθών και ημερομισθίων, ούτως ώστε να λαμβάνουν υπόψη τη σχέση μεταξύ μισθών, σταθερότητας των τιμών, παραγωγικότητας, επιπέδων κατάρτισης και συνθηκών της αγοράς εργασίας, και εκσυγχρονισμό της εργατικής νομοθεσίας, λαμβανομένης υπ' όψη της ανάγκης για ευελιξία, αλλά και ασφάλεια, συν τοις άλλοις με τη χαλάρωση των υπερβολικά περιοριστικών στοιχείων, που επηρεάζουν τη δυναμική της αγοράς εργασίας...».

Στην παράγραφο 47, μεταξύ άλλων, αναφέρεται: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί συμφωνία έως το Δεκέμβρη του 2003 για την προσωρινή απασχόληση.

Το σχετικό υποκεφάλαιο φέρει τον ψευδεπίγραφο τίτλο «Κοινωνική αλληλεγγύη και κοινωνική συνοχή», όπου στην παράγραφο 48 αναφέρεται: Για να εξασφαλιστεί η επάρκεια και η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής προστασίας των κρατών - μελών, ιδιαίτερα τώρα που γερνά ο πληθυσμός τους, τα κράτη - μέλη πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειες που έχουν αναλάβει για τον εκσυγχρονισμό τους.

Με βάση τα ανωτέρω -παράγραφος 49- το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο:

• «Επιδοκιμάζει την κοινή έκθεση Συμβουλίου/ Επιτροπής για τις επαρκείς και βιώσιμες συντάξεις και την εστίασή τους στην ανάγκη χρηματοοικονομικής βιωσιμότητας, προκειμένου να εξασφαλιστούν επαρκείς συνταξιοδοτικές παροχές, σε μια εποχή που ο πληθυσμός γερνά. Προτρέπει τα κράτη - μέλη να μεριμνήσουν για την υλοποίηση περαιτέρω μεταρρυθμίσεων των συνταξιοδοτικών συστημάτων, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η αύξηση της απασχόλησης ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας!».