ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

1922: Υπογράφεται η Συνθήκη των Μουδανιών

Τραυματίες και καταπονημένοι Ελληνες στρατιώτες επιστρέφουν από τη Μικρά Ασία στην Ελλάδα, θύματα κι αυτοί των τυχοδιωκτικών επιλογών της άρχουσας τάξης και των ιμπεριαλιστικών σχεδίων

Η καταστροφική αποτυχία της αγγλοελληνικής επέμβασης στην Τουρκία το 1922, σήμαινε την κατάρρευση ολόκληρης της πολιτικής των ιμπεριαλιστών στο τουρκικό ζήτημα. Στις 3 Οκτώβρη συγκαλείται στα Μουδανιά, ένα λιμάνι στο Μαρμαρά της Μικράς Ασίας, διάσκεψη των εκπροσώπων της Αντάντ (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία) της Τουρκίας και της Ελλάδας για τους όρους της ανακωχής. Ενα από τα σημαντικότερα ζητήματα της διάσκεψης ήταν ο καθορισμός των νέων δυτικών συνόρων της Τουρκίας και αντιστοίχως των ανατολικών συνόρων της Ελλάδας με τον προσδιορισμό των ορίων υποχώρησης των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. Η ελληνική αντιπροσωπεία πρότεινε να περιοριστεί η υποχώρηση του ελληνικού στρατού πέρα από την αριστερή όχθη του Εβρου. Η πρόταση απορρίφθηκε από τους «συμμάχους» και φυσικά και από την κυβέρνηση της Τουρκίας. Σκοπός της ελληνικής πρότασης ήταν να καθυστερήσει η κατάληψη της Ανατολικής Θράκης από τα τουρκικά στρατεύματα για να δοθεί καιρός στον ελληνικό πληθυσμό να εκκενώσει με τάξη τα εδάφη του και να περισώσει ό,τι μπορούσε, τουλάχιστον από την κινητή του περιουσία.

Η διάσκεψη των Μουδανιών καθόρισε γραμμή υποχώρησης του ελληνικού στρατού τη δεξιά όχθη του Εβρου. Παρά την άρνηση της ελληνικής αντιπροσωπείας να συνυπογράψει τη συνθήκη (Συνθήκη των Μουδανιών) που συνομολογήθηκε στις 11 Οκτώβρη 1922, η ελληνική κυβέρνηση συμμορφώθηκε και εκπλήρωσε τους όρους της συνθήκης αυτής, που υπήρξε το προοίμιο της Συνθήκης της Λωζάνης.

Με τη Συνθήκη των Μουδανιών καταργήθηκε φυσικά η Συνθήκη των Σεβρών, όπως επίσης καταργήθηκε το καθεστώς των διομολογήσεων, οι «σφαίρες επιρροής», ο διεθνής οικονομικός έλεγχος και τα πολιτικά προνόμια των ξένων κεφαλαιούχων. Ετσι η Τουρκία πετύχαινε τη διεθνή αναγνώριση της ανεξαρτησίας της.

Η νίκη εναντίον των ξένων εισβολέων ήταν μαζί και νίκη της τουρκικής εθνικοαστικής επανάστασης εναντίον του παλαιού φεουδαρχικού, κληροκρατικού καθεστώτος. Την 1η Νοέμβρη του 1922 η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας κατάργησε το σουλτανάτο, δηλαδή την κοσμική εξουσία του Οθωμανού μονάρχη, στις 29 Οκτώβρη 1923 η Τουρκία ανακηρύχτηκε δημοκρατία και μετά από ένα εξάμηνο, στις 3 μάρτη του 1924, καταργήθηκε και το τελευταίο σύμβολο του παλαιού καθεστώτος - το χαλιφάτο.

