Associated Press

Η καθιερωμένη αναμνηστική φωτογραφία

Πλήρως εναρμονισμένη με τα όσα επιτάσσει για τα Βαλκάνια το αποσταθεροποιητικό «Σύμφωνο Σταθερότητας για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη» ήταν η τελική ανακοίνωση που εξέδωσαν χτες οι ηγέτες εννέα βαλκανικών χωρών που συναντήθηκαν χτες στα Σκόπια, μετέχοντας στις εργασίες της εκεί Διαβαλκανικής Συνάντησης Κορυφής... Στις- επιφανειακά ελκυστικές και καθησυχαστικές...- φράσεις του τελικού ανακοινωθέντος υπήρξαν διαβεβαιώσεις για την πολιτική δέσμευση όλων σε «δημοκρατικές, οικονομικές μεταρρυθμίσεις και περιφερειακή συνεργασία», επαλήθευση πως θα καταβληθούν προσπάθειες στο πλαίσιο επίτευξης του«στρατηγικού στόχου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης», υποσχέσεις πως θα εργαστούν από κοινού, ασκώντας εξωτερική πολιτική «σχέσεων καλής γειτονίας», ενώ οι ηγέτες και των εννιά χωρών της Βαλκανικής επιβεβαίωσαν-τουλάχιστον στα χαρτιά...-την «πολιτική τους δέσμευση στη συνεπή και πλήρη εφαρμογή όλων των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που σχετίζονται με την ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή»...

Εννοείται πως ο πρόεδρος της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας, Βόγισλαβ Κοστούνιτσα ήταν ο άνθρωπος στον οποίο εστιάστηκαν περισσότερο όχι μόνον τα φώτα της δημοσιότητας αλλά και τα «αιχμηρά» σχόλια ορισμένων γειτόνων- π.χ. Αλβανία...-Αλλωστε, τα τεκταινόμενα στην ΟΔ Γιουγκοσλαβίας ήταν που αποτέλεσαν την αφορμή γι' αυτή τη Διάσκεψη Κορυφής στα Σκόπια, απ' την οποία δεν έλειψαν-φυσικά...-«γνωστές προσωπικότητες» υπεράσπισης των «ευρω-ατλαντικών δομών» (και συμφερόντων...), όπως ο Χαβιέ Σολάνα (επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας της ΕΕ) ο Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ (πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ) και ο Μπόντο Χόμπαχ (ειδικός«συντονιστής» του Συμφώνου Σταθερότητας).

Κατά τα λοιπά και ιδιαίτερα όσον αφορά το επίκεντρο της διάσκεψης, τον Βόγισλαβ Κοστούνιτσα, τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία αναμετέδιδαν επί ώρες την πρώτη δήλωση - υπόσχεση που έδωσε ο νέος Πρόεδρος της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας φθάνοντας στα Σκόπια, υποστηρίζοντας πως πλέον είμαστε στην Ανατολή μιας «νέας εποχής στην περιοχή των Βαλκανίων».

Αργότερα, ο Κοστούνιστα, στη διάρκεια της ομιλίας του, είπε ό,τι ήταν δυνατόν για να καθησυχάσει τους ομολόγους του πως η άνοδό του στην εξουσία θα σημάνει μια εποχή βελτίωσης των σχέσεων του Βελιγραδίου όχι μόνον με τους γείτονές τους, ή στα Βαλκάνια, αλλά σε γενικότερο επίπεδο...

«Η Γιουγκοσλαβία έχει στραφεί προς το μέλλον, στη βελτίωση των σχέσεων, και των διμερών και των πολυμερών. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για μας. Τα Βαλκάνια χρειάζονται ειρήνη και σταθερότητα... ενώ η Ευρώπη χρειάζεται ειρηνικά και σταθερά Βαλκάνια», είπε μεταξύ άλλων ενώπιον των ομολόγων του ο Κοστούνιτσα, προσθέτοντας, σε άλλο σημείο, πως το Βελιγράδι θέλει να ενταχθεί σε «έναν διάλογο, αμοιβαίας διαδικασίας, με τους γείτονές του «για να ανοικοδομήσει τα ερείπια που άφησε πίσω της η προηγούμενη δεκαετία συρράξεων».

Μάλιστα, ο Κοστούνιτσα, κάτω από το βάρος φανερών ή άδηλων πολλαπλών πιέσεων που βρίσκεται από τις αρχές του μήνα, έσπευσε να σημειώσει πως αυτός ο διάλογος «θα πρέπει να γίνει με σωφροσύνη, καλή θέληση, χωρίς κατηγορίες και εκ των προτέρων αλληλοκατηγορίες, γιατί τότε μόνον θα μπορούμε να επιλύσουμε τα προβλήματα που βαρύνουν τις σχέσεις μας»...

