Οι κινηματογραφικές αίθουσες, τις οποίες νέμονται τα αμερικανικά κινηματογραφικά μονοπώλια, εξακολουθούν πολλά χρόνια τώρα να είναι το άπιαστο αντικείμενο του πόθου για τους Ελληνες κινηματογραφιστές και παραγωγούς. Χρόνια τώρα μας απασχολούν ερωτήματα όπως: Υπάρχει προοπτική για τον ελληνικό κινηματογράφο; Υπάρχει δυνατότητα για τον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο να πρωταγωνιστήσει στην εσωτερική ή ευρωπαϊκή αγορά; Κάποιες σημαντικές διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ που απέσπασαν ελληνικές ταινίες, με πρώτη τη βραβευμένη με τον Χρυσό Φοίνικα των Καννών ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου "Μια αιωνιότητα και μια ημέρα",το πρώτο βραβείο ερμηνείας του Πασχάλη Τσαρούχα,στα φεστιβάλ Μαρ Ντελ Πλάτα της Αργεντινής και του Καϊρου στην ταινία "Βασιλική" του Β. Σερντάρη,το πρώτο βραβείο του Φεστιβάλ Μόσχας για την ταινία "Αύριο θα ξέρουμε" του Ανδρέα Θωμόπουλου και αρκετές άλλες διακρίσεις "αρραβώνιασαν" το μέλλον του ελληνικού κινηματογράφου με την αισιοδοξία.

Επίσης, αξίζει να σημειώσουμε ότι έντεκα πρόσφατες παραγωγές του ΕΚΚ προβλήθηκαν στο Φεστιβάλ Βερολίνου: "Μια αιωνιότητα και μια ημέρα", "Μπλακ άουτ" του Μενέλαου Καραμαγγιώλη, "Οι αριθμημένοι" του Τ. Ψαρρά, "Συμφωνία χαρακτήρων" της Λ. Ρικάκη, "Τα ρόδινα ακρογιάλια" του Ε. Χατζή, "Η διακριτική γοητεία των αρσενικών" της Ο. Μαλέα, "Από την άκρη της πόλης" του Κ. Γιάνναρη, "Ας περιμένουν οι γυναίκες" του Σ. Τσιώλη, "Ο κόκκινος δράκος" του Μ. Μανουσάκη και "Ούλοι εμείς εφέντη" του Λ. Βαρδαρού.Σε προετοιμασία γυρισμάτων βρίσκονται ήδη 4 ταινίες, ενώ γυρίζονται ήδη άλλες 4 ταινίες, ολοκληρώθηκαν τα γυρίσματα και βρίσκονται στο μοντάζ άλλες 4 ταινίες, ενώ έτοιμες είναι 2 νέες ταινίες. Γενικά υπάρχει μια ώθηση προς θετική πορεία του ελληνικού κινηματογράφου.

Ωστόσο, ο δρόμος μέχρι την "Ιθάκη" είναι "πολύ μακρύς, γεμάτος περιπέτεια" και μακάρι "γεμάτος γνώση". Γιατί η γνώση είναι αυτή που θα καλλιεργήσει και θα αποδώσει τους καρπούς. Και γνώση σίγουρα δε σημαίνει υιοθεσία κριτηρίων της αγοράς και του ανταγωνισμού, που θα αλλοίωναν την εθνική ταυτότητα του ελληνικού κινηματογράφου. Η ισορροπία ανάμεσα στη δημιουργική και αναπτυξιακή διάσταση που οφείλει να επιτύχει η πολιτική κινηματογράφου, η οποία ασκείται κυρίως από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου πρέπει να είναι σίγουρα επιθυμία και στόχος. Ο τρόπος κατάκτησης της επιθυμητής αυτής ισορροπίας παραμένει το ζητούμενο, παρά τα κάποια θετικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.

