Το ίδιο έμεινε ανικανοποίητος με τη συνθήκη του πολέμου εκείνου ο ιταλικός ιμπεριαλισμός. O ιταλικός λαός έμεινε με την εντύπωση πως μολονότι νικητής, δεν ανταμείφτηκε ανάλογα με τη συμβολή του στη νίκη. Γι' αυτό βρήκε και στην Ιταλία ο καπιταλισμός βάση και πλατιά λαϊκοκινητικά συνθήματα για να συνεπάρει μεγάλες μάζες από τα μεσαία και τα εργατικά στρώματα στο φασιστικό κίνημα. Ο φασισμός, όπως και ο εθνικοσοσιαλισμός, είνε στο βάθος του κίνημα ιμπεριαλιστικό. Στο εσωτερικό με τη βία, με την κατάργηση της λευτεριάς, με τη μερική και σε πολλά απατηλή ικανοποίηση των οικονομικών αιτημάτων της εργατικής τάξης και της αγροτιάς, εξουδετερώνουν και οι δυο κάθε αντίδραση στα ιμπεριαλιστικά σχέδια, γεννάνε πόθους και ελπίδες καταχτητικές, εκμεταλλεύονται τα εθνικιστικά ιδανικά, που τα αποκορυφώνουνε στο φυλετικό φανατισμό και την έπαρση της φυλετικής υπεροχής και με το όνειρο το αυτοκρατορικό και την ελπίδα δημιουργίας αλλόφυλων σκλάβων, που θα δουλεύουνε για τους γερμανούς και τους ιταλούς, μαγνητίζουνε τα πλήθη, για να τα σπρώχνουνε σε θυσίες.

Στο έργο αυτό ως τα σήμερα πέτυχαν ο φασισμός και ο εθνικοσοσιαλισμός. Ο φασισμός και ο εθνικοσοσιαλισμός είνε στην ουσία τους ιμπεριαλιστικός εθνικοκαπιταλισμός. Η διχτατορία τους είνε η εθνικοκαπιταλιστική διχτατορία. Ετσι δημιουργήθηκε η ιταλική αυτοκρατορία, καταχτήθηκε η Αβησσυνία και ετοιμάζουνται νέες καταχτήσεις ή δημιουργία σφαιρών οικονομικής επιρροής και για την Ιταλία, όπως και για τη Γερμανία. Το ίδιο απαράλλαχτα γίνεται και στην Ιαπωνία, που τόρα καταχτάει την Κίνα. Οι τρεις λοιπόν ανικανοποίητοι, οι πεινασμένοι ιμπεριαλισμοί εξορμούνε για το χορτασμό τους.

Ετσι δημιουργήθηκαν καθεστώτα φασιστικά στις περισσότερες από τις μικρές χώρες της Ευρώπης. Και τα συντηρητικά κόμματα της Αγγλίας και της Γαλλίας, που παραλύουν μπροστά στο φάσμα του κομμουνισμού ανέχονται παντού το φασισμό και την επέχτασή του, όσο δεν τους προσβάλλει άμεσα το δικό τους imperium.

Τα όσα έγιναν στην Ισπανία, όπου οι συντηρητικές τάξεις της «δημοκρατικής» Αγγλίας και της «δημοκρατικής» Γαλλίας φανερά συμπάθησαν και υποβοήθησαν την εξόντωση της δημοκρατίας στην Ισπανία και την επιβολή της φασιστικής τυραννίας, παρ' όλο τον άμεσο κίντυνο, που δημιουργεί γι' αυτές τις δυο χώρες η εγκαθίδρυση του φασισμού και της ιταλογερμανικής επιρροής στην Ισπανία, δείχνει πόσο βαθιά, πόσο απόλυτα επηρεάζει το ταξικό συμφέρον την πολιτική των κυρίαρχων και πόσο επιδέξιος και αποτελεσματικός είναι ο χειρισμός του αντικομμουνιστικού συνθήματος από τις νεοϊμπεριαλιστικές χώρες.

