Τα κτίρια του Γκάουντι στη Βαρκελώνη, του Ορτά στις Βρυξέλλες, ο Γκιμάρ και οι σταθμοί του Παρισιού, μας φέρνουν στο μυαλό εκείνο το μοντέρνο κίνημα ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής της δεκαετίας του '30, που πήρε το όνομα "Αρ Νουβό".Από τότε και στο εξής το αισθητικό τοπίο στην αρχιτεκτονική έγινε διαφορετικό. Οι απόηχοι της "Αρ Νουβό", οι αντανακλάσεις της, τα αρχιτεκτονικά της στοιχεία, "ταξίδευαν" από χώρα σε χώρα και έκαναν τη νέα ευρωπαϊκή τοπογραφία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα.

Η Ελλάδα του Μεσοπολέμου, μια Ελλάδα που δύσκολα στεκόταν στα πόδια της, δεχόταν κι αυτή τις επιδράσεις διαφόρων κινημάτων της Κεντρικής Ευρώπης. Τα αναπαρήγαγε, τα αφομοίωνε, τα συνέδεε με το εντόπιο περιβάλλον.Η αρχιτεκτονική "Αρ Νουβό" στη χώρα μας μπορεί να μην άφησε πολλά επώνυμα κτίρια με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά αυτού του κινήματος, αλλά αρκετά κτίρια έχουν ψήγματα της τεχνοτροπίας και υπογράφονται από επώνυμους και ανώνυμους αρχιτέκτονες, όπως Σ. Μαγιάσης, Αρ. Βάλβης, Ν. Π. Τζελέπη, Κ. Κιτσίκι κ.ά. Κτίρια με φανερές τις επιδράσεις του νέου αυτού κινήματος βρίσκουμε στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα, τη Μυτιλήνη κ.ά.

Στο κέντρο ακριβώς της Αθήνας, στη γωνία Πατησίων 451 και Αβέρωφ βρίσκεται το "Ακροπόλ", με εκτεταμένη πρόσοψη επί της Πατησίων που εκτείνεται διαμπερώς μέχρι την οδό Μάρνη. Το γεγονός ότι βρίσκεται απέναντι από τον κήπο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και το προαύλιο του Εθνικού Μετσοβείου Πολυτεχνείου, καθιστά το κτίριο σημείο αναφοράς στην πόλη.Πολύ περισσότερο τώρα που βρίσκεται στα χέρια του υπουργείου Πολιτισμού το οποίο και θα αξιοποιήσει για να στεγάσει κάποιες κεντρικές υπηρεσίες του οι οποίες θα συνδέονται λειτουργικά τόσο με το κτίριο του ΥΠΠΟ στην οδό Μπουμπουλίνας όσο και με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.Πιο συγκεκριμένα, ο σχεδιασμός είναι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο να συνδεθεί πιο στενά με τη νέα χρήση του "Ακροπόλ", αφού στόχος είναι να εγκατασταθούν εκεί το πωλητήριο του ΤΑΠΑ, που σήμερα λειτουργεί στο ΕΑΜ καθώς και άλλες υπηρεσίες του Μουσείου. Σκοπός είναι να βρει επιτέλους διέξοδο και λύση η εδώ και χρόνια αναζήτηση από μέρους του Μουσείου, χώρων που θα βοηθήσουν ώστε να πάρουν ανάσα τα εκτιθέμενα αλλά και τα αποθηκευμένα αντικείμενα.Με αυτό το τρόπο το "Ακροπόλ - Παλλάς" "γλίτωσε" από άλλες προτεινόμενες χρήσεις, όπως επιχειρησιακό κέντρο, κέντρο σχολών με χώρους φαστ - φουντ, ηλεκτρονικών παιχνιδιών (!) κ.ά., ή κέντρο εταιριών πληροφορικής με φαστ - φουντ επίσης.Είναι σαφές ότι η στέγαση υπηρεσιών του ΥΠΠΟ σε ένα χώρο που δίνει τη δυνατότητα για τη διοργάνωση εκθέσεων, διαλέξεων και άλλων εκδηλώσεων, είναι περισσότερο συμβατή, τόσο με τη μορφή και ιστορία του κτιρίου, όσο και με την περιοχή, εάν και εφόσον φυσικά γίνουν πράξη τα επί χάρτου, προς το παρόν, σχέδια ανάπλασης της περιοχής λεωφ. Αλεξάνδρας, Πατησίων, Εξάρχεια. Πρέπει, δε να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που το "Ακροπόλ - Παλλάς" περιέρχεται στα χέρια του Δημοσίου.