Ενας από τους πιο κρίσιμους τομείς της σύγχρονης κινηματογραφίας είναι η χρηματοδότηση της παραγωγής ταινιών μεγάλου μήκους, από το Κέντρο Κινηματογράφου. Πολλές φορές είχαν διατυπωθεί σοβαρές διαφωνίες σχετικά με το σχεδιασμό των νέων χρηματοδοτικών προγραμμάτων. Οι διαφωνίες κυρίως εντοπίζονται στον τρόπο κρίσης σεναρίων και προτάσεων, καθώς είναι δύσκολο να δημιουργηθεί ένας κατάλογος κριτηρίων, πολύ δε περισσότερο αυτός που θα αποφασίσει σαν "υπέρτατος νομοθέτης" είναι δύσκολο να λειτουργήσει με απόλυτη αντικειμενικότητα.Ετσι, καθώς εμπλέκονται τα όνειρα των κινηματογραφιστών με τα λίγα έστω εκατομμύρια του Κέντρου Κινηματογράφου, προηγείται η κρίση σεναρίων, η οποία γίνεται από το "Συμβούλιο Κρίσεων".

Οι τροποποιήσεις στο αρχικό νέο Σχέδιο Κανονισμού που εκπονήθηκε από τη νέα διοίκηση του ΕΚΚ και η συναίνεση κινηματογραφικών φορέων θα επιτρέψουν το συντομότερο την ισχύ του. Ετσι, η πολιτική του ΕΚΚ στον τομέα της κινηματογραφικής παραγωγής, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε η διοίκηση του Κέντρου, θα ενθαρρύνει την παραγωγή ενός αριθμού ταινιών που να ανταποκρίνεται στις σημερινές χρηματοδοτικές δυνατότητες του Κέντρου, αλλά και στις δυνατότητες αξιοποίησης που παρέχει το σύστημα διανομής.

Το πρόγραμμα αυτό σκοπό έχει την ανάπτυξη της ελληνικής κινηματογραφικής τέχνης και τη δημιουργία ταινιών με υψηλό επίπεδο παραγωγής, που θα αποβλέπουν στις διεθνείς διακρίσεις και την προσέλκυση του κοινού. Βασικά κριτήρια επιλογής είναι: Η προσδοκώμενη αισθητική αξία του έργου, η αισθητική αξία του σεναρίου, το προηγούμενο έργο του σκηνοθέτη, η προηγούμενη εργασία του παραγωγού, οι καλλιτεχνικοί συντελεστές, η πληρότητα του φακέλου παραγωγής. Επίσης θα λαμβάνονται υπόψη οι βραβεύσεις, οι συμμετοχές σε φεστιβάλ, οι πωλήσεις στο εξωτερικό κλπ.

Τρόπος συμμετοχής ΕΚΚ στην παραγωγή: Δυνατότητες αγοράς ποσοστού ή προκαταβολής επί των εισπράξεων του έργου ή αγοράς δικαιωμάτων, ύστερα από διαπραγμάτευση και με γνώμονα το οικονομικό μέγεθος της συμμετοχής του παραγωγού. Το ανώτατο όριο χρηματοδότησης από το Κέντρο της ταινίας που θα γυριστεί με ελληνικά κεφάλαια είναι 90.000.000 δρχ. με ανώτατο όριο προϋπολογισμού 250.000.000 δρχ. Για την ταινία που σχεδιάζεται ως διεθνή συμπαραγωγή, η χρηματοδότηση καθορίζεται με διαπραγμάτευση ανάλογα με το ύψος του προϋπολογισμού. Η δυνατότητα της ετήσιας παραγωγής θα είναι 6-7 ταινίες, η μια υποχρεωτικά πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη σε ταινία μεγάλου μήκους.Υπάρχουν τρεις περίοδοι κρίσης: Γενάρης, Μάης, Σεπτέμβρης. Ειδικά για τις ταινίες πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη υπάρχει μια περίοδος κρίσης το Γενάρη. Οι προτάσεις που συγκεντρώνουν 4 τουλάχιστον ψήφους εγκρίνονται. Οι προτάσεις που συγκεντρώνουν 2 θετικές ψήφους επανεξετάζονται κατά τις επόμενες περιόδους και στο διάστημα αυτό οι συντελεστές μπορούν να τις βελτιώσουν. Αν δεν εγκριθούν σε τρεις διαδοχικές επανεξετάσεις απορρίπτονται. Στο φάκελο συμμετοχής πρέπει να συμπεριλαμβάνονται: ολοκληρωμένο σενάριο, προϋπολογισμός, σχεδιασμός παραγωγής, αποδεικτικά στοιχεία κάλυψης του 30% του προϋπολογισμού.

