Υποσχέσεις και διαβεβαιώσεις, που ποτέ δεν υλοποιήθηκαν. Εμπαιγμός χρόνων από τις γαλαζοπράσινες κυβερνήσεις. Μα πάνω από όλα μεθοδευμένη αδιαφορία, που ισοδυναμεί με συστηματικό θάνατο διά της μεθόδου της ασφυξίας.Δέσμια μιας ζοφερής πραγματικότητας, που απειλεί ακόμη και την επιβίωσή τους, τα Μουσικά Σύνολα της ΕΡΤ,ένας πολιτιστικός οργανισμός με ιδιαίτερα σημαντική παρουσία και πολύχρονη προσφορά, περνούν κρίσιμες μέρες. Μέρες, που φέρουν το στίγμα μιας ολοένα φθίνουσας πορείας, η οποία είναι αποτέλεσμα μιας στενάχωρης οικονομικής πολιτικής από πλευράς των διοικούντων την ΕΡΤ, μα και αθετημένων επί χρόνια υποσχέσεων από πλευράς της, σε θεσμικά και οικονομικά ζητήματα.

Η αρνητική στάση των διαφόρων κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ και των διοικήσεων της ΕΡΤ στην επίλυση ζωτικών προβλημάτων, που αντιμετωπίζουν τατρία σύνολα (Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα, Ορχήστρα Ποικίλης Μουσικής και Χορωδία) έχει ως αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος τους να καλύπτεται από εκτάκτους με σοβαρές επιπτώσεις στην ομαλή λειτουργία τους. Παρά τις περί του αντιθέτου κατά καιρούς διαβεβαιώσεις υπουργών και άλλων αρμοδίων παραγόντων όλες οι μέχρι τώρα προσπάθειες (από πλευράς των εργαζομένων σε αυτά καλλιτεχνών) για τη θεσμική κατοχύρωση και αναβάθμιση των συνόλων απέβησαν άκαρπες.

Η συντριπτική πλειοψηφία των οργανικών θέσεων καλύπτεται από εκτάκτους, που καταλαμβάνουν το 75% του συνόλου των καλλιτεχνών. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε σύνολο 250 καλλιτεχνών μόλις 50 είναι οι μόνιμοι, ενώ στη Χορωδία κανείς (πλην του διευθυντή της) δεν έχει σύμβαση αορίστου χρόνου, παρ' όλο που από το 1989 υπάρχει απόφαση της ΕΡΤ για τη μονιμοποίηση 48 χορωδών, η οποία όμως ποτέ δεν υλοποιήθηκε.Στην Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα, σε σύνολο 105 μουσικών μόλις οι 30 είναι μόνιμοι,ενώ ο ίδιος αριθμός μονίμων υπάρχει και στην Ποικίλης (από τους 50 μόνιμοι είναι οι 30). Πέρα από τα θεσμικά προβλήματα τα Μουσικά Σύνολα της ΕΡΤ αντιμετωπίζουν και πολύ σοβαρά οικονομικά προβλήματα.

"Τα χρήματα που διαθέτουν τα Μουσικά Σύνολα,λέει ο συνδικαλιστικός εκπρόσωπος των εργαζομένων σε αυτά Γιάννης Ζουγανέληςμόλις που επαρκούν για να πληρωθούν οι έκτακτοι μουσικοί μέχρι το Μάρτη.Λόγω οικονομικών δυσχερειών, εξάλλου, ματαιώθηκαν δύο συναυλίες και μια όπερα, που επρόκειτο να γίνει το Γενάρη με τη συμμετοχή του Αντζελο Καβαλάρο στο Μέγαρο Μουσικής. Ο πρόεδρος της ΕΡΤ δεν υπέγραψε τα έγγραφα για τις σχετικές δαπάνες". Ενδεικτικό της αντιμετώπισης, που "χαίρουν" τα Σύνολα είναι και το ότι 2,5 χρόνια μετά την παραίτηση του Μ. Θεοδωράκη δεν έχει ακόμη τοποθετηθεί καλλιτεχνικός διευθυντής.

Οι διαπραγματεύσεις της διοίκησης της ΕΡΤ με τον γνωστό μαέστρο Μιλτιάδη Καρύδη (πρόταση των μουσικών να αναλάβει), ένα χρόνο μετά την έναρξή τους δεν έχουν ακόμη ευοδωθεί. Ετσι, μετά από τη σύμφωνη γνώμη της καλλιτεχνικής επιτροπής ο Μ. Καρύδης ασκεί ατύπως τα καθήκοντα του καλλιτεχνικού διευθυντή, παρ' όλο που υπήρχε η δέσμευση του προηγούμενου προέδρου της ΕΡΤ ότι "μέχρι τον Σεπτέμβρη (τον προηγούμενο) θα έχει τελειώσει αυτή η ιστορία και θα έχουν τακτοποιηθεί όλοι στα Μουσικά Σύνολα".