Το "Ακροπόλ - Παλλάς" κατασκευάστηκε το 1925 - 26 από το Σωτήρη Μαγιάση σε εκλεκτικιστικό ρυθμό με στοιχεία "Αρ Νουβό".Ο Σ. Μαγιάσης (1894 - 1966) παραμένει σχετικά άγνωστος για την προσφορά του και το έργο του στην αρχιτεκτονική της νεότερης Ελλάδας. Ασχολήθηκε κυρίως με την εφαρμογή της σχολής των Beaux Arts στην Αθήνα και δείγματα της δουλιάς του βρίσκουμε στο Ψυχικό (βλ. Δημοτική Αγορά Ψυχικού) και στο Φάληρο. Το "Ακροπόλ" είναι από τα σωζόμενα κτίρια που κατασκεύασε.

Με δάνειο Μάρσαλ, στα χρόνια 1952 - 54 έγινε ανακαίνιση στο εσωτερικό του και λίγα χρόνια αργότερα, το 1958 - 59 έγιναν ευρύτατες εσωτερικές διαρρυθμίσεις και ανακαινίσεις για να κρατηθεί στην κατηγορία πολυτελείας. Πρέπει να σημειωθεί ότι το "Ακροπόλ" ανήκει στην κατηγορία των ευρωπαϊκών grand hotels με έντονη τη γοητεία του Μεσοπολέμου. "Ως ξεχωριστό δείγμα της αρχιτεκτονικής "Αρ Νουβό" στην Ευρώπη" χαρακτηρίστηκε το 1990 από το συνέδριο της "Ουνέσκο" στη Βιέννη. Μόνο που από το ΥΠΠΟ χαρακτηρίστηκε έργο τέχνης από μορφολογική και τυπολογική άποψη και κρίθηκε διατηρητέο ένα χρόνο αργότερα, το 1991 (ΦΕΚ 584).Το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού, άλλωστε, είναι φανερό ότι αδυνατεί στη γνώση, καταγραφή και προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς των νεότερων χρόνων. Είναι η κληρονομιά που γκρεμίζεται πολύ εύκολα, που εύκολα δινόταν αντιπαροχή και που αβασάνιστα εγκαταλείπεται σε μορφή ερειπιώνα.Εδώ πρέπει να σημειώσουμε τη συμβολή του καθηγητή του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, Νίκου Χολέβα,στην επίμονη του οποίου οφείλεται η κήρυξη του κτιρίου ως διατηρητέο. Ο ίδιος έχει συμβάλει τα μέγιστα στην καταγραφή της μεσοπολεμικής, Αθήνας αναδεικνύοντας τη νεότερη αρχιτεκτονική με δεκάδες μονογραφίες. Ο ίδιος το 1990 στη 4η Διεθνή Συνάντηση για την αρχιτεκτονική "Αρ Νουβό", που έγινε στη Βιέννη, συνέβαλε αποφασιστικά ώστε να εκδοθεί ψήφισμα 20 χωρών και να χαρακτηριστεί το "Ακροπόλ - Παλλάς" εξαίρετο δείγμα του εν λόγω αρχιτεκτονικού ρυθμού. Τα κτίρια στη χώρα μας, τα γνωστά για τα στοιχεία "Αρ Νουβό" που διατρέχουν τον αρχιτεκτονικό τους ρυθμό, εκτός από το "Ακροπόλ - Παλλάς", είναι και η βίλα "Μπιάνκα" στη Θεσσαλονίκη, έργο του Ιταλού αρχιτέκτονα Πιέρο Αριγκόνι,τα οποία βρίσκονται στη λίστα των 25 προστατευόμενων κτιρίων "Αρ Νουβό" από την "Ουνέσκο". Το σημαντικό είναι ότι η Ελλάδα συμμετέχει με δύο κτίρια τη στιγμή που από το Βέλγιο προστατεύονται πέντε και είναι η πατρίδα αυτού του αρχιτεκτονικού ρυθμού.

