"Εμείς εδώ στη Θράκη, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, έχουμε μια μοναδική ευκαιρία ν' αποδείξουμε στην παγκόσμια κοινότητα ότι μπορούμε να ζήσουμε ειρηνικά και ν' απολαύσουμε τους καρπούς αυτής της δημιουργικής συνύπαρξης. Είμαστε όλοι καλεσμένοι σε μια γιορτή για ένα καλύτερο αύριο, όπου ο καθένας θα φέρει στο "κοινό τραπέζι" τα πιο όμορφα δώρα από τον πολιτισμό του και την παράδοσή του. Και πάνω από τις υστερικές κραυγές όσων βιώνουν την εθνικιστική τους "κλιμακτήριο", εμείς υψώνουμε ένα τραγούδι. Το τραγούδι της τιμής".

Ενα τέτοιο "Τραγούδι της Τιμής" κατέθεσε ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας μέσα από την τελευταία του δισκογραφική δουλιά με τον παραπάνω τίτλο, στην οποία συμμετέχουν τρεις νέοι της μειονότητας.Πρόκειται για ένα CD σινγκλ με δύο τραγούδια του καλλιτέχνη, ο οποίος υπογράφει και την παραγωγή. Εχοντας σφραγίσει με την ερμηνεία του ένα σημαντικό μέρος των τραγουδιών στη δεκαετία του '70, ο Θαν. Γκαϊφύλλιας, με έδρα πάντα την Κομοτηνή, συνεχίζει τις δισκογραφικές παραγωγές του. "Το Τραγούδι της Τιμής" έρχεται μετά το "Βραδιάζει" και το "Επί Πτυχίω". Το πρώτο τραγούδι "Μη με ρωτάς", σε στίχους του Αντώνη Παπαϊωάννου,το ερμηνεύει ο Χαλίλ Μουσταφά,ενώ το δεύτερο είναι του Τζεμ Καρατζά,ενός διάσημου προοδευτικού Τούρκου τροβαδούρου, που για τις ιδέες του στερήθηκε πολλά χρόνια πατρίδα και ιθαγένεια. Κάθε στίχος του ακούγεται πρώτα στα τουρκικά από τους Χαλίλ Μουσταφά, Μεχμέτ Μουσταφά και Ισμαήλ Αμέτ και στη συνέχεια στα ελληνικά, σε ελεύθερη απόδοση, από τον Θ. Γκαϊφύλλια. Ο ίδιος εξηγεί πώς ξεκίνησε η συνεργασία του με τα παιδιά της μειονότητας.

"Γεννήθηκα στο Σουφλί, λέει ο Θανάσης Γκαϊφύλλιας,αλλά μεγάλωσα στην Κομοτηνή, στη συνοικία Τζελάλ Μπαγιάρ, που πήρε τ' όνομά της από το ομώνυμο σχολείο. Το καλλιμάρμαρο Γυμνάσιο με την τεράστια περιφραγμένη αυλή περιστοιχιζόταν από σπίτια μουσουλμάνων, που σιγά σιγά, λόγω της χαμηλής τιμής, άλλαξαν χέρια. Ετσι βρέθηκα με την οικογένειά μου σ' ένα απ' αυτά τα πλινθόκτιστα "παλατάκια". Συνήθισα να βλέπω τις μαυροφορεμένες χανούμισσες, ν' ακούω σκοπούς της Ανατολής, τις προσευχές του μουεζίνη και να ερμηνεύω γεγονότα και καταστάσεις μέσα από έντονες και εξαίσιες μυρωδιές μιας άλλης μαγειρικής παράδοσης. Το "σεκέρ" ή το "κουρμπάν μπαϊράμ", η περιτομή ενός αγοριού ή η επιστροφή ενός σεβάσμιου γέροντα από το χατζιλίκι ήταν ξεχωριστά γεγονότα και τα μουσουλμανικά σπίτια άνοιγαν τις μεγάλες αυλόπορτες για να δεχτούν κόσμο. Οι χανούμισσες έστηναν στην αυλή τις πυροστιές και πάνω στη μαύρη πέτρα έψηναν πίτες. Δε μας ξεχώριζαν από τα δικά τους παιδιά, που κι αυτά με τη σειρά τους περίμεναν πώς και πώς τα πασχαλινά αυγά και τα τσουρέκια. Αυτό βέβαια σε τίποτε δε μας εμπόδιζε, ώστε την επομένη να στήσουμε έναν πετροπόλεμο με τα "Τουρκάκια" έτσι για να ξαναζήσουμε "ένδοξες" στιγμές της ιστορίας. Τα χρόνια όμως πέρασαν, τα ενδιαφέροντα άλλαξαν και μαζί με το μυαλό άρχισαν να ωριμάζουν ωραίες φιλίες που αντέχουν ως σήμερα. Κοινά γλέντια σε σπίτια και παραλίες και η μουσική - φωτεινός καταλύτης, να προσπαθεί να φωτίσει τη σκοτεινή πλευρά της συνύπαρξης, που δοκιμάζεται καθημερινά. Σε τέτοιες συγκεντρώσεις γνώρισα και τα παιδιά των φίλων μου. Τον Χαλίλ, τον Μεχμέτ και τον Ισμαήλ. Επαιζαν ούτι, κιθάρα και νταραμπούκα και τραγουδούσαν μ' έναν όμορφο, δικό τους τρόπο τραγούδια του Παπάζογλου, του Περίδη, του Ξυδάκη, του Λιβανελί, του Τζεμ Καρατζά, αλλά και δικά τους. Αρχίσαμε να τραγουδάμε παρέα. Κάναμε μια εκπομπή στη "Δέλτα" τηλεόραση της Αλεξανδρούπολης και τότε τους πρότεινα να συνεργαστούμε δισκογραφικά στο "Τραγούδι της Τιμής". Η πρόταση τους ενθουσίασε και όλα πήραν το δρόμο τους".

