Γρηγοριάδης Κώστας

Οι βασικοί άξονες και του προϋπολογισμού για το 2004 μοιάζουν με εκείνους που γεύτηκαν οι εργαζόμενοι φέτος, πέρσι και όλα τα προηγούμενα χρόνια. Τα χρόνια που οι εναλλασσόμενες στην εξουσία κυβερνήσεις του δικομματισμού προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να ικανοποιήσουν τις αξιώσεις του μεγάλου κεφαλαίου και της πλουτοκρατίας. Πρόκειται, δηλαδή, για έναν προϋπολογισμό που είναι ταξικός και βαθιά αντιλαϊκός, επιδιώκει την επιτάχυνση των διαρθρωτικών αλλαγών και άρα στο όνομα της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και των επιχειρήσεων διευρύνει ακόμα περισσότερο την πολιτική λιτότητας για το λαό. Αν, μάλιστα, συνδυάσουμε τα χαρακτηριστικά του προϋπολογισμού με τον αναπτυξιακό νόμο, που σύντομα θα συζητηθεί στη Βουλή, τότε θα έχουμε μπροστά μας τον πραγματικό «χάρτη» της κυβερνητικής πολιτικής, που με όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα επιχειρεί, κατακλέβοντας τον κόπο και τον ιδρώτα των πολλών, να μεταφέρει τα μέγιστα δυνατά κονδύλια και πόρους προς τους εκπροσώπους του μεγάλου κεφαλαίου.

Ο αντιλαϊκός χαρακτήρας και του νέου προϋπολογισμού διαπερνά ολόκληρο το κείμενο του προσχεδίου, που δημοσιοποίησε η κυβέρνηση στις αρχές της βδομάδας που πέρασε. Και τα έσοδα και τις δαπάνες και τις ειδικές πληρωμές και τις χρηματοδοτήσεις έργων και επενδύσεων. Τα έσοδα από φόρους φυσικών προσώπων - οι φόροι δηλαδή που στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος τους πληρώνονται από μισθωτούς και συνταξιούχους, μαζί με τους εκατοντάδες χιλιάδες μικροεπαγγελματίες αυτοαπασχολούμενους - το 2004 αναμένεται να αυξηθούν κατά 7,8%. Σε μια χρονιά δηλαδή που οι αυξήσεις στους μισθούς και στις συντάξεις θα κινηθούν κάτω ακόμα και από τα μίζερα ποσοστά του πληθωρισμού, οι φόροι θα είναι αυξημένοι σε υπερδιπλάσια από τον πληθωρισμό ποσοστά. Κι αυτά για τους άμεσους φόρους. Στην κατηγορία των έμμεσων φόρων, εκεί δηλαδή που εκδηλώνεται περίτρανα το μέγεθος της αντιλαϊκότητας του φορολογικού συστήματος, οι φόροι αναμένεται να αυξηθούν ακόμα περισσότερο. Ετσι, ο ΦΠΑ την επόμενη χρονιά θα είναι αυξημένος κατά 10,2%, ενώ και ο Φόρος Κύκλου Εργασιών θα αυξηθεί κατά 9,4%.

Αυτά για τους πολλούς. Για τα μόνιμα και σταθερά υποζύγια του φορολογικού συστήματος. Την ώρα όμως που η Εφορία θα πυρπολεί για μια ακόμα φορά τα λαϊκά εισοδήματα, ο ...αναπτυξιακός νόμος εισάγει ρυθμίσεις για την ακόμα πιο ευνοϊκή αντιμετώπιση των επιχειρηματικών κερδών. Ετσι, οι μεγαλοεπιχειρηματίες θα μπορούν, στο όνομα των επενδύσεων που κάνουν, να πληρώνουν 30% λιγότερο φόρο απ' ό,τι ισχύει κανονικά (ο φορολογικός συντελεστής από 35% καθηλώνεται στο 25%), ενώ ταυτόχρονα η κυβέρνηση δεσμεύεται πως το φορολογικό καθεστώς θα ισχύει για τις μεγάλες επιχειρήσεις τουλάχιστον για μια δεκαετία, εκτός από τις περιπτώσεις που θα γίνονται αλλαγές οι οποίες θα είναι συμφέρουσες για τις επιχειρήσεις.