"Πολύ φοβούμαι, λέει ο Γ. Ζουγανέλης, ότι αυτοί που ορίζουν τα μουσικά πράγματα και οι οποίοι δε βρίσκονται εντός της ΕΡΤ φοβούνται μια παρουσία όπως του Μ. Καρύδη εδώ και μια γενναία ενίσχυση των Μουσικών Συνόλων. Γιατί εάν υπάρχει εδώ ένα πολύ σοβαρό μουσικό συγκρότημα, άντε μετά να πείσεις με απόψεις ότι η "Καμεράτα" είναι η καλύτερη ορχήστρα της Ευρώπης...

"Κάθε τόσο αισθανόμαστε ότι πρέπει να απολογούμαστε, γιατί υπάρχουμε. Εξήντα χρόνια τώρα, από τότε που υπάρχει η ορχήστρα πρέπει να απολογούμαστε γιατί σπουδάσαμε, γιατί κάνουμε αυτό και όχι κάτι άλλο, γιατί δε χαϊδεύουμε τις κατώτερες αισθήσεις. Κάθε φορά πρέπει να τρέχουμε σε υπουργούς, σε πρωθυπουργούς, κάνοντας έκκληση να γίνει το ένα ή το άλλο, πράγματα που πρέπει να είναι αυτονόητα, όταν πρόκειται για πολιτισμό. Εάν δε θέλουν πολιτισμό, ας το πουν απερίφραστα, ας πάψουν να κοροϊδεύουν. Δεν αντέχουμε πια τον εμπαιγμό και αυτή την ψυχοφθόρα τακτική που ακολουθούν απέναντί μας. Ζητάμε σαφή απάντηση: θέλουν ή δε θέλουν τα Μουσικά Σύνολα; Από την πλευρά μας έχουμε κάνει πολλά διαβήματα, έχουμε ενημερώσει την πολιτική ηγεσία, είχαμε συναντήσεις με υπουργούς, πρόσφατα και με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Δεν έγινε τίποτα. Κανείς δε σου λέει όχι, όταν πηγαίνεις. Από πίσω, όμως, ξέρουμε ότι λένε πως θα ήταν καλύτερα να μην υπάρχουμε. Η διαιώνιση του τέλματος αυτό δείχνει...".

"Υπάρχει μια φθίνουσα πορεία σε ό,τι αφορά στα Σύνολα και αυτό μπορεί κανείς να το δει εύκολα από τον περιορισμό των εμφανίσεών τους, που άλλοτε ήταν συνεχείς, με πλούσιο προγραμματισμό και παρέμβαση. Βρίσκονται αντιμέτωπα με μια σφικτή οικονομική πολιτική, την ίδια στιγμή που σε άλλους τομείς υπάρχει προκλητικά απλόχερη αντιμετώπιση.Σαν να μην έφτανε αυτό, ο πρόεδρος της ΕΡΤ μας είπε ότι πρέπει να βρούμε πόρους. Γιατί, όμως, να τους βρούμε εμείς; Γιατί από όλο το προσωπικό της ΕΡΤ μόνο τα Μουσικά Σύνολα θα πρέπει να ψάξουν να βρουν τρόπο να επιβιώσουν; Αυτό είναι μέλημα της διοίκησης. Τα Σύνολα δεν είναι αυτοτελή. Κομμάτι της ΕΡΤ είναι, η οποία μάλιστα συγκεντρώνει δισεκατομμύρια από το λεγόμενο ανταποδοτικό τέλος, με άλλοθι την πολιτιστική της παρέμβαση. Εάν, όμως, τα Μουσικά Σύνολα φθίνουν ποια άλλη πολιτιστική παρέμβαση έχει να επιδείξει η ΕΡΤ;"

"Υπάρχει μπροστά μας ένας σκοτεινός ορίζοντας, πίσω από τον οποίο είναι δύσκολο να δεις τι υπάρχει. Αυτή η ζοφερή πραγματικότητα ενισχύει τις ανησυχίες μας ότι ο τρόπος αντιμετώπισής μας δεν είναι μια παράλειψη, ή ένας αγώνας μεταξύ εργαζομένων και διοίκησης, για το ποιος θα υπερισχύσει. Πιθανόν αυτή η αντιμετώπιση να έχει βαθύτερο σκοπό: Την εξασθένηση των Μουσικών Συνόλων, με απώτερο στόχο ίσως την κατάργησή τους, τη διάλυσή τους".