-Τι σας οδήγησε σ' αυτή την έκδοση; Ποια η ιδιαιτερότητά της;

- "Το "Namus Belasi" του Τζεμ Καρατζά το άκουσα πρώτη φορά στο σπίτι του παιδικού μου φίλου Γκαλίπ. Μου άρεσε πολύ και τον έβαλα να μου το μεταφράσει. Εγραψα ελληνικό στίχο κι έτσι το τραγουδούσαμε παρέα, εκείνος με το σάζι του κι εγώ με την κιθάρα. Το λέγαμε σε κάθε ευκαιρία κι ήταν το σουξέ μας. Το πέρασμα από τη μια γλώσσα στην άλλη πάνω στον ίδιο σκοπό, δημιουργούσε ευχάριστα συναισθήματα. Δε φτάσαμε βέβαια μέχρι τη δισκογραφία, γιατί ο Γκαλίπ, πιστός στην οικογενειακή παράδοση, ακολούθησε την καριέρα του πολιτικού. Αυτό, λοιπόν, που για αρκετά χρόνια υπήρχε στο μυαλό μου σαν σχέδιο, υλοποιήθηκε με τον καλύτερο τρόπο ύστερα από τη γνωριμία μου με τα τρία παιδιά".

- Η μουσική αυτή συνάντηση εκτός από καλλιτεχνικούς έχει και άλλους στόχους;

- "Στην περίπτωσή μας πάνω απ' όλα υπάρχει το έργο με το περιεχόμενο και την αισθητική του. Είναι η τέχνη, που απαλλαγμένη από τη βία που κρύβεται στις μικρότητες και σκοπιμότητες, ταξιδεύει μπροστά και δείχνει στους ανθρώπους τη φωτεινή πλευρά του μέλλοντος".

- Αυτή η συνεργασία γεννήθηκε σε μια περιοχή όπου χρόνια τώρα καλλιεργούνται διακρίσεις. Πιστεύετε, ότι η μουσική, η τέχνη γενικότερα είναι σε θέση ν' αντιστρέψει το κλίμα, που χρόνια τώρα βιώνουν οι κάτοικοι της περιοχής;

- "Εμείς με το "Τραγούδι της Τιμής" καταθέτουμε έμπρακτα την άποψή μας για το εφικτό της ειρηνικής συνύπαρξης και πιστεύουμε πως ο κάθε Θρακιώτης, χριστιανός ή μουσουλμάνος, έχει χρέος ν' αγωνίζεται προς αυτή την κατεύθυνση. Αλίμονο αν παραμείνουμε άβουλοι και μοιραίοι θεατές μπροστά στην άγονη και ατελέσφορη πολιτική του αποκλεισμού και των διακρίσεων από τη μια και των παράλογων και ξενοκίνητων διεκδικήσεων και εξτρεμιστών από την άλλη. Τότε θα είμαστε άξιοι της τύχης μας".

- Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο ρόλος του καλλιτέχνη ως προς τα παραπάνω;

- "Οι καλλιτέχνες, όπου Γης, βιώνουν τη μοναξιά του προφήτη. Βλέπουν μπροστά, αγωνίζονται να ξυπνήσουν εφησυχασμένες και αποχαυνωμένες συνειδήσεις, ενοχλούν και πληρώνουν ακριβά το τίμημα της "αυθάδειάς" τους. Βέβαια, το μέλλον φέρνει και τη δικαίωση. Συνήθως όμως μετά θάνατο".