Το 1966 εκπονήθηκε ριζική μελέτη επανακατασκευής 60 δωματίων του ξενοδοχείου και μετακινούνται οι μεσότοιχοι. Το Μάιο του 1989 το κτίριο αγοράστηκε από αυστριακή εταιρία, έγινε μελέτη ριζικής ανακατασκευής η οποία προέβλεπε ψευδωροφές, κλιματισμό, καφετερία, χώρο καταστημάτων, γυμναστηρίου κ.ά. Η κατεδάφιση ξεκίνησε, αλλά ευτυχώς δεν ολοκληρώθηκε. Αλλά στο μεταξύ η αυστριακή εταιρία είχε προλάβει να πουλήσει σε δημοπρασίες πολλά από τα έπιπλα που είχε σχεδιάσει ο Σωτήρης Μαγιάσης, ο οποίος, πρέπει να σημειωθεί, σχεδίαζε μόνος του τα έπιπλα και τα διακοσμητικά στοιχεία.

Στο εξωτερικό του κτιρίου - σε αντίθεση με τους εσωτερικούς χώρους - δεν έχουν γίνει σημαντικές επεμβάσεις, τέτοιες που να αλλοιώνουν τα αρχιτεκτονικά του χαρακτηριστικά. Στο εσωτερικό, στην πραγματικότητα ελάχιστα στοιχεία έχουν διατηρηθεί κι αυτό λόγω των συνεχών αλλαγών που επέβαλε ο ΕΟΤ με σκοπό να παραμένει το ξενοδοχείο στην κατηγορία πολυτελείας. Αποτέλεσμα αυτών των αλλαγών είναι οι ισόγειοι χώροι με τις ανακατασκευές του 1959. Ιδιαίτερα σημαντικές καταστροφές υπέστη το κτίριο με τις κατεδαφίσεις του 1989, με στόχο πάλι την ανακαίνιση.Το κεντρικό κλιμακοστάσιο, τα δάπεδα του κεντρικού χολ, ο χώρος της ορχήστρας στο πατάρι, η είσοδος του χώρου τσαγιού και οι χώροι υποδοχής στο δεύτερο ισόγειο, είναι εκείνα τα αρχικά στοιχεία που έχουν διατηρηθεί. Ανάμεσα στις επεμβάσεις που έγιναν στους ορόφους κάπου κάπου διακρίνονται σποραδικά στοιχεία "Αρ Νουβό", ειδικότερα στην πτέρυγα που βλέπει προς την οδό Μάρνη, η οποία έχει δεχτεί τις μικρότερες επεμβάσεις.

Δ. Μ.

Τα κτίρια του Γκάουντι στη Βαρκελώνη, του Ορτά στις Βρυξέλλες, ο Γκιμάρ και οι σταθμοί του Παρισιού, μας φέρνουν στο μυαλό εκείνο το μοντέρνο κίνημα ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής της δεκαετίας του '30, που πήρε το όνομα "Αρ Νουβό".Από τότε και στο εξής το αισθητικό τοπίο στην αρχιτεκτονική έγινε διαφορετικό. Οι απόηχοι της "Αρ Νουβό", οι αντανακλάσεις της, τα αρχιτεκτονικά της στοιχεία, "ταξίδευαν" από χώρα σε χώρα και έκαναν τη νέα ευρωπαϊκή τοπογραφία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα.

Η Ελλάδα του Μεσοπολέμου, μια Ελλάδα που δύσκολα στεκόταν στα πόδια της, δεχόταν κι αυτή τις επιδράσεις διαφόρων κινημάτων της Κεντρικής Ευρώπης. Τα αναπαρήγαγε, τα αφομοίωνε, τα συνέδεε με το εντόπιο περιβάλλον.Η αρχιτεκτονική "Αρ Νουβό" στη χώρα μας μπορεί να μην άφησε πολλά επώνυμα κτίρια με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά αυτού του κινήματος, αλλά αρκετά κτίρια έχουν ψήγματα της τεχνοτροπίας και υπογράφονται από επώνυμους και ανώνυμους αρχιτέκτονες, όπως Σ. Μαγιάσης, Αρ. Βάλβης, Ν. Π. Τζελέπη, Κ. Κιτσίκι κ.ά. Κτίρια με φανερές τις επιδράσεις του νέου αυτού κινήματος βρίσκουμε στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα, τη Μυτιλήνη κ.ά.