Ομως, πριν ο αλέκτωρ λαλήσει... ανέβηκε στο βήμα ο πρόεδρος της Αλβανίας, Ρετζέπ Μεϊντάνι, για να εκφωνήσει μια ομιλία με ολίγα αλλά φαρμακερά υπονοούμενα, εκπλήσσοντας, σύμφωνα με ορισμένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, πολλούς από τους συνέδρους... κυρίως, εξαιτίας του επιθετικού ύφους του Αλβανού ηγέτη!

Ο Μεϊντάνι, λοιπόν, ξεκίνησε επιρρίπτοντας όλα τα δεινά που είδαν την τελευταία δεκαετία τα Βαλκάνια στο προηγούμενο «εγκληματικό καθεστώς του Βελιγραδίου» και συνέχισε καλώντας τον νέο πρόεδρο της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας να αποκηρύξει μετά βδελυγμίας ει δυνατόν τον ίδιο και τα πεπραγμένα του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, στέλνοντάς αυτόν και άλλους στο ειδικό δικαστήριο του ΟΗΕ στη Χάγη... Η ικανοποίηση των παραπάνω θα ήταν για τον πρόεδρο της Αλβανίας μία απτή «απολογία», όπως είπε, «για τα εγκλήματα και τις φρικαλεότητες που διαπράχτηκαν την περίοδο του πολέμου».

Ο Μείντάνι δεν απέφυγε το... μεγάλο πειρασμό, που ακούει στο όνομα Κοσσυφοπέδιο, αφιερώνοντας ένα σημαντικό μέρος της ομιλίας του.

Αναφερόμενος στο Κοσσυφοπέδιο χρησιμοποιώντας την αλβανική ονομασία, υποστήριξε πως η τελική απόφαση για το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου μπορεί να βρεθεί «μόνον αφού κτιστεί μία δημοκρατική κοινωνία στην περιοχή και αφού διεξαχθεί δημοψήφισμα». Εθεσε μάλιστα ως «απόλυτα αναγκαία» για την εκτόνωση της έντασης στο Κοσσυφοπέδιο την απελευθέρωση όλων των κρατουμένων Κοσσοβάρων Αλβανών μελών του ΟΥΤΣΕΚΑ στη Σερβία, χαρακτηρίζοντάς τους «πολιτικούς κρατούμενους».

Τέλος, ο Μείντάνι, ολοκλήρωσε την ομιλία του με μία έμμεση πλην σαφή «προειδοποίηση»:«Είναι σημαντικό η διεθνής κοινότητα να καταλάβει πως δίχως τη συμμετοχή του Κοσσυφοπεδίου, οι διεθνείς προσπάθειες για το εκεί κτίσιμο μιας δημοκρατικής κοινωνίας και σωστών θεσμών θα αποτύχουν»...

Λιγότερο αιχμηρά αλλά αισθητά «τσουχτερούς» υπαινιγμούς άφησε κατά την ομιλία του ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της κροατικής κυβέρνησης, Γκόραν Γκράνιτς, που επίσης χαρακτήρισε την κυβέρνηση Μιλόσεβιτς «βασική πηγή αστάθειας και γενίκευσης της κρίσης» και ζήτησε από τον Κοστούνιτσα να «αποκηρύξει ανοιχτά την πολιτική του προηγούμενου καθεστώτος».

Αντίθετα, σε «συμφιλιωτικούς τόνους, κυμάνθηκε η ομιλία του οικοδεσπότη της διάσκεψης, πρόεδρος της ΠΓΔΜ, Μπόρις Τραϊκόφσκι, που κάλεσε τα Βαλκάνια να «συμπεριφερθούν με σύνεση, γυρνώντας την πλάτη στον πόλεμο και τη φτώχεια».

Ο ειδικός συντονιστής του «Συμφώνου Σταθερότητας» Μπόντο Χόμπαχ, εξήρε τη συμμετοχή του Γιουγκοσλάβου Προέδρου ως «σημάδι πως οι γείτονές σας και εσείς προσπαθείτε να ξεπεράσετε την αιματοχυσία και την εθνοκάθαρση που έγιναν τα τελευταία χρόνια στα Βαλκάνια». Μες στη χαρά ήταν επίσης και ο Χαβιέ Σολάνα της ΕΕ, σχολιάζοντας πως η διαβαλκανική σύνοδος κορυφής έγινε σε «πολύ, πολύ ζεστό και εποικοδομητικό κλίμα» και πως «όλος ο κόσμος κοιτά μπροστά για να υπάρξει συνεργασία, κοινή εργασία και μια ευρωπαϊκή προοπτική».

Στο περιθώριο της διάσκεψης έγιναν διάφορες διμερείς συναντήσεις ηγετών και κυβερνητικών αξιωματούχων από την Ελλάδα, την Τουρκία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Αλβανία, την ΠΓΔΜ, τη Βοσνία, ΟΔ Γιουγκοσλαβίας και Κροατία.