Σκοπός του προγράμματος είναι η ενίσχυση της ανεξάρτητης ελληνικής παραγωγής και η δημιουργία υποδομής της ελληνικής κινηματογραφίας. Η πραγματοποίηση λογικών επενδύσεων από τους παραγωγούς που θα έχουν πιθανότητες απόσβεσης. Κριτήρια χρηματοδότησης: Η αισθητική επάρκεια, η επαγγελματική εμπειρία, η πληρότητα του φακέλου παραγωγής, η απήχηση παλαιότερων έργων του σκηνοθέτη και δυνατότητα διανομής.

Το ανώτατο όριο χρηματοδότησης (επιδότηση και αγορά δικαιωμάτων) ορίζεται σε 40.000.000 δρχ. Για να γίνει δεκτή μια ταινία θα πρέπει ο προϋπολογισμός να φτάνει ή να ξεπερνά τα 100.000.000 δρχ. Δυνατότητα ετήσιας παραγωγής 6-7 ταινίες το χρόνο.Και σ' αυτό το πρόγραμμα οι περίοδοι κρίσης είναι Γενάρης, Μάης, Σεπτέμβρης. Κατά τις δύο πρώτες περιόδους χρηματοδοτούνται δύο ταινίες και την τρίτη τρεις. Οι προτάσεις που δεν επιλέγονται μπορούν να επανακατατεθούν χωρίς περιορισμό. Στο πρόγραμμα μπορούν να κατατεθούν και προτάσεις που δε χρηματοδοτήθηκαν στο πρόγραμμα "Ορίζοντες". Απαραίτητα στοιχεία φακέλου συμμετοχής: Ολοκληρωμένο σενάριο, προϋπολογισμός, σχεδιασμός παραγωγής, αποδεικτικά στοιχεία κάλυψης του 60% του προϋπολογισμού, επιστολές συμμετοχής βασικών συντελεστών και ηθοποιών.

Τέλος, το Κέντρο ύστερα από μελέτη θα ορίσει όρους για την ειδική επιδότηση του επιτοκίου των δανείων που θα παίρνουν Ελληνες παραγωγοί από τράπεζες και τα οποία θα χρησιμοποιούνται αποδεδειγμένα στην παραγωγή.

Είναι ένα κοινό πρόγραμμα επιλογής του ΕΚΚ και της ΕΡΤ ΑΕ, με σκοπό την ενίσχυση των προσπαθειών νέων δυνάμεων του ελληνικού κινηματογράφου και την ανάδειξη νέων δημιουργών.Ο προϋπολογισμός ανέρχεται σε 300.000.000 δρχ. το χρόνο. Από αυτά τα 100.000.000 είναι συμμετοχή του Κέντρου, 100.000.000 η συμμετοχή της ΕΡΤ ΑΕ (εκτός 1,5). Τα υπόλοιπα θα αναζητηθούν από χορηγίες. Η δυνατότητα ετήσιας παραγωγής είναι 2 χαμηλού κόστους ταινίες μεγάλου μήκους που γυρίζονται σε φιλμ S16 και θα προορίζονται και για κινηματογραφική προβολή και έως 7 ταινίες μεγάλου μήκους που θα γυρίζονται σε ντίτζιταλ βίντεο και θα προορίζονται κυρίως για τηλεοπτική προβολή.Ο τρόπος, οι διαδικασίες παραγωγής και η κατανομή των δικαιωμάτων θα συμφωνηθούν με την ΕΡΤ, με την οποία έχουν γίνει ήδη συζητήσεις με θετικό αποτέλεσμα.

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ

"Βασιλική" του Β. Σερντάρη

"Ούλοι εμείς εφέντη" του Λ. Βαρδαρού

"Mια αιωνιότητα και μια μέρα" του Θ. Αγγελόπουλου