Φέτος, η σοδειά στην Ελασσόνα ξεκίνησε με τις χειρότερες προϋποθέσεις, καθώς είναι ο δεύτερος χρόνος εφαρμογής της αναθεώρησης της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς Καπνού, που ψήφισε το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας της ΕΕ, τον Ιούλη του 1998. Η ασύδοτη δράση των καπνεμπόρων, δε συναντά, πλέον, κανένα, εμπόδιο, ύστερα μάλιστα και από την απόφαση της κυβέρνησης να διαλύσει τον Οργανισμό Καπνού. Οι εκβιασμοί σε βάρος των παραγωγών "δίνουν και παίρνουν", εξαναγκάζοντάς τους να πουλούν τα προϊόντα τους σε εξευτελιστικές τιμές. Οι καπνέμποροι, "παίζοντας" τα κερδοσκοπικά τους παιχνίδια, αγοράζουν επιλεκτικά το προϊόν, αφήνοντας "ξεκρέμαστους" πολλούς αγρότες, φέτος οι τιμές διαμορφώνονται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων χρόνων, ενώ το κόστος παραγωγής αυξάνεται συνεχώς.

Οι καπνέμποροι, «παίζοντας» τα κερδοσκοπικά τους παιχνίδια, αγοράζουν επιλεκτικά το προϊόν, αφήνοντας «ξεκρέμαστους» πολλούς αγρότες

Αυτή η κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα τα χωριά της επαρχίας να ερημώνουν, καθώς πολλοί αγρότες είτε έχουν πάρει το δρόμο της ξενιτιάς, ή "στοιβάζονται" στις μεγαλουπόλεις της ανεργίας και της υποαπασχόλησης. Και όσοι εξακολουθούν να καλλιεργούν καπνά, έχουν γίνει έρμαια των καπνεμπόρων, "πουλώντας" τον ιδρώτα τους για ένα "κομμάτι ψωμί".

Εκεί στα καπνοχώρια, όπου κάτω από ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες, οι καπνοπαραγωγοί μαζί με τα παιδιά τους, βρίσκονται στα χωράφια από τα χαράματα μέχρι το βράδυ, με ένα μικρό διάλειμμα το μεσημέρι, για να μαζέψουν τον καπνό, δίνοντας τη μάχη της επιβίωσης, βρέθηκε ο «Ρ», για να καταγράψει τις αγωνίες τους, την απογοήτευση και την οργή τους για την αντιαγροτική πολιτική που τους ξεκληρίζει, αλλά και την επιμονή τους να μην παραδώσουν τη γη τους στους εκμεταλλευτές τους.

"Η κατάσταση που αντιμετωπίζουμε είναι πάρα πολύ δύσκολη", λέει ο Ηλίας Καραγιάννης, καπνοπαραγωγός από την Τσαριτσάνη, πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού του χωριού. Κι αναρωτιέται: "Πώς είναι δυνατόν να τα βγάλουμε πέρα, όταν το κόστος παραγωγής συνεχώς αυξάνεται και οι τιμές πώλησης του καπνού συνεχώς μειώνονται; Φέτος τον καπνό τον πουλάμε πιο φθηνό και από όσο το πουλήσαμε το 1991. Το μεροκάματο, δηλαδή, είναι πενιχρό και εδώ που είμαστε δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα άλλο. Είμαστε σε απόγνωση και οι έμποροι μας κοροϊδεύουν. "Θέλετε δε θέλετε σε μας θα πουλήσετε τα καπνά", μας λένε. Εργοστάσια να δουλέψουν τα παιδιά μας δεν υπάρχουν και όταν κατεβαίνουμε στους δρόμους να διαμαρτυρηθούμε μας χτυπούν τα ΜΑΤ και μας πάνε στα δικαστήρια. Είμαστε όλοι καταδικασμένοι 2 και 3 φορές".

"Μας βγαίνει το λάδι και προκοπή δε βλέπουμε", μας λέει στη συνέχεια η γυναίκα του Βασιλική. Κι αναφερόμενη στα επιπλέον βάσανα της αγρότισσας τονίζει: "Εχω και μια οικογένεια. Πρέπει μετά το χωράφι και το ραμάτιασμα του καπνού, να καθαρίσω το σπίτι, να μαγειρέψω και διάφορες άλλες δουλιές. Και ανταμοιβή καμία. Δουλεύουμε, χωρίς μεροκάματο."

Επόμενος σταθμός του οδοιπορικού το χωριό Μικρό - Ελευθεροχώρι. Συναντάμε στο καπνοχώραφό του, τον παπά - Γιάννη, που μας λέει: "Πέρσι μας τα πήραν τζάμπα τα καπνά. Και ακόμα δεν πήραμε ολόκληρη την επιδότηση, ενώ έχει ξεκινήσει η νέα σοδειά. Και φέτος οι έμποροι θα μας δώσουν πάλι ψίχουλα. Τα προβλήματά μας τα κρύβουν στις τηλεοράσεις. Δε λένε τίποτα. Το ΚΚΕ, για παράδειγμα τα λέει καλά, αλλά δεν το δείχνουν καθόλου".