Στο κέντρο ακριβώς της Αθήνας, στη γωνία Πατησίων 451 και Αβέρωφ βρίσκεται το "Ακροπόλ", με εκτεταμένη πρόσοψη επί της Πατησίων που εκτείνεται διαμπερώς μέχρι την οδό Μάρνη. Το γεγονός ότι βρίσκεται απέναντι από τον κήπο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και το προαύλιο του Εθνικού Μετσοβείου Πολυτεχνείου, καθιστά το κτίριο σημείο αναφοράς στην πόλη.Πολύ περισσότερο τώρα που βρίσκεται στα χέρια του υπουργείου Πολιτισμού το οποίο και θα αξιοποιήσει για να στεγάσει κάποιες κεντρικές υπηρεσίες του οι οποίες θα συνδέονται λειτουργικά τόσο με το κτίριο του ΥΠΠΟ στην οδό Μπουμπουλίνας όσο και με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.Πιο συγκεκριμένα, ο σχεδιασμός είναι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο να συνδεθεί πιο στενά με τη νέα χρήση του "Ακροπόλ", αφού στόχος είναι να εγκατασταθούν εκεί το πωλητήριο του ΤΑΠΑ, που σήμερα λειτουργεί στο ΕΑΜ καθώς και άλλες υπηρεσίες του Μουσείου. Σκοπός είναι να βρει επιτέλους διέξοδο και λύση η εδώ και χρόνια αναζήτηση από μέρους του Μουσείου, χώρων που θα βοηθήσουν ώστε να πάρουν ανάσα τα εκτιθέμενα αλλά και τα αποθηκευμένα αντικείμενα.Με αυτό το τρόπο το "Ακροπόλ - Παλλάς" "γλίτωσε" από άλλες προτεινόμενες χρήσεις, όπως επιχειρησιακό κέντρο, κέντρο σχολών με χώρους φαστ - φουντ, ηλεκτρονικών παιχνιδιών (!) κ.ά., ή κέντρο εταιριών πληροφορικής με φαστ - φουντ επίσης.Είναι σαφές ότι η στέγαση υπηρεσιών του ΥΠΠΟ σε ένα χώρο που δίνει τη δυνατότητα για τη διοργάνωση εκθέσεων, διαλέξεων και άλλων εκδηλώσεων, είναι περισσότερο συμβατή, τόσο με τη μορφή και ιστορία του κτιρίου, όσο και με την περιοχή, εάν και εφόσον φυσικά γίνουν πράξη τα επί χάρτου, προς το παρόν, σχέδια ανάπλασης της περιοχής λεωφ. Αλεξάνδρας, Πατησίων, Εξάρχεια. Πρέπει, δε να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που το "Ακροπόλ - Παλλάς" περιέρχεται στα χέρια του Δημοσίου.

Το "Ακροπόλ - Παλλάς" κατασκευάστηκε το 1925 - 26 από το Σωτήρη Μαγιάση σε εκλεκτικιστικό ρυθμό με στοιχεία "Αρ Νουβό".Ο Σ. Μαγιάσης (1894 - 1966) παραμένει σχετικά άγνωστος για την προσφορά του και το έργο του στην αρχιτεκτονική της νεότερης Ελλάδας. Ασχολήθηκε κυρίως με την εφαρμογή της σχολής των Beaux Arts στην Αθήνα και δείγματα της δουλιάς του βρίσκουμε στο Ψυχικό (βλ. Δημοτική Αγορά Ψυχικού) και στο Φάληρο. Το "Ακροπόλ" είναι από τα σωζόμενα κτίρια που κατασκεύασε.