ΠΡΟΣΩΠΑ 11 ΤΟΥ ΟΚΤΩΒΡΗ

1930 Γεννιέται ο Χάρολντ Πίντερ. Βρετανός συγγραφέας, ένα από τους σημαντικότερους θεατρικούς συγγραφείς της εποχής μας. Το έργο που τον καθιέρωσε ήταν ο «Επιστάτης», ένα κωμικό δράμα γύρω απ' την αδυναμία επικοινωνίας των ανθρώπων και την επιθετικότητά τους. Παράλληλα με το συγγραφικό του έργο, ο Πίντερ παίρνει μέρος σε πολιτικούς αγώνες. Ηταν από τους ελάχιστους διανοούμενους της Δυτικής Ευρώπης που κατήγγειλαν την επιδρομή του ΝΑΤΟ κατά της Γιουγκοσλαβίας.

1963 Πεθαίνει ο Ζαν Κοκτό. Γάλλος ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος και σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Ανακηρύχτηκε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας από το 1955. Το ποιητικό του έργο στην περίοδο του Α' Παγκόσμιου Πολέμου και μεταπολεμικά εμφανίζει χαρακτηριστικές τάσεις προς τον κυβισμό και το φουτουρισμό. Αργότερα, θα περάσει στο σουρεαλισμό. Ο Κοκτό ως δραματουργός προσπαθεί να συγχρονίσει την αρχαία και τη σαιξπηρική τραγωδία. Στην τρίτη δεκαετία, ο Κοκτό εργαζόταν σαν σεναριογράφος και σκηνοθέτης (ταινίες «Ορφέας», 1950, «Το αίμα του ποιητή». «Διαθήκη του Ορφέα» 1960).

Σε όλη τη χώρα προβλέπονται λίγες νεφώσεις που στα δυτικά θα είναι τοπικά αυξημένες και υπάρχει πιθανότητα να βρέξει κυρίως στα βορειοδυτικά. Το πρωί η ορατότητα θα είναι περιορισμένη και θα σημειωθούν τοπικές ομίχλες στο Ιόνιο και τα ηπειρωτικά. Οι άνεμοι θα πνέουν νοτιοδυτικοί ασθενείς έως μέτριοι και στο Ιόνιο τοπικά ισχυροί. Η θερμοκρασία θα κυμανθεί στα βόρεια από 14-24 βαθμούς και στις υπόλοιπες περιοχές από 16-27 και στη Θεσσαλονίκη από 17-23 βαθμούς.

Για την Αττική προβλέπονται λίγες πρόσκαιρες νεφώσεις και αρκετή ηλιοφάνεια. Οι άνεμοι θα πνέουν νοτιοδυτικοί ασθενείς μέχρι μέτριοι. Η θερμοκρασία θα κυμανθεί από 18-26 βαθμούς.

ΕΝΑ ΝΕΟ, αλλά και ιδιαίτερα επικίνδυνο ρεκόρ ανακοίνωσαν χτες οι επιστήμονες, καθώς η τρύπα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική διευρύνθηκε ακόμη περισσότερο (σελίδα 15)

ΟΙ ΠΡΟΕΔΡΟΙ της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν, του Καζαχστάν Νουρσουλτάν Ναζαρπάγεφ, της Λευκορωσίας Αλεξάντρ Λουκασένκο, της Κιργιζίας Ασκάρ Ακάγεφ και του Τατζικιστάν Εμομαλί Ραχμόνοφ υπέγραψαν, χτες, συμφωνία για τη δημιουργία οικονομικής ένωσης υπό την επωνυμία «Ευρασιατική Οικονομική Κοινότητα» (ΕΑΟΚ) (σελίδα 17)

ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΗ νέου 9μελούς ΔΣ και την ιεράρχηση των στόχων και προτεραιοτήτων, ολοκληρώθηκαν την Κυριακή οι εργασίες της Συνδιάσκεψης της ΔΗΚΕΒΕ Θεσσαλονίκης (σελίδα 24)