Η ίδια, βαθιά αντιλαϊκή, εικόνα ισχύει και αν παρατηρήσει κανείς το σκέλος των δαπανών του προϋπολογισμού. Αυτό που λέγεται γενικά ότι στο μεγαλύτερο μέρος τους οι δαπάνες του προϋπολογισμού καλούνται να στηρίξουν τις επιλογές και τους σχεδιασμούς της άρχουσας τάξης, δεν είναι ούτε γενικολογία, ούτε αφορισμός. Είναι η απλή πραγματικότητα που διέπει και χαρακτηρίζει κάθε κονδύλι δαπάνης, αφού το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων που συγκεντρώνονται από το δημόσιο επιστρέφει στο μεγάλο κεφάλαιο με διάφορες μορφές: Επιχειρηματικά κίνητρα, επιδοτήσεις, χρηματοδοτήσεις, φοροαπαλλαγές, ενισχύσεις κ.ο.κ. Οι τρόποι μάλιστα που κατά καιρούς ανακαλύπτουν οι άθλιοι προκειμένου να εξασφαλίσουν πόρους για τους επιχειρηματίες και τις επιχειρήσεις τους, δεν έχουν τελειωμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό που σκαρφίστηκαν πρόσφατα, την «προσφορά» τζάμπα, ουσιαστικά, εργασίας, από επιδοτούμενους ανέργους του ΟΑΕΔ, για τους οποίους η εργοδοσία πληρώνει μόνο τις ασφαλιστικές εισφορές...

Αλλο μεγάλο μέρος των δαπανών αφορά στη χρηματοδότηση επιχειρηματικών ομίλων, από αυτούς που έχουν αναλάβει τα διάφορα έργα. Μιλάμε για έργα κατ' εξοχήν δημόσιου χαρακτήρα, αφού γίνονται κύρια με δημόσιο χρήμα, αλλά έχουμε έργα που ανήκουν σε ιδιώτες, οι οποίοι αναλαμβάνουν και την εκμετάλλευσή τους. Το παράδειγμα της περιβόητης Αττικής Οδού είναι αποκαλυπτικό. Οι μεγαλοεπιχειρηματίες του έργου υποστηρίζουν ότι επένδυσαν οι ίδιοι περί τα 40 δισ. δραχμές. Ακόμα και αν τα ποσά είναι πράγματι τέτοια, η καθιέρωση και μόνο των διοδίων σημαίνει ότι οι επιχειρηματικοί όμιλοι που εκμεταλλεύονται το έργο θα τσεπώνουν κάθε χρόνο πάνω από 50 δισ. δρχ.

Στον τομέα των δαπανών, το 2003 ποσοστό που φτάνει το 23% του συνόλου θα πάει στους τραπεζίτες. Σ' αυτά τα κοράκια του συστήματος που κάθε χρόνο ξεκοκαλίζουν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ (τρισεκατομμύρια δραχμές) για τόκους που εισπράττουν από όλους εμάς για τα δάνεια, λέει, που παίρνουν οι κυβερνήσεις προκειμένου να καλύψουν τα ελλείμματα. Το ποσό αυτό που τσεπώνουν πέντε-δέκα τραπεζικοί οίκοι είναι ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ από το σύνολο της ετήσιας μισθοδοσίας ΟΛΩΝ των δημοσίων υπαλλήλων...

Οσα μένουν μετά από όλα αυτά - και αφού καλυφθούν τομείς όπως οι στρατιωτικές δαπάνες, τα κονδύλια συντήρησης του κρατικού μηχανισμού κ.ο.κ. - θα αποτελέσουν τα κονδύλια που προορίζονται για την Παιδεία, την Υγεία, την Κοινωνική Ασφάλιση, την Πρόνοια κλπ. Επειδή όμως, όπως αποδεικνύεται κάθε χρόνο, τα ποσά αυτά καλύπτουν όλο και λιγότερο ακόμα και τις στοιχειώδεις ανάγκες για σύγχρονα συστήματα Δωρεάν Δημόσιας Παιδείας, Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας, οι οικογένειες των εργαζομένων αναγκάζονται να πληρώνουν και μάλιστα σημαντικά ποσά από το υστέρημά τους για φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα, ενισχυτικές διδασκαλίες, ξένες γλώσσες, ιατρικές εξετάσεις, εισιτήρια στα νοσοκομεία, ασφαλιστικές καλύψεις σε ιδιωτικές εταιρίες κ.ο.κ.