Από πού πηγάζουν λοιπόν οι κίντυνοι του σημερινού παγκόσμιου πολέμου. Από την εξόρμηση των ανικανοποίητων ιμπεριαλισμών. Η εξόρμηση του γερμανικού ιμπεριαλισμού, που τραβάει για την οικονομική και πολιτική υποδούλωση των χωρών της κεντρικής και της νοτιοανατολικής Ευρώπης και που θέλησε να συντρίψει το πρώτο μεγάλο εμπόδιο, την Τσεχοσλοβακία, έφερε τον κόσμο τις ημέρες ετούτες μπροστά στον πόλεμο.

Η Γερμανία όμως νίκησε, πέρα για πέρα, πέτυχε ολοκληρωτικά τους σκοπούς της χωρίς να γίνει πόλεμος. Η Τσεχοσλοβακία θυσιάστηκε παρ' όλες της τις «συμμαχίες» και τα «σύμφωνα», γαλλοτσεχικό, σοβιετοτσεχικό, ρουμανογιουγκοσλαβοτσεχικό, που την επροστάτευαν. Κολοβώθηκε, εκμηδενίστηκε, οικονομικά και πολιτικά, απορροφήθηκε από τη Γερμανία. Γιατί ο αγγλογαλλικός ιμπεριαλισμός, επειδή δεν εχτίμησε τον κίντυνο τόσο μεγάλο ώστε να κιντυνέψει έναν πόλεμο, που θα είχε για πολύ πιθανό επακόλουθο την έκρηξη κομμουνιστικής επανάστασης, τουλάχιστο στις νικημένες χώρες, υποχώρησεν ολοκληρωτικά, χωρίς καν να σώσει τα προσχήματα και με την καλοπρόσδεχτη, από τα πλήθη αιτιολογία, πως το έκαμε τάχα για να «σώσει την ειρήνη», από λόγους δηλαδή φιλανθρωπικούς.

Δεν αρνιέται, πως οι δευτερογενείς σχηματισμοί παίζουνε πολλές φορές ένα σπουδαίο ρόλο στον ανταγωνισμό ή σ' ένα πόλεμο. Υποστηρίζει όμως, πως πάντα το απώτατο και το πρωταρχικό αίτιο είνε η αναζήτηση, η διατήρηση, η εξασφάλιση, ή η αύξηση της νομής υλικών αγαθών. Κι αυτό το αίτιο είνε αληθινά ένα έσχατο αίτιο συνυφασμένο με αυτή την ύπαρξη του ανθρώπου, το φυσικό του ορμέμφυτο για τη συντήρηση και την καλυτέρεψη της ζωής. Και φτάνοντας σ' αυτό, έχουμε μιαν επιστημονικά ικανοποιητική εξήγηση, που δεν αφήνει ανερμήνευτο κανένα φαινόμενο και μας ανάγει στο πρωταρχικό αίτιο.

Ταυτόχρονα όμως γεννιέται το ερώτημα: Μήπως και με τούτη τη θεωρία φτάνουμε στο πόρισμα, πως ο πόλεμος είνε κάτι αιώνιο, αφού το βασικό ορμέμφυτο για τη διατήρηση και την καλυτέρεψη της ζωής δεν πρόκειται ποτές να πάψει να ενεργεί και θα έχει για επακόλουθό του τον πόλεμο; Σε τούτο το ερώτημα τι έχει ν' απαντήσει τούτη η θεωρία;

Η απάντηση είναι πολύ καθαρή. Το φυσικό ορμέμφυτο για τη συντήρηση και την καλυτέρεψη της ζωής δεν πρόκειται ποτέ ν' αδυνατίσει ή να πάψει, η εξέλιξη όμως της ανθρώπινης κοινωνίας μπορεί να καταργήσει τον πόλεμο σαν μέσο για την ικανοποίηση του ορμέμφυτου.

(Αύριο το Γ' Μέρος)