ΝΕΑ ΚΟΝΔΥΛΙΑ αναζητεί η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών (ΥΜΕ) για το «αμαρτωλό» Κέντρο Διαλογής Αττικής των ΕΛΤΑ. Για το Κέντρο αυτό έχουν ήδη δαπανηθεί πολλά δισ. δρχ., αλλά, όπως φαίνεται, το πιθάρι δεν έχει πάτο (σελίδα 25)

ΝΕΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ξεκινούν οι μαθητές, έχοντας σημαία την κατάργηση των αντιεκπαιδευτικών νόμων αλλά και ολόπλευρη μόρφωση για όλους. Στον Πειραιά και την Πάτρα προγραμματίζουν, με απόφαση των Συντονιστικών τους, πολύμορφες κινητοποιήσεις με αποχές, μπλόκα και συλλαλητήρια (σελίδα 27)

ΣΤΑ 100-120 δισ. δραχμές ανέρχονται τα χρέη των δημόσιων νοσοκομείων στους προμηθευτές αναλώσιμου υγειονομικού υλικού, επιστημονικών συσκευών και ιατρικών μηχανημάτων, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε χτες στη δημοσιότητα ο Πανελλήνιος Σύλλογος Προμηθευτών Επιστημονικών Συσκευών και Ιατρικών Μηχανημάτων (σελίδα 31)

ΕΥΧΑΡΙΣΤΕΣ εκπλήξεις για τους φίλους της τζαζ και των μπλουζ επιφυλάσσει το φθινοπωρινό πρόγραμμα του «Half Note Jazz Club» (Τριβωνιανού 17, Μετς), φιλοξενώντας σημαντικούς καλλιτέχνες της διεθνούς μουσικής σκηνής (σελίδα 32)

ΠΙΛΟΤΙΚΗ Ολυμπιάδα Γλυπτικής τον Ιούλη και τον Αύγουστο του 2001, στην Αρχαία Ολυμπία, πρότεινε το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας. Την πρόταση αυτή κατέθεσε πριν λίγες μέρες στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Ηλείας και έγινε αποδεκτή (σελίδα 33)

ΛΥΤΡΩΣΗ την... ύστατη στιγμή για την Εθνική ομάδα των Ελπίδων. Με γκολ του Βακουφτσή στο 90΄ απέσπασε στην Αλβανία σημαντική όσο και αγχωτική, όπως φαίνεται από το τελικό αποτέλεσμα, νίκη (σελίδα 39)

ΓΕΓΟΝΟΤΑ 11 ΟΚΤΩΒΡΗ

1862 Καταπλέει στο λιμάνι του Πειραιά η βασιλική θαλαμηγός, αλλά ο Οθων και η Αμαλία δεν τολμούν να βγουν στην προκυμαία, που συγκλονίζεται από αντιμοναρχικές εκδηλώσεις. Την επομένη θα φύγει για πάντα από την Ελλάδα.

1899 Ξεκινά ο πόλεμος των Μπόερς. Η βρετανική αυτοκρατορία προσπαθεί να κυριεύσει τις πόλεις των Ολλανδών αποίκων του Τρανσβάαλ και της Ελεύθερης Οράγγης.

1939 Ο Αλμπερτ Αϊνστάιν και άλλοι επιστήμονες ενημερώνουν τον Αμερικανό πρόεδρο Ρούσβελτ για τις δυνατότητες δημιουργίας της ατομικής βόμβας. Η βόμβα θα είναι έτοιμη το καλοκαίρι του 1945.

1944 Η Βουλγαρία δέχεται τους προκαταρκτικούς όρους των συμμαχικών κυβερνήσεων που προβλέπουν την αποχώρηση όλων των βουλγαρικών στρατευμάτων από την Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία εντός 15 ημερών.

1964 Πορεία χιλιάδων Κυπρίων στη Λεμεσό για την απομάκρυνση των βρετανικών βάσεων.

1977 Η βόμβα νετρονίου συγκαταλέγεται στα κύρια θέματα συζήτησης της ετήσιας συνόδου της επιτροπής πυρηνικού σχεδιασμού του ΝΑΤΟ.