Ο κρατικός προϋπολογισμός θα μπορούσε - και από τη σκοπιά των εργαζομένων θα έπρεπε - να είναι εντελώς διαφορετικός. Στα χαρακτηριστικά του. Στις αρχές του. Στη φιλοσοφία του. Στους στόχους και στις επιδιώξεις του. Εντελώς ενδεικτικά, ένας προϋπολογισμός στην υπηρεσία του λαού και της χώρας θα έπρεπε να έχει ως πρώτο μέλημά του τη σταθερή εξασφάλιση πόρων και κονδυλίων, που - στα χέρια μιας κυβέρνησης η οποία θα αντλεί δύναμη από το λαό και θα ασκεί πολιτική για την ικανοποίηση των καθημερινών αναγκών του - θα μετουσιώνονταν σε συγκεκριμένου προσανατολισμού μέτρα και πολιτικές. Πολιτικές που ξεκάθαρα θα έχουν πρωταρχικό στόχο την εξασφάλιση των αποκλειστικά δημόσιων, απόλυτα σύγχρονων και εντελώς δωρεάν Παιδείας, Υγείας, Κοινωνικής Πρόνοιας. Θα στήριζαν το σύστημα συντάξεων και οικονομικής ενίσχυσης ομάδων της κοινωνίας που δε θα μπορούν να ζήσουν μέσω της εργασίας τους. Θα εξασφάλιζαν εργασία σε όλους τους ικανούς προς εργασία πολίτες, μέσω παραγωγικών επενδύσεων που θα επιδιώκουν την ολόπλευρη αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών και των άλλων εφεδρειών που διαθέτει η κοινωνία μας, προς όφελος των εργαζομένων και της κοινωνίας συνολικά. Θα σχεδίαζαν και έθεταν σε εφαρμογή σχέδια εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης της παραγωγής, με στόχο την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της για την ολοένα και πιο ολοκληρωμένη ικανοποίηση των αναγκών του λαού. Θα ενίσχυαν την αμοιβαία επωφελή συνεργασία με διάφορες γειτονικές και άλλες χώρες ή ομάδες χωρών. Αλλά τέτοιος προϋπολογισμός από κυβέρνηση του κεφαλαίου δεν μπορεί να υπάρξει.

Ενας ριζικά διαφορετικός προϋπολογισμός θα προϋπέθετε γενικότερες ανατροπές στο πεδίο των κοινωνικών και πολιτικοπαραγωγικών σχέσεων. Μια κυβέρνηση που θα θελήσει να προωθήσει φιλολαϊκές πολιτικές, εκτός από τα στηρίγματα που θα έχει μέσα στο λαό, θα πρέπει να έχει στη διάθεσή της μέσα και κονδύλια και άρα θα πρέπει να πάρει άμεσα μέτρα για την απόκτησή τους, μέσα από ένα κοινωνικο-οικονομικό σύστημα που οι μεγάλες παραγωγικές μονάδες, γενικότερα τα βασικά μέσα παραγωγής, θα ανήκουν στην ιδιοκτησία ολόκληρης της κοινωνίας. Ωστε και φτηνά είδη πρώτης ανάγκης να υπάρχουν για το λαό και να εξασφαλιστούν μέσα παραγωγής για μια προγραμματισμένου τύπου ολόπλευρη ανάπτυξη της λαϊκής οικονομίας και να αποσπαστεί κάποιο κέρδος για να χρηματοδοτηθούν οι πολιτικές δωρεάν κοινωνικών υπηρεσιών προς το λαό. Μόνο που μια πολιτική που θα υπερασπίζεται τα δίκια του λαού και θα αποβλέπει στη συνεχή βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής του ποτέ δεν πρόκειται να ...προσφερθεί στους εργαζόμενους στα όρια της σημερινής κοινωνίας, όπου η κυριαρχία του κεφαλαίου και των πολιτικών του υποστηρικτών είναι δεδομένη και οι συσχετισμοί δύναμης κατάφωρα αρνητικοί για το λαό. Από τη σκοπιά αυτή, ο καθημερινός αγώνας - αυτός που ξεκινά από την αγωνιστική αμφισβήτηση της κυριαρχίας του δικομματισμού και την προσπάθεια ανατροπής της εφαρμοζόμενης πολιτικής, μέχρι τη δημιουργία των προϋποθέσεων για τη συγκρότηση του κοινωνικοπολιτικού λαϊκού Μετώπου που θα μπορέσει να ανοίξει δρόμο για ριζικές αλλαγές προς όφελος του λαού - αποτελεί για τους εργαζόμενους και τα άλλα λαϊκά στρώματα μονόδρομο. Μία από τις αναμετρήσεις στα πλαίσια αυτού του μονόδρομου είναι και οι επικείμενες εκλογές, προς τις οποίες όλα τα κοινωνικά στρώματα που θίγονται και από τις ρυθμίσεις του κρατικού προϋπολογισμού, θα πρέπει να δώσουν το δικό τους στίγμα, καταδικάζοντας τα κόμματα του δικομματισμού και ενισχύοντας αποφασιστικά το ΚΚΕ και τα αγωνιστικά του ψηφοδέλτια.