Αναφερόμενος στη συμμετοχή των Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ σε παραγωγές του Μεγάρου Μουσικής, ο Γ. Ζουγανέλης θα πει: "Η προηγούμενη διοίκηση είχε στενούς δεσμούς με το Μέγαρο, με αποτέλεσμα τα Σύνολα να μην πληρώνονται για συμμετοχές τους σε παραγωγές του Μεγάρου. Διατίθεντο σχεδόν δωρεάν. Μετά όμως από διάφορες καταγγελίες, που είδαν το φως άρχισαν να πληρώνονται. Από τότε, όμως, άρχισε και μια φθίνουσα πορεία των πραγμάτων εδώ".

"Το Μέγαρο Μουσικής χαίρει μιας γενναίας οικονομικής ενίσχυσης, λόγω εκλεκτικών συγγενειών με το υπουργείο Πολιτισμού.Παράλληλα, διαθέτει μια πολύ γερή οργανωτική υποδομή, που του επιτρέπει και με τη διαφήμιση που έχει γίνει, καθώς έχει και τα μέσα στα χέρια του, τη συρροή χορηγών. Φαντάζομαι ότι αν ήθελε η πολιτεία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει σωστά τα Μουσικά Σύνολα.Να αποκτήσει, μέσω αυτών, μια πολιτιστική ανεξαρτησία, που δεν μπορεί να την έχει ένας ιδιωτικός οργανισμός, ο οποίος υπακούει σε άλλους νόμους. Και φυσικά να είναι περισσότερο αντικειμενική και διαφανής στον πολιτισμό που προσφέρει, στο είδος της μουσικής που θα παιχτεί, στην επιλογή του συνθέτη, του μαέστρου ή του εκτελεστή".

"Είναι θέμα βούλησης. Την ΕΡΤ δεν μπορεί να την ανταγωνιστεί κανείς, αν δουλέψει σε σωστά πλαίσια... Η Ελλάδα, όμως, είναι μια χώρα που τρώει τα παιδιά της. Ο,τι ουσιαστικό έχει θα το φάει.Μέσα σ' αυτή την κατάσταση προσπαθούμε να επιβιώσουμε. Με ένα συνδικαλιστικό κίνημα που ακολουθεί την εκάστοτε κυβερνητική πολιτική, απαίδευτο, χωρίς φαντασία. Το ότι εμείς κάνουμε μουσική ποιον ενδιαφέρει; Ποιος θα περιφρουρήσει, θα στηρίξει τη δουλιά μας;".

"Προσπαθούμε οι αντιδράσεις μας να χαρακτηρίζονται από αξιοπρέπεια. Ομως, φαίνεται ότι αυτή η στάση μας θεωρείται αδυναμία. Από την πλευρά μας θα εξαντλήσουμε οποιοδήποτε μέσο. Και το μέσο, που έχουμε δεν είναι άλλο από την καταγγελία πραγμάτων. Μια απευθείας καταγγελία προς την κοινωνία για την υποκριτική στάση που τηρεί απέναντι στα πολιτιστικά πράγματα, που αντί να τα ενισχύει, τα πολεμά. Σ' αυτό τον αγώνα μας ο πνευματικός κόσμος θα έπρεπε να σταθεί αρωγός.Θα έπρεπε να γνωρίζει τι συμβαίνει και να αγρυπνάει, γιατί αυτή είναι η αποστολή του. Γιατί, αν ο πνευματικός άνθρωπος δεν έχει ευαισθησία γι' αυτά που συμβαίνουν στο χώρο της τέχνης, δίπλα του, ασφαλώς δεν μπορεί να λέγεται έτσι, δεν έχει το δικαίωμα. Τα προβλήματα που έχουμε δεν είναι δικά μας, είναι ολόκληρης της κοινωνίας μας... ".

"Μπορούν να καταργήσουν χιλιάδες χυδαία πράγματα που μας κατακλύζουν. Τα Μουσικά Σύνολα, όμως, δεν είναι δικά τους για να τα καταργήσουν. Είναι κατάκτηση του ελληνικού λαού. Η Ορχήστρα μας έζησε πολέμους, κατοχή, κακουχίες, δικτατορία, αντιμουσικές κυβερνήσεις από το '38 μέχρι σήμερα. Επέζησε, όμως. Δεν είναι δική τους, παίρνουν χρήματα από τον ελληνικό λαό, χρησιμοποιώντας την ως άλλοθι. Την παρουσία της, όπως και των άλλων συνόλων επικαλούνται, για να εισπράττουν το ανταποδοτικό τέλος, 750 δραχμές για κάθε ρολόι της ΔΕΗ. Ας παραιτηθούν από την είσπραξη της εισφοράς από τον ελληνικό λαό, αφού δε διαφέρει η πολιτιστική πολιτική τους".

Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