Με δάνειο Μάρσαλ, στα χρόνια 1952 - 54 έγινε ανακαίνιση στο εσωτερικό του και λίγα χρόνια αργότερα, το 1958 - 59 έγιναν ευρύτατες εσωτερικές διαρρυθμίσεις και ανακαινίσεις για να κρατηθεί στην κατηγορία πολυτελείας. Πρέπει να σημειωθεί ότι το "Ακροπόλ" ανήκει στην κατηγορία των ευρωπαϊκών grand hotels με έντονη τη γοητεία του Μεσοπολέμου. "Ως ξεχωριστό δείγμα της αρχιτεκτονικής "Αρ Νουβό" στην Ευρώπη" χαρακτηρίστηκε το 1990 από το συνέδριο της "Ουνέσκο" στη Βιέννη. Μόνο που από το ΥΠΠΟ χαρακτηρίστηκε έργο τέχνης από μορφολογική και τυπολογική άποψη και κρίθηκε διατηρητέο ένα χρόνο αργότερα, το 1991 (ΦΕΚ 584).Το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού, άλλωστε, είναι φανερό ότι αδυνατεί στη γνώση, καταγραφή και προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς των νεότερων χρόνων. Είναι η κληρονομιά που γκρεμίζεται πολύ εύκολα, που εύκολα δινόταν αντιπαροχή και που αβασάνιστα εγκαταλείπεται σε μορφή ερειπιώνα.Εδώ πρέπει να σημειώσουμε τη συμβολή του καθηγητή του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, Νίκου Χολέβα,στην επίμονη του οποίου οφείλεται η κήρυξη του κτιρίου ως διατηρητέο. Ο ίδιος έχει συμβάλει τα μέγιστα στην καταγραφή της μεσοπολεμικής, Αθήνας αναδεικνύοντας τη νεότερη αρχιτεκτονική με δεκάδες μονογραφίες. Ο ίδιος το 1990 στη 4η Διεθνή Συνάντηση για την αρχιτεκτονική "Αρ Νουβό", που έγινε στη Βιέννη, συνέβαλε αποφασιστικά ώστε να εκδοθεί ψήφισμα 20 χωρών και να χαρακτηριστεί το "Ακροπόλ - Παλλάς" εξαίρετο δείγμα του εν λόγω αρχιτεκτονικού ρυθμού. Τα κτίρια στη χώρα μας, τα γνωστά για τα στοιχεία "Αρ Νουβό" που διατρέχουν τον αρχιτεκτονικό τους ρυθμό, εκτός από το "Ακροπόλ - Παλλάς", είναι και η βίλα "Μπιάνκα" στη Θεσσαλονίκη, έργο του Ιταλού αρχιτέκτονα Πιέρο Αριγκόνι,τα οποία βρίσκονται στη λίστα των 25 προστατευόμενων κτιρίων "Αρ Νουβό" από την "Ουνέσκο". Το σημαντικό είναι ότι η Ελλάδα συμμετέχει με δύο κτίρια τη στιγμή που από το Βέλγιο προστατεύονται πέντε και είναι η πατρίδα αυτού του αρχιτεκτονικού ρυθμού.

Το 1966 εκπονήθηκε ριζική μελέτη επανακατασκευής 60 δωματίων του ξενοδοχείου και μετακινούνται οι μεσότοιχοι. Το Μάιο του 1989 το κτίριο αγοράστηκε από αυστριακή εταιρία, έγινε μελέτη ριζικής ανακατασκευής η οποία προέβλεπε ψευδωροφές, κλιματισμό, καφετερία, χώρο καταστημάτων, γυμναστηρίου κ.ά. Η κατεδάφιση ξεκίνησε, αλλά ευτυχώς δεν ολοκληρώθηκε. Αλλά στο μεταξύ η αυστριακή εταιρία είχε προλάβει να πουλήσει σε δημοπρασίες πολλά από τα έπιπλα που είχε σχεδιάσει ο Σωτήρης Μαγιάσης, ο οποίος, πρέπει να σημειωθεί, σχεδίαζε μόνος του τα έπιπλα και τα διακοσμητικά στοιχεία.

Στο εξωτερικό του κτιρίου - σε αντίθεση με τους εσωτερικούς χώρους - δεν έχουν γίνει σημαντικές επεμβάσεις, τέτοιες που να αλλοιώνουν τα αρχιτεκτονικά του χαρακτηριστικά. Στο εσωτερικό, στην πραγματικότητα ελάχιστα στοιχεία έχουν διατηρηθεί κι αυτό λόγω των συνεχών αλλαγών που επέβαλε ο ΕΟΤ με σκοπό να παραμένει το ξενοδοχείο στην κατηγορία πολυτελείας. Αποτέλεσμα αυτών των αλλαγών είναι οι ισόγειοι χώροι με τις ανακατασκευές του 1959. Ιδιαίτερα σημαντικές καταστροφές υπέστη το κτίριο με τις κατεδαφίσεις του 1989, με στόχο πάλι την ανακαίνιση.Το κεντρικό κλιμακοστάσιο, τα δάπεδα του κεντρικού χολ, ο χώρος της ορχήστρας στο πατάρι, η είσοδος του χώρου τσαγιού και οι χώροι υποδοχής στο δεύτερο ισόγειο, είναι εκείνα τα αρχικά στοιχεία που έχουν διατηρηθεί. Ανάμεσα στις επεμβάσεις που έγιναν στους ορόφους κάπου κάπου διακρίνονται σποραδικά στοιχεία "Αρ Νουβό", ειδικότερα στην πτέρυγα που βλέπει προς την οδό Μάρνη, η οποία έχει δεχτεί τις μικρότερες επεμβάσεις.

Δ. Μ.