- Εχοντας στο ενεργητικό σας μια σημαντική παρουσία στη μουσική σκηνή της Αθήνας τη δεκαετία του '70, ζείτε εδώ και μια εικοσαετία στην Κομοτηνή. Δουλεύοντας στην περιφέρεια της χώρας αισθάνεστε και στην "περιφέρεια" της δημιουργίας; Τι σημαίνει για έναν καλλιτέχνη "ζω και εργάζομαι μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, τις δισκογραφικές εταιρίες, το πολυπληθές αθηναϊκό κοινό";

- "Σε σχέση με την ηλικία μου - είμαι 50 χρόνων - ελάχιστα έλειψα από την Κομοτηνή. Για την ακρίβεια επτά χρόνια. Ηταν όμως επτά καθοριστικά χρόνια γεμάτα πολιτικές, κοινωνικές και καλλιτεχνικές ανατροπές σε παγκόσμιο επίπεδο. Και ήμουν τυχερός που έζησα στην Αθήνα, δηλαδή στο κέντρο που τότε μονοπωλούσε τη ζωή της Ελλάδας. Από τότε όμως μέχρι σήμερα πολύ νερό κύλησε στ' αυλάκι και η Αθήνα, που μέσα στην πλεονεξία της δεν κράτησε το μέτρο, άρχισε να καταρρέει, σαν πύργος με χάρτινα θεμέλια. Το ευλογημένο Λεκανοπέδιο, όχι απλώς δεν παράγει πια, αλλά δεν είναι σε θέση να απορροφήσει τα πνευματικά και υλικά απόβλητά του. Η φυσική τάξη αποκαθίσταται, ο κάθε Θανάσης επιστρέφει στο κέντρο του και εκπέμπει από κει. Κι αν δεν έγινε, θα γίνει. Η επιστροφή είναι μονόδρομος. Το '77 λοιπόν, γύρισα σπίτι και με τα χρονικά περιθώρια που είχα μπροστά μου άρχισα να οργανώνω τη ζωή μου σχεδόν από την αρχή. Χωρίς καμιά διάθεση ν' αποδείξω τίποτα σε κανένα θέλησα να συνεχίσω τις μουσικές μου παραγωγές από την πόλη μου, την Κομοτηνή. Στην πρώτη ανεξάρτητη παραγωγή που αποφάσισα να κάνω, βρήκα συμπαραστάτες όλους τους συμπολίτες μου, που με στήριξαν ηθικά και οικονομικά. Το "Βραδιάζει", ένας σημαντικός σταθμός στην πορεία μου ήταν γεγονός. Με μεγάλη ικανοποίηση και συγκίνηση άκουσα τα 25 "ναι" του δημοτικού συμβουλίου, όταν αποφάσισαν τη στήριξη του δίσκου. Ηταν ένα υπέροχο ξεκίνημα. Ακολούθησε η συνεργασία μου με το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο κι ένας μοναδικός δίσκος για τα πανεπιστημιακά και μουσικά χρονικά πήρε τη θέση του στην ιστορία. Το "Επί πτυχίω" δεν είναι μια απλή κατάθεση των καλλιτεχνικών ανησυχιών ανθρώπων που πέρασαν από το ΔΠΘ ή φοιτούν ακόμη, αλλά ένας δεσμός πολιτισμού ανάμεσα σε παλιούς και νέους, ανάμεσα σε φοιτητές και καθηγητές, ανάμεσα σε Θρακιώτες και νέους απ' όλη την Ελλάδα. Είναι ένας δίσκος γεμάτος εικόνες από ακατάστατα φοιτητικά δωμάτια, από ολονυχτίες αφιερωμένες στο Διόνυσο και την Αφροδίτη, από καλωσορίσματα κι αποχαιρετισμούς. Και φτάνουμε στο "Τραγούδι της τιμής", όπου για πρώτη φορά νέοι της μειονότητας συνεργάζονται μαζί μου και μετέχουν ουσιαστικά στο πολιτιστικό γίγνεσθαι της περιοχής μας. Μια προσπάθεια που θα καρποφορήσει όταν κι άλλοι ακολουθήσουν το παράδειγμά μας. Αυτό τον καιρό ετοιμάζω έναν καινούριο δίσκο, βρίσκομαι στα μισά των ηχογραφήσεων. Οπως καταλαβαίνετε δεν έχω το χρόνο να νιώσω τη μοναξιά της απομόνωσης στην περιφέρεια. Υπόψη ότι διακινώ μόνος μου τους δίσκους μέσω ταχυδρομείου. Δέχομαι, λοιπόν, καθημερινά δεκάδες τηλέφωνα απ' όλη την Ελλάδα και φυσικά κανένα τηλέφωνο δεν περιορίζεται μόνο σε μια απλή παραγγελία. Πού να προλάβω να νιώσω μόνος;".

(σ.σ. Οι ενδιαφερόμενοι ν' αποκτήσουν το CD ή άλλη δισκογραφική παραγωγή του Θ. Γκαϊφύλλια δεν έχουν παρά να επικοινωνήσουν μαζί του στο τηλέφωνο (& φαξ) 0531.29190).

Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