Το λόγο παίρνει μετά η γυναίκα του Μαρία, για να πει: "Μεγάλη η τυράννια μας. Και έρχεται η κυβέρνηση και μας λέει ότι είμαστε στην ΟΝΕ. Ποια ΟΝΕ; Ούτε κανένας μας ρώτησε, ούτε μας ενημέρωσε. Μας έχουν κάνει όπως τα άλογα που τα βάζανε χαλινάρια για να προχωρήσουν".

Στη συζήτηση παίρνει μέρος και ο Νίκος Ψύρρας, λέγοντας: "Η ΟΝΕ είναι για τους λίγους και όχι για τους πολλούς. Γιατί αν ήταν για τους πολλούς θα μπορούσαμε να δουλέψουμε στον τόπο μας και δε θα ερήμωναν τα χωριά μας".

Στο διπλανό χωράφι ο Χρήστος Γιαννουλίδης μας λέει: "Δεν είναι εύκολο για ένα νέο να μείνει στο χωριό και να ζήσει μόνο από τα καπνά. Πρέπει να κάνεις δύο και τρεις δουλιές. Και η κατάσταση θα χειροτερέψει, καθώς κάθε χρόνο πουλάμε την παραγωγή μας όλο και πιο φτηνά."

Στα καπνοχώραφα της Καλλιθέας συναντάμε τον 20χρονο Ιωσήφ Χαλκίδη, που κάθε καλοκαίρι δουλεύει μαζί με την οικογένειά του στα καπνά. "Με τα σημερινά δεδομένα - σημειώνει - είναι πολύ δύσκολο για ένα νέο να μείνει στο χωριό του και ν' ασχοληθεί με την καπνοκαλλιέργεια και πολλοί είναι αυτοί που φεύγουν ή στο εξωτερικό ή στις μεγάλες πόλεις. Τώρα, όμως, κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να φύγουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι και το χωριό μας, που θεωρείται κεφαλοχώρι, κάθε χρόνο ερημώνει". Η μητέρα του, Αγάπη, συμπληρώνει: "Αν υπήρχαν μεγαλύτερες τιμές στα καπνά, δε θα φεύγανε οι νέοι από τα χωριά τους."

"Τα καύσιμα φωτιά, τα φάρμακα φωτιά και η τιμή του καπνού κατεβαίνει. Δεν είναι δυνατόν να ζήσει μια οικογένεια. Κάναμε αγώνες και πρέπει να τους συνεχίσουμε, γιατί μόνο έτσι θα βρούμε το δίκιο μας", παρεμβαίνει ο Αναστάσιος Βλαχάβας.

Στα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί από τον κανονισμό της ΕΕ για τα καπνά αναφέρεται ο Νίκος Ψωμιάδης, υπογραμμίζοντας: "Το εισόδημά μας συρρικνώνεται συνεχώς. Φέτος αναγκαστήκαμε με την οικογένειά μου ν' αγοράσουμε ποσοστώσεις. Τα έξοδα, όμως, πολλά και δεν μπορούμε να αντεπεξέλθουμε στις υποχρεώσεις μας. Ετσι πως πάνε τα πράγματα οι μικροί αγρότες θα σβήσουν".

Και ήδη όπως συμπληρώνει η γυναίκα του, Αννέτα, στο χωριό τους και στα διπλανά χωριά "πολλοί συγχωριανοί μας έχουν εγκαταλείψει την καπνοκαλλιέργεια και έχουν πάρει το δρόμο για τη Γερμανία ή την Αθήνα".

Συνεχίζοντας ο Βασίλης Κατής υπογραμμίζει: "Αυτή η τραγική κατάσταση, έχει διαμορφωθεί, εξαιτίας της συνολικότερης αντιαγροτικής πολιτικής της κυβέρνησης και της ΕΕ, που στοχεύει στο ξεκλήρισμα της μικρομεσαίας αγροτιάς. Ηδη, πολλά χωριά της επαρχίας μας έχουν ερημώσει, καθώς δεν υπάρχουν άλλες πηγές εισοδήματος και εναλλακτικές λύσεις. Για παράδειγμα ένας αγρότης που εγκαταλείπει την καπνοκαλλιέργεια, δεν μπορεί να σκεφτεί ν' ασχοληθεί με την κτηνοτροφία, καθώς και αυτή έχει τεθεί υπό "διωγμό" από την κυβέρνηση και την ΕΕ. Τα κοινωνικά προβλήματα που δημιουγούνται είναι πολλά, καθώς η συρρίκνωση του εισοδήματος των καπνοπαραγωγών, έχει γενικότερα αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία και, επομένως, στη ζωή της επαρχίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην επαρχία Ελασσόνας 2.500 νέοι, κατά κύριο λόγο άντρες, είναι ανύπαντροι αφού, λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, το σκέφτονται πολύ να παντρευτούν, ν' ανοίξουν σπίτι και να δημιουργήσουν οικογένεια".

Ο Βασίλης Κατής

Τα χωριά μας έχουν ερημώσει.Δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις. Ενας αγρότης που εγκαταλείπει την καπνοκαλλιέργεια, δεν μπορεί να σκεφτεί ν' ασχοληθεί με την κτηνοτροφία, καθώς και αυτή έχει τεθεί υπό «διωγμό»