Χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το ερωτηματολόγιο της ΕΣΥΕ

Ακόμα και οι στατιστικοί δείκτες της επίσημα καταγεγραμμένης ανεργίας αξιοποιούνται από την εργοδοσία και τους πολιτικούς της εκφραστές για να αιτιολογήσουν και να νομιμοποιήσουν αντιδραστικά μέτρα σε βάρος εργαζόμενων και άνεργων. Η στατιστικά καταγεγραμμένη ανεργία - είτε υψηλή, είτε χαμηλή - έχει αξιοποιηθεί από τις κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ την τελευταία τουλάχιστον 15ετία για να επιβληθούν οι λεγόμενες ενεργητικές πολιτικές για την απασχόληση, που προβλέπουν πακτωλούς χρημάτων και κονδυλίων για τους εργοδότες και πετσόκομμα των όποιων πενιχρών παροχών δικαιούνται έως σήμερα οι άνεργοι.

Ακριβώς επειδή η επίσημα καταγεγραμμένη ανεργίας αξιοποιείται από το κεφάλαιο και τις κυβερνήσεις του, τα κριτήρια της καταγραφής της είναι κομμένα και ραμμένα στις σκοπιμότητες και της επιδιώξεις τους. Τα κριτήρια που χρησιμοποιούν είναι ίδια με αυτά που χρησιμοποιεί η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Γιούροστατ) για τη μέτρηση της ανεργίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Σύμφωνα με αυτά δε θεωρείται άνεργος όποιος:

• Δούλεψε έστω και μία ώρα την εβδομάδα που προηγήθηκε της έρευνας.
• Δεν μπορεί να αρχίσει δουλιά εντός των δύο επόμενων της έρευνας βδομάδων, ανεξάρτητα για ποιο λόγο δεν μπορεί.
• Απασχολείται κάπου και πληρώνεται σε είδος ή υπηρεσία.
• Δουλεύει σε οικογενειακή επιχείρηση και ας μην πληρώνεται. Για παράδειγμα τα «στοιχεία» εμφανίζουν ότι στην Ελλάδα το 2006 οι άνεργοι ανέρχονταν σε 434.475 και την ίδια στιγμή τα λεγόμενα συμβοηθούντα μέλη σε οικογενειακή επιχείρηση, που δουλεύουν χωρίς να πληρώνονται και οι οποίοι δε λογαριάζονται ως άνεργοι, έφθασαν σχεδόν τις 300 χιλιάδες (293.750)!
• Λαμβάνει αμοιβή για την εργασιακή εκπαίδευση όπως τα διάφορα προγράμματα μαθητείας και επαγγελματικής κατάρτισης. Για παράδειγμα τα προγράμματα STAGE του ΟΑΕΔ, όπου όσοι συμμετέχουν σε αυτά παίρνουν εξευτελιστικές αμοιβές και είναι ανασφάλιστοι για τη σύνταξη.

Με άλλα λόγια δε θεωρείται άνεργος όποιος έχει ένα ελάχιστο εισόδημα από κάποια δουλιά του ποδαριού, έστω και αν αυτό το εισόδημα δε φθάνει ούτε για να καλύψει τις στοιχειώδεις ανάγκες του.

Αποκαλυπτικό είναι το Ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιεί η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας για την έρευνα εργατικού δυναμικού. Οι ερωτήσεις που γίνονται έχουν στόχο να ελαχιστοποιήσουν την πιθανότητα να καταταχθεί ο ερωτώμενος στους ανέργους.

-- Η πρώτη ερώτηση που γίνεται είναι η εξής: «Την προηγούμενη βδομάδα, από Δευτέρα έως και Κυριακή, εργαστήκατε, έστω και μία ώρα με αμοιβή, ως μισθωτός ή αυτοαπασχολούμενος;». Η οποία συνοδεύεται από την υποσημείωση ότι σε αυτούς που εργαστήκανε «περιλαμβάνονται οι μαθητευόμενοι - εκπαιδευόμενοι, με οποιονδήποτε τρόπο και αν αμείβονται».

-- Χαρακτηριστική για το πώς μετράνε την ανεργία είναι και η επόμενη ερώτηση: «Μήπως εργαστήκατε την προηγούμενη βδομάδα, έστω και μία ώρα, χωρίς αμοιβή, ως βοηθός στην οικογενειακή επιχείρηση;». Σε περίπτωση καταφατικής απάντησης το άτομο δεν κατατάσσεται στους ανέργους.

-- Το ίδιο ισχύει και για την ερώτηση: «Αν και δεν εργαστήκατε ούτε μία ώρα την προηγούμενη βδομάδα, μήπως εργάζεστε, συνήθως, ως βοηθός στην οικογενειακή επιχείρηση;».

-- Επίσης, δε θεωρείται άνεργος αλλά εξαιρείται από τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό όποιος απαντήσει αρνητικά στην ερώτηση: «Αν βρίσκατε εργασία θα μπορούσατε να την αναλάβετε αμέσως, δηλαδή μέσα σε δύο βδομάδες; Και αν όχι, γιατί δε θα μπορούσατε;».

Εξίσου αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία που έφερε το καλοκαίρι του 2006 στη Βουλή ο βουλευτής του ΚΚΕ Τ. Τσιόγκας, για το πώς κάποιος δε χαρακτηρίζεται άνεργος. Μεταξύ άλλων ο βουλευτής του ΚΚΕ ανέφερε ότι δε θεωρούνται άνεργοι:

• Οι 55.000 άνεργοι που «καταρτίζονται» σε διάφορα προγράμματα των ΚΕΚ.
• Οσοι απασχολούνται στα βραχύχρονα προγράμματα STAGE. Αξίζει να σημειωθεί ότι πίσω από τα STAGE και την επανακατάρτιση η κυβέρνηση, καθ' ομολογία του διοικητή του ΟΑΕΔ, κρύβει πάνω από 150.000 πραγματικά άνεργους, αριθμός που μάλιστα αφορά μόνο στα τελευταία 2,5 χρόνια.
• Ως μέσο αλλοίωσης των στοιχείων της ανεργίας λειτουργεί και η μερική απασχόληση, την οποία στήριξαν και διεύρυναν τόσο η ΝΔ όσο και το ΠΑΣΟΚ, καθώς μία θέση εργασίας μοιράζεται σε δύο και τρεις άνεργους.
• Στις «κρυφές» μορφές της ανεργίας που δεν καταγράφονται συμπεριλαμβάνονται και οι αγρότες εκείνοι που ξεκληρίζονται, εξαιτίας κυρίως της ΚΑΠ. Εφόσον είναι ασφαλισμένοι στον ΟΓΑ, δεν τους γράφουν στον ΟΑΕΔ, δεν τους δίνουν κάρτα ανεργίας. Χιλιάδες νέοι, πρώην αγρότες οδηγούνται στα αστικά κέντρα για να βρουν δουλιά.
• Ενώ, σε λεγόμενους παραδοσιακούς κλάδους, όπως είναι η κλωστοϋφαντουργία, ο ιματισμός, το δέρμα, αλλά και άλλοι κλάδοι, όπου έμειναν άνεργοι κατά δεκάδες χιλιάδες, οι εργαζόμενοι που πήγαν και θεώρησαν ένα χρόνο, δύο χρόνια, τρία χρόνια την κάρτα ανεργίας στον ΟΑΕΔ και δε βρήκαν δουλιά, δεν ξαναπήγαν. Και αυτοί δεν καταγράφονται πλέον ως άνεργοι.

Η ανεργία δεν πρόκειται να βρει επίλυση ούτε μερική, ούτε ολική έξω από τη συζήτηση για το πρόβλημα της εξουσίας. Και η πάλη για την ουσιαστική προστασία των ανέργων, τότε μόνο μπορεί να είναι αποτελεσματική, όταν δένεται με την πάλη για την ανατροπή της πολιτικής και του συστήματος της εκμετάλλευσης που γεννάει την ανεργία. Την ξεκάθαρη αυτή θέση έχει διατυπώσει επανειλημμένα το ΚΚΕ, που τον Ιούνη του 2006 κατέθεσε και πρόταση νόμου, απαιτώντας μέτρα για την ουσιαστική προστασία των ανέργων. Η πρόταση απορρίφθηκε από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ.

Η πλήρης απασχόληση, μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο με προγραμματισμένη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και προγραμματισμένη ανάπτυξη όλων των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της χώρας, προγραμματισμένη κατανομή του ανθρώπινου δυναμικού, κατά κλάδο, κατά τομέα, κατά περιφέρεια, κατά νομό, κατά πόλη. Επίσης, σε συνδυασμό με τον υπολογισμό των δυνατοτήτων που προσφέρει η επιστήμη και η τεχνική, μπορεί να καθοριστεί και μικρότερος χρόνος εργασίας και άνοδος της παραγωγικότητας, αλλά και πιο φτηνά προϊόντα, άρα και μεγάλωμα των μισθών και καλύτερη αγοραστική ικανότητα των εργαζομένων.

Αυτό, όμως, δεν μπορεί να το κάνει ο καπιταλισμός. Γιατί το πρόβλημα της ανεργίας είναι σύμφυτο του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος. Ομως, σε καμιά περίπτωση το ΚΚΕ δεν παραπέμπει στη λύση αυτού του προβλήματος στο σοσιαλισμό ή στην πρόταση που έχει επεξεργαστεί ως κοινή δράση των κοινωνικών δυνάμεων, στην πρόταση της λαϊκής εξουσίας. Παλεύει και μέσα στις συνθήκες του καπιταλισμού για να πουλιέται η εργατική δύναμη με καλύτερους όρους και για να δημιουργούνται θέσεις εργασίας, όσο γίνεται μόνιμες, ξέροντας όμως ότι το πρόβλημα της ανεργίας δεν πρόκειται να λυθεί αποφασιστικά.